장음표시 사용
91쪽
avis ustus snatituto elerici jurare prohibentur. Eadem haec
diseiplina est in Gn. I et ν cap 2 qu.', et ean . pen. et ua. cap. 22 quae/t. 5 , eamque laudai Honorius II. rnean. I de suram. calumn. quo lo o Marcianus mendose Marcus dicitur. Tum ipse Honorius describit constitutionem. Denrici II. imperatoris libr. a Gy. Longobardor. tD. 47, qua Marciani constitutio, quae solos comprehendebat clericos E eclesiac constantinopolitanae , ad omnes universe clEri eos, atque etiam monactas traducta est. At enim clerici
jurant in F, 6 , et , de oram. calum. Cujacius in L.
I de auram. calumn. opp. tom. 6 col. 794 reserendum id putat ad proeuratorem , adeout clerici, et Episcopi per pro- curatorem iurare possint , per semetipsos vero non possint, nisi Episcopi cum venia. Summi pontificis, clericus cum venia proprii antistitis jusjurandum emittat. sta, si licet gentium leges eum Ecclesiastico iure componere, Romae olimplamini Diali, et Sacerdoti Vestali iurare fas non erat, quod et A. cellius Novi. Attic. lib. io cap. ill pag. 534 es. Lugd. Batav. I 666 in edicto Praetoris perpetuo expressura suisse testatur his verbis : Meerdotem Vestalem, et Flamianem dialem in omni mea jurisdietione iura re non eosam; quod idem eonfirmasse Caligulam tradii Dio Isb. 59 num. a 3 pag. 9is tom. 2 ed. Hamburat Ir3g. Sed hi lamen recte per alium iurabant; quod plebiscito comprobatum est apud Livium lib. 3a ea p. 5o tom. 4 pag. 593 edit. Dra-kenboreh. Imatet. I 4t. Mihi haec Dcerolatium interprelatio minus placet. Nam in eap. et clericus tum per procuratorem , tum per semetipsum juraro cositus; et in cap. 5clerici juramentum calumniae praestare rubentur , conctue tuciae , quae testi eontraria est, non obatante. Quod alclericos per semel ipsos iurantes arbitror pertinere. Equid eniclaram , ct perspicuam pulo causam, propter quam clerici, qui antea iuramentum calumniae non praestabant in L. set et jurare cogantur. diraque haec decretali Honorii II. io L. I , per quam clerici jurant cum venia Summi Pontificis. Itaque Lucius ni . , ei Gregorius IX. harum decretalium auctores sese reserunt ad jus novum ab Honorio II., constitulum ; et licet neque Summi Pontificis , neque Praelati veniam exprimant, quam nominatim po tulat Aonorsus II., tamen hujus veniae necessitas in eorum quoque decratalibus
tacito intelligenda est. Atque hare quidem pertinoni ad tum jurandum, quod in judicio emittitur, et quodi calumniae di. citur. Nam extra judicium et clerici ob gravem causam Ju. rara solebant. ua Episcopos , et clericos, ut se purgent, ju-
92쪽
rasso eonstat ex B bliollietario ει Anast psio Pelag. tom. 3pay. 292 edit. Romae 3728 et ea can. Io , I9 cap. νs qu. S , si mi Iiler eos interdum jurasse , eum justa urge rot Causa , ostendunt Sygomenvs Hai. lib. 6 cap. 3ο pag. a 63 ed. Valesii Cantabrist. Irao, et Justinianus noveu. .u 3 cap. 4 , et II vel . i 87 cap. g; ac Patres concilii Coa. stantinopolitani Oecumenici vi. Gregorium Diaconum in Fia. gulis propositis quaestionibus jurare tot gerunt. α) Cup. r de Juram. calumn. 3) cop. vlι. uram. ealumn. Clericos, ad instar Iaicorum , Evangelia , aut martyrum reliquias manu langere canones vetuerunt. yresbyteri, et Episcopi vi rejura menti per εanetam eonlectaιionem interrogabantur ean. 4 cap. 2 quaeat. 5. laterduM Eliam ante corptio alicuius Sancti tanttim modo quaesiti respondebant, cop. 8 eι 9 ead. cauδ. et quae3t. Verqm cum grayior aliqua urgere videretur causa , non solum Diaconus , quod de Evagrio constantinopolitano tradit Metomenus loe. cu. , sed Episcopus tactis Euan geliis jurasse constat ex L. 4 s. ue jurejur. eι L. Fae Puta. canon. Ad hunc sane modum Severum Episcopum jusjurandum dare, ac deserre debuisse, non obscure tradit S. Basilius Epist. i 88 Cam. ι ad Amphiloch. cop. ID VP. tom. I pay. 275 edit. Maurin. Poria. 373O.
