Lo codi Eine Summa Codicis in provenzalischer Sprache aus der Mitte des XII. Jahrhunderts

83쪽

Aet s. c. raunininmodicis des Eo. Brachyl. - corpus legum sive Brachylogus iuris civilis Od. d. octing. Beml.

84쪽

LIBER PRIMUS.

In nomineam patris et filii et spiritus sanetl. Incipit suilinii ex omnibus libri Ieg 1 a iuris prudentibus pomisgata. amo tres populos maximo uestinius adorare si uomui illas Ires quo ad Deum pertinentis ad salutem animo et ideo debemus dicem do fido et O trinitato, quo duo pertinent ad Deum plus quam alio res et ad salutom animo mo duo, fides ut trinitas, a debent teneri sit custodiri ab omnibus hominibus qui sunt in mundo, i sicut suerunt ordinat in quatuor conciliis, quorum unum sui celembratum in constantinopoli, aliud in calcedonia, aliud in Epheso, aliud in laena. M quia ist duo res sunt tam sanes et tam a digno, non obes aliquis homo do his disputam coram populo, quoniam multi cito caderent in errorem et quicumque faciet uel diceti contra hoc quod diximus desuper grauem et grandem penam ii bebit secundum qualitatem persons nam si fuerit miles, perdet miliciam, si fuerit eserious, perdet ordinem suum, si fuerit uilispersona, uerberetur. 1-4 In nomine patris et nul et spiritus ganeu Inelpit summa ex omnibus Itbris legum a viris prudentibus olim uulgariter promulgata et an ostro meardo Pisui de uulgari in Iaunum noviter triumlata M. Diespit- - ω - a magiam meare Pisano de uulgari in latinum tranMata. De Mneta trinitate, et ut nemo pubile de ea audeat disputare. N. Der pror.

T. at ala meraehris di mbra poni. LI: Do summa trinitat si id catholica, o no quis do ea publice contendor audeati S cunctos uolumital 9I. L. I pr. C. I. 5, 6 illas res ea MN 6- et ido animo quam ea que lint

Maiia et mimila et quia nos i innitas hec duo sint res quo plus ad Deum pertinent et ad alium antas, d lus prius dicundum erodisiis. 10 luerunt ordinatri ordinatum est MN I grauem si 'hι MN 7, 18 si

fuerit uilis orsona, uerborstur uerberabitur N)l N; si est alia persona, debet expelli a uilla B Rustiners ponam secundum uoluiitatem iudicis si seruus est de t

85쪽

2 D. in Mindiis sed iis. I, 2.

H. e saerosanctis evictus et de rebus et priuilagus earum. Do fido stra trinitato diximus modo dicamus d ecclesiis quo sint mus fidei et religionis set quoniam ras mundans munecos saris scelestis, sicut sinit suo uineo domus t et alis res, stospitalibus et aliis locis uenor ilibus, bonum si ut dicamus do G2 robus ecclesiarum et aliorum locorum uenerabilium. cclesie et alia loca uenorabilia, sicut sunt hospitalia, habent singularum racionem in acquirendo et in rotinendo res suas et in requirendo sua iura. Certo si occissis faciant aliquem contractum, sicuti si emat uel ei

aliquid sit donatum, ipsa statim est domina, quamuis non sit missa 10 in possesione, et potest dicere omnibus hominibus qui tenent rem ipsam hec res est mea'. et si aliquis fuisses lucratus rem aliquam in uita sua, non potest dicero hec res est mea', si non est prius missus in pomosisno. Si aliquis homo dimisit in morio sua, quando fecit testamentum, aliquam rem alicui emesis, occlesia debet illam 15 habere. idem est, si dimisit hoc hospitali us aliis locis ueno si bilibus. M talem libertatem habet scelesia et res cesssio quod non cogitur sacvo multas res proter usaticum do quibus esset

