장음표시 사용
1001쪽
gerent, verissimus est index & certii lima manus Mercurialis ad Onanc in cognitionem quam Deus primo h mini insudit, iter demonstrans: ita ut mox iis qui huius sermonis
veras rationcs perdidicerint, recta via pateat ad omno cruditioncm cum ceterarum rerum, tum maxime diuinarum . Hanc Socrates in Philebo se semper quaesiuisse confitetur: quo nimirum sciret quid Dcus ipse primo homini , quisquis tandem ille sueti t. siue Prome heus , siue alius I ut ipse dicit tradidisset. Video sane, dum principia neccssaria
ad primos Hispanos una maiores e tenebris vocandos struo,aut potius a me alibi strum, de in Hermath. 5 in Hieroglyphicis solidis. rationibus comprobata repeto, incursi ruinin multorum repichensionem ; quos quamuis incrito amandare deberem ad illa quae modo commemoraui a me scripta esse. 5e a Theologis tum in Belgio, tum in Hispania admissa ; quo tamen iis qui illa legere hi fenus vel dignati non sunt,uci per alias occupationes nequiuerunt, gratum faciam; tribus Verbis, si potero, omnes cae corum animis scrupulos hoc loco eximere tentabo . Plerique omnes tractenus crediderunt sermonem II. λι- Hebraicum primum esse, quod tamen Theodoretus negauit: Vc ara quatuor profert Rabinos qui iurati testes csse velint sermonem Hebraicum prim iam non cite: cuius ego scriptoris non tanti facio auctoritalcm,quanti cilc duco quod ab omni Theologo: una coetu liber eius, in quo luee scrip it, iueri ucem videre permissiis. Rabbi Moses AEgyptius, curiosissiliuis non modo quaestionum Tlialmudicarum Sc subtilitatu in , sed etiam dili- sentissimus Peripateticae & Academicae philosoplitae inquisitor, cum diu sese in ira, sterii
nominis tetra rammati fati gasset, tandem consessi is est vocabulum hoc ex illa liti qua remantasse, cuius parum admodum in Hebraeo set mone luperestet. Tantum vetu abest
ut abran verbo substantivis derivet, ut clarum discrimen inter verbi substantivi de nominis tetragrammati significationem assignet; nedum cum recentioribus Grammaticis hac in re consentiat, qui ab omnium Rabi non m sententia in cius etymologia longissi-ine recesseriant. Ccrtu illud quod Moses diuinus Pentateuchi scriptor, cui rei sagari nemini fas est, primo sermoni tribuit, nullo modo Hebraicae linguae potest conuenire; quae tantum abest ut vocabula sua ad veras rationes primorum in vocibus clementorum reuocare possit, vi dum de radicum si rarum crymologia Grammatici rogantur, non aliud V habeant respondere, quam cas primas voces csse, nec ulteriu3 in caussas alias posse dissolui: quod argumentum quanti iit,quamque nullo modo falsitatis possit cui nc Hermath. nunostra demonstrat. Quod vero quidam dicunt, in quo triarium robur sermonis Hebraei esse putant, nomina Adami, Chaliae, Caini, Scti, Noclai, S si quae sint alia quorum ra- tiones a Mose redditae sunt, in sola lingua Hebraica intelligi, id equidem prorsus nego:
cum non in Hebraeo silium, sed etiam in nostro sermone rationes a dii lino scriptum assignatae si iam tueantur veritatem: quod declarare non est huius instituti. AEgyptij,quam . ph uia se uis Hebraei ultra ducentos annos apud eos habitassciat, quo in tempore satis magna ipsis i fuit disputandi facultas, asseruerunt tamen primum sermonem illum csse, non quo ludaei, sed quo Phryges uterentur; apud quos Det panem denotabat: quam rem no vlla obliuio ex hominum animis tolleret; fabella inon ab omnibus intelligenda velaverunt. Quoniam enim sacra sua δe corum ritus a Ianigcnis acceperunt, nolucrunt ea alia lingua tradi, quam illa in qua primi ipsoruin maiores ea didicis lent, tum ut vocabula rerum diuinarum notionibus responderent,tum ne vulgus profanum illotis pedibus ad ipsa triumperet. Quamobrem magni resciebat ad percianem religionis α conseruationem de intel sentiam, si pcrpetuo apud posteros constaret, c cuius gentis sermone sacra vocabula deprompta olim suissent: quo ii qua dubitatio incidisset, haberent quos per legatos interrogare possent. Tanta vero cura& religione hanc linguam in caciis confieruabant, ut omnes sacerdotesca inaugurarentur, uti apud Herodotum discere licet. Quid quod ipsis Moses, quo augustam omnino de sacram magistratus a Pharaone Iosbpo dati dignita tem in icaret, ipsissimis illis verbis non AEgyptiis, scd nostratibus usus cst, quibus Rex Cimbri is eum inaugurauerat Z quae cium nec Hebraei nec alu posteriores intcllexerint, mirum est tanta fide hactenus suisse consciuata, ut ne una quidem lit rora loco filo mota sit. Idem Ianis Mis. diuinus sicriptor secit in Urim de rumina, in Ephod SI Clios en i partim quo maior esset i . . 'vocum non intellectarum reuerentia, partim ut tandona multis post saeculis cognosceretur, unam candemque semper religionem fuisse: tametsi ad idolomaniam iam tum iu sepi illius prisci tempore de antea etiam hominum peruersitate dc cacodaemonum astu tia
1002쪽
tia pertracta esset. vocum autem harum interpretationem persequi de explicare non cli huius loci, quam tamen nemini negabo, qui idoneum de cupiatim ad pie audiendum se mihi denion lirabit, quandouuidem noli et Phrygi inique ferino idem est. Epiphantiis ceteri liis veteres Graeci tum Theologi primam aetatem Barbarismum vocant quem si de vocis etymologia describere vellem , non aliud quam veri sermonis custodiam dicere
deberem: quae quod apud Phryges esset, velles Phrygio opere factae Barbaricae diste
sunt. Iditas Birboismum secuta, siue a diluuio, siue a consulione linguarum proprium suum dedistinctum sit insit initium. Sc, illismi nomine ob id vocata, quod apud solos Scythas eo tempore reliquus ias t primi is sermo, quo oninis priorum patriarcharum religio crat consignata, quem illi quos in Scythia dixi mansisse soli retinuerunt. Ne tamen Al Mω. a vlla umquain aetas priani sermonis inueniendi de occasione de facultate destitueretur, b -- nignitate diuina Sc sedulo lanigenarum ministerio factum est, ut duo genera prima Alpha thorum c primo sermone conservarentur: alterum solas litterarum potestates cxplicans quo Latini Ie Germani &His pani& Galli de his vicini ad Ab edarios instruendos uti inti: r: alteitim non potet iaces tantum clementorum,sta figuras etiam una eadem.
