장음표시 사용
101쪽
is , vomis illaritas miroesi p-- II, 7. Des gotiis gestis. Π, 8.eodem modo, si meus procurator emendaumit ei, non poterit michi aliquid potero sot procuratori tonsor ego ad emin aulum dampnvinquo indo habuit racionabilitori VII. Vt diuites homines non prestent patroeInlum minoribus
in Haesis. Ne eeat patroetnia pote laribus litigonubiis b
Nullus poton homo recipiat in o placitiun pro alio, id est non recipiat ad faciendum placitum pro alio ita quod sit ius as uocatus uel procurator ne pro pecunia oo faciat quo ei data sit uel promissa nec pro amiescia et illa qui contra hoc fecuritas non obo audiri pro placito illo, alius uero pro quo placitam inceperita perdit racionem quam habeba Nullus qui uocetur ad placitum debet dicere rem quam possidet osso alicuius potentis, nec obet scribere nomen illius potentis in terra sua uel in aliare, ne debet ferro cartam in placito quo dicat rem suam esse 15 alicuius potentis, et hoc ideo ut plus possit esse securus et quicumquo contra hoc fecerit amittit rem suam si omnem diricturam quam ipso habebat in ea, o poterit amodo recuperare a tonem suam, quamuis uelit ponitor de hoc quod malo socera Nullus homo mittat sigiuim in ro illa quam aliquis tonet uel iusto uel in Niusto, id est non lobo mittor giffam. set si hoc fecerit, illo quironi possido potest inde aulane, quamuis ipse non habeat preceptum potestatis. VIII. De illis ut faelunt nostra negocia sine nostro precepto.
Post quam dictum est de perso itis illis quo mandamento nostro 25 faciunt nostra negocia, id est de procuratoribus, nune dicamus do illis personis use sinu mandamento gerunt nostra negocia. De hac silano duo sunt actiones inuenis una est directa, alia contraria. 4- Maeli sthu, Non λι-N. What hie ala m a nurmultes homines die fatis C. II, D innommene Rubri Ne Ileeat potenti Dbus patraelata litigantibus pr-- - --UL et in s. placitum Nil citum in m M in placitum so L 17 contra statim is mitin iis ipso fiam MN 21 olfami LN ossam M 22 ipse 'hi M 24 Do nemus mus N 25 ma dato MN 27 mandato M mandamento nostra NII, 7. Rubri rubri'II, 13. I. me. n. 74 15 L. I, 2 II, 13. 2 me ibid. L. I aras his qui potenti nom. Π u. a. Irae ibid. L. I, 2 Q
102쪽
est, contraria aulam a uocatur quo eo diu illi qui gessit suis precepto nam mei est ut ego habeam contra illum actionem qui a gessit negocium sum sitis preespis inso si ipso Mit aliquid quod sit dampnum insum mala fido uel sua propria culpa, obet michi emendare dampnum quod aedes, insili modo sicuti uoprecepissem si eodem modo, si ipso indo habuita dampnum, ues si sint aliquas expensas radio est ut habeat actionem, id est peiNesonem, per quam possit hoc repetem, sicuti si reo precopissemio si In hac gestion Obst eo Morari laetum si ius factum id est ι ipsa gessio alicuius Mucii et quando sit laetum sicuti si tu ediscare domum in sim mea, quamuis Messaeias prompto alterius ei ideo quia cogitabas teriam sis alterius, tamen statim ex quosa ita est mea in tala nuoesum os quod non statim est meum sit post quam factum est, donec ego habsam illud firmum, id est Urimus laudem illud: eut si aliquis psit nomino meo pecuniam a
debitor meo iano meo prompto eadem radio si si putabat quod esses meus debitor et non erat si ipso petit me nomino: quia aliis negocium non esset moum ti ego non habeo illud firmum, eo possum repetor debitum a dubitor moo set, ego habuero illud simum, non possum peior postea debitori meo, set illi citi ipso pagauit nomino meo eadem raci est ri aliquis uendit aliquid meum sino mo precepto, quia in hoc casu es ego habeo sinam uendicionem, possum repetor procium ab eo cui uendidit, set rem 25 non possum opsior alioui homini. sol si ego non habeo firmam uendicionem, rem possum petem illi qui ipsam tenet et non alii. Prius debes considerari senona, et postea res, et postmodum per εsona et res simul, sicut liximus de procuratoribus Persona debet etesin alis quo poscit pacisci, id est facero pactum uela conuencionem, 'gae et quo possitis obligare, id est quod toneatur O hoo quod facitialiter non ualet ne tenetur, nisi quantum uersum est in prosimo
suo ricuti est pupillus quod, ipse gestii negoesum alienum, ues
103쪽
20 D nuotus gestis. Π, Ralius gessit negocium suum, ipse non tenetur ad emendandum dampnum quod euenit sua culpa, nisi in quantum molior factus
