Joannis Devoti ... Institutionum canonicarum libri 6. i.e. 4.

81쪽

82 censetur, quantumvis eam polentia, doloque adversarii revera non acquisiverit, aut acquisitam amiseril 1); haud lamen.si actor ipse nulla justa causa impeditus eam infra annum oblinere neglexit 2). Intra anni spatium si reus in judicium non veniat, solvatque expensas , ne praeterea cautionem non praestet de se judici sistendo, emillitur secundum decretum, cujus ea vis est ut reus contumax do binnorum possessi0ne dim0veatur, fiatque acior unus, et verus eorum possessor, fructus colligat, suosque

ta . Cop. 9-μι. et contumae. αὶ Cap. a de Eo pii misιΩ. se pollem t 3ὶ Secundum decretum, in Milone tantum personali, non item in reali, in qua actor post annum iure possessor esseilur , necessarium esse putat Glossa se eap. 9 verb. Con-aιuvatur de Dol. er eontumae. , atque hanc vulgus inter. pretum sententiam sequitur. Conser lamen cujacium in cap. vlt. Ut Δι. non conteri. et ad ιιι. de Eo qui maι. inpos .aear. Opp. ιom. 6 eol. 729 , M ι. 728 ed. Mulis. eis., ei Cronium Puratisi. in Meret. lib. 2 ιδε. ss. 1g. V. Verum si post conlesialam litem reus emtumax evadat, causaque ex actis salis explorata videatur, judex sententia sua Iilem desiniet; - si non salis de causa liqueat, actor In bonorum eontumacis rei possessionem militur, sitque ipse flatim verus possessor, ac reo sola dominii lis integra relin

quitur 13. M in causis beneflciariis propter rei

contumaciam actor in posSessionem non millitur, ne viliosus in beneficia ingressus detur 2). 13 Cap. 1 S. In aliis ci R. non eonuει. cap. 4 de

aὶ cap. vn. de Eo qui matis. ει maa. in 6. f. VI. Sunt et allae poenae adversus contumaees eonsillulae', quarum unam, aut alleram , uti

82쪽

rerum ratio postiuare ridetur, infligit judex suo a maentu; . Interdum eitim pecuniaria mulcta aut cen-Sum, certisva poenis coniumaces coercentur 1 . Ex quibus poenis unam; nut alteram, quae plus metus a Grat, milio seligat Judex, ad alias nihilominus processurus, Si contumax, sua adhuc obstinatione s ententiae, pergat judici non obtemperare 2). Verum censuris caute, atque sobrie judices uti debent. neque sunt adhibendas, nisi cum contumaces re. aut persona Coerceri non possunt R. Tu, s T. Si quis insus meat. , eap. R , 5 , SM Dol et Mntum , eap. 4 Ut sit. non emeει

s. VII. Saeps etiam actor non millitur in possessionem rei servandae causa, neque ea penes reum contumacem relinquitur, sed penes testium deponis

tur, et commilli lur alicui, qui sinita lite rem, ellauctus fictori restituat si). Quae dieitur sequestratio rei litigiosae, quam index ex justa causa decernit, Puta Si metus sit, no res vel Ductus dilapidentur 2). Si maritus ad inopiam vergat, dos sequestro datur M: similiter, si persona, a qua res mobilis petitur suspecta sit M, si do benescio e lesiastieo agatur

contra p0Ssessorem, non triennalem, et contra ipsum In p0ssessorio, veli pelitorio sit lata sententia, sequestrum constituitur 3). Sed generatim sequestrum revocatur, cum reus in judicium veniens expensas resiluit, et caulionem praestat, per quam Omne, quod timetur, periculum removeatur 63.

si Teritus hie, apud quem res litigiosa deponitur. quester dicitur Leg. 5 I vi a , Lest. 6 eι et T. Deposit.

Eodem hoc sensu vocabulum usurpat Plautus an Mereat aet. 4 ae. 3 vera. 36 et in Ruden. aet, 4 acen. 3 vera. Io tom. . pag. 748 et tot 6 ea. L s. Batav. r669. Sequestromouiem a sequendo dictum; quod ejus, qui electus est, utra.