que os cra significans, quod Hebraei tamquam suum sibi vendicant, a quibus deinde cognatorum sermonum nationes litterarum nomina licet nonnihil immutata mutuantur, Althalatio de ab iis G r.eci suiuia Alphabetum acceperunt. Vtrumque horum precationem lanctiss- cona plectitur, qua praeceptor Deum orat ut puerum , quem littoris imbuendum accipit, parentum primorum vitio briitum factum, ni ritus ad sectigat, utpote ad cuius imaginem creatus sit. Cum igitur a solis nostri sermonis peritis orationes lue intellis queant, nec ullus hactenus fuerit alterius sermonis hominum qui ordinis litterarum,quo enumerantur, rationem reddcre posset, isque nobis sit clarissimus. non video cur conmm. debeam sortissime conitantistii neque tenere utrumque Alphabetum e sermone, in quo solo intelligitur de certam ordinis sui habet rationem, Olim petitum acccptumque suisse: SI idcirco hunc primum esse dicendum. Iam nulla alia lingua reperitur quae totius Theologiae mulle: ia,& inter alia ipsam Trinitatem e vcra vocum ratione intelligendam dare possit: quod nostra lic facit, ut ex ipsa litterarum potestate a Graecis omnibus u Latinis agnita Ie scriptis prodita vocalem imaginem constituat omnium eotum quae de
rebus diuinis dii i possunt atque hoc demum illud eli quod Moses dixit, Adamum iis
Omnia significasse vocabulis, quae rerum proprias notas haberent, quaeque distinctis de aptis sonorum pigmentis veras rerum notiones auribus offerrent: qua in re expressa persectio est de fundamentum totius vocum clymologiae, quam Plato diligentissime quae- suit: ille quidem, sed in Graeco sermone non potuit reperire, lubenter ob id confisiliis
Barbarorum, quos aut Phryges aut Cares maxime cile arbitratur tum ipse tum Homerus, scrinonem habere Graeco uctustiorem. Accedit his algumentum planc Hercula. num, perpetuo ab omni memoria sciatium consensui innixum, quo constat termonem nostrum Dauisse Tat vocati, id est antiquissimam linguam. quod sit Eoi ita dicas siue etholito, idem dixeris quod ipsum aluiquissima una dicerct Latinus , quae vocula o articulo det x outa ibi remo comparationis gradu concisii est more nostratibus frequentissici, na . sacco nunc illas Voces quae r imisum vel lectae vel auditae id desgnant quod maria mi Ptig - me facit ad rem eain dei larandam quam pro: ia vox denotat: in quibus ut admirandum cst artificium in nulla alia lingua repertum, ita tam frequens eii oc multis commune vesatis apertuin sit a solo sancti spiritus instinctu potui se proficisci Porro ut non alio nil remur argumento iii scrmonis antiquitate nobis vindicanda, illud tamen virum si iliceaici , quod quoties communis aliqua vox est nobis & aliis linguis, eius vocis Molis noli a-tibus i cristinia ratio roddi queat, uti Hermathena nostr.i demonstrat. Quid quod infinita Latinorum, Graecolum de Hebrae rit in vocabula clarissime ostendunt nostiatem originem 3 a qua variis modis declinant vel terminationis auctu, vel litterae cuiuspiam immutation , vel elementorum metallicii, vel integra etiam conuersione: in quibus omnibus iamen ad primo, corum sontes clymologia certissimo indicio deducit. Haec obiter partim ex Indos cythic s meis, pallim ex Hermath. partim ex Hieroglyphicis r petita sunto. quae iam mox ad rem nobis propolitam insignem usum adferre cernenturidum prisca hominum, gentium. terrarum, fiuminum, oc aliarum rerum notatu digna rum nomina ad corum normam interpretabor, de Iapeti filiorum nepotumque migrationcm
1003쪽
LIBERI. IItionem certa via 1 ratione perspicuam reddam. Quoniam igitur rhubal Iapeti filiui
fuit in ea terrarum parte, prima eius colonia quaeratur Oportet, quae non longe suetit amatis Caspis littoribus remota . Ex Ptolemaeo clari is me docui in iis quae de Cimmeriorum coloniis scripti, ad imaum usque montem versus Aus frum, de inde ad ipsum usque Septentrionem, & ulterius etiam ad Hypeihoreos Iapeti filios habitasse: atque inde totam Europam usque ad Gades gentibus impleuisse. Thubal itaque videtur e Bactriana mare Caspium tenta se, de tantisper cursum secundum littus tenuisse, dum ad opposi- . tam Oxo partem appulisset, quo loco egressum , opidum condidisse quod de nomine suo et iubala mali id est Thubalis excubias. nuncuparit equo nomine Ptolemaeus,& illi dhub aquos est secutus, Thabet acam fiscerunt: propterea, uti modo dixi, quod gemino ligamma carerent. Ne tamen miretur quisquam quod nauigasse cum dicam, reuocandum inmemoriam cst, maximam cedrorum copiam ad Meron montem fuisse, ut ex Curtio liquet narrant , Omnia Nysaeorum sepulcra c cedro facta sutile, atque idcirco dum Alexandri miles ignes suos male custodit, omnia suisse exusta. Vertim hic mox audiam non Thubalacam nec Thobalacam, sed Thabelacam a Graecis nominari: δί idcirco non satis ad Thubalis nomen hoc opidum quadrare.Videamus itaque etymologiam in Iapeti se mone, quo deinde verae scripturae ratio in lucem emergat: ahaubal liue Tlhoubal idem no-- bis significat quod Latinus diceret, ipsium antiquum conserua. Dicimus enim sine discrimine Eu& pro Antiquo; quarum diphthongorum tanta est cognatio, ut altera in mon alteram frequenter transeat non apud nos solum, sed etiam apud Graecos. Iam exaul atini faciunt o, dum ex Aula Ollam serinant quo minus mirandum a Ioseptio Thobal pronunciali. Porro Ou Latini sic enunciant,ut ab V vocali longa vix ullo discrimine secernatur. At qui Thabal dixerunt, ipsum V, quod est in Au, reiecerunt propter litterarumediam conscquentem. Nec quicquam miri acciderit, si quis pro ειυς λακοι,γιζελακα scripserit, ut multa in vocabulis ignotae significationis corrupuntur. Et ha c quidem de priore syllaba. Posterior Dal est, quam nostrates in uti frequenter transferunt, facili δίproesiui ex a in clapsu. Nihil itaque ad vocis significationem haec facit variatio, qua qui commouetur, lixis parum in linguae vel nostrae vel Graecae dialectis est vertatus. lethai Mergo composita vox ad hunc modum in suas soluitur patres, Detaubelial, quae aὸ no