est, item do Me quod aliquis expendit pro pupillo non tonetur,
nisi Urum uersum est in suum prosimini et hoc ius contingit pro persona quo non potest facere dampnum suum nec potest si obligam alii Aliquando contingit quod aliquis facit negocuim meum non ino amore et alterius, et tamen teneor si ad redendum id quod pro me expendi et hoc contingit tunc cum negocium est meum ipso gestu, id est ipso suo facto: sicut in hoc exemplo. quidam homo mortuus erat et hereditas ipsius ad mo portinebat in 10 intestato, si uos hedificastis domum in terra illius heroditatis bonalido, hoc est quia putastis quod torra esset illius hominis amoros cuius edificastis similitor si uos persoluistis creditori meo id quod ei debebam, potestis illud michi petore, quamuis ego non prec
perim uobis nec sciverim, solummodo ego non uetassem uobis. 1510 Contra aliquando euenit quod negocium non est meum tuo facto, set potest esse meum si ego uoluero: sicuti in hoc exemplo quidam homo obobat michi pecuniam et tu quesiuisti ex parte mea et, ipse persoluit, et quando ego hoc sciui habui illud irinum: l certo ita liberatus os ipse a moras hoc quod michi debebat, sicuti si 20
ego precepisspni ei ut tibi redderet et ut tu querores si et tu teneris id redetidum pecuniam michi tanquam si tu quesisses Bime pre septo Asel si ego non habui hoc firmum quando scivi, ne tu tenseris michi ad sedendum poeuniam, nec ips dobitor liberatus Ost a B similis racio sest, si tu putas pocuniam ab eo qui putat 25 se obitorem tum sesso sol non est quia si firmuni abo postquam id sciero, tu teneris michi ad rodendam pecuniam illam, et II ego teneor illi Quicum tuo gerit negocium meum sponte, id est propria sua uoluntato sicut diximus supra, uel quia credit se tenoria faciendum, sicut ili qui creditis tutorem esse uel curatorem 30 et nullo modo est, uel si os non si racionabilitor, obo reddere
racionem suo ministracionis, ae si esset iur tutor uel curator.
I Illo qui facit negocium meum tenetur michi ot horos eius simi- I litor ego teneor i t 0res meus certe totum quod ipse abolde negocio illo obo michi reddere, nisi habeat racionem quam M contingit euenit tunc fini M 13 creditori se obitori 17 meum M 'hi L 21 o ut tu quod M 25 similis Mysimili rations M a ipse se; Mi L. 3b illo inso M
104쪽
2Iipso uelit Miners, sicuti, ego sum debitor illius sinissitor si ipso aministratui dolo in uel sua ne 'igincia, id est quod ipso non habuit illam duram quam habere debuit, uel sua culpa, quia, ciuit bene amministraro, ipso debet emendam totum damnum quod ino habitoro, et si tardat reddere quod micti debet, potestias loci obsit ei praemors ut reddat michi debitum et insupor usuras secundum consuetudinem loci, dum tamen illa consuetudo non sit contra fidem similiis reo tonso ei ut reddam quidquid inpondit O in in unemei meo, et si tardinem ei reddere, Obdo persoluero ei usuras. i in hoc ueram est, si fuerit talis persona que consueuit Mei persusuras, pecunia sua, uel si accepit pecuniam mutuo sub usuris pro meo nemes laesendo tunc debeo ei reddoro usuras, quamuis non sim in mora, licet non, ipso talis persona quo consueueritaeo ero usuras. Si aliquis indipi meum negocium geror utillior, ni ego tonsor illi coram potestat habre firmum id quod fecerit et reddere es quod opondiori utiliter et cum missurae, quamuis non habeam uinum firmum sicuti in hoc exemplo uos ime istis disicare domum in terra mea Mus prompto meo, quia multum nocessaria orat ei utilis, et si fores festa, multum prodesset 20 michi, set anto quam soro expleta, vidit aliquo onitruo uesino modo, ues ipsa combusta est sino tua culpa eadem radio est,ri ego habsiam senium utilem micti ut ipso infirmus orat ei uincepisti illum modori, set avis quam liberatus sis mortuus estie similis radio est ri emisti micti aliquid quod erat misit multum 25 Milo et id perii in omnibus istis caribus et in omnibus similibus Obe tibi reddere exponsam quam odisti, quamuis non iam mesi
ratus in tiusto lusrumpiamen hoc ueriun est ri non est persona
priuilegiaia, Meuti pupillus, quia pupillus non tenetur, niti quantum
melior laetus ri utiliter non est inceptum negoesum moum, is ad sidus, emit micti id quod non erat michi necessarium, non tene ut reddam es expensam, quamuis hoc fodit so amoro, niti inquantum mestoratus sum set, ego habui ratum, quamuis non
105쪽
m his quas ut metusue causa gesta sunt. II, 9.