coacta alia penona, sicut sunt officia extraordinaria, sicut sint lacoro fossam in uilla uel in castro uo in novi custodire ciui mtatem uel lacero alia similia istis. Set quamuis occlesia habeat multa priuilegia, non tamen potest se excusare uia res suas quod non reddat tributum imperatori. similiter si comun ciuitatis faceret et iam aliquam uel pontem, ecclesia non poterit se excuSaro plus quam alia persona. Eodem modo si ecclesia abusrit aliquam 25

actionem iuro ut requirat rem aliquam, non perdit eam urius ad

86쪽

XL Minos, proto contra aliam coloriam, quia lino non pinnanstino dimandaminium nisi per XXX annos, nisi sit ecclesia r mana, qu non potest rem suam pudor urius ad c annos la et alienando res suas, id est in donando alicui homini, habent omnis siccissis huius mundi singularem adtonsim coria mensura est ordinata secundum quam potest dare res suas, H hoc est quod uultusndor ues donare ues ambiam id os quando aliquis homo atteriam alicui propter censum, id est usaticum, ita quod es non possit eam inor ne suo heredi ne inpignoramin et alio modoto si sunt alienato, non ualol, et potest destruero id quod oes ei

pona est stabilita et illi qui dat terram ei illi qui accipit et illi qui

indo sint cartulam certa mensura est alis es desesia habet ita smunum debitum quod non posuit reddi, mobilibus, prius res immobilis Obst mitti in pignor sit illud quod creditor rues do lauetui debes computar pro suo luero usos V mira libra. si plus potest trahor O laudin, Obdi hoc compulam pro capitali do e soluatur si es uero creditor non uult so lacoro, ordinator edeteris Obothoe sacero debet enim scribere ani illum in cuius pol inis si et postea debet iurare consenesinis maior paris ineorum qui im semiunt ecclesie, quod is dubitum habeat et quod non potest redditas mobilibus post quam hoc factum est, sciant omnes h mines qui sunt in esutiat per XX dies quod scelesia uestisndum rem illam, si qui plus uult ars Uss rem habeat, si praesum obsidari pro debito et M aliquis non potest inueniri qui uelit -- 25 parare rem illam, dabitur res illa creditori pro Obito, et desint plus

comparare rem illam decimam partem quam uiaea cum consensu

ordinatoris evistis et nudoris partis illorum qui seruiunt emetis. ne debet reddi aliquod obitum sis illa niti illi reditori qui probat suum debitum ess uersum in prosicuo e esto et quando 30 aliquis uendit rem desino, d et seri r quod nichil statium st

trast habebitis 5 16 pro, computars 'hi M 16, 17 soluatur si sit pagatus M 2 mobilia MN mobiliis N est fusti MN 23 dam uoluerit M2b, 26 debo comparare rem illam decima parte plus NI. Trin I, 24 d. . Auth. Hostus ad L. 14 c. I, 2. . quos sol de libra :

87쪽

m episcopis et oricis. I, 3.

ad dampnum emesis. Si ecclesia habet imam quo dat magnam alicum, potest uendi hoc modo quod iure ordimitor Mesosis quod pro prolicuo desesis lacta sit illa uinditio, et debes indo Miis scriptura. Messias possunt cambiam res suas cum imperator proii melioribus es pro iam bonis ot rescripto imperatoris. similiter odus emeri possunt ambiam una cum alia pro prosim utriusque a Quicumquo homo recipiet ea qu sunt ecclesie nisi eo modo quo dictum est desuper, es comparavit, debet reddere rem emetis cum mictibus quos habuit et debes perdere proesum quod dodii pro silla. ia recepit eam O , debet reddere rem cum omnibus fructibus is quos habuit et tantum quantum res uias es recolpit eam pro pignore debet eam reddere cum fructibus similitre, et non polastis pessim debitum nivi illi cui credidit Petinonem illarum rerum domibus diximus desupor prius obes sacer Monomus, id est ordiis nator emeris, contra illos qui tenent res ipsas et, noluerit ipso ab hoc sacoro, possunt peter eseries imus Messias et, eseries se ritan nolunt petor res emetis, potest potero aliquis de uilla quiu bonus est ad perendum. Adhuc habent coleri multa priuilegia, quod petiesones quas alii homines perderent usque ad XXX annos emesi non perdent usos ad XL, viri una ecclesia contra aliam me emesia romana non perdit actiones suas usos ad annos a

III m epis divis et series et de rebus ipsorum.

