장음표시 사용
141쪽
ab se vasa aurea , et argentea polentibus opposuisso mutuas Petitiones, Mentes , sibi etiam deberi mere em pro labo, iro , atque opera , quam impenderant in ducendis Ialeribus, in civitatibns atque in villis aedificandis, quod postea coin pengationem reolissime appellat. Quae compensatio vel si ipso jure , vel per exceptionem doli inducitur, vel per mutuam actionem. Nam mutua hau aelione alia actio tollitur, et debitum compensatur, ut est in capitularibus Caroli M. M. 7 cap. 3o3 I. pro tom. I ed. Mistii Ven. Ita per Neautionem, ni inquit Augustinus lib. de cur pro mortuis cap. ν, opp. tom. 6 col. 524 ed. cie. cauisi e ruatur , hoc est dissolvituri et ita per evacuatoriam, quam memorat Mareulphur FormvI. lib. si ea .. ar et 35 apud Baiulium capitular. Rey. Franc. to n. . est. 289 et . . est. hoc est per syngrapham, qua creditor conflaba, tur , suam sibi pecuniam suisse solutam eua, et inanis permanet obligatio. sa) Gn. I, E et 4 eap. 3 qu. 1 1 G Is eod. de His, qui ast R.
g. IV. cui ius agendi, ei conveniendi jus est: l
quoniam reconvenire est agere , ideoque inutiliter reconvenit incommunieatus, quod inutiliter agit 13. Coram arbitris reconventio fieri non pote'l, quoniam eorum tantum est iis de rebus judicare, quae compromissi Iege continentur. 2 .
qui coram judice meonvenit, Pumdem amplius re-eusara non possit i); alterum , ut res utraque, laclio scilicet, et reconventio simul uno, eodemque
142쪽
mutua petitio, initio ipso litis proponenda est, antequam litigantes ad alios judiciales aetus progrediantur M. Nam si reeo mitio sat in progressu, aut in exitu litis, prorogabit quidem iurisdieti nem M, sed non etiam emolet, ut meonventio una eum aetisne eodem judiolo issolvatur.
ad remnventionis tempus relerenda sunt.
I. Dilatio quid' IV. Omnes iudieii partes suas II. Dilationum distinctio habent dilationes. III. Quando eae dentur V. Quomodo dandae sint 'g. I.
Νihil in som, et judiciis usitatius est dilatio
nibus. Nam eas saepe reus ad , pamndas exceptiones, saepe etiam actor ad probationes confirman
das a judice petii ; idque non initio solum , sed
etiam in progressu litis. Dilationem meamus j sium aliquod temporis intervallum , quod illigan-
143쪽
utibus conceditur ad actum aliquem iudicialium commodius expediendum t).
i) Auctores qui de dilationibus secundum ius antiquum, et no um agant, numerat Billigerus ad Donnellum ae Iur. eivit. lib. 24 6 not. I opp. tom. 6 col. Lu eae I 764.
g. II. Dilationes vel a lege dantur i) , vel
mutua litigantium voluntate constitnuntur , Vel a judice conceduntur. Sed Jus Canonicum iri en. darum dilationum omno sors arbitrium judici commisit 2). Quod non ita intelligendum est, quasi judici integrum sit , quas velit, dilationes concedere suo arbitratu. Νam ut dilationes concedantur, justa causa opus est, eaque rite demonstrata, denegari non possunt. Hinc si nimis breves datae sint dilationes , quae pares non sint rei Prae
ο) Cop. 3 et 4 de Dilalson. g. III. Dantur dilationes ad inducendos lestes 1ὶ , ad exceptiones peremptorias proponendas 23 , ad proserenda instrumenta , ad se purgandum 33, ad accusandum , et agendum M, ad cursum appellationis prosequendum R.
