장음표시 사용
71쪽
dyabulo instigante, si actus animo incipit tractare de morte regis, assumptis Sibi quibuSilam nobilibus, qui etiam quibusdam causis exigentibus conceperant talia c0ntra regem. I iis coniuratus et stricto sedere copulatus die noctuque observabant regem, quomod0 eum d0lo tenerent et occiderent. Et cum una die transiret Renum et exisset civitatem Argentinam, et direxisset iter suum contra partes orientales, nacta opp0rtunitate, et perpauci essent circa eum, in campo irruentes in eum, cum cultellis et gladiis pers0derunt. Qui oppido vulneratus de equo mox corruit et intestatus suppremum ' Vile spiritum exhalavit. Qu0 facto 1308 periculo se discrimini ingessere, nam ut manum ultoris p0tuissent evadere protinus fugam curSu concito inierunt, et intrantes viam Κayn nusquam erat eis tutum refugium. Siquidem Deo v0lente et uxore regis Vindicante omnes p0stea miSere perierunt. Sed rex eum adhuc viveret et esset in rerum asstuentia opulenti SSimuS, Saetari n0n p0luit rebus mundialibus, quia nimia ambitione corruptus indefesse laborabat sibi subicere multa terrarum Spatia, et suos liberos exaltari, et sic terrenis nimis implicatus curiS, terre citius sociatur. Qui
etiam justo Dei judicio in brevi privatur omnibus, et jam
de omnibus vix possidet septem pedes. Denique in civi tate Spirensi honeStis 0bsequiis Sepelitur, ubi mullorum regum c0rpora pauSant, examen extremi judicii et diem
Anno igitur ab incarnatione Domini m. cc.viii. in die beatorum ap0Stolorum Philippi et Jac0bi, rege Alberto
occiso vacare cepit imperium usque in diem beate Κa- Nov. therine Virginis et martyris. Qua die electores pariter ηδ conVenerunt, ut alium regia st gubernat 0rem sollicita mente divina inspirante gratia procrearent. Porro Clemens papa cum intellexisset Albertum regem exisse morte acerrima de h0c mundo, non parum d0luit, et sollicita consideratione prehabita, cernens Romanum imperium mullo discrimini expositum et variis erroribus perurgeri, mox pietate m0ius, Sicut eui inquitabit curam gerere de omnibus' elect0ribus regni suas litteras destinavit, rogans pariter et exhortans, ut Deum pre oculis
72쪽
habentes solliciti sint et intenti circa electionem novi regis; talem eligant qui Virtutum gratia polleat, Dei timorem habeat, quique preditus sapientia, ut Seiat gubernare regni negotia et per eum status imperii prosperitatessoreat et nichilominus proficiat felicibus incrementis. Electores vero mandatum Apostolici non segniter adimplentes, cum essent congregali in Franchensuri, invocato nomine D0mini Heinricum comitem de Liuigeburch, virum sincerum et illustrissimum, in regem concorditer elegerunt. Exauditi sunt pro reverentia sua, elegerunt enim virum perutilem ad regnandum; Virum, inquam, cum quo erat Deus, qui omnia eius opera dirigebat, qui etiam Deum dilexit vehementer. Diligentibus enim Deum, oinnia cooperantur in bonum. Unde cooperante Domino ad vota sibi omnia succedebant. Verum illustris Rudolsus dux Ba varie cernens regem letis successibus R0manum imperium gubernare, filium suum adhuc tenellum sitie eius, mediantibus honestis viris rem agentibus partium utrarumque, per desponsali 0nem legitime sociavit, dans ei pro dole cum manu regis dominium Palalii apud Rhenum sub cyr0graph0 et cauto testimonio litterarum 3. LudWicus