Joannis Devoti ... Institutionum canonicarum libri 6. i.e. 4.

41쪽

g. VI. Pr uratores universitatis syndiei 1 appellaninr; atque, hoc inter singulos, interque universitates discrimen est, quod illi regulariter non coguntur procuratorem dare s2ὶ, sed universitates, et collegia judicio experiri non possunt, nisi Syndicum constituerint 33: Cum enim universitas personae tantum vices gerat, uti naturaliter consentire nequit μγ, ita naturaliter pro se agere , ac semetipsam defendere non potest 5). Accedit quod a cunctis iraelata universi talis negoci - perpetuo

dissensu facile turbarentur, ac supervacaneum Fi- sum est, plures a propriis abstrahi negociis, et com- .muni vacare causae universi talis ; cui tractandae poluit unus susscere. Ea de causa cum olim nondum liceret alieno nomine judicio experiri, tamen pro universitele. Ilaebdi 6). i) Extat i* decretalibus Gregorii IX. litulus de Syn-dieo , et eius quoque mentio est se L. 6 g. Sed si ita . Quod cuiusque univerais., eι in L. 38 9. 33 If. de Bu-ner. et honor. Dicitui' etiam universitatis aetor in Le'. r4 P. M proeurator. eι in My. 6 3. Puod ai et vis. E. Puoaevusq. uniuera. et Ecdicus in L. 3 Cod. de D. aud. ,eι δε ov. 35 apud Dionrsium Golholaedum, eius Novellas Graeca inscriptio est τερμα- εκδικων, et defensor in Les. a 3 s. ad T de munera. et honor. , et procurator univerinsitatis, praecipua si monasterii actor sit Novet. Ias cap. 27. Apocrisarii etiam appellantur syndiei Non. Iar e. o, et Novel. 233 e. s. Est ergo syndicus, qui universitatis causam agit mandato ipsius, atque is interdum ab actora distinguitur quod hic eeriae eausae, ille autem universis negociis iraelandis praepositus est. Apud Graecos sIndici dicebantur qui ad leges suadendas a populo electi erant, ut

42쪽

observat carolus Bigonius de Republ. Atheniana. lib. 4 OV. 6 fera in prine. conser etiam Du-caagium Glosoar. v. Θω

6j I ι. de La per quoa agere polaumul, in Prisc. g. VII. Quae de procuratoribus dicta sunt ea generali in ad syndicos quoque pertinent, verum in nonnullis inter se disserunt. Nam syndicus ab unl- Versitate, aut collegio per sussragia majoris pariis eligitur i), procurator ab uno, alterove, cujus ne gocium ger um est, sola nominatione consului- .iur 2ὶ , ille necessario oligendus est 2ὶ, etiam criminale judicium exercet pro universitate, si quod ei crimen impingitur μὶ, suam jurejurando fidem obstringit 5), et cum a collegiis ordinalis, ut plurimum, ad quascunque causas detur, publicum hoc modo ossicium sustinoi s). Verum procurai non juris necessitate, sed domini arbitrio, ae voluntate constituitur, repellitur, sicut supra demonstratum, est, a criminali judicio, non suam Obligat sacramento fidem, sed mandantis, denique privatum OD notum gerit. p. a ' In inter. restiis.

43쪽

DE FORO COMPETΕΛTI. I. 'duid lorum competens ' . X. causae Episeoporum Sum-II. Causae de fide, divino eul- mo Pontifici , reservatae. tu , ecclesiae disciplina , XI. causae viduarum, pupil- ceteris riusmodi. lorum , miserabilium Per-

V. causae benefietariae. - in ,, cui lubeSt. x

VI. causae decimarum , et XIlI. Iudex domicilii. unerariae. xlV. Contractus. VII. causas de immuni late XV. Delicti. . e lesias, de ejus bonis Xul Loei rei controversae. alienandis, de ejus privi. XVII. Ex privilegio. legiis, ae iuribus, de vita, XVIII. Conti 'tia causae. et institutis clericorum. , XIX. Prorogatio jurisdieiio.