F. IV. Quemadmodum in , judicio sunt partes ires, ita singulae suas habent dilationes. Hine
144쪽
iriplex carum genus distinguitur. Nam aliae dantur in prima litis parte, videlicet a cilatione usquaad Illis conleslationem; et hae vel citatoriae, vel deliberatoriae vocantur. Cilaloriae dantur ad comparendum , dilatoriae ad deliberandum, num ille, qui in judicium vocatus est, litem suscipere dein beat. Quaedam autem conceduntur a litis conlesla-li0ne usque ad sententiam , quae probaloriae di-euntur , quia dantur ad parandas, asserendasquct probationes. Denique in tertia lilis parto dilationes
conceduntur ad audiendam sententiam , vel mandalum exequmdum, quae desinitoriae nuncupantur.
g. V. Dilationum tempore judicis hiucium conquieseil. Et quia arbitrarias tribu ero delationes ae- elus esi dudicialis, idcirco concedendas sunt a judice pro tr unali sedente, camaque cognita 13. In dilationibus, quae a jure dactur, nulla causae eognitione opus est. 0 Gn. a. v. eap. 3 qu. 3. DEV. orere. CAN. NM. III.
145쪽
l . Sententia quid Τ Sudin tam nunquam trans Ita cis a vel desinitiva, velim enti' - . terloquvioria. ' . . XIV. Rei iudieatae executio. III. Utriusque discrimen. XV. Quis rem iudicatam exe Iv. Sententia a competente quitur γ' judice. ' ' XVI. Quibus in rebus, ei quo V ' Et pro tribunali sedente. ordino executio sat
VII. An α iudico recitanda I bilibus , ei immobilibus. VIII. Quo idiomate . neopla XVIII. Auctio, et distraeuuosse deboat γ pignorum . , IX. An noctu terri possit ' XIX. Debitor quando in ear X. Juri, actisque, et probo cerem detrudendus Τtis congruens, certaqueos. XX. COSSio bonorum . . . se debet. XXI. Quemadmodum ea sal ΤXl. Condemnatio: in pon. ol in quo disserat a jusvi Sas , Et fructuum rostitutio. lia quinquennii ΤXII. Sententia quando trans- XXII. Beneficium competea cat in rem iudieatam 3 tiae XIII. in quibus causis in rem. s. l. Judiciaria disceptatione absoluta , Oritur con eiu1io m eausa i), ei a judice serenda sententia est. Definitur sententia , judicis pronunciatio super re a litigantibus proposita, condemnationem, vel absoli ilionem conlinens , et controversiam desiniens 2). Justiniani legibus caulum erat; ut judex sententiam n0n serret, nisi primum juratus declarasset, Se procul babuisse studia partium , al-que una ante ulos habit* justitia, et verilate ,
146쪽
eausam iudieasse 3). Sed hodie hoe juramentum emittunt judices, cum munus judicandi suscipiunt.
i) Formula haeo a Doerelatibus Pontificiis in forum eiqile defluxit C. 5 3 de Causa. poaseo. eι propr. , C. A de Fid. inatrum. sa) Leg. i F. de re rudisat. Multa de hae sententiae
4εfinitione habes a Criaeio ει eod. ιst. de Senten. eι cnter- lay. opp. tom. 9 col. 996 ed. mι. reole, et sapienter animadversa , ubi ,etiam multas sunt leges, quae ad hune lo- eum perlinent, diligenter explicatae. vido etiam Donet tu nia iv. 3 r. de Re audis. πρ .lom. ιν col. III et Reg. ed. est. , qui de illa Modestini desinitione ει dict. Leg. I ao- eurale disputat, et Philippum vicatum voeabulumbr. vob.
g. II. Sontentia vel est interloquutoria, vel desinit ira si). Interloquutoria est, quae non dirimi leontroversiam, de qua praecipue quaeritur, neque super ea sertur, sed super quaestione inter judicii eursum incidento 2). Interloquutoria dicitur, quia judex, dum de primaria causa quaeritur, interea loquitur, neque desinitive pronunciat, sed ea lanium dicii, quae ad causam promovendam pertinent, ut judietum ad propositum finem producatur 33. Bellailiva autem est , quae lotum negIeium desidii, planeque dirimit controversiam.