vero junior dux et comes Palatinus non erat in consilio eorum huiusm0di tractantibus. Qui videns distrahi et ad manus alienas devolvi ea bona que ad eum jure hereditario pertinebant, Inox iracundie stimulis incitatus, cepit cum fratre Suo Rudolla graviter discordare. Et abhinc orta est inter eos Se Va contentio, que nunquam ambobus Viventibus expirare potuit usque. Quod verum fuisse nulli dubium est, sicut postea rei exitus comprobavit. Et cum jam per nullum modum possent concordare, Variis cauSis exigentibus, que cense0 silentio preterire, junior dux Lud vicus postulat partem rerum etd0minium eorum requirit dividi et a se invicem penitus separari. Et cum ceptis nollet desistere, dominus Rud0lsus dux Seni0r et maturior, Sciens fratri suo utile n0n esse quod postulat, sed p0Stea experientia doctus sciat n0n expedire cuiquam de facili recedere ab amico, Suis pre-
73쪽
cibus acquiescens do consilio suorum, per arbitros terram suam cum suis altinentiis diviserunt, cum aliis suis 1310 lacullatibus equa lance. Porro civitas M0nacensis et pro- ροτ-
vincia ultra tam, cum civitatibus et villulis earum, et terra circa Montana et citra Enum cessit in partem domini Rudolii ducis seni0ris; terra vero infra Licum et Yspum et usque ad Danubium cum civitatibus et villulis
earum, cum provincia circa ΝOricum, cum Suis attinentiis, cessit in sortem domini LudWici ducis junioris. Sed comitiam Palatinam apud Renum decreverunt indivisam
Divisi0ne itaque saeta, et ducibus' a se invicem separatis, quantis malis attrita Sit Ba varia que eis subiacebat, n0n potest de facili explicari, presertim cum adhuc recens eSset discordia inter eos. Νon quibant in terra pacifice pariter commorari, sed parvo interiecto tempore rurSus ceperunt sevissime pretiari, et ad maioris malitie cumulum exercitum de prope congregantes et de remotis partibus, et ad sui et suorum destructionem adiutores, quo S polerant, convotabant. Et Sio Ordine perverso et contra jura nature , es jam frater contra fratrem armatur, et qui mutuo se debebant adiuvare secundum illud: frater adiuvans' fratrem, jam mutuo destruere Se conantur. Igitur cum Superbiunt impii, pauperes incenduntur. Uterque enim cum suis, annis du0bus inter Se preliantibus, terram Suam vastabat ignis cremati0ne, spoli0 et rapina. Fertur enim
quod LudWicus dux adolescen ci0r , sed tunc insolescencior, ignem arripuerit, et manu propria vehens villam primus incendit, et laclo magno rogo gavisus est gaudio magn0; dampnum pr0prium parvi pendit. Sed non sine fructu in adolescentia preliabatur: didicit enim tunc quod postea suo in tempore explevit. Num processu temporis coactus β laboriosa certamina Deo propitio perSolvebat. Sed dominus Rudolsus dux senior, ad preliandum Segni0r, sciens esse dedecus et multipliciter inhonorum litigare proprio cum germano, tamen neceSSitate perurgente par-
74쪽
tem suam Strennuo luebatur. Denique cessatum est a
prelio non Sine magno dampno huius ecclesie. Quanta enim pressura preli0rum assicium fuerit claustrum in Fur-stenvelt illo in tempore, n0n potest de facili explicari. Presertim cum in grangiis nobis ablata suerint optima pecora et jumenta, gravali nichilominus suimus nimis per ignis cineremalionem, per Silurarum exactionem et Viciualium administrati0nem hospitibus supra m0dum. Ideo multi mirati fuerunt, qu0 modo Simul remanserimus indivisi, et sine dispersione utiquam remanere potuerimus; set Dei pietas hoc essedit, qui Sperantes in se non derelinquit. Igitur Lud vicus dux cernens n0u proficere sed magis deficere per hunc modum, quia multa preti0Sa predia pro
