Opera Ioan. Goropii Becani, hactenus in lucem non edita nempe, Hermathena, Hieroglyphica, Vertumnus, Gallica, Francica, Hispanica

1011쪽

minime contemnenda, ab eo prosertim qui studiosus sit cultor antiquitatis, qualis utcsset Thoubal, filo ipsius nomine monebatur. Cum enim ante diluuium Tlioubalis quoque nomen Lamechi filio fuisse a maioribus accepisset, & illi Thou bali fratrem ε'

fuisse nomine Iubal, tametsi non ex eadem matre; procliuior non immetito fuit, ut tertiana urbem huius nomine insigniret, quo nimirum de illud, quod modo exposui, doceret, & praeterca aetatis ante diluuium actae memoriam refricaret. Fuit autem I bal filius Gliodae, cuius nomen characteribus Hebraicis naκ scribitur, quod vulgo G . contra clementorum potaestatem Ada proserunt. Apud nos hactenus mulieres hoc iam mine vocantur, inter quas δί auiam meam postum numerare, quam si Goode dicas,n

mo est nostratium qui non bonam in ligat: Multi 'aer pro Goa dicunt, quo discri- Iin. men sit inter nomen proprium de illud quod appellativum vocant. I enim consbnans de G magnam habent cognationem, ita ut alteri altera frequenter succedat, quod mox videas in Iabat stat te Thubal, cam qui quod semper in tentoriis ageret, ac numquam quiesceret, dictus est Gabal, id est itionis prosectanisque conseruator: ubi Hebrai Ia Ia la pro Ga scribunt, perinde atque Latini Ianus dicunt pro Ganus, quod vocabulum ab ' eundo quoque derivari Cicero testis est. mimi ulem cst quod es in sermone nostro, a quo lanus de Iabes: Quemadmodum vero si bal perpetuae iboi sciat conscr-uator, ita Iubal conseruatorem gaudi nobis signiscat,uti modo di xii tu nomen sortitus est ab eo quod pater esset de inuentor musices organicae, qua nihil cii ad gaudium ouis δεα cxcitandum de conseruandum potentius. Duo eius instrumenta celebrantur; alte- ην si

rum ua quod Cilliaram vertunt: alterum 2 3y quod organum reddidit vetus, qui L quis is sit, interpres. Nos eas voces praeposteras citc re in hir, ncc aliter e primo serna onc rruptas quam e Tre solium, de e ct f φωρ, de e deo;ni,nostrati μορφὴ, de id genus alia quam plurimae nostris vocibus litterarum ordine transposito ducuntur. 45ua quod Cim s Alternant Opil dicunt, est testudinis illud genus quod arcu, cui fides intenta est, ultro

citroque ducto exterius mouetur, interius vero digitis pulsatur. Dicitur autem ova a Ie me id est la titiam do: Hinc abiimg cst blaticla voce & longo vcrborum syrmate aurcs, titillando decipere. Hinc apud Hebraeos Iam inuersum. Similiter ex Corruit I up Q I - fecerunt, quo denotatur quod aures contentas reddit: Equidem Organum verterem, quam vocem homonymos pro instrumento musico Sc alio quouis instrumento poni ςredo, eo quod organum videatur ab ooreta uirili factum esse, de dum pro quouis alio instrumento ponitur, cργωγ quasi ερ ανον dicatur. Sed haec tanti sunto quanti ca quilibet aestimabit. Porro ut Iabalis de Iubalis mater a bonitate nomen habuit, ita Thubalcain mater Stilla dicta est, quod tacitumam de tranquillam designat, Vt quiuis nostra- ME . tium audita voce tuli agnoscit. Eius filia nost-maii dicta cit, virum contentum red- Noth. . dens, e quo Hebraeinnya secerunt, quod repugnante secundae litterae potestate Nou- mallerique pronuntiarunt. C IE T E R v M tempus est ut Albamae ciuitatibus valedicentes ad Iberiam transeamus, quam Tlaoubalis posteros occupasse Iosepo credere debemus, partim quod is a vetullioribus ita acceperit, partim quod verisimile videatur ab Albanis Iberiam plin- ιν cipio occupatam fuisse partura etiam Quod Strabo Iberos Scytharum faciat cognatos, quod veri me de Thou balis posteris dicitur, cuius patri tota Scythia ab Imao monte usque ad Septentrionem Oh tigit, ut clarissime is cernet qui Molis 6d Ptolemaei scripta diligenter contulerit, S iis Herodotum adiunxerit. In libro Iudith duo genera filio- rum Iapeti indicantur, ouorum alij ad Septcntrionem habitent, ath ad Austrum vergant. Qui ad Austrum declinant, Medi sunt, Parthi, Ariani, Paropamisadae, Margi ni, Hyrcani, de fortasse Bactriani, de his vicini. Carmanas autem dc Persas ab Iapeto genus ducere ex eo colligas, quod Carmanorum Sc Persarum sermo idem sit cum lingua Medorum, ut testatut Nearchus: Quo fit nihil ut miri videri debeat, Sacas, unde