. si Ius esuila sententiae nomino proprie definitIvam inistelligebat: -ndata , iussa , aliaque de ei a , quae parabeat quidem. ad praecipuam cauεam definiendam, viam, non tamen eam definiebant, interloquutiones dicebantur, nee vim habebant sententiae nequa in rem, iudiealam transi labant , 37eι-αem quia . carast. A m. M.t ιῶ. eod. Sen. ira. et interloq. Ley. a T. de Appestat. reris. Sed Ius ea- Maleum promiseue hoe, vocabulum usurpat, quod etiam in prati remplum est, unde nata est vulo a distinetio inier ellientiam inierim loriam , et desinitivarusa, vox haee inter gutitia juris aueloribus usi lata est, eaque pluries in civilia et canoni ei juris libris oceurrit.
147쪽
g. III. . Magnum inter utramque sententiam discrimen est. Nam interloquutoria sententia, ab eo.
dem judice revocari potest sa), definitiva non potiost 23; haec in scriptis serri debet, illa non scri- bitur ; a definitiva appellatur, ab interloquuloria' appellare non lioqi , nisi vim habeat desinitivae , . aut magnum inserat detrimentum, quod alio modo removeri non possit G).
legem restituit cuiaeius obaerv. M. Iae. 3 opp. ιom. 3 GL 3o6 ed. Venet. Ir58. Conter etiam Leg. 3 C. Theod. Θω sonali 'L. C. Theod. de Appellat. 'Eramal tamen ei. iam apud Romanos interloquutiones vel aimplices, quae di. reeto praecipuam eausam non attingebast , sed quibus Judex vetabat , vel ' jubebat Oa , quae ad ordinem in judicio servandam pertinebant Les. a T. de Re judic. vel vim rententiae habentes, quibus , judex rem aliquam inevdentem definiebat, quae iamen' praecipuam causam respiciebat parabatque limul i adi eam. definiendam viam, qua- Iis etiam sententiae nomine eomprehendebatur: Les. ab β. o. Minor. , ubi ' haeo quaestio proponitur. Minores intra quadriennium in integrum restitutionem .petierant. Dubi --ur , utrum minorea' essent , aeum' gestum est negocium, et ita aetatem demonstrare oportebat. Lais est pro aetate sententia, quas quamvis thierloquutori , esset , vim tamendosinitivas habebat , eum causa cognita rem incidentem d. finiret, ex qua iudicium praecipue musae pendebat , numdanda esset restitutio. Ab hac. sententia emissa, et a via appellatio est. concedit etiam ius civilo appenationem ab laterloquutoris , quae insigne damnum affert, quod alio m.
148쪽
eo removeri non potest. Leg. 2 C. M penden. αρρeιωι. , t . a m de Anem rem'. , test. Is C. Theod. Quan. appeti, non rec*. Ius Canonicum a quavis interloquutoria; et a quovis gravamine appellationem permittebat C. II eι Iade appellat. , ει C. I eoa. λ 6. Sed concilium Tridentinum Sell. II eap. I eι Sela. 24 e. go de Re rm. ius hoc antiqua vii, neque ab interloquuloria oppellationem permisit, nisi ea vim habeat das nitivae , aut grave inserat detrimen ium, quod alia modo tolli, avertiquo nequeat. Quae etiam duris civilis disciplica est. Al. IV. Ui desinitiva sententia vim habeat, plura desiderat. Principio a competente judice, qui in litigantes, aut saltem in reum jurisdictionem habeat si), eoque pro tribunali sedente, ae juris ordiae servato 2ὶ serenda est. Tribunal erat locus sublimis , et editus , sero ad instar hemicycli in-i reum curvatus ad quem per gradus ascendebatur, et in quo magistratus jus reddebat M; ideo legum auelores saepe magistratum designant iis verbis, qui tribunasti praeest, qui pro tribunaui cognoseu 4,. Cui loco a Latinis opportitur locuδ pla-οM o); unde de plano cognoscere videlicet ex
aequo loco cognoscere, non ex superiore , neque
pro tribunali , sed in via, in transitu , cum vel istyandi, vel gestandi , vel' ludorum gratia magi- iratus prodierit 6 . .
3) Vitruvius Archaeet. lib. ν cap. 4 P. Gallani Neap. 17b8. Item tribunal , inquit , ut in ea aede , timi eli schematis minore curvatura formalum. Ova autem 4emfeyeli ta fronte est intervallum pedum XLVI intror-δπε eurvatura pedum XV, uti eoa , qui apud magistratuε ειarenι , negotiantea in basilica ne impedirent. Extressia hujus curvaturae latera a Tacito Annal. lib. I e. et 5 ιMu. I p. 13a ed. Amstelaed. cornua appellantur.
