장음표시 사용
201쪽
gligentiam Procura loris , qui ejus jura , ei docii menta non protulit 4) ; contra consessionem sibi noxiam 5); contra lapsum salalium 6 ; non Solum contra laicum, sed etiam contra aliam Ecclesiam , quae intulii detrimentum T).
non potest adversus illum , cui par est privilegium L. tag. I cod. Pur poιtor. in psynor. verum id quidem est, si utraque Ecclesia de damno vitando agat ; at si altera de damno vitando, altera de lucro captando agat; illam contra hane restitui aequum est, uti similiter minor contra minorem restituitur, Ley. Ias. Rem quaerisursi de Minor.
g. IV. Datur in integrum restitutio etiam contra senisentiam Principis 1), aut Summi Potrii sicis 2 , sed tantum uterque contra propriam SPn- lentiam, aut sui delegati restituit 3) datur praeterea iam in judicio , quam exim judicium cum quis ex aliquo laclo, aut contractu laesus est. Semel denegata non amplius conceditur, praeter quam ad appellationem omissam ; nisi deinceps nova prodierini monumenta , quorum gratia tribuenda vi
4) Cap. vlt. de In inustr. reδιit. g. V. Res lituit autem Magistratus urbanus vel provincialis , vel judex in eam rem a Principe, vel a Magistratu datus i). Municipalis Manisti aliis sine Principis mandato nemineui res lilii Te
202쪽
2o 3 pol est 23, quoniam non habet mixtum imperium, cujus praesertim est propria in integrum restitutio. Atque hi quidem cora cedunt in integrum restitutionem , quam ordinariam dicimus , quae scilicet ab ipsa lege, atque in ira certum tempus, puta intra quadriennium iribuitur. Nam extra ordinem , hoc est praeter scripti Juris imperium , uti sit in transactionibus , et similibus , lapsoque temp0re a lege constitulo , solus Princeps restituit. 1 Conser Ciliaetum in eod. lib. 4 46 opp. tom.
llo col. 86κ ed. eis. sa) L. 26 M ad Munieipal. vide Scipionem Gentilem de Iurisdiet. lib. I e. 3a opp. lom. 3 p. 96 eι Seg. eu. Rev. I 764. Verum jure Codicis etiam Municipales Magi Stratus in integrum restituere posse, censet Oddus de ne- ειδε. in cattar. Par. 3 qu. 32 arι. 4.
g. VI. Magistratus adversus suam , aut judicis inferioris, parisve polestalis sententiam restituit; in serior aulem Magistratus contra superioriS Sententiam restituere non pol est 1 . Nostris inbribus Judex ordinarius, qui in Urbe principe jus reddit, quique ex omnibus provinciis appellatur , in inlegrum restituit adversus judicata Magistratuum pro . vincialium , et municipalium: sed contra ipsius judicatum a Principe in integrum restitutio conceditur. Alicubi mos est, ut propter incidentia in illo a judice Ordinario, cum vero agitur de praecipuo negocio, veluti de contractibus , transactionibus , hereditatum aditionibus, aut repudiationibus, prae- Scriptionibus , rebus judicatis ceterisque similibus, non nisi a Principe, vel ab eo, cui data haec potestas a Principe est , res lilii lio tribuatur. 2).
g. VII. Petilii in inlpgrum restitutione omniq
203쪽
Ioiin Suo statu manere debent , donec res sinita sue rit sin ; ei ideo latae sententiae execulio suspendi tur , perinde ac appellatio interposita suisser 23, Ea vero inde impetrata omnia ad pristinum statum
vocantur, laesio removetur, et quae sua sunt unus
quisqne recuperat 3). Nam restitutio prodest non lanium illi, qui eam impetrat, sed etiam illi, contra quem conceditur, quoniam utrique suum tribuendum est. Sed qui rem recuperat, solvere debet impensas quas alter in rem fecit 4ὶ .
g. Vm. Eliam a supplicatione Principi oblata, quam et revirionem appellamus si , adjuvantur ii,
qui appellationis remedio uti nequeunt. Quae Supplicatio dici potest quaerela adversus molestiam, Sive gravamen judicis, a cujus sententia propter ejus excellentiam sine flatulo, aut Principis consillulione appellare non licet 2 . Ea vero si proponatur intra decem dies post Ialam sententiam, essicli ut eadem sententia non aliter exitum habeat, nisi victor si- desiissionem praebuerit tantum restituendi cum ultimis augumentis, quantum suerit in condemnatio ne, si sententia revocetur 3). Elapso quoque decennio recte intra biennium haec supplicatio proponitur; sed tunc. nulla caulione Opus est, ac sen
tentia statim vim, ei exitum habet 4 .