mam Sc vernaculam nobis consuetudinem in aubal contrahuntur. lapetus emo huic suo filio cain imposuit nomenclaturam, qua semper admoneretur omnibus in rebus at
liquum csse seruandum . Nihil autem antiquum dici potest,quod non ad idcam anti- quitatis reseratur ceu imago ad sutim exemplar, quod est in solo Antiquo Dierum: quo 'nomine Daniel diuinus vates Deum Patrem indigitauit. Essicax sane admonitio, de ad Omnem vitae rati 'nem subducendam insignem allatura utilitatem , de talis, ut ea sola omnia praecepta ad salutem necessiaria comprehendantur. Nam vel co uno omnis eos tinc tui doctrina, omnisque scientiarium orbis , si sola antiqua lingua ab Adamo facta re-rincar ur, proptcrea quois ex ea bene recte'. intellecta omnium earum rerum vera possit haberi cognitio, quibus Adamus nomina indidit. Duae tantum hactenus ab Hebraeis, Graecis & Latinis scalae cognitae suerunt, quibus ad Deum patrem ascenderetur, altera .
naturae, altera sacrarum litterarum oracula Sc historiam sacram continentium: quarum natu ses
prior admodum obscura de lubrica semper fuit, iuxta ac D. Paullus Plutos bl his expro-
brat; qui cum per eam ad Deum ascendissent,ipsum illum ad quem ascenderant, non ut Deum honorarunt: altera certissima illa quidem de omnibus suis gradibus ab luta, utpote per quam cum alii tum angelus magni de arcani consilij descendit, Se humanam naturam tibi unitam ad Patrem reduxit; verum nunc etiam multis impedita dissiculta tibus, quas nouissilis disputationibus peruersi homines excitare numquam cessant. Vi- Tritiai l . detur ergo Deus singulari sua clementia nobis tertiam nunc scalatii reuelasse, quae illa:
quidem non est scripta, sed a maioribus viva voce accepta: nec tamen hactenus post is i . , multos multotum secillorum decursus a quopiam vel agnita, vel intellecta. Ingens pro- secto in campis Sennaar calamitas accidit, dum prima lingua perderetur, at non mimis
apud maiores nostros Iapeti posteros nocuit crassa δί supina eius sermonis quem quotidie si,narent, caussarum ignorantia; qua factum est,ut pretiosissimus thesaurus a nobis, tamquam a suibus, conculcetur : dc dum ego tandem , diuina gratia ex alto somno cxpcriccius, fratres meos admoneo, de ardenti desiderio docere nitor, deridear atque
1004쪽
contemnar. Quanto, bone Deus diuinior Plato, qui monitu fortassis obscuro faceia tum AEguptiorum hanc veritatis inueniendi rationem diligetis sine quaesituit cum tamencius sermonis quo haec erat obsignata prorsus esset imperitus Thubal ergo inter cetera
in primis monebatur, ne umquam sermone antiquit desereret: quia nimirueo una inter alias ad Deum via ceu Mercuriali quadam manu ostenderet ut . quod non ita a me dici quisquam putet, ut nolim praeceptum generatim valere, sed quo indicem veram verae antiquitatis inquisitionem in accurato primi sermonis examine totam copiosissime coimtineri de absolui: cuius nimi tu nulla vox cst quae non utilem aliquam habeat doctrinam ad Antiqui dierum cognitionem vocantem atque manu trahentem . Scio quo dam, Auri uaνῆ. curioso Graecorum dc Romanorum nuini simatum studio antiquarios appellari, quoscquidem hoc titulo ornari non aegre feram ii in Romanis Ic Graecis laistoriis non acquiescant, & corum quorum imagines admirantur, non sequantur etiam mores Scopini nos , scd omnia sua studia ad unam unius, quem Antiquum dierum vocamus, cogniti
nem dirigant: de hanc cognitionem non cauponentur, quassi ea aliquid adhuc habeant - antiquius. Quanto praestantius fuerit antiquitatem in ea lingua inuestigare, qua vi primus homo ab ipta Deo veram Omnium rerum scientiam ecloctus nobis clarissime aperuit, quid de quaque re sit sentiendum; ita nihil continetur quod non commonefaciat ad virtutem de recta vitae officia capellenda. uia rogo hac voce diuinius, qua mox in nemur ut perpetuo antiquitatis simus obseruantest Quamobrem quisquis est qui se si nus a Thubale ducere gloriatur, is se perpetuo Thubalem praestet; ac numquam sic sibi, placeat, ut desertis antiquis legibus de moribus, noua vel sibi vel aliis inducat mumquam tam iit ambitiosus de rerum nouarum cupidus, ut vel in minima Rei p. bene constitutae atque tranquillae parte quicquam audeat ab antiquo statu dimouere. Profecto ii omnes Thubales fuissent qui sese vel de prisca nobilitate vel de antiquitatis cognitione vel de vetere Christianorum disciplina iactant, numquam hae, quas partim serimus, partim videmus , calamitates δί totarum regionum, nedum ciuitatum dc opidorum, eversiones in nostram aetatem incidissent. Vt enim omnia ab antiquo pendent suo quaeque ordine Nau. via. dc siuis annulis, ita noster sermo ab diu, quo antiquum significatur, de natura litterarum
