장음표시 사용
121쪽
oxcepto crimine haereseos, erius guspectus lamquam haereticus condemnatur , nisi omnem suspicionem excusserit 2 . a) Can. 14 de Praestum. αὶ cap. a 3 s. oui autem de meret. , eap. 7 , S,
I. Exceptiones peremptoriae, rem . vel dilatoriae. Vill. Exceptiones contra tu.
III. Simplieiter peremptoriae. IX. Dilatoriae exceptiones v. Peremptoriae exceptiones quando proponendae quando proponendae ' X. Exceptio majoris exeom. V. Dilatoriarum ex ptionum municationis. divisio. xl. Εssocius exceptionis. VI. Dies seriati ' XII. Replicationes, duplina-VII. Exeeptiones contra aclo- tiones , triplicationes.
Habet et reiis arma sua, quibus in judicio adversus actorem utitur, eaquo sunt exceptiones. Ex optio est actionis , vel inlentionis exclusio. Easi omnino perimit, ac tollit aclionem , perpetua, et peremptoria , . si tantum ad tempus agenti obsta et causam ad aliud tempus , aut alium judicem , vel locum transferi , temporalis , et dilatoria appellatur. II. Ex peremptoriis exceptionibus quaedam Sunt, quae majorem vim habent, et ideo peremptoriae litis snitae dicuntur, ceterae rimpliciter
122쪽
a 23 peremptoriae appellahbar. Primi genoris Osunt exceptiones jurisjurandi, rei iudicatae, . transactionis. Hae litem jam compositam, atque e medio subi iam ostendunt, et exordium ipsum impediunt litis, velantque ne laustra novum judicium instituatur si . Sed ut locum habeant hujusmodi exceptiones, necesse est , quod iis pridem extincta vel jurejuram do, vel transactione, vel re iudieala denuo inlae easdem personas , de eadem re , atque ex eadem pelendi causa instiluatur σ).
s.' III. Exceptionum , quas Si liciter peremptoriam dicimus, longe major est numerus, eum nulla sere sit aclio, quae contraria exceptione submoveri , aut lolii aliquando non possit. Ad hoc genus reseruntur exeeptiones praescriptionis, doli mali, metus , et celerae, quarum non exiguus At numerus , quaeque suis locis in utroque dure singillatim explicantur. IIae non impediunt quidem ingressum Illis , sed tamen perimunt, et evertunt actionem institutam. g. IV. Peremptoriae exceptiones non modo ante litem contes alam , Sed etiam postea in qualibet judicii parte ante rem audio iam 1), quin etiam interdum post rem judicatam in actione iudieali recle opponuntur σ). Par est ratio exceptionum , quae impediunt exilum sententiae, ut si post
eam actor acceperit, quod petebat, recte reus ex-eeptionem avertit.
123쪽
agi g. .V. Dilatoriae exeeptiones avi ipsam respiciunt causam, aut actorem , aut judicem. Prioris generis sunt oxceptiones illae , quae prop0nuntur contra libellum , quod sit vel ineptus, vel obscurus , quod non cesserit solutionis dies , quod seriarum tempore Sit emissa citatio. g. VI. Feriali dies sunt illi, quibus lego agere non licet, et omnis judicialis strepitus ponquiescit 1 . Feriarum quaedam civiles . quBedam ecclesiasticae diuuntur; hoc est quaedam hominum, quaedam religionis causa institutae sunt. Illae v riae sunt pro more, et legibus populorum , praecipuae tamen pertinent ad commoda messium, et vindemiarum 2 , hae sunt Hiel cer otionum eloroesionum 3ὶ, seu festi dies, quibus religioni operam dare oportet, et quibus communes Hies Oppinnuntur 4 . Iure civili judiciales actus serialis diebus exerceri non possunt o), nisi litigantes sua sponte ad judicem veniani 6); sed jure canonico, ne ipsis quidem litigantibus consentientibus, eosdem aulus sestis diebus Oxpedire licet 7 ;
i Elegantor Ovidius Fast. lib. I rs. 73 opp. tom. 3 pag. i5 ed. Amalelae mi arca hos dies expressit his
versibus. Lise rea , inaanaque protinua ahrint
uvia , differ opus , livida unctua, ιuum. Ideo a clericis dies omnes hebdomadae seriae dicuntur, quia elerici nullo dis a divinis vacaro debant; sicut etiam Flaminibus omnos dies seriati erat, apud A. Gellium Noet. AEue. lib. Io eap. x5 p. 33r edit. Lugdun. BMav. xῆ66, quod recte observasit Baronius M. an. 44 num. 88 tom. I pag. 336 edd. Metis. Atque hoc seriae nomen primum hebdomadae Paschalis diebus datum fuisse, animadvertit cirωnius se Paravitu. decretia. de Feriis num. F p. 347 ed. Vindobon. 176I ,' quibus diebus omnes Christiani seso ab
opera servili abstinem , et sacrosancta mysteria percipere debebant. Co ilium Matis nenis II. ean. a apud Labhaeum
