장음표시 사용
31쪽
Faustam, Maximiani Herculii Imp. filiam. Sed soceri crudeli8 impietas, pium religiosiumque generum
corrumpere non potuit. ta Fausta suscepit filias duas: Constat tiam, quae Gallo: S Helenam, quae Iuliano patrueli suo nupsit. Filios
vero tre Constantinum, Constamitum S Constantem: quos Shaeredes reliquit.
32쪽
LIBER PRIMUS. v M Ecclesiam tandem suam
Deus ex impiorum tyrannude, qua multis, ac prope tre
centis post CHRISTu Mannis, acerbissime fuerat vexata, liberare vellet: s vero iam regnantem, florentemque, noua etiam haesoria cumulare, ut ei se Romanum imperium, superbosque suos fasces summitteret: fortistismum principem excitavit Co XS 'AΝΤΙ. X v M, non ut alterum modo Cyrum, sed etiam ut Nehemiam alterum: qui ct illam barbara seravitute oppressam in libertatem assereret, & serva. tam liberaret, S colligeret dispersam, & afflictam A recrea
33쪽
F. Baldidui de Aegibus Const. M.
epist. 3a recrearet, & aliquando denique coalescentem magis atque magis constitueret atque formaret. Pollicitus olim fuerat Iesaias, fore, ut & Reges aliquando nutricii essent Ecclesiae, cuius alioqui non solum hostes, sed etiam carnifiees atque parricidae saepe fuerant:& haec illorum veluti mammis aleretur, quorum crudeles antea manus to-eies senserat: illique huius cum lumen, tanquam praelatam facem, sequerentur, tum vero moenia extruerent, atqueol propugnacula. Νihil dici suavius, nihil iucundius potest. Neque --brosio repugno, huius oraculi vim ad suum Ualentinianum referenti, eique hanc gloriam tribue i : quem & Ecclesiae filium vere esie, α honoris causa merito Vocari ait. Sed priorem in hoc genere esse Constantinum, facile opinor ipse quoque Ambrosius assentietur: cui quidem Constantino etiam tribui posse, quod Iesaias de , Cyro scripsit, omnes boni & agnoscunt & lu- henter fatentur. Neque vero nunc moror Iedi-- tiosos illos Donatianos, homines amentes, atque etiam fanaticos, qui Constantini & gloriae & vim tuti invidentes, Ecclesiam' CHRISTI, Principum opera subsidiove uti non debere, & hisi cum illa nihil rei esse, neque illi cum his quic- quam esse debere, contenderunt. Cum hae pri- mum sive ineptiae, sive calumniae sparsis essent: , 'ebri ta tam sunt graviter S repressae & refutallae ab Au-Creseon. gustino, ut nostra nunc in eo genere minime sitae epist. 48. necessaria oratio. Dicere solebat, ut accepimus, - Cinstantinus, Imporium . fato dari: eum Ver - cui
34쪽
elli datum fuerit, speram dare debere, ut impe- Lamprid. rio dignus fuisse videatur. Sed talem tantam- in Hesiosque Spartam, quae Dei beneficio atque providentia obtigerit, nemo pro dignitate tueri atque ornare poterit: neque quod ea dignum est, quodque etiam omnino requiritur, praestare, nisi si totam in primis Rempubl. ae sine religione, latrocinium est potius quam Respublico sieconstituerit, Ut etiam ad eum religionis, ad quem referri debet, finem relata esse videatur. Atque hoc quidem sentire, Reges praeserthra, rarae emiusdam sapientiae est: praestare, singularis S sortitudinis, S selicitatis: & sentire vero, & prae- , stare, perfectae cuiusdam cumulataeque Virtutis. Dixit aliquando M. Tullius, Reipubl. bene constitutae fundamenta atque membra, quae tuenda viris principibus, & vel capitis periculo defendenda sint, esse haec: Religiones, potestates magistratuum, leges, iudicia, iurisdictionem, si
dem, rem militarem, aerarium. Harumque rein rum tot & tantarum esse defensorem atque pM tronum, magni esse animi, magni ingenii, magnaeque constantiae. Sed toto eo in genere, Comitantini magnitudinem, qualis quantaque si,mianime prosecto intelliget homo prophanus: qui, quid vera religio sit, ignorat. Pii homines imtelligere possiant, atque etiam recte iudicare, quantum Constantino tribuendum sit: qui in religione in primis deligenda, quam ct sequeretur ipse, S suum populum sequi vellet, non erra-xit: in eaque suenda atque defendenda, nullis
35쪽
F. Balduiui de Legibus Const. M. laboribus, periculis nullis, nullis difficultatibus