C OD LAE expensis Augustanis civibus obligavit, et qui jam esset
etiam pretiorum incommodis saligatus, reversus in se cepit de pace tractare, ad fratrem rediens, tanquam junior placare cupiens Seni0rem. Qui motus pietate ipsum benigne recipiens et inter eos reconciliatione sacta ambo ad pacis 1313 redeunt unitatem, et omnia sua botia partita componunt iterum, sicut ante . Cum igitur Heliaricus rex suscepiSSet imperium, ipsoque gubernante regni Status non mediocribus proficeret incrementis, eSSentque per totam Alemanniam divina opitulante gratia, quieta temp0ra et tranquilla, cupienS rem publicam auginentare Sumit animum intrare terram Longobardorum, ibique utierere et impugnare quasdam civitates diu Romano imperio rebellantes, quique ServitutiS penSum longo tempore perSOlVere negleXerunt. Interea comes de Wirtenbercti qui semper studuit malignari adhuc parum ducens pacem di Ssipare, non ceSSat suscitare pretia. Ex quo multi de ipso moventes queri moniam, coram rege pr0 e0, qu0d Variis pressuris Vexaret eos et turbaret, p0stulantes judicium, ne post regis abscessum eos maliS gravioribus perurgeret. Rex Vero sicut districius judex tractat eius oportere insultibus et erroribus obviari, et expedire ei salem penam infligere, que alios similia templantes ab huiusmodi ausibus retrahat et compescat. Et ratus non p0sse eum nisi in manu Valida
75쪽
expugnare, precipit ossicialibus suis et civitatibus circa 1310 eum imperat universis, ut ipsum invadere non negligant et destruere non obmittant. Qui eius jussi0nibus paruere, congregantes multitudinem bellatorum, tam equitum quam peditum, pari Voto et prompto animo ipsum bello cingunt, et quasdam munitiones eius et urbes diripiunt, queque sua serro et igne vastantes, Simul illud nobile castrum de Wirtenbercti, de quo n0men accepit, usque ad solum deductum, landitus perverterunt. Et quia vexatio dat intellectum etc. hic proprio cum dampno didicit, subdere
se maiori debere eSSe consonum rationi. Profecto comes ille potens et famosus frequenter, sicut ante dictum est, in regno pacem turbavit et se contra regiam maiestatem erexit. Ideo rex Honricus quam
vis absens lsatis IIpsumi humiliavit pariter et deiecit, quem Rudolsus rex magnus, permaxima ip0testate sus festus presentialiter et in persona propria perd0mare non poterat, sicut iste. Nec mirum, haut dubium quin Deus erat cum rege Heinrico, cui fideliter servivit, sortiter et amavit. Ideo semper sibi a suit suis omnibus in agendis. Rex igitur contracto exercitu magno, iter reflectit versus Lumbardiam, quam dum ingressus esset ClemenS nov. papa semper ipsum prom0vit. Interim cum BaWaria parvo tempore a bellorum turbine quievisset, rursus in ea bella, duriora pri0ribus, oriuntur. Sicut enim de parva favilla interdum maximus ignis nascitur, sic inter illustres principes Fridericum ducem Austrio et Lud icum ducem Ba varie, parva de causa maxima contentionis rabies oritur, sorte nostris peccatis exigentibus, multis annis interim nobis perSeVeran S. Cum enim dominus Olto, quondam Serenissimus rex Ungarie et dux Bawarie, nec non et frater eius dux Stephanus, ambo post obitum suum in heredes post se 13 12 etate adhuc teneros reliquissent, Fridericus dux Austrie, ascitis sibi prius ministerialibus Bawarie, qu0s sibi clam dulcibus promissionibus altraxit, non rogatus, Volens Se