Praetor ex hoe tribunali in sella curuli ius reddebat, quo speetat Martialis Dior. 98 lib. ii xera. Ir et I 8 p. 653 edit. ίUL Batav. I 67o. Atque adeo proprium real iribunal ma
149쪽
jorum Magistratuum Romanorum, ut eo uti non possent Ma gistratus Municipiorum, quin etiam minores Magistratus Romanorum , veluti Tribuni plebis . et triumviri, qui tantum in subselliis ius dicere soletant. Hinc et municipales Magistratus padanei judices a Paulo vocantur Leg. 38 S. Q sae P. de Poen.
judie, cujus iurisdietio non est, eius nullum est tribunol. consule Pollettum Mat. I . Roman. M. a c. 6 et Brissonium de Verb. asyn f verb. Tribunal. υὶ Paulus Reeept. senten. lib. 5 cap. I 6 S. I 4, apud Schul lingium Iuriaprud. vet. ante sustinian. p. 495 edit. Lipariae Custodiae, inquit, non aolum pro ιribuna li, εed eι ce plano audiri possunt, atque damnari. Lucum planum locum aequum appellat Cicero , et eum loco superiori, hoc est tribunali opponit Diat. adfamiliar. lib. 3, Diat. 8 ore. ιom. 7 pag. 7s edit. Oliveti Genevasa 46 conser Gerardum Nooditum M Jurisdieι. eι imper. lib. I cap. Io. Bino edicialis formula, qua edicta proponi iubebantur apud forum palam, unde de plano reeta lesipoδελι- Iia enim illam in tabula aeuea Bibliothecas Regias repetit cujacius obaerv. l . et eas. 3o opp. tom. a
hujusmodi quidem est planaria cognitio, cuius occurrit memtio in Ieg. 4 eod. de Dilat. , licet in vulgatis editionibus mendose prorsus legatur plenaria. Qui de plano postulabant Magistratum per libellum adibant, et Praetor per subscriptionem postulanti respondebat leo. ira de In sua uocan. , lv. 99 P. ad DP. CorneI. de Fala. Verum quae decre-lum , causaeque cognitione requirebant, non per libellum, ac tantum pro tribunali expediri poterant les. 9 Ubi δε- eretum P. de O . Procona. Dy. I S. suspeeti P. ad SC. Tui ρu. Ne quis lamen putet , Romanis idem fuisse
plano, et Summatis cognoscere, animadvertendum est, multa suisse, quae summatim , sed tamen pro tribunali expedire oportebat. Ita decretalis bonorum possessio ex carboniano edicto , vel rius exemplo data summaria erat leg. 3 de n. poareas. , Dy. a T. Quis Ordo in bon. poδδeνδ. δeio.
g. V. Sedere judicem leges jubent, cum profert sententiam i), sive ut sirum ostendat aucto-
150쪽
fialem, sive quod mens aerius intendit, quo magis corpus quiescit. 23. Sed nusquam Juro civili caulum est, ut sententia a non sedente judico prelata irrita habeatur , id a solo Jure canonico eoasillulum est 3), Iu judiciis summariis nulla est sedendi necessitas 4). Sedere vero debet judex sen- lenitam dicturus publico, non in secreto, adeo ut nulla sit vis sententiae, si in secreto dicatur 5).
f. VI. Deinde vero sententia serenda est in seria pl0, et quae sine scripto tala est, ne nomen quidem sententiae meretur 1). Nam saepe verba ori pronunciala menti illudunt, non item ea, quae li-ieris consignalo. Sunt ; periculosum est aulem in proserenda sententia judicem labi, quoniam senten-liam semel Ialam mulare, aut emendare non potest. Ηino iudex, diligenti primum do negocio deliberatione, et consultatione habita sententiam con-eipit, conceptamque in libellum, sive brevem char iam referre debet 2). Sed in causis brevi0ribus, et
maxime vilium personarum necessaria non Si scri-
plura 3 , quae etiam omittitur in interloqirulioni bus quas judici ore proferre licet; inde vero n0