VIII. causae majores. nis. ex consensu, Iiuga IX. causae temporales Cle- tium. .

ricorum.

l. I. Illud in primis, cum aguntur judicia, . curandum est diligenter, ut ea coram legitimo judice , sive in competenti soro exerceantur. Nam acta in foro non competenti nullius momenti sunt; et impune, non paretur judici dicenti jus inter sos in quos jurisdictionem non habet 1 . Forum, seu larus 2), ei exercendae negociationis et agendarum litium locus fuit 3). Nobis de judiciis agentibus larus est judiciorum locus, qui saepe pro ipso Ju' dicio sumitur. Competens autem forum est idem ac sorum proprium, scilicet ubi iudex suam exercere

44쪽

usisdictionem potest, si in quo reus conveniendus est 4ὶ

a) Forum, et latus latine dieitur , uti loquitur Isido.

rus etymolog. lib. I 5 cap. 2 num. u7 opp. tom. 4my. staec Romae 38oi ei cap. 6 num. 8 pay. sa5 , quem immerito reprehendit Polutus Histor. Dr. Roman. lib. 1 o. νς nam virile eius nominis genus Ogregiis Latiuorum acri. Plorum testimoniis ostendit cujacius an us. Decret. de For. compet. VP. ιom. 6 col. 77I es. Mauritu. I 778. 3ὶ Conser prae ceteris Polelum i c. est. lib. I cap. I eι επ. In eodem soro , in quo res venales exponebantur, initio jus dictum fuisse , tradit Innocentius cironius in Pura ul. Deeretal. de For. eo ei. 4) Hinc proprius audex competens dicitur in L. 39β. de Ariad. , et eompotens tribunal in L. 33 9. Non eorum f. de Proeurat. Judox autem non competens incoiigruus appellatur in L. ν Cod. de Iurias. Omn. Dd.

g. II. Compelonlem autem forum, et judicem facit in primis natura cauSae, de . quo quaeritur , et persona rei , qui in judicium V atur. Causa si spiritualia sit , vel . conjuncta rebus spiritualibus, tantum ab ecclesiastipo judico nosoenda, let desinienda est. Quare ad eum in primis pertinent causae do fide , de religione, aut cultu divino, de sacramentis , de sacris ritibus, de Ecclesiae disciplina. Nam eas cognoscendi potestas pendet a jure clavium , quod solis socerdotibus a Cliristo concessum est 1 . .

45쪽

regi convenit, non docere... Ad aacerdotea enim Detia voluit, quae molestae disponenda avnt, pertinere, non ad sae . euli Potestasea ; quas at Meles avnt, eccleasae mae sacerdotibus voluis esse subjectas. conser cabassutium Theor. et Praa. Dr. canon. lib. I cap. 9 num. I 5 et I 6, d. 1lar ea Concord. sacerd. et ἰmper. l. a cap. I uum. 4Dorialum Praenot.. m. Io, a cap. R.

g. III. Verum ex eausis sacramentalibus vix ullae ad forum conteuliosum deseruntur, exceptis' causis matrimonialibus, quae per cursum, ordinem , que judicialem expediuntur. Harum autem matri- monialium controversiarum, de quibus institui' so

lent judicia, triplex est genus. Aliae enim vim ipsam icti foederis, ac similatem attingunt, et hae

oum respiciant naturam intimam sacramenti, tan-lum in ecclesiastico soro tractandae sunt 13. Aliae pertinent ad vim sponsalium, atque ad jus instituendi divortii quoad lorum, ac mutuam habitationem; et hae similiter seclesiastico judicio noscendae , definiendaeque sunt 2ὶ. Nam respectum habent ad sacramentum matrimonii , quoniam ad illud e trahendum sponsalibus obligamur, ae Per divortii a jura utrique oonjugi matrimonio quae-

sila relaxantur. '

etare ad judicea acetesseat os , anathema au. inquit SI- nodus Tridentina Sesa. si ean. ia de Matrim. Tum Maa. 24 east. uo G Reform. hujusmodi eausas non Decani, -- Midiaeoni, aut aliorum inferiorum judicio committendas, sed ab uno Episcopo cognoscendas esse statuit. Atque hoc quidem porpetuum Melesiae ius fuit. Cum inter Lolliarium, et Teulla bergam de vi matrimonii inter eos miti quareretur, at tum ea de re est in synodo Aquisgranensi an . 86o et s6ar apud Labbaeum t. 3s eol. 34o eι am cumquis ab ejus sententia Teuthberga provorasset ad Nicolaum I. Summum Pon

46쪽

iineem , ipse liano controversiam a Glariaudisse submitti non debere respondit',i eamque commisii Sinodo Metensinpud I.abbaeum tom. Io eone . col. i4i 3 Conser etiam acta Concilii Romensis apud Ordericum vitalem M. inter Seripi. antiq. Hist. Abrman. Ducheanis ea. Pari3.16 19, et Alexandrum II. ean. io cap. 36, si praeterea opusculum Assisii oditum an . x784. Su r eseneti a de' lie.' solari est. e au te cause matrimoniali, quaeque ipse Feri psi lib. a seel. 9 g. II 5 aeq. not. I p. 392 et δeq.