i) Malii supplieationem a revisione distinguunt, et liane illi quidem affinem, non omnino similem faciunt. Conser Benderiam de Reuisson. in proem . num. I 8 et aeq., et Billigerum ad Donellum de Jur. eivit. lib. g8 eap. 6 as not. 22 tom. 6 col. 4i8 et 4 is ed. Lueae est. a) L. unie. eod. de Senten. praefeet. Praetor. 3ὶ Auth ouae rupplicatio eod. iae Praecia. Imper. oleren . , quae Anthentica sumpta est ex Novere. Ir9 C. s.
204쪽
vide Cii acium in eod. de SentenL Praefeet. Praetor. On, tom, 9 col. 989 ed. eis. Suci jam pli ris ine in locis sori usu reeeptum est, ut supplicatio intra dies docem Principi oblata .
Fententias execution om suspendat , noque ulla habpatur raelio cautionis de restituendo, quam sorte victor in ille ro velit.
4) Consulo Voclum ad Pandect. l. 49
g. IX. Quemadmodum vero qui causa cecidit, judicium antea gestum infirmari postulat, ita qui superior discessit, illi vim majorem saepe addendam earat, quod sit potissimum Apostolicae Sed is Confirmatione. Agunt ea de re Decretales in titulo de Urmatione utili, vel inutili. Apostolica haece0nlirmatio, cum lacta est causa cognita, praecidit omnem controversiam : adeo ut res a Summo 'Politisice confirmata amplius in diserimen revocari Π0n possit. Contra vero si edita est re non cognita, dique in forma communi, ui ctjunt, ea quidem impedimento non est, quominus judex rem nOScat
quia confirmatio conditionem habet, modo iusta sit sententia, de qua quaerebatur 1 .
r) Cap. I. Ibique Glossa v. Confirmationem, et c. s. .eι C. 7 de Consi mat. titil. vel inutia. , C. 5 de conceδδ. praeben. , C. I de qFo. et poteει. delectat.
g. X. In primis autem curandum est, ut a Pon-iisseia confirmations procul absit Omne Obreptionis, aul subreptionis vilium : scilicet ea non est impetranda aut salsa narrando, aut vera malilioSe reli-eendo i). Quod merito transfertur etiam ad celera Apostolicae Sedis mandala, decreta, confirmationes, quae, cum in iis obreptio, aut subrepli' inest, vim nullam habent. Hodie de vi, aul jus lilia privilegii, mandali, aut confirmationis Sedis Apostolicas. dispulari non solet; nisi primum ab ipso Ponlisice ut vocant, aperuio suerit impetrata. i) CDρ. x et a de Con mat. xlii. vel inutil.
205쪽
DE ARBITRIS.I. arbitros, et transactio. nes illos tolluntur.
II. Qui arbiter ΤIII. Arbiter vel necessarius, vol voluntarius. IV. Quibus in rebus necessa
rii arbitri assumantur ΤV. Arbitri voluntarii nullam habent iurisdictionem. VI. Sententia ab arbitro lata quam vim habeat VII. Qui arbitri esse possina VIll. Unus ne, an plures arbitri eligεndi IX. Quomodo plures arbitri iudicare debeant, et quid agendum, si inter se dissen
X. Quando arbitri cogondi adserendum judicium ' X l. Quomodo ab arbitris iudicandum ΤXII. Quae causae rejiciant arqbitrium ' XIII. Arbitri juditium ad bo. ni viri arbitrium quando redigatur xlv. Quis arbitri executionem
XV. Quomodo exspirent arbitria Τg. Ι. Forensem strepitum longasque, ac periculosas judiciorum ambages declinaturi non raro contro ersias omnes arbitrorum fidei dijudicandas commillimus, aut initis mutuo consensu pactis, et transa-elionibus sedamus, alque componimus. Ilaque pο-steaquam de judiciis actum est, aliqua etiam de arbitriis, et aliqua item de pactis, et transactionibus addenda sunt.
g. II. Arbiter in libris Si iris civilis saepe est judex a Prae loro datus 13; sed tamen distinguitur ab eo, quem proprie judicem appellamus 2). Qui bonae fidei judiciis datur, arbiter, qui stricli juris,
judex est: uterque constituitur a Magistratu, qui dati ab se judicis , aut arbitri sententiam exequitur 3). Nobis hoc loco arbiter est judex ad cogno-- Seendam, finiendamque controversiam litigantium voluntate constitutus, sive id ipsi legis imperio laeerint, sive sponte sua 4 .