76쪽
312 intromittere de ducatu et providentia puerorum et de regimine terre, n0n tam ut puto pro utilitate puer0rum quam pro fructu proprio in futurum. Dux vero LudWicus hec cum audiSSet, sorte premonitus a puerorum illustrissimis matribus adhuc viventibus, summa cum sestinatione pr0perat ad principes junioreS, Suggerens eis, ut per nullum modum c0nSentiant in ducem Austrie, qui t0to p0sso laborat e0rum fieri procurator, dicens: non eis erpessire,
sed se ipsum me propinquitatis et sincere sidelitatis di ius
et decentius debere eorum curam sterere, et mctiora eorum
disponere, quousque ad etatem perpenerint pleniorum. Hiis itaque gestis, n0n mult0 poSi ambo conveniunt pariter in civitate Landa e , ubi de eadem re inter se os ad os seriosius mutuo loquebantur. Sed amb0bus inter se rixantibus, dux LudWicus subito iracundie facibus inflammatus arripuit gladium; Si non interceptum suisset a presentibus, ipsum ducem Austrie manu invasisset . Dux vero Austrie declinans et recedens, murmurans in hec verba: ipsum velle citius de terra propria extrudere et suis videntibus oculis possidere. Sed quia Deum n0n accepit adiutorem, ideo in ventum verba inaniter avolarunt. Mox bello ipSum petit, et sacta pace ad terminum Delo dierum, Summo
cum rancore ab invicem recesserunt
verum dux Austrie sciens fratrem suum ducem Leu- 1313 pol dum esse in partibus Sivevie, ad ipsum sestinato di-ε r7 rigit iter suum. Ad quem cum venisset, quanta mala ei dux Lud vicus irrogaverit, et quam male ipsum tractaVerit, et quomodo eum mucrone invasisse voluerit, statri suo verbis depromit querulosis. Quod cum audisset dux Leu poldus Stupet, miratur, et turbatur. Sed pre nimia perturbatione animi ambo sevientes jurant et coniurant, dicente S Se non quiescere, quousque Mico Deo super accepta iniuria vindictam construam consequari . Et mox fratribus suis in Austria per nuntios celeres mandaverunt, ut omni negotio postposito sestinent dare ope ram l0to posse ad congregandum exercitum pugnatorum.
77쪽
0ui super novitato rumorum stupentes, jussa fratrum 1313 Suorum citius complentes, congregaverunt magnum exer- 'ς' citum de omnibus visceribus provinciarum Suarum. Ungaros et Sclavos pulsantes precibus, ut et ipsi veniant cum aliis pugnaturi; alienis autem et ad se non pertinentibus denunciant, ut qui donativum in certamine Vo-Iuerint deservire, venire etiam non negligant ad pugnandum. Collecto igitur universo exercitu, quidam nobiles dicti de Walse, capitanei exercitus, regentes cune0S pariter et ductantes, preco clamabat valenter, ut omneS timore sublato ascendant gaudentes, superiorem BaWariam intraturi et ibidem suos saccos de Spolio et SuaS mar supias argenteis impleturi. Dicitur etiam eis, ut non pa-Veant, nam duces eorum de partibus S evie cum magno exercitu Venientes, volentibus eis serre auxilium contra Ba Varos, ut Sio duabus congredientibus possint eandem terram sortius eXpugnare, expugnatam c0mmodius possidere.