83쪽

que pars fidem sequatur, seribit A. Gellius Noet. Attis. m.

so caP. I P. I 228 ed. LMd. Batav. II 66. In Glossis Philoxeni sequester explicatur εισσιτης εν λος- similiter in Glossis c1rilli aequester , arbiιτωOr , mediator. Quintiliano natis. Oratre. lib. IR cap. 8 tom. 2 p. 673 ed. Patav. ir 36 sequester est media lilium manus; Tullius autem , qui pluries utitur eodem vocabulo, se uestrem appallat , apud quem pecuniam corrumpendi ju-icii, aut tribuum causa deponebatur, ut suffragia obtin

retur.

Fam in cap. 2 ver. Sequestr. pones. et fruet. ubi diligeater explicatur , quando sequestrationi locus esse debeat. 6ὶ Cap. et de Sequeaιν. porrea. et fruet. Quoniam vero 'sequestri lacta mentio est , animadvertere oportet, illud non tantum inseres , sed saepe etiam in ipsas personas cadere. Ita sequestri loco uxores colloeantur apud probam, et honestam mulierem ob insignem mariti saevitiam, quae impedit , quominus uxor , quae a marito divertit, ei restituatur e. 8 et I 3 δε mala. ποιώ Similiter eum de sponsali-hus a tur, atque metuitur, ne vis puellae inseratur, atque impediatur, quominus ea litarum edere consensum p ossit , eadem puella colloeanda est in domo, in qua nihil eum timere oporteat, donec de praecipua causa judicium absolutum fuerit eap. a 4 de Sponaal. Jus Pontificium hujus seque sui loeum potissimum constituit monasterium e. ν4 de Pro- ια. , quod et ipse Bohemerus homo ex ' protestantium numero summopere laudat lib. a Meretaι. tu. 37 S. F, cum

vix lutior, et commodior Ioeus inveniri possit.

84쪽

TITULUS VII.

DE LITIs coNTESTATIONE . Litis eoniastatio quid' iv. Effectus litis e testatio-II. Quomodo fiat nis. III. Ea judicii initium est. 'Lile per libellum aeloris, et eliationem praeparata, ejus tandamentum iacitur, quod in contestatione positum est. Utis contestalio lagitimus est actus, quo actor coram judice proponit pellitonem suam, reus Rulem negat, se cessurum petitioni, judicium Et litem In sa recipiens 1 . Ex quo patet, necessariam esse contratietionem ad litem contestandam, quia nulla lis est, cum reus virmat id, quod abnutors proponitur M. Num jure civiIi adeontestandam Iitem notoris, et rei presentia, ac voce sit opus, incertum , eontroversumque est; ius canoni eum tantum requirii petissenem in jure proponiam, Greπyn sonem 3equviam, praeterea nihil 3ὶ.

I cap. uri. da R. eonteat. ain uuam probari non potest, quae mullis probata est, divisio eontestationis lius in negativam, et affirmativam, uti ostendit Ioannes vostus os Pamaeel. ub. 5-5 tu. ν num. as Consor etiam vinnium Selare. quaeat. M. I evia. 7: 3ὶ videndus Gongalea in cap. vn. num. 8 de Lit.

g. II. Antiquo juro Romanorum lis conlesiala dicebatur, eum apud. Praetorem per mutuam acto-

85쪽

ris , reique narrationem controvὐrsiae statu constitulo , datoque judies , litigantes judicium suscipiebant , ac testes , qui rei totius iidem sacerent, vocabant his verbis, Inde litis contestatio dicta est , quia scilicet testibus adhibitis res lola declarabatur 23, Jure novo quamquam te

stes non adhibeantur, temen retentum est vocabulum contestationis ad designandum concertationem Verborum inter litigantes, quorum alter petit, alter petitioni adversatur. Non enim simplex actoris petitio litis contestatio est; sed eam facit conflictus ille litigantium, qua reus adversus propositam Retio nem coram judice profert exceptionem suam, per quam eontraria actio vel certo tempore , vel per

petuo depellitur R.

i in consule Festum M. Contesιari , quem Festi locum exornant Defensiones pro Salmasio Oba. ad jur Attic. p. 8i8 ed. Lugd. Balao. i6is, et criamus obaerv. lib. 9 cap.

ni Coa. de Diae. cop. 54 Partibus de eleel.

g. III. conlestallo igitur Initium est judicii , ut in jus vocatio initium actionis si) ; illaque intra viginti post oblatum libollum dies ab actore fi0ri debet. Ante hanc contestationem totum negocium, quod agitur, non Iis, aut judicium, Sed controversia censetur 23. Quare ut lilis initium sit constitutum , Omnino requiritur ejus contestatio , neque ante eam emitti sententia 3), aut recipi le- stes, vel alia probatio admitti potest, nisi aut natura causas 43, aut periculum amittendarum probationum aliud exigat ; quia tunc lectis est σα- mini festium ad perpetuam rei memoriam 5 . Interim poenae causa alterutrius liligantis conlu