derivat dati, quod est conservo, sola addita aspiratione, eo quod omnis rerum salus ina; h. s. eo consistat, si ad Antiquum sipirent. Ex au apud Hebraeos in confusione primi sermonis υ -- .9- mansit AB, pro paῖrc; cuius vocis domi suae nullum habent etymon : Chaldaei da Syri Abba dicunt. Sed haec alterius loci, de lati iis patent quam ut breui verborum contextu queant explicari. Satis esto viam ominus indicasse, per quam ad mysteria antiquitatis de vocis antiquitatem denotantis peruenire queant diligentes indagatores. Est hactenus Thubalis nomen in Gormania frequens, sed propter paruam vocis mutationem non agnoscitur. Nobis familiare est Tati monosyllabis addere: Sic dicimus diu & aut sine notationis discrimine; Similiter velial de Delialti Sc eodem modo plurima alia. Hinc fit ut idem sit Taubal & Eaubalti in quo Germani idem commiserunt quod in nomine linguae suae, ut nimirum ex au secerint cit, mutato a in e , quod ipsis est creberrimum. et Musiis Sicut cnim Daut se arat pro antiquissima lingua, in Deut se Eal permutarunt, ita ex T- Tibali secerunt Etubalt/ quod deinde ad Latinam formulam accommodantes The baltum nobis protulerunt. Nec aliter nos e Tinter deuter pro puro dicimus, d pro
Ut . Emit quod sonare significat, Eret; δί alia id genus quam plurima, nihil vi miri sit ii vel
D misen pro D aut fuci a tubali pro ambali pronunciemus. Nunc itaque non hoc tantum vidimus, vocem Tubal claram utile inque in sermone nostro designificationem
de admonitione habere, sed de illud cognouimus, quod hactenus inter Germanos quam plurimi eodem nomine vocentur: qua de re liquet venerabile olim inter Teutones nomen fuisse, utpote cuius dc hactenus memoria in propriis hominum nominibus selix Mfausta habeatur. Cornelius Tacitus sic extulit quasi etiaeube bali dictus suisset, equo fio mat Theodoualdum, perperam Bela in V commutato. Quia si Thoubetvalidicas,antiquam vim notaueris: verum nos numquam sic ciserimus, at semper inambali pronunciamus. Quis in hoc nomine non miretur insignem antiquitatem quis non exosculetur de adoret diuinam bonitatem, quod nobis hanc antiqui talis obseruandae admonitionem a tot iam seculis reliquam esse voluerit dc ita reliquam, ut sacris Bibliis tamen huius nominis intelligentiam non debeamus , sed soli nostro sermoni hactenus in antiqua sua
1005쪽
puritate conseruato. Et quia apud solos Germanos de intelligitur, de in hominibus
nuncupandis hactenus usurpatur,perspicuum est Iapetum iam tum nostra lingua usum fuisse, cum filio sito hanc daret nomenclaturam. Deinde si Thubal,sive Thubali no- Teutoni. stratis linguae vocabulum cst, consequens fuerit homines etiam ante diluuium vernaculum nobis sermonem locutos fuisse, propterea quod filius Lamech Ne Stillae Tubal item fuerit vocatus, licet Cain eluti cognomen adiectum habuerit. Sed quid ego F - hoc ceu magni quippiana commemoro,cum cetera quoq. propria virorum mulicrum l. se nomina apertissimas habeant in lingua nostra significationes/ uti cum alibi tum in In doscythicis ostendi. Quid enim aliud est Adam, quam agger siue terrae moles inuidiae obietia Z & tota quidem terra Adama dicitur eadem de caussa non quod rubra sit, ut A . Rabbini credunt, sed qudd cacodaemonis inuidiae velut aestuantis Oceani fluctibus sit exposita. Curve Odem rubrum nota aluinde quaerendum . Rubri enim est oculos O turbare, perstringere ac domare: unde iovem, id est oculos domans, nostro sermone dici posset: qua de voce Odem in Babylonica confusione corruptum est. Inuidia autem, cui non Adam tantum, sed tota etiam terra obiicitur, Ate ab Homero vocatur: a -
nostra voce Date siue rite qua odium Sc inuidia denotatur, ob id quod inuidi bonis alienis exedantur de contabescant. Oaava, quam vocem nec Eua, nec Haua recte pro
nuncies si propriam litterarum sequaris potestatem , matrem sisnificat viventium, si ue ad verbiana, vas vitam dans. Pp nos per duplex digamma proicrimus: quo quia H braei carent, eius loco non rato Quos substituunt, ut etiam Latini pro Ure, Qui . pro απι mari Quando, dic alia similiter est erunt, ut in Hieroglypllicis meis abunde demonstraui. Est autem Uin possessio, lucrum &quicquid acquisitum est. Litterarum rei r tionem, non pulictorum habendam este necessario post mihi fuerit dicendum, dum
de Ionis nomine disseram. et item nostras est vocabulum citra adspirationem pronun- π.ciandum ; quia i cr Taia, non per Thet, scribatiari licet Iudaei Alphabeti a maioribus
nostris accepti imperiti contra oc doceant de pronuncient: tanta est apud eos verae et mentorum distinctionis ignorantia. Est autem hoc nomen a x, et verbo, quod significat collocare. Nam Set loco Abel a Deo positus cst, S in hoc de eius posteris locata est de statuta vera religio. Nochus autem a nostro Dog siue Looth quod nunc cum prosthe. t ,h- . si oenootb fere efferimus; quo idem .significatur quod contentum reddo suc paco. .Quid multis Omnia propria nomina ante confusionem Babylonicam a Mose enu morata nobis sunt vernacula, de in significationis suae caussas usque ad simplico litteras soluuntur. Sed quorsum me propriis nominibus adstringo, cum omnes sermonis u. tas Hebraici radices clingua nostra oriantur, & in ea veras habeant notationis rationes,