cesserit. Recte itaque Lactantius Firmianus,. scribens ad eum suas religionis Christianae Institutiones, magna cum laetitia dc gratulatione exclamat : Hunc primum Romanorum principum, pudiatis erroribus maiestatem Dei singularis atque verter cognovisse, & honorasse: salutaremque suum universis & optabilem principa- tum praeclare auspicatum esse, cum eversam sublatamque iustitiam reducens, deterrimum aliorum facinus expiavit. Mitto nunc alios, qui complures eo tempore fuerunt, dignos tamen profecto qui audiantur, huius Constantinianae virtutis praeeones. Sed quo etiam magisi hanc admiremur, atque etiam laudemus, eundem illum rursus audiamus, eloquentem prosecto, graVemque scriptorem: ex quo intelligi satis potest, quantae molis erat, & moliri & efficere, Est,a,h, Pod non aggressus modo aesta perseeit etiam lib. t. cap. Constantinus. Scribit enim ille, de religionet.&lib. s. Christiana loquens: Huius religionis eo tempo- vap. I. re re veritatem contemptui doctis fuisse, odio in- lib. p doctis. Omnes obstrepuisse atque intercessisse, ne eam sonantem audirent: oculosque etiam
seos oppressisse, ne lumen quod offerebatur, viderent. Deinde oppressam illam fuisse non modo multitudine, & prope consensu omnium Gentium: sed & authoritate praestantium omni genere laudis virorum. Cumque sublata disce. xatione, Vi gereretur res, multique innocentes omines crudelissime interficerentur: Rhetores
36쪽
interea &Philosophos tempori servientes, laudasse hanc cili enim loquebantur pietatem atque prudentiam suorum principum, qui cohibita impia ct anili superstitione, religiones Deorum tuerentur. Declamasse etiam in pertinacem & insanam ut appellabant in obstinationem Christianorum. Postremo in hoc errore Orbem totum fuisse, ut bonos & iustos viros, tanquam malos ct impios, persequerentur. Placuisse Vero valde gentium superstitiones; ct ex hoc sο-lo probatas verasque visas esse, quod eas veteres tradidissent: tantamque tunc fu isse huius vetustatis autoritatem, ut inquirere in eam, scelus esse
duceretUr. In ea temporum intemperie, eoque rerum
statu, quem gravissimi scriptoris, cuius testimonium, in hae re praesertim, gravissimum est, Verbis descripsi, instituere, atque etiam perfleere, quod&instituit S perfecit Constantinus, cuius virtutis esse dicemus 3 Sed voluit in eo Deus illustre aliquod exemplum edere, quod &posterit,tem, & Principes & Magistratus, sui ossieti admoneret: nulla aut vi aut multitudine hostium percelli, nulla vel disticultate frangi, vel molestiae debilitari, nullo denique periculo deterreri eos debere, qui vel Ecclesiae instaurandae, vel religionis propagandae curam suscipiunt. Id vero multo etiam magis dicemus, si quales habuerit Comitantinus & collegas, & Imperii socios, reputemus : viros certe acerrimos, qui cum potentiaci armis instructi, tum vero immani quodam A et . odio
37쪽
6 F. Balduini de Legibus Const. Mi odio C H RIS T I inflammati erans. . At Wari fortassis Ecclesiarum passim antistites, qui & sic
iis fortiter opponerent, & omni labore levarenis Constantinum. Utinam fuissent. Utinam labo- .rantem, non dico adiuvassent, saltem non inte iturbassent. Diu multumque lustatus est cum Maxentio atque Licinio. Sed graviorem illi fuisse luisam, maioremque molestiam cum mulin tis Episcopis, cumque eorum vel dissidiis, vel factionibus, vel ambitione, quis nescit 3 Certe ostensum eorum vitiis S intolerabili malitia ma-
gnum eo tempore virum Audium, discestionem . ab Eeclesia fecisse, multosque homines alio non malos propterea eum secutos esse, cummi Tes non serrent eorum, quorum alioqui doctri- nam non improbabant, Epiphanius scribit. Sed Mnto est Constantini magis laudanda constantia, quod nulla eum huius generis offensio, neque
currentem retardavit, neque de via transvertanti. agere, neque de sua statione potuit dimovere. Mitto turbas eorum temporum, atque tempest tes. Sed haereticorum etiam praestigiis atque im ., Iidiis, quales tune erant, non capi: nonne rarae
cuiusdam fuit, & singularis, S uero divinae magis quam humanae cautionis Θ Neque vero ab omni peccato nunc libero Constantinum. Hominem fuisse scio. Scio etiam nonnullis & vitiis. & erroribus suisse obnoxium. Sed neque hominis ineptias, si quae sunt, ut sunt, excusare velim: ris. que eos, qui Velint, imitari. Uerum privata illa nunc omitto. Quibus vero legibus Ecclesiae or-