86쪽

macia conlesialionis Ioeo habetur; quae etiam si- 'ola lilis conleslatio dicitur. 6); neque expresSa, ol solemnis conleslatio requiritur in causis quibus- clam, quales sunt summariae causae appellationis, quae contra certam personam instilulae non sunt, quae item sine libello expediuntur. 7). ain Leg. is T. Rom raram h Eri s. viz. Inatu. de

IV. Plura efficit litis contestatio. Nimirum inducit malam fidem si ; quasi contraclum persicit inter litigantes ita ut neuter po3sit, altero invito, a judicio discedere, sed uterque debeat praestare id , quod judicabitur 23 ; rem in judicium deductam Iitigiosam facit, ita ut alienari non possit 3ὶ, perpetuat , atque ad heredes transmittit actiones tempore , vel murte pstrituras μὶς mandalam iurisdictionem perpetuam tacit 5), excepitο-nes dilatorias excludit, ac judicis recusandi potestatem adimit 6 , nisi postea causa suspicionis emerserit; inchoatam usue pionem, et praeseripliο-uein interrumpil et .

ει retinen. pora a. Sed anta litem conteuatam etiam motam controversiam ad inducendam malam fidem salis essu,

scriptum est in L . H. g. Si ante litem Is de Petis. ΛMed.

87쪽

TITULUS VIII.

, M JUMI inlito CALUMNIAE DI .auramentum ealumniae quid' in. Num ei clerici jurent. II. Petilum in omnibus causis IV. Juramentum militiae. dandum est.

Lile coniustata, ui a calumnia, alque insidiistula sint omnia , visum est religione adstringero litigalium sidem, ut omnes divinae ultionis metu ab injusta, et fraudulenta vexatione deterreantur. Ea de eausa introductum est juramentum calumniae 13, quod in judicio praestant lum actor, tum reus, tumeliam eorum procuratores cum speciali mandatos venientes 23 , generatim omnes litigantes , sive suo , sive alieno nomino judicium exereeant 3). Actor juratus consimal, nullam se adhibere calumniam , sed justam causam agere reus vero, bo-

88쪽

dicturos, nihil isteturos, judicii: eorrumpendi causa, nuunm assatur . probationem aut saliaeem , aut

non Meessariam quo operam daturos , ut i di

cium calumniose disseratur fl l . . . '

Auctorem iuris,in1ndi propter ealumniam aliqui Ia

cio aderat , atque iis laesas repetebat ... Solus aetor , etrix, certis tantum causis de, ealumnia iurabat, aut ostendunt Paulus iso. est. et Ulpianus Lest, II V. de Damn. im Dei. Nam in plerisque nuda .re omittiose incine cavebat iaso nisi, vicisset, daturum reo decimam parium rius , quod patebat, unde repromisaiama Temediust. in .coduro Hermogeniano ιὰ. de calumniaι. apud Schullin um lae, est. pay. 33. .Atque haec erat vetus actio calumniae ex stipulatu , quae jam ante aetatem austiniaui desueverat. Sed austini nus in omnibus civilibus causis, et ab utroqne litigante jusjurandum do 'ealumnia emitti volui , praeterea veteris c lamniae aetionis loco mretri damnum, et expensas restitui

jussi: s. ix inat. da Poen. --. Misans. Sia postea M. u. IIa e. a decimariam illam actionem restituit, atquo illud addidit, ut decimae equilo satisdationem habeat. consei cuiaeium 'mae,. M. eap. 's o p. ιom. 3 I. Ita edit. eis. Iamvero cum eonstet, luramentum eaIumniae , quod initio specials erat, a Iustiniano laetum luisse generale , ita ut in primordio. litia super univeraa causa a lili-rnii bus emitti deberet, non ita exploratum est, num ipse