quas frustra Hebrati apud vernas suos quaerent i Haec obiter Tubalis occasione repetita G. sunto, quae a nobis alibi latius sunt explicata. Gratulentur ergo sibi Theubaldi de no ha en minis sui tum antiquitate, tum interpretatione tum etiam de pulcerrima & utilissima' ' ad omnes vitae rationes sententia,&agnoscant Iberi Hispani quam linguam primi iberorum parentes usurparint. Et haec quide de nomine Thubalis plura illa quidem se lasse quam nauseabundis stomachis placebit, scd multo tamen pauciora quam praecepti quod nomine denotatur, postulet amplitudo atque maiestas: quam si s)queremur, ipsum Tata,vltimae litterae nomen ,esset explicandum , quo tota religio Claristiana continetur, si ex vera origine nostrati, pro co ac postulat, capiat interpretationem. TEMPUs nunc est, ut quae monumenta Thubal in orbis parte,ad quam e Ma
gianae vicinia primum deuectus est, reliquerit; de quia modo de Ptolemaeo clarum feci in Albania Thobelos olim consedisse, priusquam ad Iberos veniam, qui postea conditi videntur, si de locorum positu ducere liccat argumentum, Albaniam peragrare decreui. Quoniam itaque modo tradidi, certissimam viam csse ad veterum sententias intelligendas , quae nominum interpretationis indicio utitur, videamus quid Albania designet. Np siue alb per mediam litteram, montes significat, ab Si op compositum vocabulum, quo denotatur id ad quod magno opus est adscensu . Hinc vox asp eis, quorcrennis montium altissimorum glacies vocatur: hinc Albion, quo nomine designatur insulam eam fere undiquaque circa littora montosam esse: nec aliunde Alba apud Atu
Romam, Alba in Hispania. Alba in Gallia , de apud nos alben pro Orcadibus, apud Sueuos Zib regio non procul a Tubinga. Nb autem pro Albedine componitur per a B copen,
1006쪽
copen ab nivit,id est valde dilato: a quo Iota demtum Alb relinquit dii plici digamma
in Bela transeunte litteram vicinam: propterea quod nec duplex nec simplex digam ma in eadem syllaba post consonantem pronunciari queat: Albania igiturcomponitur ex rub prioris notationis vocabulo, dc Pan, quo via regia significatur. Eib ballataque viam significat ad montes tendentem , dc cos quidem multa ac perpetua nive candidos, ita ut gemina videatur nominis cauilla reddi posse in hac saltem regione cui Caucasius desuper impendet. Vide nunc num male conueniat veritati Tubalis nomen ex cadem lingua nos petiuisse e qua Albaniae nomen , c quo alterum B cuphoniae caussa tollitur, derivatum esse,ne impudentissimus quidem contentionis litisque procurator negare posset. Aut Tubalem primum Thobclorum conditorem hoc nomen d cer mone suo regioni dedisse dico, aut mihi aliquem omnino cupio nominari , qui hane orbis partem nostrati vocabulo nuncuparit. Verum hoc loco Sol in is Plinia plagiarius negotium mihi exhibet: is Albanos ab albis capillis, quos statim in pueritia habent, dictos esse scribit. Egregium prosecta nugamentum . quasi vero Albani a Latinis tibi nomen principio fuerint mutuati. Neque enim ab aliis dicere potuisset Albi nome ad eos venisse, nisi fortasse tam fuit ineptus, ut hos aeque atque Albanos in Latio Latino sermone usos fuisse crediderit. Quod vero Isigonus Nicaeensis prodidit canos ab in eunte aetate capillos dc glaucos oculos, quibus noctu melius quam interdiu cernaut, Albanis praecipuos ac proprios fuisse: id vanissimum est: cum glauci oculi non his modo, sed ceteris quoque Iapeti posteris ad Septentrionem ver ratibus,& glaucus oculorum color de albus a prima pueritia capillus communis sit. Memini me a prxccptore quodam meo, cum prima mihi menti genarumque lanugo crumperet, crebio rideri solere, quod ipsi iam sexagenario concolor essem; oc ante mihi barba canuisset , quam nata esset: At ea aureum post induit colorem , tandem ad nigredinem deest nauit. Oculi item glauci mihi sunt, attamen noctii perinde atque ccteri homines caecutio atque hallucinor. Valeat crgo Isigonus cum suis pedancis: de Solinus sermonis Latini regnum arctioribus finibus includat, quam ut ad Sothas usq. sinat de Caspios evagari.
Permisissem ipsi hanc fabulandi scientiam, si post Pompeij demum bella ad Caucasum gesta Albani coepissent vocari. Atqui idem annotauit Albanos se Iasonis posteros credi velle. quod an illi, an alij cuipiam priorum debeam assentiri, nescio: illud scio, quae de Iasone seruntur, nihil aliud esse quam dclir de anilcs fabellas. Quid enim incinius.
quam Mediae nomen a Medea Iasonis scorto derivare: cum Mosis, multo quam Iason fuerit, antiquioris, testificatione constet, Mediam a Medi sic enim citra puncta, quae perperam Iudaei addiderunt, legendum cst) statre Thubalis nomen suum accepisse Verum quo facilius Iasonicis nugis ignoscam, facit Trogus Pompeius, cuius partim lues de calamitas, partim seruator I uilinus, Albanos dicit ab Albano in Latio monte Herculem, Geryone nunc extincto, ues agentem secutos esse, de in Caspiis consodisse: quod delirium non tanti faciam, ut vel uno verbo refellendum putem.