38쪽
dinem atque formam communierit quod nunci quaerimus breviter videamus. Uicto sublatoque Maxentio tyranno , statim animum adiecie
ad Ecclesia reliquias colligendas, & Reipublicae
Christianae, cuius miserabiles intuebatur ruinas, i instituendam novam instaurationem: disiecta Ethnicae idololatriae, quam regnare videbat, &aree & gloria. Prima igitur eius lex, quam etiam in Orientem ad ipsum eius gubernatorem Maximinum misit fuit: Ut relictis idolis, verus Deus ColeretUr, & agnosceretur C H RIS T V S hu-l mani generis liberator. Si confuse tantum edi xisset, colendum egie verUm Deum: parum pro- suisset edictum. Nam ct profani legislatores non dissimilem legem saepe ediderunt: ut certe Omni- Um prope hominum animis insculpta est huius generis aliqua tanquam thesis. Sed piam adiecit Constantinus, explicatamque hypothesim, ut palam intelligeretur, quisnam ille Deus es set, &qua ratione colendus: ea nempe ratione, quam
verbo ipse suo praescripsit. Legatur vel ea sol invocandi Dei formula, quam veluti praescriptis verbis religiose conceptam, suis militibus commendavit Constantinus: & libro sequenti commemorabo. Nemo prosecto dubitabit, quin si in ipsis etiam castris, tam ct pure Deum coli,&pie invocari qui praecipuus est cultus voluerit: in media Ecclesia eandem & vocem sonare, & re-α ligionis speciem apparere, multo etiam magis iusserit: ct cum alias hominum ut appellam tur γ εθελοθρησκειας facetiere, tum vero ad
39쪽
igionis simplicem formam pomponi. 'enim obedientiam esse verae religionis veluti trem, audiebat. Denique perfecit in toto tem. ' rum orbe, quod nonnullis in locis pie inchoat Meminerat iam olim in tua Britat. egis Se Luςium regem. Patrem suum Contium Viderat eodem loco idem voluissie: G
riumque etiam iptum impulisse, ut edice omnibus impune esse licere Christianis res tamen in eo adhuc esse statu intelligenihil dum actum esse videretur: & in ipsi que Britannia, idolorum cultum sanguine ad piorum sanciri videbat. Opus itaque es se loaliis edictis, graviter iudicavit religiosis P cepsi Iudaeorum synagogas non disiecit: irasque causas, cur id non faceret, habuix. . . - neque ab iis quenquam invitum abduxit.. t en diligenter, ne quam is iniuriam pate
i , qui iis relictis, Ecclesiae CHRISTI
iungere se vellet. Erat eb tempore tam . daeorum audacia, tamque immanis furor, uquis ex eorum castris ad Christianorum coeptransire voluisset, non modo vi m illi obsti rent, sed hominem etiam saxis, si possent, obr' rent. Id vero ne tentare amplius auderent, Cl. 2. n. d. stantinus severissima, ut oportuit, lege, quae W4 μ iamnum exta eavit Sed S cum suam illi
40쪽
G-nent. Lib. I. 9 'principum mandata conarentur: minime aut iiis indulsit, aut eorum conatus longius progredi passus est: imo vero tanquam reos perduellionis, acerrime, ut debuit, L stig Vir. Ndiri chlysost. Chrysostomus narrat, disjectiS eorum ope. orat. secvnis ribus, non modo architectis ipsis atque fa-da contrabris, sed & reliquae turbae conspiranti inui-Jud sile insemiae perpetuam notam : auribu S-que praecisis , ct corpore mutilato, tanquam fugitiva mancipia ad ludibrium circiandu- . . xisse, ut hoc exemplo alii deterrerentur. Ne-
que sane regnum CHRISTI, ut instituerat, constituere poterat, nisi si acerrimos eius hostes aliquo modo repressisset; neque enim quicquam erat Ecclesiae aut inimicum L magis, aut magis infestum, quam Iudaeorum templum. Quod putem ad Gentium delubra, et illa idolorum fana pertinet: Constantinus omnia quidem neque disiecit, neque funditus evertit: sed ita saltem obstruxit, ut nemini ad sacrificandum paterent. Sic enim idololatriam illam tolli polle existimavit. Se ire paulo post ipsa compertum est, Reipubl. interesse, nullum illius idololatriae instiumentum relinqui: nullaS usquain reliquias, nul- tum ne locum quidem, superficiem deni que nullam superesse. Certe Julianus templa illa, quorum tantum obstruiue fores erant, paulo post iterum aperuit, ct ad veterem suum idololatriae usum facile revocavit. Quo deinde periculo prudentior fa- '