g. VI. Disseri a iuramento chlumniast, quod genyrale . est , et Onant' compleolitur, quae in judicio aguntur, juramentum speciale quod datur quoties opus est in singulis gelibus judiciariis, etiamsi gens ip'sacraniel lunt calumniae amissum fuerit, eoque jurans affirmat, se inon ex dolo, aut calumnia certum illum apium expedire. Iuramen
tum hoo a Bonifacio Vlli ιὶ ' altilae iuramentum dicitur, ut a generMi juramento calumniae
93쪽
I. causae disceptatio. . . XX. Instrumenta. . II. Quid Probatio; et ad quem Mi. Fides publici instru- probandi onus pertineat. . menti. . . III. Probatio plena, et serui. XXII. ' Fides privatae ' feri. plena. plurae Iv. consessio. . ' XXIII. Iuramentum, ejusque v. Positiones divisio. VI. Positionum essectus. I XXIV. Iuramentum volunta-VlI. Testes. . i. rium, et judiciale vIII. Unius testimoniuis . . XXV Iuramentit hecessa IX. Qualis testium numerus O rium. , . requiratur. vI. Vis iuramenti, et quan-X. ad XIl. Testium qualita- . do ei locus sit. ies. - . . xxv II. inspectio rei contro-XIII. Qui testimonium ferre variae., nequeant in omnibus. XXVVI. Praesumptio juris, Xlv. Qui in certis causis. et do iure. X v. Qui pro certis porsonis.' ' XxIX. Praesumptio juris tan.
XVI. Qui contra certas peris ' 'tum. - SOnas . . , . ,' II . XXX. et XXXI. - Praesum-XHI. et xvm. Mamen im pilo hominis, eiusque speq
dacto lilis laudamento, sit progressus ad causae diseeptationem. Si reus in judicium veniens salius ducat adversario eedere, quam obsistere, et liberaliter coram judice lateatur, Veram, ac justam esse actoris petitionem, diutius judicio non contenditur ; cum reus ipse suo testimonio, ac sententia in se condemnationem protulisse videatur. Nullum
94쪽
tamen inde oritur impedimentum, quominus judeS, audita rei consessione, sententiam proserat. Nam Scitum est, judicium semel coeptum gententia esse absolvendum, nisi litigantes ultro, et mutuo Consensu lili valedicant. g. II, Al si reus certamen non reformidet, judicitimqtie suscipiat, adhibendae, sunt probationes, per quas Judiui rei veritas innotescat. Neque enim ipsi non cognita rei veritate, sententiam serre licet si . Probatio est illius rei, quae in contrOVer fiam venit, logitimo Judici lacla demonstratio. Gene- ratim onus probandi ad dolorem pertinet; eoque non probante reus absolvitur, qui iniqua in nihil ipse praestiteril 23. Sed interdum probaudi onere leuetur reis S, cum nimirum praesto est nolori juris praeSumptio 3 : aut cum reus exeipiendo aliquid affirmat quo contraria actio perimi, ac repelli possit, quia tunc ipso in exceptione sua nolor efficitur 4). interdum etiam tam nolor, quam reus probare debet, quod pro se quisque asseverat, uti su in judiciis duplicibus familiae erciscundae , communi dividundo , sinium regundorum, in quibus uterque litigantium partes ac loris sustinet 5).
5ὶ Cap. I et o de Probοι. g. III. Probatio alia plena sive persecta, alia semiplena , sive imperfecta est si). Plena est quae plane, atque evidenter ostendit id, quod proponi tur , quaeque apta est ad finien/am dontroversiam: semiplena, quae 'sidem aliquam dicit, sed non plenam ad potius inlidit opinionem, ut diutum unius testis, cpφparalio Dolurarum', cetera sitalia.