sol in atrum utiliter, teneor tamen ei pro expensis quas memiet surato sere sit si tu scisti expensas uoluptarias et non utiles, secuti sunt pietur quas sedisti in domo, deris nichil potoris michi querere, quamuis hoc secisse meo amore, quia domus illa non est michi utilis hoc est uerum, si tu sedisti in me precepto sola si hoc fecisti precepto meo, tunc indor ibi sin autem precepto meo non fecisti et ego nes reddem tibi inpensas, polin Mespero picturam quam sedisti, ita tamen quod domus non minus ualeai quam avis aliter non potes accipem set si tu uelis accipem, non poteris illud facere, si ego uolo tantum tibi dare quantum ualore iupostquam separata sint of hoc est ius, quia nulli homini comis codondum est malo operiri ullaesens contingit quod illo qui sint negoesum meum est talis persona Os non polas querer o pensas quas sest, Meuti pater et mater qui nutriunt ins Mites sum. ues, maior post morioni mariti petit tutorem ues curatorem filiis usuis qui sunt parui et propter ea sint expensas, non potest potero. g consimilis radio est, hi libertus nutrit pauolnum suum ues fili patroni uel si priuignus nutrit filiastros suos, ues, ponit eum ad discondum aliquod pus niti posuit ostendere aperis quod ita misisset sus a quod uellet eas repotem. Quicuimus gesserit nego motum moum contra uoluntatem meam postquam prohibuero uel pr .
20 hiboro focor ei, non lites repetem id quod expondiu sopsities durat usque ad XXX annos. VIIII. De illis rebus quo sunt lacte per uim uel propter umorem. De his que ut metusue ausa gesta sunt. 25 Supra dictum est O negociis illis quo που habere firma,
licet non sint facta me prompto. nunc dicamus do negociis illisque egomet fas, ii nec cogor habere firma, set possum illa destruere: cicuti si aliquis fecit michi timorem uel uim ut uenderem ei aliquid uel donarem uel promitterem ues alii homini, uel acorem msinem alicuius cause uel alicuius possetionis, ues quod laesam cibi
inceptui 2 voluntarias V 4 domus L in messionari expensa pron. . si michil MN 'hi L I qui nutriunt MN que nutrivit L I priuignus uitricus N. Di Du Cang s. v. privigna si ponit in supponit L lo faciam MN 24, 25 De his que per vim uel metum meis sunt
106쪽
Do his quas ut metusus causa gosia sunt. H, s. 23
aliquid hoc omi nichil valebo et si siti in pomosimis illius emi quam sibi promisi, non teneor ad dandum ei tam tonetur ipso micti ut tinem laesa illius res quam tibi promisi, post quam tostas ei precipiet ut faciat linom, similiter ut reddat michi, si quid sibi dedi, id est illud do quo misi eum in possesio , licet
ipso mino habes uel non si hoc non uult facem, potestas debet eum condempnam in quadruplum illius rei quam sibi odi uespmmisi, si insupor debes mondaro totum dampnui quod ego habeo in quadruplum. Hoc actio non durat ultra annum Lutilom ex quo fio timor ues uis facta est, si ego habeam copiam iudicis, id est si
habeam potestatem cui possem reclamare se transacto anno non
habebit aliud dampnum, nisi quia debebit reddere rem et emendam dampnum quod re habeo et ego sis ei iuro reddere id quod micti dedit pro negocio illo, quia nec ego nec illo debemus haberei proficuum pro illo tu ro ne pro illa ui hec actio durat usquo ad XXX annos esto ille qui uult petor id quod odit pro iis facta sibi non potest aliquid dicor post quam habuit ratum, id est firmum, si post quam laudauit uim illatam sibi, si non fuit timor .illatus uel uis tunc scilicet quando habuit ratum tunc iam imm telligor ratum habere, si id quod promisi per timorem factum michi uel per uim mea propria uoluntato persolui, id est in aliquo timoro. Dictum est supra quomodo teneatur illo qui facit uim si alii nunc dicimus quia horas eius numquam tenetur michi do ut illa nisi in quantum ipso melioratus est ea Ora quando uocabo eum ab ad placitum et placitum sit inessum. Si aliquis detinet rem meam squo michi ablata est per uim ues por timorem, uel quam perdidi dolo suo et mal ingenio, possum eam iuro si repetem, quamuis eam emerit ipso bona desues alio modo sit eam lucratus, nisi eam tenuerit tanto tempora quod possit eam essendero. Id quin et