g. IV. Aliae denique sunt causae , quae ali' quam quidem habent cum matrimonio assini talem, sed directo spectant res mere politicas, no temporales. Hujusmodi sunt causas de dole, de donatione propter nuptias , de hereditaria successione , alimentis, celeris generis ejusdem; et hae quidem saeculari judioi committendae sunt 13. Verum siqua interim, dum haec in laicali soro expendun, inr , oriatur controversia de jure connubii, puta de impedimento dirimente, inelloain judicio super- Sedendum est, cimolaque ecclesiastico judiei adscri

benda sunt G). Λt ecclesiasticus judex ipse eliam

cognoscit causas de ereditaria sucuessione, de dote , de similibus , si qua de his rebus incidat disputatio , cum de vi matrimonii aut jure ad divortium quaeritur 3 .

g. V. Causae quoquo beneficiariae, quoniam Spiritualibus accesseruul, ad ecclesiasticum forum

47쪽

pertinent, sive de ipsa collatione, sive de institue dis conjungendisve, aut dividendis beneficiis disputetur i). Eadem est ratio causarum jurispat na- tus, quippe quae spiritualibus adnexae sunt M. Sed in locis quibusdam sive expresso privilegio Apostolico , sive diuturna consuetudine ab Ecclesia i Ierala inductum est, ut eum de his rebus possessorio judicio quaeritur , laico judici, cum pelitOrium agitur, ecclesiastico committantur 3ὶ.

g. VI. Eodem Ioeo sunt causas decimarum ;quinimo ecclesiastici judicis est laicos ad earum solutionem cogere i) : sed hae quoque causae , cum de possessione controversia est, alicubi vel privilegio , vel consuetudine a inico judice expenduntur. Par est ratio causamnae funerariarum , in quibus agitur de concedenda, negandaque ecclesiastica sepultura, de Hus electione, de flabiliendo

tempore esserendorum, humandorumque cadaVerum,

de usu crucis parochialis, de tollendis abusibus , qui sorte irrepserunt, do juribus lanorariis inter Ecclesias , et clericos dividendis 2ὶ Quin etiam Iaici imperio episcopalis lari coguntur ad praestandas oblationes , quae dari solent, nisi eae sponte o D serantur 3ὶ.

ij Cap. 5 de meis. Concilium Tridentinum Maa.

a 5 eap. Ia de Reformiat vetus est regula , ut Eeelesia moderetur, et rogat quas ad fidelium sepulturam pertineat, ejusquo legibus de-

48쪽

signetur loeus in quo illorum cadavera sepelienda sunt. Consor concilium Bracarense l. , quod aliis est II. , can. 18tom. 6 col. 5eta Coll. Labbaei , Arelatense Vl. ean. v IιOm. 9 col. 32I , Moguntinum I. in can. I 8 caua. I 3 qu. a , si Maguntinum i I. in can. 3I et Eo caua. qu. RAgrippinenso seu Colonieasa in can. g8 dist. I de Con. Secr. , item Theodulphum Episcopum Aurelian. in Capiatulare ad mae Paroetiae Sacerdotes e. 9 apud Labbacum s est. I 86. Hincinarum Remensem in capitulis, quae edidit an . 8os cap. ill apud Labbaelim sc . Io col. 3 eά. Ven. , Allonem vercollensem in Capitular. canon. cap. 23, apud Dacherium Spicilest. lom. 8 pag. go ed. Paria. I 668. Decrotalium titulum de Sepulturis , aliaque sexcenta mo numenta , eL quibus patet, semper ab EGIosia de fidelium sopultura leges suisso oonstitutas.

3ὶ Cap. 4a de Simon. g. VII. Denique ecclesiastico foro addictae sunt Causae, quae clericorum vitam, et instituta respiciunt , itemque causae de rebus Ecclesiae alienan

dis, de sus immunitate , similibusque juribus, ac

privilegiis 1ὶ. Jure decretalium etiam pro sana negocia, quibus jusjurandum adjunctum est, pro pleri seligionem, ad ecclesiasticum judicem deserenda

traclum , quem quis jurejurando firmavit, nisi pri-imina ejus laXalo vinculo, quod ab Ecclesiastica Polos late justis de causis fieri solet.aaendi pot

ai cu . t 3 de Iussie. , ωρ. 3 de Vor. competen. in, vide Benedictum XIV. de Synod. dioecea . lib. 9 c. a

3) vide Gonetalcet in eis. cap. I de jurejur. n. ro. Olim et contractus stipululio , quae saepe coram ecclesiasti eis notariis fiebat, plures laicorum lites ad episcopalo ju- dieium deserebat. Notariorum episcopalium usus antiquissimus in Ecclesias est, ut patet ox actis Conditiorum, et ostendit Valesius in Not. ad Sacrat. Histor. Eccles. l. 5 e .ua pag. 23r ed. Taurin. 1747. Conser etiam S. Gregorium