tom. 6 eol. 674 Sed seriae voeabulum diebus affixum apud
124쪽
Christianos hae adtalo antiquius est. Nam eag memorat Tertullianus de Iuuniis cap. a pag. 543 ed. Venet. I 744, eum inquit : proinde nect atationum , quae et ip3ae Suos quidem dies habebant quartae feriae , et Sertae. Paschale hoc tempus seriatum fecisse Constantinum M., tradit Alexander Monachus de Iuvent. S. Crucis apud Cirouium loc. ert. num. O ,' et sortis exempl. harum seriarum, reliqui et- iam dies dicti sunt seri ad , distinctio no tamen habila inter serias simplices, et solemnes C. tili. de Feriis. Sane lex Coa stantini memoratur apud Iosephum Scaligerum de Emend. tem por. pag. 776 ed. Genuae r 629, in qua duae hebdomadae paschales, quarum altera Pascha antheedit altera sequitur, ab ope - re laetendo excipiuntur. Nam majores nostri Paschali solemni-iali inli)gros dabant dies quindecim, hoc est hebdomadam, quae paselia antecedebat, et hobdomadam, quae sequebatur; illa
paacha reSurrectionis vocabatur, Utriusque generis E. aecipia collegit Joanaes Gaspar Sui cerus Thesaur. eccleae. tom. I p. 304 et t. 2 p. tot 4 ed. Amalelaed. I 6S2. Genera Iasotaen Pascha quod , ex Hebraeo pectach, quod transitum sigailleat, utrumque comprehendit. Nam Pascha Christianorum tum passi Otium , tum resurrectionem includit Christi servatoris , qui est vere agnus paschalis , qui pro nostrum salute sese praebuit hostiam ad saeirsicium. De his quinde-eim diebus Paschalibus lex est Valentiniani, Theodosii, Areadii Leg. a Cod. de Feriis, in qua habentur haec: Saai-ctoa quoque Paschae dies, qui δepteno vel praecedunt numero , vel δequuntur, in eadem obServatiane numeramus.
consule Gothosredum G eamd. , Leg. 2 Iom. I Cod. Theod. p. Ita ed. Lipstae I 736, ubi mulla habes antiqua testimonia , ex quibus constat, qua reverentia majores nostri quindecim hos paschales dies , quos rebus dabant Religio dis , prosequerentur. Memorant etiam quindecim hos dies, tamquam ubique seriatos. Papinianus Respons. tit. Ia apud Sehuli in gium Grivr. vet. antesustin. p. 835 ed. cit. S. Augustinus Serm. 259 in die domin. Oct. maeh. lib. 6 col. ros tom. N par. ν ed. Venet. I73I S. Joannes Chrysostomus, S. Epiplianius, celeri , quos laudat Gothosredus
2) Ηarum seriarum mentio ost apud Stalium Silo. libr. 4 verδ. 39 seq. p. I98 ed. Lugd. Batav. I 67 . certe iam Latiae non miscent iurgia testea,
Et pacem piger annus habet, meδδeδque re rSae Demisere sorum.
125쪽
gustinum conje33. Irb. 9 eap. 2 Opp. tom. I est. Id 7 Venet. est. , in can. 2 cap. I 5 qu. 4 L. R eι Cod. de Fersis. In L. a Cod. Theod. de Feriis omnes dies luridici esse iubentur , exceptis duobus mensibus messium, et vindemiarum , Kalendis Ianuariis , natalibus urbium maxi. marum , Romae , et Constantinopolis , natalibus . Imperat rum , quibus et editi in lucem, et imperium auspicali erant, quindecim diebus paschalibus, qui et ecclesiastica, et civile lo-ge seriati orant ei omnibus diebus Solis per inlegrum annum. Multa de seriis tum civilibus, tum ecclesiasticis habent Binglia
4) L. a Cod. de Stat. et imagis. Do serialis diebus
agit Gregorius lX. ει cap. ult. de Feriis. Inter seriatos se-siusque dies frequentiores sunt, quos Apostolus Apocalym , I , et lota Ecclesia Daminteos vocat, a quibus omnis hebdomada initium sumit. Et quamquam Romano more quivis dies a media nocte initium, mediaque noele, quae sequitur , si nem accipiat L. more Romano 8 F. de feriis eo . si ceti'. et poteri. delectou. , tamen quod attinet ad reverealiam , venerationem , observationem horum dierum canon. quod dis 75 disi. can. I de consecrat. dist. 3 eap. I seriis statutum est, dominicorum dierum venerationem incipere pridie vesperi, et desinere sequenti vespere , nisi. aliud locorum consuetudine receptum sit ut erep. a. de fi riis. Quod inductum est exemplo solemnitatis Paschae, quam Dominus inter duas Vesperas ab Ebraeis celebrari praec
Dolo et contumae. ubi habentur haec: Imi mandavimus,vι usque ad Domin eum. . . . Per ae , vel Procuratorem .... ad praegentiam nostram accedereις itemque cap. I 5 MAeeuδat. , ubi scriptum est Episeopum ad fatum Dominieae peremptoris nos meminimus citavisse. Has decreta.