i) Plerique interpreten, hane tradunt proh uomun divisionem , quae in foro. receptissima est. Quam Ram tuo itu
95쪽
acior contra reum plene probare debeat id, quod proponit, tamen despicienda non est ea probatio , quae conjeciuram probabilem assert. Ea quidem salis non est ad condomnan. dum reum , sed tamen iudicis diligentiam excitat ad alias conquirendas probationes , quibus suppleatur id, quod in se. mi plena probatioue deesse videtur. Ita haec semiplena pro- lbalio necessitatem imponii iurisjurandi, per quod aut reus se plane purgat , aut auctor probationum inopiam supplet. Sane in Ley. 3I F. de Iureyuran. seriptum est: Solent saepe judices in dubiis causis eaeacto jurejurando judicare. Et in Les. I Cod. de Reb. credis . habentur haec: Inopia probavonum per judicem jurejurando res decidi Oportet. damvero το dubita eanais, ei, inopia probμtionum, cujus gratia res Iurpurandii deciditur, nonnisi ad semiplenaa probationes relerri polost. Accedit auctoritas Iuris Cononici C. 4 de in inten. reaι. , ubi haec scripta sunt: licet non con-atet ad plenum p et C. 6 de Urist. et malef., ubi ha 'o DC- currunt ; quamvis aemiplene nobis e relastris. Quo uiroque loco sine dubio semiplena probatio designatur. Sed receptam hanc divisionem probationum in plenas, et semiplo nas vehementer improbant Dyarenus lib. 2 33, Donet, Ius ad tu. Pandectur '. de Iurejuran. ωρ, II num. 3 et seq. n.'tom. Io col. 747 et aeg. ed Lveae cit., Faber de Er- Pragmat/c deo. r9 Rr. I. inquiunt enim, semiplenam probaιionem nullam esse , neqde probatum haberi posse , quod persecte probatqm non est, quemadmodum vitiose Cautum non videtur caulum Leg. 6 P. Pui satiad. costan. ne que stipulatio , emptio , testamentum valent, nisi persecta Sant omnia Lest. ri 3 R. de oblig. , Les. 29 r ueContrah. e . verum hi actus individui sunt, propteri a mirum non est, eos non valere , nisi persecti sint. Sed proba tio dividua est, ideoque eam plus , minusve evidentem saepe dicimus, et interdum etiam luce elariorem, qualem qui- idem causae eriminalps postulani Leg, uti. Cod. de Probat. l
g. IV. Inter plenas probationes principem sibi
Iocum vindical consessio, eum nulla sit probatio major ea, quae a proprii oris confessione proce
dit 1 . Hi adlem coPessio vel in judicio, vel extra iudicium ; idcirco dividitur in judicialem , o t
extrajudicialem. Judicialis consessio Summam vim
habet, ui qui eam emisit sua se sententia quodam-
96쪽
modo damnasse videatur 23, Sed ut ea vires habeat , fieri d0bel a majore 2o annis coram compel3nte judice 3ὶ , ex certa Scientia, Sponte, atque libere, procul ab errore saeti, quo probato nulla consessio est 4); denti Iue non vaga, et inceria esse debet 5). Extrajudicialis consessionis non tanta vis est, neque ex ea consessus iamquam judicatus habeatur ; verum et ea plenam probationem consit ivit, Si coram adversario, et idoneis rogalisque lestibus omissa sit 6ὶ. a) Les. 1 F. de Confessis. L. I 3 Cod. de Non num
a L. a F. de Conseasis. L. unia. cod. eod. Confiteri autem , inquit .Paulus Recepi. aentent. la 5 g. 3 apud Sehuuingium loe. et t. pag. 44a , quis in judicio non tan eum aua voce, sed et sileria et suoeumfve modo poteSt. enm hunc Pauli diligentor explicant Cujacius, et Schul- lingius ibid. 34 Consor Glomam an eap. titi. de Confessis. Contes. aio eoram incompelonis iudice emissa exteriudicialis contes.sionis vim habet. 4) Cap. 3 de Confessis. L. sa eod. Verum do tris rore juris aliud est a legibus constitutum. Recto, praeter ceteros , hoc argumenin m persequuntur Donellus ad L. a F. M COUMaia Opp. tom. Ir eol. 339 et Reg. ed. Lucae .Q. , et Cujacius ad tis. Cod. de Conforis opp. tom. s I. Iors edis. μιμ.