Interim illustres duces Ba varie Rudolsus et Ludwicus
cum tota terra sua n0n sine limore incursus hostium expectantes, non minus Se preparant ad resistendum pariter et pugnandum. Sed dux Rudolsus minus sollicitus. Lud vicus totum pondus pretii vehens in omnibus stren nue Se gerebat. Denique recipientes se in campis juxta ripam que V 0catur Zeidelbach, hac illasque eongregantes etiam exercitum, S uevos, Francos, ut ad se veniani in pretium exorantes, et plures alios procul et pr0pe ad pretium convocantes, p0llicentes eis, cum requisiti fuerint, servitia similia vel maiora, Sim -- etiam de omnibus
sinibus ditionis sue rurenses civitates ad bellum exhor tantes tam equitum quam peditum exercitum inestimabilem collegerunt. Porro Australibus ascendentibus ministeriales inseri0ris Ba arte prestolantes eos in terra sua, ut ipSiS tranSeuntibus Se eis in adiutorium sociarent. Ideo quia lantum faventes eis, ut omni periculo se cum eis expunere non tardarent. Sed duces Austrie, cum c0gnovissent Ba-Waros contra Se ad pugnandum non mediocriter premunit0S, paVere ceperunt, quamvis esSent multo in numero sortiores. Tamen scientes non esse tutum h0stiliter terram
78쪽
1313 ingredi peregrinam, cum comitatu suo tardius incessere, 'φη congressum exercituum protelantes, ut ex dilatione Ba-Wari incipiant in sumptibus deficere, et deficientibus in expensis omnimode dissolvantur, et sic hostibus suis dissipalis ac imminutis possint terram facilius intrare et tutius rebellare. Hes cogitaverunt, et erraVerunt. Ν0n Sic, non Sic, set Deus aliter ordinavit. Exercitus enim Bawarorum permixtus cum S evis et Francis, frendentes et atrociter sevientes, parati hostium cuneos penetrare, aVida expectatione adventum Australium prestolantes, optabant pugnam cilius seri et conflictum, qua diu frustrali fuerant et fraudati. Sed et dux Ludwicus, cui Summa cura erat de pretio, cernens tempus sine utilitate pretii pertransire, et duces Austrie Se Velle calumpniose circumvenire, conSilium requirit a suis, inquiens: Decernite omnes quid facere debeamus, ne tam strandis Mercitus, tam latoriose contractus, eva vetur, et sine ulilitate prelii penitus dissolpatur. Mox divina gratia inspirante Sanum c0nsilium reperierunt, quod duX Lud Vicus secutus. Elegerunt de omnibus qui convenerant cccc viros et i 0rtiores, ad pugnandum optime expeditos, aliis omnibus licentialis, clam dicens: se velle intrare quandam insulam proe emis, neminem Scire Volen S, exceptis paucis, quo proceSSuri essent, quo usque ad locum suturi certaminis devenirent. Igitur omnibus ascensis equis et Stricte cinctis, et multis mirantibus qu0 ituri essent, iter suum desectunt contra Mo Spurgam, ubi trans Yseram maximum exercitum Australium, Ungaroriun, BaWarorum, S evorum et aliorum multorum 0bviam habuerunt. Ideo autem occulte λ et insperate illis voluit obviare, ne innotesceret vel proderetur ducibus Austrie, qui retro in SWevia magnum habuerunt exercitum, Volentibus in adiutorium inferioribus subvenire. Ηii, Si rescivissent ducis descensum, profecto ipsum insecuti suissent et a tergo cum eo sortius dimicassent. Sed volente Domino aliter contingebat. Nam cum dux LudWicus cum suis inferiori exercitui jam appr0piaret, ut eos audire vel videre potuisSet, si Nov. Sol Suum radium non negasset, quia illa die et eadem' hora his accidentibus intensus aer lumin0Sum diem ob Scu-
79쪽