107쪽
4 dictum est desuper do timor et de ui ita obse infalligi l si ego
cui timor factus est habiti intoren mortis uel sustinui crueiat 1 corporis, id est quod oram missus in martirio, si ido promisi aliquid uo uendidi uel donaui, si hoc quod ego uondidi uel donauiuo promisi uel quod feci illa ui uel illo timore, hoc faceret aliquis 5 probus similitor uis debet esse quod non possim se offendero. alio modo non possum ei petere id quod ei tradidi id os illud unde reuestiui Bum, quamuis ego adhuc sim in possest Ono quod ego mo poss0m defendere. Set aliquando contingit quod ego possum requiror id quod tradidi, quamuis non fuerit facta uis no talis 10 timor sicut dictum est supra: sicut in hoo sexemplo uos abolis aliquod officium populare, id est ostis consul uel castaldio uel uic comes uel episcopus, et occasione illius officii intulistis mi Ohi timorem non adeo magnim ut dictum est supra, sol instabatis michi si fortiter quod timor uestri officii motus uobis uendidi rem 15 meam ceris in hoc casu obotis michi reddore hoc quod uobis
uendidi, scilicet rem meam, nec debo uobis reddere procium quod dedistis.
X. De Daudo et do dolo quod seel unus alli.
Modo dicamus do dolo, id est do fraudo et inganno quod m unus facit alii. Si aliquis homo subtili ingonio docepit, si idcirco go habeo dampnum, debet considerari, Si alisluis contractus, id os si aliquod segocium factum est inter me et eum, et si in f illo contracti l ducipi mo, sicuti in emption uo uendicione uel cambio uel locatione uel promission dolis uel in alio contractu 25 bono fidei cum deceptus fuero in aliquo istorum contractuum malo ingenio alicuius uel ori deceptus malo ingenio meo, latus
ego nondidi ego uondidi alicui quod si hoc quod i feci illa uilMN fecit illam L 6 probus homo foly M l similitor lasflendorri 'hum 7 9 id si rasti inderet Lamia illud Mndos mactus sui uiuiis re adlvio habemmicti possession , quod id est quia ego in possim Glandorem quantissinisi ia si in quo pro. q. 14 timorem Magniim se timorem et non habui
indi adeo magnum ain pnum L 15 16 usndidi rem meam uendicionem loci I scilico noc sol ego N I De dolo Λ 20 inganno si malo ingenio olyt
108쪽
Mbet desinu contractus illa, si illa uoluerit cui fraus et machinatio facta es ideoque si ego uendidi tibi aliquid quia malum ingenium adibuisti, consiorari debet, si uindidissem prius eandom rem tibi uel non, quia iuno cum uolebam eam uendus et tu fecisti michi fraudo id-ws uindidi eam minus quam facerem, totum id debes michi ems Mars quod minus uendidi, quia scepisti me. set si go nes am uendus et ussim malo ingenio quod micti Moistis uobis uendidi uendidi debet desinit si ego uolo, quamuis dedisses michi tantum quantum res valobata rura raciones non I0 perdam usquo ad XXX am1 et si desus actus est in tali a meso quod non habeat nomen contractus, non possum aliquid dicero do dampno illo quod propter tuum dolum habui, nisi sit plus de duobus bigantis: sicuti in hoc exemplo. quidam rator
mous moriens condidit testamentum et fecit, suum horsdsm oti substituit michi uxorem suam sic dicens: Frator est heres meus,
o si heres meus non eris, uxor mea sit michi heres'. post mortem limo fratris uxor ipsius dolo suo circumuenit, ut non acciperem dampnosam hereditatem, id est talem in qua plus haberem da numquam proficuum, et ego consilio suo refutaui hereditalam, et ipsam accepit oreditatem et tenui eadem radio est, si ego miro comsilio mutuaui peccuniam alicui pauperi quem uos sciebatis pauperem et ego nesciebam, et hoc locistis idcirco ut deciperetis me in istis
duobus xemplis ot in multis aliis dobotis michi mendaro damnum quod habeo uestro dolo, si est ultra duos bigantos se si est minus, 2 non possum uos cogere hac racione. sol hoc uerum est, si dolus fi actus est per se, non in aliquo negocis sicut dictum est supra. hoc autem idcirco ordinatum est, quia udo esset et turpe quod aliquis uocetur ad placitum pro inganno et ut sit infamis, si somisncia sit lata in sum, uel si ipso daret pecuniam ut reciperet indoae finem ideoque habemus quia, si illo qui deceptus est steterit40 5 destitui Oho IV 2 aliquidi si larin bibi V a priusi Bin II 4 shq