206쪽
Vocamus , quod quidem vocabulum Ius Civile ignoravit, rem lamen ipsam reele novit. Arbitrator autem dicitur, qui sine ulla iudicii forma ex aequo, et bono litos suo consilio, et auctoritate studet componere, le'. i 49. Recepisse V. de Recept. qui arbitr. recest. vel convenientes, aliaque ad sinem bonum perducit, adhibeturque in contractibus, ut rerum pretia, mercedem operarum , lucrum , aut da uinurn , ceteraque Simi
g. III. Nam alii sunt arbitri, quos ipsi quidem
lili Miales sumunt, Sed legis jussu, et alii sunt, quos ipsi suo arbitrio, ac libera voluntate constituunt, et hi voluntarii, illi vero necessam appellantur i). Arbitri necessarii veri judices sutit, quoniam dantura lege, vel Principe, Vel Mogistratu, qui eos eligere cogit ni: ideoque habent jurisdietionem, eoruntque sententia vim accipit rei judicatae, ab eaque appellatur 2). Relinent lamen nomen arbitrorum , quoniam mutuo partium consensu eliguntur, ut arbiter pro socio, tutelae. 3).
i in Arbitri liliara litigantium voluntate electi proprie eompromιsSaris , legis autem imperio constituli juris arbitri dicuntur. Atque iii quidem originem ducunt a judicibus, qui olim dabantur in negotiis bonae fidei partium vo Iuniale electi leg. II de Iussi c. , qui ex aequo , ei bono arbitraride lite poterant , et quorum in Iure Romano saepe mentio est le'. 7 m de Negot. yest. leg. i si de Paci. dotal. Dy. . 47 s. Viamr l. erciae. Quin etiam iii dabantur ad articulos incidentes definiendos , veluti ad probandos sidojussores , a quibus etiam appellari poterat . cum instar judicum peda neorum essent lv. F. Qui δαιiad. coctan.
207쪽
g. IV. Plura ala lem negocia sunt, quae leges ab his arbitris expediri volunt. Ila jure civili si do- legali judices suspecti habeantur, eligendi sunt arbitri, qui ipsam principem causam dijudicent 1ὶ:
itemque jure canonico cum judices super revocations Litorarum Apostolicarum inter se non conSentiunt 23, aut cum datus judex suspectus est, arbitri constituuntur 3). In Africana Ecclesia eligi d ob bant arbitri, qui noscerent appellationes a sententia synodi provincialis 4): et nunc jure municipali quarumdam regionum sanctium est, ut eorum, qui inter se certo cognationis gradu conjunguntur, lites arbitrorum judicio committantur. ii Leg. a 6 eod. de sidis. sa) cap. ar de me. et poteει. delestat. , ει 6. 33 Cop. 3s de me et poleat. deley. C. I. de σε aer*ι. C. 4i S a , Appellat. , C. 4 de For.
V. Arbitri voluntarii nullam habeni jurisdietionem, sed tantum nolionem, nec proprie judices Funt, quos privatorum consensus sacere non potest si , sod tantum ex compromisso iudicis. partes suscipiunt 23. Compromissum est conventio, qua liligantes controversiam alicujus judicio subjiciunt, spondentque, se arbitri sententiae parituros 3). Ac-mpla ab arbitro conventio receptum dicitur 4 . Hoc autem promittunt litigantes vel mutua stipulatione, vel nudo pacto, et interdum etiam pro eorum arbitrio adjecta poena per quam ipsi firmiori vinculo
obstringuntur. il L. 3 eod. de Iurod. a j L. t 4 g. o F. de Reeept. arbitr. qui arbitr. reem:
208쪽
41 aa s. a eod. , C. 4 de Arbur. g. VI. An liquo jure etiam j iii i lirandi religione Compromit lentes suam obligabant sid0m; tum id vetuit Justinianus lὶ; sed jure canonico recte emit titur jusjurandum; ci emissum valel 2). Cum com promisso adjecta poena est, quae adjicitur, et omittitur arbitrio litigantium 3), lum civili, tum canonico dure locus est petitioni poenae, non exceptioniret judicatae, quam arbitrium minime paril 4); cum poena est omissa, incerti actio a jure civili comparata est 5). Justiniani lege 6) si pactum sine poena est arbitra sententiae Mari, et litigantes aut sententiam subscripserint, aut decem dierum silentio confirmaverint, reo pacti exceptio , actori intaclum ac lio conceditur. Sed h0die sublatis jam civilis juris subtilitatibus , quodvis compromissum , oliam nudo paelo initum, actionem, et exceptionem parit. Nam passim recepi a Sententia est , etiam ex nudo pacto actionem, ei eXceptionem oriri; sive idox jure can0nico, aut potius ex ejus interprolatio in mores traduclum fuerit, sive quod labentibus nn-nis grave, et absurdum visum fuerit, etiam in nu