faei. Nam eonsessus incertum declarare debet, ut omnis dinhitatio removeatur L. Ia 3 πίhu F. de Draro . aetton. R No ι. 9ο e. a , Autli. Rogati cod. de Teatib
V. Ad eliciendam hanc consessionem jamdiu receptum est, ut Illigantium alter alteri proponat positiones , sive articuIos respicientes' non causam universam, sed lacla quaedam , quae ad causam pertinent, ut iis ab adversario consillulis, alteri sit
exploratum quid probare ipse debeat, quid in pr halis habere ij. Sullae lae sunt positiones interro-DEU. INSTIT. CAN. TOM. III. 5
97쪽
gatinnibus, quae Olim ante conlesialam litem nia. ' bant in iure, sive apud Praetorem, cum quis, operiri vellet aclione reali, pula haereditatis peli- tione, ae rei vindicatione, et nescius, P sideretne aut quo jure possideret reus, ex ejus ore notor exprimebat genus aetionis , qua ipsum uli oportebat. Aelio descendens ex his interrogationibus actio' interrogatoria dieebatur ; unde Pandectarum titu i
interrostationibus in jure factis, et interrosta
i) CV. et de Confera. λ 6 Positiones, quales hodis
adhibentur , jus .civile ignoravit , alque earum primum me minerunt Decretales C. 54 de Eleet. , et C. un. 'de Lit. contest. Quod vere inquit clemens v. Clem. Saepe de Uerb. aiymise. , eas lovaevo tiεu in causis admissas, ad usum sori eeclesiastici reserendum est.
g. m. Ille , cui sunt oblatae positiones, ii
dem respondere juratus debet, aq si consessus su rit, urgebitur testimonio suo, tamquam re Saliseeria , et proiaia ; si reseondere noluerit, aut ne responderet, is dudicio discesserit, conscientia sua'
eonvictus iis abitur 1 . Quod quidem oblinet cum
judex resendere jussit, nam qui a judice mand retur , contumax, non convictus existimatur D. Videre autem in primis iudex; et considerare de' bel, prctandae ne, an rejiciendae sint positiones.' non enim Iiligator positionibus obscuris, eaptiosis, dubiis, aut ad causam non sertinentibus cogitur
g. VII. Ubi consessione nequeas educi veritas,
aliae in medium asserendae sunt probationes, et Veritas 'Tquirenda, vel testibus , vel instrumentis vel jurejurando, vel . Oculari inspectione , vel in-
98쪽
diciis , ei praesumptionibus. Testes sunt personae fido dignae, quae rei controversae veritatem Ostendunt quodque ab iis dictum list , testimonium appellatur. Omnis quaestio de testibus ad tria capi, ta facile redigitur, ad eorum numerum , quali latem , examen.
g. VIlΙ. Quod allinet ad numerum unius porro testis, quamquam ipse sit omni exceptione major 1ὶ , nulla tuta sides est 2); tantum facit ne temere nat , quod sine flagitii periculo fieri non
potest. Ita cum dubitatur , num quis baptizatus sit 3), num ecclesia sit tonsecrata 4), cum agitur de impediendo matrimonio , deque avertendo malo , quod ex illo oriretur 5) , uni testi credendum est. Sed et notorio, qui ea con sirulal, quae sui ossicii sunt s), nuncio, qui se aliquem ei lasse testatur T), Episcopo qui testimoniales literas suo sigillo munitas dedit, parocho, qui de suorum vita , et moribus , magistro , qui de studio discipuli testimonium serunt, omnis habenda sides est.
omnes is res indubitanter aeripera oportero, secipium est M E ινσου. in Ira. Cod. Theodos . sis. da Diae. Diae. pag. 33s ιom. 6 edit. Gori redi Lipa. 3743. De hae constitu. tione , quas constantini M. nomen praesesert, et quam Gotholaedus , aliique salsam putant, satis egi lota superioritis. 1 g. Ea not. 4 P. δeq. o
set p. 19 Appellat. IX. Generatim lamen duo saltem , tresve testes requiruntur, ut plena pobalio habeatur 1ὶ; nisi sorte illorum numerus uerla aliqua in re a ju-
99쪽
re sit definitus. Naan sunt ceria quaedam negocia, Iuste plures eo numero testes requirunt 2) ; et in his quidem praeseriplus numerus omnino adlubendus ost. Ita personae dignitas fecit, ut plures , quam duos tresve. Ecclesia testes postularet, ut Episcopus . condemnaretur 33. inpedii autem universe plures asserre testes. ut firmior . el lueu lentior probatio habeatur; modo adversarius non cogatur gra,ves perferre sumptus propter inanem testium murutiludinem. Jus ei vile eam rem permittit arbitrio judicis , cujus est lestium numerum moderori 43 ; sed jure decretalium testes supra quadraginta ex utraque paris in medium asserri non possunι 5 .