1007쪽
O s T QT A M nunc de nomine constat, quaeramus quid pristi scriptores de regione hac memoriae prodiderint, & in primis quibus calimitibus terminari . Ptolemaeus cuius antiquariam eruditionem
nemo umqua satis laudauerit, ab Austro eam maiori Armeniae sini- - bus contiguam facit ad eam Hyrcani usque mans par in in quam Cyrus multis ostiis uni nittit: inde secudium mate Orientem versus ad Somam vi q. fluuium extenditur: Ab Occidenti Iberiae montibus: ab Arcto Caucaso clauditur, in quo portae Albaniae celebrantur. Per mediam scia regionem labitur Albanus fluuius. sic dictiis vel ab ipsa regione quam mediam cat, vel quod rectam viam ad stamina Caucasi cacumina demonstret. si quis aduertis
flumine te ad sontes sinat deduci. Indolem regionis eam Strabo nobis depinxit,ut vix A nia sis. beatior possit optari. Ait enim omnem fructum, etiam eum qui solo cultu solet proue ' nire, in illa sponte sua luxuriare;& quae semel sata sint, ea his terve fructum a ferre, tametsi alioqui citra aratrum frumenta nascantur. Vites fossione nulla opus trabeiit, in bimatui tactum ferunt, quibus deinde satis est si quinto quoque anno putentur: cum adultae s uni tantum scrutat uvarum, ut earum maxima pars in palmitibus ne mcta relinquatur. Ac rest temperatissimus. Iam&domesticum pectis A ferarum omne senus pulcerrimos fetus proser C Homines grandes, atque corporibus optimc pulcerrimeque formatis nascuntur, limplices δί ad virtutem egregie ab ipsa natura procliues, ac cauponam: artis omnisque auaritiae expertes. Vnum cst vitium regionis ubertati adscribendum , quod ignauam deiide inque vitam agere dicantur. Exercitum emittunt --- Armeniorum ritu armatum, sexaginta millibus peditum de viginti duobus equitum millibus constante: Pilis & arcubus utuntur, thonacibus &clypeis muniti: Galeas is ferinis pellibus parant, quae ex hac regione ad Iberos etiam transmittuntur. Canes ha- Cori bent ad seras inuadendas generosissimos: quo sit, ut venationi plurimum indulgeant. Narrat Plinius duos insignes canes Albaniae Rcgi fuisse, quorum alterum Alexandro Magno gratificandi caulla miterit; cuius bic magnitudinem & formam id in iratus, ursos, mox apros immitti in cum mandat, quibus vitis cum immotus prae contem tu iaceret, iussus elloccidi ceu ignauum&legiae corpus : Idcium allatum est ad Albaniae Regem. alterum misit, aiens cum solum sibi reliquum csse, de idcirco cuperevi in leone vel elephanto generosi pectoris periculum faceret: obtemperauit Alexander: mox iacuit leo dentibus disi et plus: Adductus cst clephasi qui longa S artificiosa canis dimicatione diu rotatus, tandem cccidit magna corporis mole terram quassam. Porro ut cernas quam prisci Albanorum mores, ad Strabonis usque aetnem c6seruati, cum Thubalis nomine congruant, hoc diligenter animadpertas oportet ab codem auctore annotatum este, apud Albanos lingularem quandam csse dc praecipuam len Oae venerationem , quam cquidem certissimum indicium csse censeo illius veteris in stituti . quod Thaunalis nomine consignari sancirique monilraui. Nam si omnis anti quitas accuratc seruanda est, que a sciribus maxime sit discenda, summa proiecto reuerentia senectus. omnium antiquitatum magi lira, colatur nectaec sit. Quis non miaretur hanc nominis in primo conditore & gentilis polierorum consuetudinis pulcer
rimam concordiam ' Hoc demum est veras nominum dare rationes, si illae dentur quas veterum scriptorum testimonia nullis fabulis insecta confirment. Quod vero Strabo addit plurimas in Albania linguas Pompeii tempore viguisse, quod cum a Theophane Magni huius Imperatoris comite didiciste reor, eo facilius credam, quod quanto quae
mite regio secundior, laetior & beatior est, tanto magis cxterorum incursibus obiecta serium ti t. quo fit ut varias multasque accipiat linguas intra paucas omnino aetates, dum aliae atque aliae gentes certatim ad uberes agros Occupandos possidendosque prstratiuntur. Nobis tamen id obesse non inultum potest, eo quod prisci sermonis vestigia clarissi ina. tum in primo conii: tore tum in vetullissimo regionis nomine reperiantur ;& iis deinde cetera, quae iam nunc dicturi simius, adaianissim contentiarat.
V i DE A M v s modo quas Thalibet in Albania condiderit ciuitates. Vt de aliis ob. vr sturae sortasse fieri possum coniectiviae, quibus niti non temere quisquam velit: ita nos
1008쪽
abunde satis facturos putamus, si in tanta vetustate tres insignes atque de veterum 2
idoneorum testium fide celebres clarasque recenseamiis. Magna cst sellarum constra tia, quae tribus pedibus sulciuntur; adeo ut cacodaemon, Delphici oraculi praeses vatem suam de tripode mendacia os ut ire voluerit, quo maior eorum firmitas csse crederetur. Et vero si in quibusvis consultantium de Rep. suffragiis impar numerus seruandus est, nullus aut prior fuerit aut praestantior ternatio, cuius typum Omnes res creatae gerunt: nec quicquam a Deo proficiscitur aut datur, quod non per triinc & descendat oc sociametur. Prima itaque urbs Choube mat dicta est, equo Graeci Thou belacam secerunt. Mirum est quam omnia primorum parentum monumenta plena sunt mysteriorum: ad que nullum ab ipsis nomen factum sit, quo non salutaris communi hominum vitae doctrina contineatur. Dixi Thoubelum nomine suo ab Iapeto monitum fuisse, veperpetuo antiquorum omnium diligens esset conseruator: At hic non satis habens ad hortatione nomenclaturae sitae perpetuo ad maiorum imitationem se incitari, volute primae si is ciuitati illud nomen dare , quo audito semper primarium boni Regis offi- risit -- cium occurreret. Nam si Ciloulati mat in verbi notatione interpreteris, non aliud ted
ἀί- - . dere queas, quam si dicas, Thoubet vigila; siue, excubias age. Christus summus Rex; - de sacerdos omnes iubet vigilare: cuius Apostoli idem crebrius repctunt, dum perpe- - ρον nos i ,brios vigilantesque esse cupiunt. Sed licet cuiuis semper excubiae sint aget ' tum' &omnium&iingulorum per insidias, qua sicin perde ais duo molitur, arcem mentis expugnet: nemine tamen magis oportet vigilare quam pastorem populorum: cui non sita iplius tantum s illis, sed totius Reip. commissa est. Utinam quam
illud Homericum doet uum hominum linguis tritum est, tam esset bene a Regibus de
cuod Musa non aeque fauente sic Latialis occinam: Pernoctes somnos ne duciat Consul Fouet,
ut populos regit, qui tantia ne otia curat.