Sacs-iones genus ducunt, de Germanos in oercitu Persarum ab Herodoto recens

rL Iam unum est declarissimis, Magos omnen) suam eruditionem nostra lingua tr didisse, uti a me satis late copioseque in Gallicis est explicatum. Refertur ergo in libro Iudith,Holofernem omnia in Asia occupas Ie, a Cilicia,quam flu Tharsis habitabant, usque ad ultimos fines filiorum lapeth, qui sunt v xsus Austrum, quorum mox cmplum Medi subiunguntur. Omnium autem horum prima origo ducitur ex ea Scy- B 4 inue

1012쪽

thiae parte in qua Iapetus cum patre suo simul ac Arcam egressis esset habitauit, acistatribus deinde alio habitatum emissis tantilpet mansit, dum his locis satis frequet φω sc - tatis ad reliquas sibi destinatas terras commigrauit. Ex eadem Scyclitae parte Toubal in Albaniam venit, non longinqua tantum cognatione , scd intima reliquis Scribi coniunctus, quo fit ut non maledixerit Strabo, Iberiae incolas Scytharum esse cogit 1. h '' tos,&ad eorum vivere consuetudinem. Est autem haec regio atrii limis undique inon-Ο - - tibus septa, in quam Cyrus flumen, quod inde delabitur, iter o Albania demonliniti qua de re consentanea priscarum migrationum rationi traditio est, Albanos primos ux i Iberiam penetrasse, ripas aduerti fluminis secutos, ubi cum rupe quadam impedirentur, cam incidendo perviam lacerunt, ac mox indectacum, quem flumen inter montes eiscit, lintribus traiecerunt: Rcliqua omnia latera horrendis cautibus aut invias uni, aut infinitis difficultatibus impedita: Media planities suminum beneficio largiter irrigata secundissima est, re perpetuo feta virore ridet. Montes item quibus cingitur, pascitas laetis abundant, haud secus atque Alpes Tridentinis undique vicini. Qui l mB. enim supremis montis Baldi dorsis aut viridius aut pabuli seracius ' Quae planities misti vi cum valle Bondonia queat comparari' In montis icioniculari, iugis quanta graminis δί -- densitas de altitudo in quibus ut niyrrhidis maioris de sessilis Carolinae, ii te ea Ch maeleon sit siue non, de aliarum nobilium plantarum Ac si uti cum copia ingens visitur ita serulae genus inueni, quod si Laserpicium non est Cyrenaicum, certe Laser Alpi num dici potelli tanto succo optimi odoris ua radicibus maximis de crastissimis abundans, ut alterius locum supplere possit. Quid ego reliquos commemorem montes, quos maxima cum voluptate ad ipsos usque CryItallinos apices saepius adscendi 3 Ex horum comparatione de illis coniecturam facio quibus tota ibata septa est. Caeterum an ipse Toubal in hanc regionem colonos deduxerit, an vero ipsius posteri, quod magis credo, nec scio, nec sciro magni refert. Certe ipsius Toubalis nullum in ea apua probae monetae scriptorcs monumentum reperire quiui: dccrat alioquin Albania uia gens repto, magnae filiorum nepotumque Toubalis multitudini capiendae ad aliquot aetates satis futura. Multo itaque minus probabile fucrit Tota balem hac locorum vi cinia relicta, in quibus Moschos& Medos duorum fratrum sitorum filios proximos habebat, per ingentia terrarum interualla in Hispaniam commigraste. Meridianum Ozia. enim Iberiae latus Moschicis montibus clauditur,a Moschis nomen sortiti, qui genus - σῖ- ducunt ab Iapeti filio Moscliota: equa voce alii Melech, ali3, in quibus Graecus est interpres, Mosoch secerunt. Moses recte consonantes ex prcssit Izoqitibus Hebraei non recte puncta si abiecerunt. Moschou ad verbum significat, molcstiam vita de emenem

more. animi perturbationem, e qua molcilia necessaria consecutionc ex illit. Inouenim an mum significat, a mat, quod est indomitum ; cui quia Chaua& Adam paruerunt, in omne genus molestiarum praecipitcs ruerunt, unde placuit Adamo ut & animus Minolestia eadem voce notarentur, quo semper cogitaremus ci Obediendum non esse, nisi in magnas molestias corruere velimus. Verum idem noster primus parens sic vocabulum hoc construxit, ut si per vestigia ipsum retro legas, mox sis remedium malorum reperturus. si oem enim frenum designat, quo perpetuo nobis opus est, si impetum animi rationi aduersuriem cohibere, pro eo ac debemus, velimus. Una igitur vocula tria designauit, S animum ab indomita sua natura vocati, deinde omne mole- stiarum genus emanare, te, quod ultimum cil de Optimum, huic malo non esse aliud remedium, quam si freno de lupatis animus dometur. Horatius lianc primi nomenclatoris noliti sententiam ad hunc modum expressit: - rege; qui nisi paret, Imperat: hune sirenis, hanc tu compesce catena. Iapetus ergo hunc filium Moet-schou vel Moschou, quo lenius ritu nostro coeat compositio, vocavit; ut quoties de nomine suo cogitaret, toties moneretur cistenatam animi incitationem S molestias inde consequentes summa ope esse vitandas. Quod

autem Moschou hic filius vocatus suerit, satis liquet de nomine Moscho uiae. No

strates hactenus .imo'-Itomum cos vocant, quos Moschos Latini Graecique vocare consueuerunt; ubi perspicua est illa quam assignaui nominis origo. E priore compositae v cis parte Molyapud Homerum colubratum nomen habet, quo vocabulo monemur molestias