Postquam dirimus O sancta ecclesia et O rebus imus et domuilogiis prius ut d Hiis uenerabilibus locis, dicamus modo doliis qui seruiunt dolosis et aliis uenerabilibus laesae si prius do 25

episc0pis qui caput sunt aliarum personarum quo findunt emetio, quia ad illos pertinet cura et essentio personarum et omnium 2 rerum Mesee Episcopus debet sis talis quod sino sua uoluntatos magnis predibus debet esse ectus et ordinatus, et non debet

s. Auth. Item praedium ad L. 14 C. I, 2. 10. Auth Sodit permutare ibid.

88쪽

m episcopis si eviricis. I, 3.5daro pecuniam pro sua lectimis, et si fecerit, simoniacus e Nullus loricus debet habero uxorem, si est ordinatus supra camatorem uol octorem certo si maiorem non habet ordinoni, non est

ei contra dictum. Nullus episcopiis uel loricus debet tenor in ε domu sua aliquam feminam do qua possit aliquis homo aboro Ialiquam suspicionem de stulticia et ideo est contra dictum ei, notati occasione iaceret cum ea quicumque contra hoc laciet portat suum honorem: si est episcopus, perdat episcopatum, si est es ricus, perdat clericiam. Si aliquis homo petit aliquid alicui sic H non debet eum dueero nisi antu episcopum, si clericus hoc non uult mi episcopus ues clericus habet poculi una, id est aliquid quod siueratur per occasionem sui ordinis bono potest indesticors est mentum incundum lues et hoc possunt facere omnes Heries, nisi sint monachi monachi uor non possunt hoc facere, quia postra quam intriint in monasterio sunt ipsi seruiisi et occlusio et omnes res suo, si non habent filios se si est homo habens filios, quamuis iam in monasterio intrauit, si non lacu testamentum, bene potest diuidere res suas inter filios suos sicut ipso uulti tamen non di, mittat alicui minus quam falcidiam, id est minus quam te iam 20 pariem set si ipso uult, plus potest eis dimittere, set non minus. et quando facit tostamentum inter filios post quam intrauit in monasterio, debet tantum retinere sibi pro monasterio quantum dabit alicui do filiis suis se si fuerit mortuus in monasterio anto

quam faceret testamentum inter filios, omnes res suas, pecuniam

25 et honores, id est possesiones, debent em monasterita proto sal e Ieidiam, quo erit filiorum. Illud quod episcopus lucratur uol alius et aministrator ecclesio uel alterius religiosi loes post quam os ordinatus, non potest donare parentibus suis uel aliis hominibus, et remanet ecclesie cuius est ministrator uel ordinator, nisi hoc e

M pendat in alia ecclesia ues in alia causa mercedis, sicut hospita'

ordinatione uel electione II 6 stulticia folia MN si II filii LN cum M uel laceret aliud occatum cum in folo MN 9 oriciam ecclesiam

nimJ LM res suo occunia N 27, 28 ordinatori 28 set o MN 29 ordinator uel administrato MN 30 moreddis miserieordio MN sicut in N3, ε. Dec. I, si in L Auth. piscopo ad L. 1 c. I, 3, Nov. 123 c. 29.