ravit, quod clare Videre non poterant adventantes, indicit 1313 eis bellum pariter et conflictum, denuncians eis: quod si 'ν velint nolint oportere eos pugnare, ne dicant p0Stea calumpniose cum eiS egisse. Hii Vero n0n Segnes sed parati peroptimo ad pugnandum, cum percen Suissent ducem cum exercitu Suo, jocundati sunt et exhilarati videntes se multo numero sortiores, sperantes nec dissidentes illos ad nichilum redacturos. Erant enim, ut aiunt, quasi quatuor contra unum, et cum tanti eSSent, dux fidens in Domino, cui indisserens est salvare in multitudine vel in paucis. Post horam meridianam ambo turine congredientes, invocato nomine Domini instruunt aciem, c0nSerunt pugnam, incipientes cantum Suum conSuetum ante pugnam. ReSullantibus in excelsis ambe caterve incipiunt dimicare, et cum per aliquod tempus insatigabiliter decertassent, stetit anceps victoria ad unam horam. Quod cum dux cerneret, strennuo in certamine se circumferens, suos inclamavit m0nendo et exh0rtando eos ad pugnam. Sed quidam nobiles de Sturgelbercti non pauci numero, industrius agentes, aliis pugnantibus ipsi provide sibi et suis equis pepercerunt, Cum Vidissent ducem cum suis in bello periclitari, parati ad pugnam mox cum impetu precipitantes se in turbas, n0n semel Set pluries hostium acies penetrantes et Scindentes, n0nnullOS S0lo lenus pr0Straverunt. Quod cum ividisset ducis exercitus, gavisi sunt gaudio magno, tanquam celitus auXilium Sibi missum, receptis viribus iterum sicut a principio pugnaverunt. Et non multo post Sole ruente, Vel parum pDSt eiuS OceaSum, procurante Domino, hostibus debilitatis, duci Victoria acclamatur. Ipse Vero, Dei fretus auxilio, conceSSa Sibi victoria, mox in modum corone cingens hostes Victos, ne pateret eis locus fugiendi, cepit ex eis ccc et I meliores et claros, divites et potentes. Et accepto ab omnibus Strictissimo et Sacro- Sancto juramento, quos ex eis sinebat abire, dans eis diem cum termino redeundi, quosdam servavit compedi-l0S, alios Solutos, plures equis et curribus impositos dimisit in terram ad castra et ad civitates, ServandOS propriis in expensis. Ungari expensis in prelio suis spiculis et sagittis mature fugam inierunt, et cum magno dampno et dedecore ad terram proprium redierunt. Preterea cum
80쪽
Australes et alii habuissent multos currus, et onustos magnis opibus, civitates vicine Mospurga et Lanishlita et villani circum circa diripientes inestimabilem predain, ditati sunt valde. Acceperunt enim ibi vestes pretiosas, Xenia preStantiora, nummos, argentum et aurum, ita quod multi ex eo sunt usque hodie dili 0res. Nemo enim erat qui prohiberet omnibus in certamine occupatis. Porro dux Rudolsus, audiens fratrem suum de prelio triumphaSSe, declinavit a terra, recipiens se in Haidel-bercti cum d0mina sua Maelithildi, ubi cum ea pro tem-p0re morabatur. Quo datur intelligi, quod nondum erat sincerus cum fratre Suo; gebuerat enim ei post Victoriam hilarius occurrisse, et fraterno amore Verbis pacificis Salutasse. Sed quia constat ipsum non fuisse in preli0, potest intelligi eum a terra provide recessisse et indulsisse captivis, pro quibus nec bene nec male apud fratrem suum voluit perorare. Perspicuum est nichil0minus in illa victoria ambobus ducibus indisserenter fortunam jocundius arrisisse, quia Si periclitassent vel succubuissent in prelio, Verisimile est quod terram Suam cum tota eius rerum Substantia perdidissent. Propterea a Deo sibi collatam victoriam pariter debuerant cum captivis ad fructu0- sum exitum perduxisse. Sed dux Rudolsus negligentius agens in hac parte, inconsiderale c0ntra salutem pr0priam pro liberatione captivorum cum ducibus Austrie fuit minus sollicitus et intentus, debuerat enim acceptum dampnum in bellorum discrimine potius in captivorum retenti0ne
Verum cum Lud eus dux Ba varie gravi cum labore hostes suos in prelio conclusisset et captos in poleStatem propriam redegisset, post dimidium annum Vel paulo plus in captivitate degentibus, accessit eis tedium Vite et mentis afflictio vehemens cum mero re, pro eo qu0d non esset qui redimeret vel graves pro eis eXpensas S0lveret vel pagaret. Sed ecce duces Austrie callide circumvenien-les ducem LudWicum victorem belli, pallialis ireugis, ut captivos dimittat, apud eum instantius laborabant. Qui Sicut pius dominus, victus amicorum precibus, dimisit quos tenuit et absolvit Sed in hoc nimis erravit, qu0d Sine