les quidam ita explicaut alentes, u1que ad , et ad idem
126쪽
saepe asse quod infra, ut in C. 9 de Fid. Instrum. Sed
aliud ex cit. cap. 6 non otacure deprehenditur, ut proi de alia earum Decretalium sententia sit. Scilicet utroque Ioco reus citatus fuerat jussu Summi Pontificis, qui derogaverat legi, quae festis diebus judicia exerceri vetabat. c terum disertissimo Gregorius IX. G cit. C. uti. de Ferias debero inquit Iudicialem atrepitum diebus conquiegeere se riatis ρ idemquo jam erat ante Gregorium jure canon Coconstitutum. Nam Concilio Compendiensi, quod deseriptum est in C. 1 de Feriis , in eis , inquit de Dominicis dio. bus , mercatum minime fiat, neque placitum hoc est judi. esum , quo sensu illud vocabulum saepe usurpatur tu Capitularibus Regum Trancorum, in legibus Ripuardorum, Longobardorum , aliarumque gentium, unde orium est verbum placitare, nimirum judicio contendere. Idem habet Concilium Triburiense anu. 8as can. 35 tom. II Concia. col.
647, Aquisgraneoso II. Cau. I 8 tom. 9 eot.1MO COI-Del. Labbaei ed. V n. est. Quod autem addit Gregorius , iudiciales a ius istis diebus gestos plano irritos esse , id
sorte aute ipsum nullo canone expresso statutum suerat ;quamquam id esset nominatim sancitum a duro civili in L.
ν T. de Versis, et M Leg. a Cod. eod. Sed quoad dies se Malos Grogorius Jus civita emendavit,i quoniam, ne cum couinsensu quidem litigatorum , iis diebus audiciaIes actus fieri Permisit.
s. VII. Ad actorem pertinenl exceptiones, quibus reus ulitur contra perionam ac loris, aut pro- euratoris , ut si apponat, alterutrum , vel utrumque esse excommunicatum, P Seriplum, pupillum,
aut alio luris, vel naturae impedimento in judi
cio flare prohibilum , procurato m mandalo carere , aut non recte esse constitutum. g. VIII. Postremo exceptiones contra judicem duobus ex sontibus hauriuntur , aut quia non est competens, Sive legitimus, aut quia suspectus est. Judex non competens, sive non legitimus ille dicitur, qui vel extra territorium suum jus dicit, vel inter homines sibi non subjectos, vel sane jurisdictionis modum excedit 17. Suspectus autem judex est, quia cognatus, assinis, conjunctus ne lori, quia cum reo graves luimicitias gerit, quia juris
127쪽
mperitus , quia eidem causae patronus suis, quia
g. IX. Omnes dilatoriae exceptiones inter exordia litis I) , hoc est ante litem contestatam op . P0nendae sunt 2), nisi postea suboriantur, Vel postea innotescant 3). Quin etiam ne dolo, et ma lilia rei judicium in longum trahatur, certus a ju dice dandus est dies dilatoriis exceptionibus opponendis ; quo elapso illae tantum proponi possunt, qu's nova obtulit causa quasque reus iunc sibi primum suisse cognitas juratus rassirmaverit 4) , itemque illae, quae irritum, ei inane judicium sa-eiunt Q. Sed praesertim Anilio lilis, ante celeras dilatorias exceptiones opponi debet praescriptio χ-ri, ne quis , ea omissa, i si ad aliquem actum in judicio pergat, in judicem consensisse videatur 6ὶς nisi jus recusandi judicis causa deinceps eXOriatur T). Excipitur clericus, qui , uti demonStratum supra est, jurisdictionem laici judicis prorogare
earentis, quae non δolum ante Rententiam, verum etiam
postea pote3ι obfer, utpote qua probata judicium nullum, et nullius momenti controverδiae rvulantur , ut inquit Pon-- ti sex , in cap. 4 iae Procurat. Eadem' ratio est exceptionis revocati procuratoris , cum mandaliun expiret, pesteaquam revocatum est C. 3 eos.