3ὶ Contra Episcoporum testes eta adhiberi voluisso Zo. phirinum Pontificem , tradit Luit prandus in ellus Uit. pay.i83 edit. Antuem. I 6M. Eumdem hunc numerum expres.serunt Loo lv. m ean. 3 esp. 2 qu. 5 et Capitularia ca roli 1I. lib. I cap. I 33 ιom. I col. edit. Balatii Ven. retra , ac Macedonium Episcopum Constantinopolitanum ab Episcopis septuaginta duobus ds gradu dejectum narrat Au.etor chronte. Aleaeand. Olymn. 283 in Biblioth. PP. tom . Igp. 95i edit. LMd. imperotoros valentinianus, Valens, et Gratianus in Les. ao Cod. Theodoo. Puor. M pellat. non restip. testes ro memorant adhibitos in causa Chromatii Epi. seopis et Augustinus Brevie. eoliat. diei 3 eo . νδ opp.ιom. 9 col. 568 edis. Ven .eti. monitonem Deit Concilii apud Carthaginem a Donai; stis habiti, quo Caecilianus ab episceo. pis fere septuaginta condemnatus suit. Mitto decretum Con. lii Romani sub Silvestro Pontifice, quod est .apud Gratia. num ean. a e . a qu. 5 , et quo habentur haec: Hae sul non damno bitur , nisi eum ra Matibus. . . r Praesister cardinalia nias eum 44. . . . Subdiae nug, Molytus, Eaeor. cista , Leetor , intiarina I.; itemque. mitto acta concilii Sinuessant, ex quibus constat, adhibitos fuisse lestes eta ad . versus Marcellinum , qui idolis thus adolevisse serebatur. Mitto inquam utrumque , quoniam Romanum illud Coneilium ab Isidoro Mercatoro suisse colafietum , omnes norunt; et similiter. omnibus compertum est, tabulam esse Mareellini la.
100쪽
psum ; et aeta Syn0di Sinuessanae , quod , praeter ceteros, ilato ostendit Papebrochius in Conat. Cronolog. maior . OE. Marcellin. Dissert. I in Provi/ ap. acι. SS. Malli P. 4a el 3eq. ed. An tuerpiae. Illud in his actis cura, et observa tu dignum est , quod dicitur : hi omnes eleeti sunt viri libra occidua , qui tealimonium per Gent; conflat autem ex iisdem actis librae occiduae vocabulo testes et a significari. De librae nomine parum laboro. Nam veteres nominibus ponderum numeros designaro solebant , quod prae ceteris ostendunt librae , at unciarum vocabula usurpata ad significandam integram hereditatem, quae duodecim partibus constat. Mirum igitur non est, quod in actis Sinuessanis librae nomino Taltestes intelligantur , quoniam Valentiniani , et Valentis constitutione in L. 5 Cod. de Susceptor. lib. Iosancitum est, ut libra conflarei solidis septuaginta duobus. Neque refert, quod Marcellinus Valentiniano, et Valente antiquior suerit. Nam , ut rcclissimo est a Baronio ad an.i3oa num. 94 seq. tom. 3 p. no edit. Lveae observatum, 'acta' nodi Sinuessanao , qualia nunc extant, recentiorem habent auctorem , qui verba secundum sui temporis consu ludinem usurpavit. Itaque do librae nomine expedita res est ; sed non ita facile iudicari potest, quamobrem Auctorcorum actorum hanc libram occiduam appellet. Joannes Datis in Decret. Graιian. cap. 2 qu. 5 , non occiduam, sed assiduam legendum putat, b csi veram, et e en Sam , , uti eam vocem explicat lestimonio Isidori Orig. tib. i p. 65ed. Paris. an. ; sed id quidem est contra omnium codicum fidem , et auctoritatem. Cujacius Obaereat. lib. II cap. 9 opp. tom. 3 col. 455 ed. est. , et Baronius Ioc. moae. cu. libram oeci am occidentalem explicant. Nam discrimen constituunt inter libram Orientalem, et Occidentalem quarum altera constabat solidis octoginta quatuor secundum Constantini constitutionem in Leg. 1 cod. Theod. Ea Ponderat. , altera ex est. Ley. 5 Cod. de Susceptor. i. Io solidos soptuaginta duos continebat. Sed, ut bene monet Ci-ronius Observ. lib. 4 cap. 5 P. So eu Vindobonust 176i, nul Ia est haec Orientalis , et Occidentaliti librao distinctio; nee quod Constantini Iex Anti hiae, lex autem valentiniani, et Valentis Romae lala suerit, exinde esilai polost, quod illa
tantum ad Orientem , haec vero ad solum occidentem p tineret. Imo vero cum illi utrumque tenerent imperium, sine dubio tulerunt legem , qua.tolum imperium obstringeretur. Ipse Cironius occisiam libram in aetis Marcellini tulerpretatur δtateram, et paria libramenta accursito examine; stu