Plato RegesCanibus comparauit. quorum ca natura est, si generosi quidem sint, vi noctu perinde atque interdiu vigilem cultodiam scruciat. Praeclare cum a Platone tum ab Homero regiae partus descriptae illae quidem sunt, vertam tanto pluris nomen Thou-belacae ficio, quanto de ob antiquitatem M ob breuitatem plus ouam Laconicam diagnius est vcneratione. Maximo sane beneficio Thou baldus non suae modo de aetatis& ditionis homines, sed omnem etiam posteritatem sibi obligauit, dum perpetuam voluit in principis urbis nomenclatura exstare Chriam, qua Reges monerentur diligentem vigilantiam in populi sibi commilli rcbus semper esse seruandam: neque .l Dere vllius alterius tanti esse auctoritatem. ut ea Rex fretus vel minimum de custodia sita remittat. Rex enim alij cum sumino imperio populum tradens gubernandum, seipse Regia exuit dignitate; quod breuit ora medicium, de longe breuulsa Thoubaldo unica syllaba trilittera denotatum. intrum est quam late sese ad omnes officiorum partes extendat i inquarii in singulis si vis cius exam inaretur, vereor ne frequenter quiuis potius homines quam ipse Rex, Rogo esse deprehenderentur. Quotquot ergo vel a Thoubale id genus ducere cxistimant, volantiquissimam citis auctoritatem reuerentia dignam ducunt, ii sedulo anni tantur, ut perpetuas Se ad suam dignitatem de ad populi salutem excubias agant: nec cuiquam umquani tantum fidant, ut ipsinaci vigilare
cessent. Cui vero haec tam dii sicilis prouincia non placebit, ei in mentem veniat illius quod anicula quaedam Philippo Macedonum Regi audientiam neganti dixisse fertur: Si me audite non vacat, depone partes Regias, de Rex esse desine. Et haec quidem de Thabet ara insigni sonte omnium officiorum: le quo quanto largius Reges bibent,tai to felicius cum iubditis agetur: quod tanto quidem nobis hac tempestate calidius mptandum, quanto res Belgicae longius absimi ab omni spe salutis, nedum honestae de Christianis hominibus debitae liber datis. Sed missis querelis nihil profuturis in aliam . A.l M. climatem commigremus, quam Chaibal primus Albaniae Rex Thou baldus vocavit. -- p . Miranda est, ne dicam stupenda, de rerum Se nominum in his duabus urbibus cognatio. Nam fieri non potin ut Thubelaca nominis s iu dignitatem tueatur, ut non timui Gaibal,
1009쪽
Gaibal, siue, ut Graeci scripserunt, Chaibal existat , quod qud perspicuum fiat, quid Gai
Gai designet,explicandum. Cum alias frequenter in hanc vocem incurri, tum nusquam latius de ea disserui, quam in Gallicis. ut ergo brcuiter eius explicatu hoc loco desting.ir. nihil aliud signiscat, dum verbum cst, quam placeo, adlubesco, gratus sum, voluptate adscio, aut si qua alia ratione id clarius exprimi queat. Hinc pro coniuguponitur, boni videlicet ominis cauit quo fit ut Graxi αHi pro terra dicant, eo quod Terra AEtheris coniux sit; secundum illud Poctae,
fecundas imbribiu Aether Coniugὼ in eremium laetus descendit.- . . i
Clarum igitur quid sibi ritualia sponse apud antiquissimos Latinos verba voluerinti
quae nemo hactimus aut Latinorum aut Graecoru intellexit: Si tu mihi Gaius eris ego vos tam
tibi Gaia ero; quibus nihil aliud sigiuscabat , quam si sponsus se laetum , lidarem, de ζ',
omnibus rebus placidum gratumque uxori praebuerit, se vicissim talcm erga maritum hi Gaius , futuram. Latini loco Gamma mald scripserunt Cappa, tametsi aliter pronunciarent tum in bis ibi lemnibus sponsaliorum verbis, tum in praenominibus efferendis: Tole- -- Totabilius quod Graeci loco Gamma Chi scripserunt, cuius potestas litterae mediae vicianior est. Ratio nominis a me de in Gallicis 6 Her athena sic exposita,ut quod Gaium est vitam dare intelligatur, eo quod, uti spiritus tristis ossa exsiccat de tabem mort mq. adfert, ita laetitia&hilaritas vivere nos facit. Hinc illud est quod modo dixi, Adami coniugem Graium nominatam fuisse, id est vas vitam dans. unde apud Hebraeos reiecto Tau Chat mansit in quo ipsi non matrem umentium, sed vitam dumtaxat re 2 operient; tantam abest ut Hebraeus sermo totam Mosis clymologiam absoluat. Iam ' ' ipsum n ri, quo vivere denotatur, e nostro Gai corruptum est: ita nihil habent quod non e nostro sermone acceperint,licci litterarum significationumque confusio furtum sepius occultet. Vocabulum autem hoc nostras me non vera modo eius ratio, stud conuersio etiam nobis propria, qua ex Gai fit Saa, euidentissima demonstratione conuincit. quod addo, ne quia morosis quibus da & pervicacibus vcterum auiarum patronis reliquum sit ad obtrectandum. Quod si ne haec quidem sufficient vel ad calumniam vel ad inuidiam declinandam, id faciam quod mulieres in Hisparua sollemne
habent, ut nimirum medium digitum, quem ficum nominare conlucuerunt, lividorum hominum fascino opponam. Interim vel lubentes discant, vel inuiti alios dis erevideant, quid Caius&Caia apud Latinos, quid μία apud Graecos , quid Chaua apud Mouem designet, atq. illud etiam ipsum n n origini nostrae deberi.Ex his liquet Galbal idem esse quod Latinus vetusto vocabulo a nostratibus accepto diceret, Gaium serua: id est ea quae placent optimis quibusque, quaeque omnibus placere merito debent, diligenter tibi conseruanda existima. In his primum est,ut Deo, hinc Regi, mox proximis quibusque, deinde optimo cuiq. placcre nitamur. Ita hominum autem numero illa propinquitatis ratio maxime valere debet, qua Deus in paradiso Adamu & Cha-uam copulavit: &idcirco dum Gaia siuiplicit excisertur, de uxore intelligitur: quo in genere, uti modo dixi,Terra quidem apud Poctas suam habet excellentiam: mens vero humana α tota Christianorum, quotquot umquam vel fuerunt vel sunt, vel erunt, multitudo Gaia est sponso suo Christo, qui veriis de unicus