128쪽
nis in qualibet parte litis opponi potest , etiamsi
reus eam praesiuilo tempore omiserit; quod jure singulari cautum est, ne quisquam in perieulum
Animate suae eaee municato communicare cogatur ij. Tantum post appellationem proposita haec exceptio iudicii cursum non impedit 2) ; sed antea judex ipse ex ossicio debet publico exeommunicatum a judicio repellere, quamquam nemo hujusmodi exceptionem objecerit 3,. Quoniam vero
litigalores exceptione excommunicationis ad vexanem adversarios abutebantur , sapientissime ab In- noeentio IV. certus est constitutus ejus opponendae modus 4). Scilicet reus, qui illa contra ac lorem exeoptione utitur, exprimere speciem exeom- mimicationis nomenque excommunicatoris debet , illamque demonstrare intra dies octo; secus Progrediendum judici in causa est, ac reus in expensas condemnandus. Quod si iterum haec exceptio
obiiciatur , atque probetur , aetor a judicio repellitur , sed valent ea quae gesta sunt; post duas erst vices non amplius eadem exceptio , nisi objualam causam , proponi potest.
vi cap. a de Meept. ει 6. g. XI. Duo potissimum parit exceptio; primum, quod ea recte probata actionem excludit sive ad lem pus , sive perpetuo , prout exceptio dilatoria, aut peremptoria est l); alterum, quod reus excepit ae aetor Meilur 23. Propterea quemadmodum ad
129쪽
aetorem probandi onus pertinet, ita et reus probare debet exceptionem suam 3) ; quod si ipse non
praestet, tamen actor non liheratur ab onoro probandi , quoniam reus , qui excipit, actoris inientionem non censetur confiteri 4). i) Leg. a F. de Meept.
s3ὶ Gq. et 23 T. de Probat. ε) Ley. 9 E. Eaecem. g. XII. Adversus exceptiones comparatae sunt replicationes , quae sunt adiumenta , et praesidia, quibus actor utitur adversus reum, ut exceptionem
tollat si). Nam replicatio est exceptionis esclusio M,
quas tametsi a parie actoris veniat, tamen eu potius exceptio , quam acito ; quia opponitur excipienti reo, qui in exeeptione actor est M. Quemadmodum vero rei exceptionem removeat ac loris replicatio , ita hano excludit duplicatio rei, atque hanc rursus actoris triplicatis; et sic aemeeps multiplieantur nomina , cum aut reus, avi actoro ieit 4). Non enim jure civili definitus est modus defensionum , quae ab actore , et a reo proponuntur. Sed in foro Ecclesiastico hae duplicationes , tristealionesque non obtinent : verum judex ex ossicio iis modum constituit, et causam ia- sinit.
plieationi nou duplicareonem , ut Tribonianus I. In ριu. de Replicat . , aed tres Eeationem opponit. In eadem eum Ulpiano causa est Iulianus in Leg. 7 S. rator. V. de Cu. ται. furiost. Ne a duobus his Iurisconsuliis Tribonianus dis. sentiat , sunt qui ex eius auctori late ultumque illare Ulpia.
ni, et Iuliani locum emendandum putant: sed id quidem
130쪽
εIr est eontra omnium veterum exemplarium fidem. Meo judieiis , nihil est , quod ea da ro multo sermone laboremus. duae Triboniano ast dupheatis , eam antiqui Iurisconsulti remisationem appellarunt; et corte repuscare est rursus pli- ears, idamus Prorsus ae duplieare. Merito igitur replie tisaeas rei icta is excipere Gebat.
DE ORDINE COGNITIONUM.L dualas oxceptiones ceris ' bus in rebus committatur ordias eognoscendae r VII. Spolium actionis, et ex R. Quaestiones praejudiciales. oeptionis loco proponitur. Ill. Causas i identes. IX. Spoliatus ante omnia re IV. et v. Causas praepara- stituendus.loriae , mrmnquo sinios. X. Et xl. Quando spoliatus VI. Spolium quidp non resti tintur VII. Quemadmodum, et qu
Exceptiones, quae a reo proponuntur, plures saepe causas , et quaestiones indueunt , quae ceris ordine a legibus delinito tractandae sunt, qui strio evntisonum appellatur 1,. Causae autem hia. jusmodi sunt vel praejudietates, in quibus ob unius deeisione alterius decisio pendet ; vel inei me3 , quae nimirum incidunt in ipsa lito, cujus gratia judicium exercetur; vel praepara tyriae quarmn decisio alterius decisionem faciliorem reddit ; vel quae quidem eae eodem negesso oriuntur, sed tamen ais Moeraa tendunt, neque a se invicem pendeatis
ιὶ cognitionis nomen proprie ad principem, vel ad magistratus refertur , euut, princeps sua spoule . Moscit, vel