49쪽

que Episcopus, et Abbaa , et rivuli Comites auum No tetrivm habeant, quod etiam cauluvi est in Capitular. lib. 6 cap. ab si ibid. col. 644. Erant autem Episcopales Notami ex ordine clericorum, quin etiam erant Subdiaconi, Dia-eoni, PresbIteri , cujus quidem rei multa collegerunt te-

Stimonia , ei monumenta ThomasSinus Vel et nov. EccI. HScipi. par. I lib.2 cap Iosi, ei Muratorius Antiq. Ita-ho. disaeri. Ia innocentius III. D. Is9 Iib. I . tom. apag. Γω ed. Italutii 168a clericos in sacris ordinibus constitutos notarii munus voluit exercere, quod cum dedecoro ordii is ecclesiastici saeculari curiae servirent, atque in pr Ianis negociis versarentur. Sed Thomassinus loc. eis. num. 8 simplicibus clericis numquam notarii ossciuui velitum suis-So contendit , imo ne ipsis quidem PresbIteris, dum do occlesiasticis rebus ageretur. Certe in profanis quoque nego

ciis notarii ecclesiastici , quod plus fidei , ci peritiae haberent saepissime adhiberi solebant;.ei hine plures causae , quae propter rem ipsam, aut personas laici tribunals propriae fuissent, a Judice occlesiastico cognoscebantur. Synodus Tridentina cap. IO Maa. au de Reform. cum animadverteret, quod ex notariorum imperitia plurima damna, et multarum o ccasio litium oriatur , statuit, ut possis Episcopus quoloumque notarios , etiamsi voatolica, imperiali, aut resia auctoritate creati fuerint, etiam tamquum dele-

salus Sedis Apostolicae , eaeaminatione adhibita , eorum auVeientiam scrutari , illiisque non idoneis repertia, aut quandoeumque in osseio delinquentibus. officii evus in ne . sotiis , litibus , et cauεis ecclesiasticis , iae viris uatibuleaeercendi vatim perpetuo , aut Gd tempu3 prohibere, neque eorum appellatio interdictionem ordinarii avvendat. Quod etiam sancivit Benedictus XI v. Const. Ad militantis 48 g. 33 tu. i ejus bulla r. p. ed. ROM. aeu I en.

g, VIII. Ex his autem , quas descripSi, causis spiritualibus sylaedam majores, graviores Rie

Sunt ; quarum judicium Summo Pontifici servatum est i). Hujusmodi sunt controversiae de fide, reS:

Mue omnes , iluae ad disciplinam , reclamque gubernationem, et statum perlinoni Ecclesiae uni ver-

50쪽

51sae. Non enim una omnibus sides esse potest sine judicio, et auctoritate ejus, quem citristus unitalis centrum constituit, et a quo disjuneta Eeel

siae membra copulantur; neque alius eogere omnes

potest ad eamdem disciplinam, certamque administrationem , nisi qui toti Melasiae praepositus est, et in omnes habet jurisdictio m.

i) Do majoribus quidem musis, quae semper Aposto licae Sedis judicio reservatae fuerunt, innumera sunt te sumonia , et antiquitatis monumenta. Multa ea de ro di x seq. I ι ι. 3 -et. I not. 4 P. ara Addam nunc Piarum CDrysologum Ep. ad Auruch. inter Leonis. t. e est. 777-Balteran . , Iulium s. P. . 1 ad Eusebian. apud Constantium D. Pontis: man. εοι. 386, innocentium I. Ep. 3o ad Conesi. Misenitan. nmm . a col. 8 G D. 37 M. Nucerin. num. I esI. s Io , Sixuim tu. D. Ioad tot. Isimie. Epiae. num. 3 ib. eol. rara, vigilium D. 7 ad Auson. Arelat. apud Labbaeum tom. 5 est. 13oo Ge.

clesiastica historia certissima monumenta sunt. Ilue enim

spectant, quas de frenaeo , de Dionysio Alexandrino, do Patribus Coneilii Antiocheni, qui propter errores Montant, .

Proposita ab so contra Arianos legatione ad Damasum P. uasi lius μ' 69 ad astanaa. D. Aleae. opp. tom. 3 p. 161 . et 0. 7O P.PIII ed. Paro. 373o , de Alexandro Episcopo Alexandrino Liberius φ. 4 Constant. num. 4npud constant in m eol. 426 , de Gulloriam ac venolentium relationibus ad Silvestrum , dequa legato ad senistipsum ex Orionte misso proptor haeresim Apollinarii, Damasus, D. 5 cui Orient. , vi Ep. x 4 apud eumdem Constanti inta ore in 48S οι 5ri , de eo utroversia Spiritus Sancti Romanae Εc-