Gaius iure suo debet vocari: tum quia Ecclesiam sibi aeterno coniugio devinxit, tum quia Patri placuit, quem diuus Ioan. Baptista dicentem audiuit, Hic est plius meus dicit Ara , in quo mihi complacui . Quid quod praeter hunc nemo Gaius reuera dici potest cum hic solus vitam dare queat, quod Gait etymologia requirit. Diuinum igitur omnino praecepti ina est, quo imperauit Thoubal Gaium semper de ubique cile servandum , hinc erga Deum de eius coaeternum filium omnis hilaritatis de gratiae , quas res Gah nomen designat, datorem; hinc cum crga omnes homines, tum maxime crga coniugem legitimo matrimonio unitam. Non potuit ergo non gratissimum esse Galbalae nomen Thoubalis uxori, utpote quo is polliceri, aut potius stoi imperare videretur, ut de ipsis Gaius ellet, de Gaiam suam sibi seruaret, quasi diceret: fac ut tu Gaiam te praestes, ego vicissim Gaius ut sim curabo. Caeterum non huic modo, sed toti etiam populo suo in nuncuranda hac ciuitate dicere videbatur: Equidem sic Thoubal ero. id est maiorum imita-xor, ut perpetuas excubias pro populi salute agam, atque hac ratione de Deo de vobis
1010쪽
Gaium me respero: Vestrum e regione fuerit, ut pariter omnes annitamini mihi derectis antiquorum vestigiis insistenti,&ad Rempublicam seruandam diligenter adulagitanti, vos Gaios praestetis. Elegantissimum, ita me Gaia vcnustas amet, ciuitassii men est Galbala: qua voce & publice omnes, Ac priuatim singuli monentur, ut earum rerum omnium obseruantes esse studeant,quibus rebus fit ut de omnibus grati simus,&.vera nobis vita detur. Transeamus nunc bonis auibus in icitiam ciuitatem, lustremusque emistitiis, ut ita dicam. animi oculis, num in ca consecranda inimis faustum nomen pater Albanus excogitarit. Acrem Regis vigilantiam ad antiqui isma primo rum parentum iniit tuta totam Rempublicam dirigentis laeta& amoena de prorsus Caia rerum omnium facics sequatur necesse est. Quid porro inde exspectandum Quid aliud, quam perpetua laetitia de vitae sit auitas' v t igitur hanc rerum consecuti nem de catenam denotaret, Omnesque tumiui aeui homines, tum posteros insigni hae felicitatis promissione ad omnem Oisciorum dc honestarum actionum rationem excitaret, tertiam urbem Iubal, siue Iobat, siue Ioubal nuncii pauit; sua voce iucunditatis S gaudis conseruatio denotatur. Sit enim de natura litterarum subtilem quandam Sepenetrantem dilatationem desii gnat: Quod si Sa dicamus, Voluptatem eam cuius blandum acumen nos modo feriit, perpetuam nobis esse cupimus: eo quod oaeternitatem, V dilatationem de potestate suasisnet, uti Hermathcna nollra demon
ain. strat. At si Ioii dicas, iam perpetuam blandae, suauis δc omnia penetrantis laetitiae di latationem designas. A Iu fit Irtia id est laetum: & inde rursus Suet pro gaudio, quae vox pro eo aetatis vigore apud nos frequenter usurpatur, qui ad voluptates & ga dium maxime propensus eii: A Io fit Iolpta quo significatur nostratibus iucunda temporis in lanitia gaudioque traductio: Hinc item scutal pretiosam clegantem ities pellectilem designat,sbli voluptati seruientem: A Iu Latini Iuuo Se Iucundum de Iu piter, quo voluptatis pater denotatur, retinuerunt: Ab eadem radice nobilissima illa vox pullulauit qua Deum Iouem indigitamus. Neque enim Deus aliud est quam p rus actus sui ipsius contemplatione gaudentis. Qui Ieboua pro lotia, siue potius Iouis,esserunt, & hoc nomen a verbo sit bstantivo derivant, Omnibus generatim veterum Rabbinorum sententiis aduersantur, ut Balenus Hebraicae linguae apud Lovanienses ante paucos annos doctor crobro recentioribus Grammaticis de in cathedra &in f
miliaribus colloquiis exprobrare consueuit. Nos Mosem Rabbinum AEgyptium de hac eadem opinione laudauimus ioc qui de Iouis nomine plura scire volet, Gallica nostra consulat, quae docebunt quod sit inter primaria Dei nomina discrimeri. In Hieroglyphicotum item illa parte qua littem Iot suam adapto figuram, latius de vocem disputo,& eius originem de posscssionem totam vernaculo nobis sermoni vindico, Nuris; se licet aliis etiam nationibus eius usum libenter concedam. Iobal igitur non modo unucii de nullissimis nomenclaturis, scd tanto etiam ceteris omnibus excellentius est, quanto Iouis nomen reliquis unius Dei nominibus superius habetur &diuinius. Vide nunc quaeso quo nos paulatim Thoubal deduxerit , de quam breui compendio in si prema collocant se licitate, ad quam non multis de spillis libris, ut Plato Se Aristoteles de corum disicipuli, sed tribus dumtaxat voculis tres gradus indicantibus viam struxit. Et simi profecto hi gradus tam certi, ut quaecumque tandem regna per eos adscendent, non possint non ad summum gaudium , quo ultimum bonorum perscitur, adspirare. Aduigilet Rex quo priscae leges & consuetudines a primis maioribus institutaeram in priuatis quam in publicis, tam in sacris quam citialibus negotiis diligenter Obserruentur: deinde contendant omnes inter se quo alius alij placeat ac gratum seiucundumque praebeat, de Rex populo & populus Regi de quuias cuilibet, & mox te tium illud existet quo staminum bonorum continetur, id est perpetua gaudij conse uatio. De eiusmodi regno cum diuino vate bono iure canere pollemus: Ecce quam bonum &quam iucundum habitare fratres in uniones ut videlicet sit cor unum de animus unus M omnia sint communia, haud secus atque in exordio Christianae fidei Iegimus mille. Poterant haec quidem satis multa videri de ternario ciuitatum dicta, quo voluti funiculo quodam triplici Albaniae regnum Thoubal colligarati attamen necdum me puto integram caussam reddidisse, cur vlimia urbs Iobal sit nuncupata Est illa quidem quam exposui satis valida ratio appellationis; Verum accedit altera minimc