109쪽
26 m in intomun minutions miti muri II, II. duo annos quod non reclamauerit sic iitrasex dicit post quani dolus factus est, nichil postea potest peteri nisi quantum melioratus statius. hoc est uerum, lico ipsse non sit in torea, uel si ignorauiti Quodam autem person sunt v non possunt conqueri do dolo,
te sicut libortus contra patronum et filius contra patrem et i uilis oris
sona contra illam quo os magno auctoritatis set si uolunt acorodo in ganno et non faciunt inde ullam mencionem, et uolunt querer dampnum quod dolo factum est, usquo ad annos XXX possunt hoc acoro Illo qui decipit m est coactus dono XXX anni sint transacti em0ndar dampnum quod michi fraude sua fecit ot quantum 10 molioratus os dolo suo, quoniam magna iniquitas esset, si aliquis melioraretur suo malo ingenio et dampnum michi illatum non possem potero duobus annis transactis nulla mencio facienda st doli, set tantum petam dampnum quod accepi suo facto. ot hoc uerum est in omnibus hominibus. D dampno quod accepi uestro dolo possum Iliconqueri tam ego quam heres Bus contra te, et non contra tuum
heredem, nisi in quantum de hoc peruenit ad eum post mortem
M. quomodo minores XXV annis regiltuantur, si sustinuemuit Hlquod dampnum. 201 Qui minor os XXV annis habet multa priuilogia, quia in omnibus illis contractibus in quibus maior XXV annis non potest aliquid potero, si suo facto aliquod danapnum passus est, minores XXV annis restituuntur in integrum: sicuti si uondidit uol emit uel fideiussit, uel si sentencia lata est contra sum inracionabiliter, liis uel si orsoluit pecuniam alii homini us si alius persoluit ei tipso stulticia sua expendit, sicuti in ludo tabularum o alio tali modo se si illo qui debet pecuniam minori precepto iudicis pedi
soluit eam tutori uel curatori statini securiis os et non cogitur
postea persoluero illud, quamuis minor in dampno uel in proficu 30
110쪽
D in inlagrum restitutione minorum. ΙΙ, II.
suo id si indideri sol si alio modo aliquis molimrit pominiam a minori uel tutori us duratori ipsius, non liboratur, si minor pedidiori illud sua testicia, pressi si solitantur redditus uel pensio domus uel sinus uel usum quo non sunt ultra e mi, ne sit debitum ultra duos annos in his duobus casibus qui rodiderit minori potos solusis id tutori uel curatori eius, quamuis uox, id est mimia loes, Me non receperat, et statim securus in quidquid minor suis do pecunia illa similiter si minor fecerit4finem alii do hoc quod ipso pelabat, uel alius sedit finem minorii do hoc quod sibi pedibat, o minor deceptus est, bono potest restituid hoc quod ipso lacini si ipso uesit, quamuis Mo Dein suus
tutor uel cumitis, sius pecunia suisset dat sius non similiter si minor facit diuisionem pecunio suo uol possetionis et aliquantulum Moosus est, uel si aliquam hereditatem accepit et plus in ea po a didit quam lueratus sit, uol si respuit hereditatem plus lucrosam quam dampnosam, i bene potest restitui eadem racio est, si minor se taliquam rem pignorauit et creditor iuro eam uendidit si minor indomagnum da num habeati In his omnibus quo facit minor XXV sannis, si aliquod dampnum habeat stulticia sua uo malo ingonio 20 aduersarii sui, debo in intonum restitui, id est debent ei omnia
rostaurari, sc obst inde proficuum habere nec damnum so est aliqua disserancia, si hoc fecerit per se uel per tutorem uel per curatorem, uel si tutor uel curator hoc in eo facian inano et eandem restitucionem quam habent minoros XXV annis contrari alios, hanc habent aduersus suos tutores uel curatores et contra
illas qui tenent rem quam minores petun a uero uult recuperaro rem quam ipso uel alius pro eo alienavit, debet procium quod accepit reddere in quantum molioratus est ut non plus sicut autem equum est ut sua stulticia non paciantur damnum, ita ius est ut 30 non habeant proficuum cum dan o aliorum. Popondsistas 5 duobus f Ma didoriti reddini In ron Oui in do talimiud rem pisos iii Is u rem an a quaniras manium L as