iistiaixius illud etiam speciale iuraviestium tustulerit. Ni-

89쪽

hil ipse ea de re eonstituti in Leg. 2 cod. de Iure uranae. propter calumn. Sed id demum fecisse videtur in NoveL49 ωρ. 3 , ubi animadvertit', quod olim in uno negotio frequenter jusjurandum emitti solebat: Sanemus itaque, inquit, hanc perimentea snjuriam, et nolentea crebro in eo mnegotio ju3jurandum praeberi. ... non crebro esse puempuamaacramenta stubire, sene maduer aemel hujusmodi sacramen to prohibuo. Quibus ex verbis colligi videtur posse, adust, niano luisse sublatum speciale calumniae juramentum; idque oliam videtur suadero Auth. Hoc saeramentum L. de iure. Dr. prvt. calumn. ubi item generatim statuitur: moaaeramentum hodie remittitur , cum initio juretur, nihil saeuiumniosa in toto neyOιio eaeigere. Inde tamen ortum Est dubium , quod Justinianus loqui videatur de iuramentis, quae olim ab iis emittebantur, qui probationes subiro.volebant; quod in Novel. 73 eap. 7 adhuc speciale iuramentum calumniae desideretur ab eo , qui literarum comparationem postulavit. Quamvis aulem a pluribus animadversum sit, Sahae Novella contineri exceptionem , cujus ratio specialis in Novellae praefatione data est, ut eo magis coerceatur ma lilia , quae tuue frequens erat, eorum , qui documenta vi. tiare solebant , nihilo tamen minus res nondum salis comis perta , atque explorata seri poluit. Sed omnem sustulit dubitationem Bonifatius VIIl. ει Cap. 2 de Juram. cadumn.6 ubi statuit, ouod in omnibus cataris nedum ante, Eed e

iam postquam lis fuerit com lata, rive de veritate , giva de calumnis ait furatum G Oais, potest judem a partibuaeristere juramentum malitiae , quoties viderit expedire. a p. a et uti. de siram. ealum. ει 6. 3ὶ cap. β, 4, 6 de Juram. calumn. M Leg. tiu. cos. de inurejur. propi. cassum.' Glossa

in L. I de Juram. calumn.

g. II. Datur hoc jusjurandum in omnibus causis i , etiam spiritualibus , iam in prima, quam in secunda instantia 2). Si non petatur impune omillitur, neque propterea judicium irritum est 3 ; verum pacto convento remitti non potest 4 . At pe- illum omnino praestandum est, et si illud litigantes subire recusent, actor quidem causa cadet, reus vero pro consesso habebitur 53.

1ὶ In omnibus umidem causis jusjurandum proptere lumniam dari voluit Iustinianus in L. ν Cod. de jur. προι.

90쪽

calumn. , sed tamen multi sunt Interpretes iuris civilis, qui in criminalibus causis it Iud locum havere negant. Consula Criacium in L. I de Iuram. calumn. opp. tom. 6 col. 794edit. est. Verum IIonorius II. in L. I de Aram. calam. et. tiam ad causas criminales hoc jusjurandum videtur pertra

xisse.

ain cap. a et a de Iuram. calumn. in K. Da causis spiritualibus non cadem est sententia Honorii II. in L. a de Aram. calam. , et Bonifacii VIIl. ει L. I g. vlt. eod. inc , nam ille tu causis spiritualibus iuramentum calumniae Emittendum negat, hie autem asilamat. Ut haec dissidia com- Ponerent , multi duris interpretes otio , lat tempore abusi sunt. Mihi certum, exploratumque est, Boni laetum VIIl. ius

uni ea constitutum abrogare voluisse. Inquit enim in eausis Spiritualibus. . . . canonea non indicere alicui calumnaae juramentum , se lamen , quia frequenter calumniari viderat

si ipsis, Saramenti necessitatem in his quoque causis im-

Ponere.

ὀὶ auro civili in L. et g. 4 sod. de ore ur. Propter.

calumn. hoc iuramentum per iudicem exigi necessitatis est: eoque omisso irritum esse iudicium plerique interpretes d cent. Sed auro canonico, quo ubique utimur , in I g, de inuram. calumn. ει 6 tacile omitti posse, coque omisso valere judicium , statuit Bonifacius VIII. , quae Baldi , et aliorum contra Azonem, Martinum, aliosque nonnullos seu tentia fuit. 43 Conser Glossam in L. I v. Taeste de oram. ca. Itim. ει 6. 53 Cap. est. de Iuram. eoilumn. Leg. ult. Cod. de Ju

III. Getici 'olim lateorum moro in iudicio jurare non poterant i , sed nuno et ipsi jurant de calumnia, modo cum venia Summi Pontificis, si episcopi sint, cum venia aulem proprii Antistitis , si sint clerici inseriores , jusjurandum lemit tant i 23. Mo inter Iaicos et clericos discrimen est; quod illi laclis, hi, vero propositis Evangeliis iurant 33.