89쪽

m indoivili audientia. , Llibus uel pauperibus et ad recomparacionem captiuorum, uel in alia causa pietatis set si aliquid lucratus est ante quam esset ordinatus aliquo modo, uel post quam est ordinatus habuerit aliquam pom sionem uel pecuniam x parte alicuius parentis usque ad quartum gradum, potest illii dimittere cuicumque placuerit et facere uolun diatem suam. Eadem ratio et adem distinctio est in omnibus robus quas ministratores sanetaru in celesiarum uel aliorum locori imuenerabilium sunt lucrati post quam habuerunt administra ionem. Si aliquis piscopus uul clericus cuiuscumque madus qui est ordinator ecclesis moritur in testam sento et Rin parsente sua horoditas N est ecclosio. Clericus bene potest e X cusare ut non sit tutor uel curator, si talis est qui sit cotidie in ecclesiastic ministerio similitor si liuod non debet habere illa priuile rius alii orici babent, si non est cotidie in diuin mirusterio. IIII De episeopes audienela et de potestate quam habet Ibsuper Ierios. l. Modo dicamus do episcopis, quam potestatem l habent super alios clericos, et quomodo debent os manuisnere et defendere. Prius sciant quod si aliqua roesmacio facta erit do erim, quia ipso non debet uentro ad causam, id est ad placitum, nisi anto mepiscopum suum, et ipse debet iudicare. et si placitum fusti dorebus ecclesie, uel de uero uel de possesione, similitor erit in iudicio episcopi. Eodem modo si duo homines habent placitum, episcopus potest esse iudex inter eos, si ipsi uolunt set non potest fieri appullatio a sontencia ipsius. hoc est uerum quod potest in iudicar inter alios homines, si placitum est do mero vo do pos- sesione se si est de crimino non potest hoc facere. Quando olerici sunt in placito coram piscopo, debet fieri placitum sino dispendio clericorum et si contingat aliqua causa tuo episcopus non possit diffiniro placitum debet os littere ad potestato ciui 305 tatis ot illa sebet diffiniro causam sino prolongamento se si elericus erat accusatus do crimino, debet ire ad potestatem ciuitatis,

recomparacionemJ Nisodomptionom Mooeuperacionem L 8 habus t MN II ut quod quamuis 3 16 super In M 9 Prius M Prius quam

90쪽

Ds haereticis. I b.

et ipsa debet cognoscors causam in duobus mensibus et si fuerit inuentus in culpa, nullus debes eum condo nam donec episcopus tollat si ordinem oricatus, et si est in Hos, O sacerdocis et hoc est uerum, si crimen non os ecclesiasticum si iis crimensi est ecclesiasticum, ab opiseopo debet cognosci es castigari Alis s

inesones et alia placita, Meu diuina laxa precipit Obon si vis id

copo torminari si dimit molius quam nouerit quod es adors neglexint, diuino uisoni subiae iuV. Be hereuess. io Postquam diximus de episcopis et do clericis, dicendum est Id hereticis, qui uolunt lia r priuilegia et rationes clericor nisi suunt in eis honos hominos do heroticis qui uolunt dicero ea quo sunt contra uoram fidem dicamus. Duobus modis laborant 2 imporatores qualiter laesant homines redis ad uream fidem dod uisunt premium his qui custodiunt, et penam his qui non seruant. primo loco dederunt talem penam quod non possint habere aliquod ηpriuilegium per occasionem clericatus ues ecclerio secundo loco quod non habeant locum ubi teneant suam heresim ne debent haboro scolas do sua salsa sciencia et illa qui faceret contra hoc 2 quod est proibitum, potest, accusari quod erit inlatas nocpossunt sacer tostamenta, nec me re possunt aliquid O testa

mento aliorum hominum nec possunt aboro heredem nec intestamento nec suis testamento, es habeant filios qui teneant bonam fidem et ueram illi possunt osso Modo ipsorum et iam non sunt ibi infantes qui sunt uors fides, et sunt ibi do obrini et sunt uere fides, possunt esso heredes eorum et ricipia nim sunt ibi et ipse est,incus, ecclesia habebit bona imus sui fius fuit esericus hius non, et ecclesia per annum non dimandauit res latius, debo eas habor imperator ues idem fiscus. et deseri possunt 30 dimittor illas rebus suis quando moriuntur, et filios suos, hi sunt O uora fido debent nutrire, si es sunt masculi et accipiunt uxores,