g. VII. Omnes, qui judices , ii serine arbitri esse possunt, Sive sint privati homines, sive magistratus si), judicesve ordinarii, aut delegali 2). Quin etiam ab hoc ossicio non repselluntur infames,
209쪽
ei liberiini 3), silii quoque causam patris cognoscere Inon prohibentur 4 . Haud lamen arbitri constitui possunt servi, pupilli, furiosi, amantes, et Similes ), minores annis viginti 6ὶ, ilemque ex jure civili mulieres 7ὶ; quamquam eis jus canonicum arbitrium permittat, si lege, aut moribus ordinariam habeant inrisdictionem 8ὶ. Laici quoque in rebus spiritualibus arbitri esse nequeunt s), nisi cum Episcopi auctoritale clericis sint adjuncti, aut jussi a summo Pontifice arbitrium susceperint 10); denique
excommunicati vitandi, quorum societatem refugimus, arbitri munere fungi non possunt. si in L. 3 et 4 P. de Re pt. arbitr. qui arbitr. a in inquit Ulpianus in le9. 9 F. eod. non posse judicem.
arbitrium recipere ejus rei, de qua Iudeae eδt. Sed ei vili iuri a Canonico derogatum plerique Fentiunt. Ulut sit, certa jure Canonico in in ordinarii , tum delegali judices arbitriosse pussunt, uti patet ex C. 5 , 7 , Io de Arbitris, et C. 14 de Praesumpt. 3) L. et P. G Reeept. arbur . el qui arbire . can.
5) s In de Necvt. arbitr. et qui arbitr. ae p. 6i L. 46 F. eod. Late ea de re disputat Foetus ad
8ὶ Gn. 4 Arbar. Cujus historiam tradit Manlique
si Cop. 8 de Arbitria. iu) Cap. 9 eod. g. VIII. Τam unus, quam pliares arbitri constitui possunt, iique tum pares, tum impares numero; licet salius sit impares numero eligere, ut hoc modo, si diSsenliant. rulum firmusti habeatur quod a pluribus desinitum suerit si). Nam scitum c si, quod cum omnium, qui judices dati sunt, sententiae inter Se non conveniunt, litem sinit judicium, quod plures numero ediderunt; cum autem cuncti sunt opinione discordes, praesertur sententia ejus
210쪽
qui minorem summam consiliuit, quoniam summa minor in majori conlinetur, ideoque omnes in eam eonSenserunt 2ὶ
g. IX. Jure civili, cum plures arbitri electi sunt, omnes conjunctim judicare debent; nisi caulum nominatim sit ut uno absente, reliqui negocium expediant 1). At jure canonico si unus cilalus, nee impeditus adesse nolit, recte praesentes controversiam finiunt 2); quod rectissime sancitum est, ut lites exitum habeant celeriorem. Quod si duo arbitri constituti sint, iiqus inter se in judicando dissentiant, secundum jus civile tertius sumitur in compromisso designatus, sed eo non designato, solvitur eompromissum, quoniam in hoc tertio eligendo arbitri dissentire possunt 3). Sed hodie semper duobus arbitris, quorum est dissimile judicium, integrum est tertium, etiam non nominatum, Sumere, qui li-lem finiat, modo litigantes expresse non contradi- eant 4); quod juris canonici disciplinae conSenlaneum est o .
4, Arbitri. dissentientibus posse litigantes a compromisso resilire certum est, eum id eis a lego permittatur. Itaque si litigantes testationibus suis denuncient, ne tertis eligatur , aut ne sententiam dicat , non intelligo, quomodo hie tertius , in quem numquam litigantes consenserunt, arbiter efficiatur et cum nemo sine partium voluntate satis ido, deus arbiter esse possit. consule voetum 'au Pandeci. lib. . iu. 8 n. 13.
φὶ Cap. 6i de Appellat. g. X. Arbitri judicium sponte suscipiunt, quο- Biam , ut eleganter inquit Ulpianus si , haec res libera, et Soluta esl, et ex ira necessitalem jurisdi-