1013쪽

molestias omnes aequo animo perserendas esse: de quo ut alibi plura, ita laic nihil eram

dicturus, nisi ostedere voluissem hanc compositionis ratione nobiscite usitatam. Tanta vero fuit iberum S: Moscholiorum inter ipsi,s cognatio, ut multis locis permisti ha-ia is. bitarint: ut ex Strabone facile discas, ubi Moschicam tradit tripartitam fuisse partem a Colchis, pariem ab Iberis, partem a Moschis habitatam. Adde nunc de Medos inter M ῶτι. Albaniam Margianam habitantes, quorum patrem Toubalis germanum Hcbraei Madai vocant, rectius facturi si Moiis scripturam secuti o citra puncta reliquissent,

quae si addere placuisset. ab ipsis illis qui nomen serebant discere debuissent, a quibus

vel crassissimae aures statim accepissent, Medi, non Madai pronuntiandum esse. Signi- Meritis is ficat autem Medi auxili; promotionem S: augmentum, eo quod me sit idem quod auxilior&cum quopiam facio.& mede auxilium .ii promoueo increscere facio. Hinc Iapetus filium Medi vocans videtur iussisse ut & ipse perpetuo aliis magis atque magis auxiliaretur: Sc vicissim talem se praestaret, ut in dies magis ab auxiliis S subsidiis ali rum increscerct at l. augeretur. Quid rogo aliud hac voce sanxit Iapetus quam illam caritatis legem, quae auxiliorum mutilo serendorum perpetua postulat augmenta Hoc illud est quod Christus praecepit. Diis e proximum tuum perinde atque teipsum. Bone Deus t si laec lex inter Iapeti posteros seruarctur, iam olim totus orbis Christi fiadem & suaue iugum accepisset. Medi itaque de Moschou Toubali fratri suo vicini habitarunt , longissi ine terra: una ab Hispania remoti; quod annotandum duxi, qu niam non parum momenti in antiquitatum inuestigatione gentium inter se habeat

vi pilas & cognatio Quando igitur nunc reddidi probabile, quoad eius fieri potest

in tanta veterum monumentorum inopia , Toubali posteros coloniam in Iberiam deduxisse , videamus qualis illorum oratio habenda sit, qui iberum Toubalis filium esse ibreum nuta scripserunt. Arrigant modo aureς Hispani, quos Iberos a Graxis vocari extra oni neni 'Σ-- est controuersiam, Se in uni exquirant, an ipsi Orientalibus Iberis nomen dederint an vero ab illis acceperint, an vero , quod fieri etiam potost, neutri alteris nomenclaturam suam debeant. Strabo frigidam adduxit coniecturam , de qua existimare quis posset, propterea eodem nomine Occiduos & Or:entales Iberos dictos esse,quia apud utrosque aurum repetiatur. Sed quid auro cum nomine Iberi' Aliquid poterat probabilitatis habere oratio, si Chrysitae utraque gens vocaretur. Dionysius Alexandrinus hos nobis ea de re versus reliquit: T. δὲ ἡ ρς ἀ-λ; βορείωτ ἰθυδ:,

Isthmus ab Eoxino pisnto freta Calpia claudens i. ξα scr insidii Sota surgentis Iberusco rus: huc quondam qui per iuga cels Prrenes

Venit a2 rcanos horrendo Marte domandos.

Poetae sententiam laudat Eullathius, addens haud aliter Iberos ex Hispania in Asiam atque Galatas e Gallia venisse venim uterque insigni tenetur errore. Quod enim de Gallis in Asiatia ex Europa proscctis dicitur, verum illud quidem est,& multorum testimoniis confirmatum , at qui&qua via prius illi ipsi qui Aliam occuparunt, in Galliam venerint, a nemine, quod equidem sciam, memoriae proditum habemus. Nos morti mi in Saxonicis nostris tradidimus, rectos aces prius multo in Asia ad Aquilonem non procul nec a Sueuis nec Saxonibus habitasse, atque inde in Galliam longis ici inuo in G-neribus venisse, ubi rursus nouis & maximis liberorum aucti incrementis,partem gen os in Graeciam & inde in Asiam transmiscrunt: qiua de re T. Liuiuin, Trogum Pom-nis Asia, peium, alios ZE Graecos & Latmos consulere licebit. Caeterum illud quod de priore ipsbrum ad Aquilonem habitatione dico, i 'tolemaei testificatione clarum reddo, qui eos non procul ab Imao in latitudine quinquaginta octo graduum collocauit. Quamobrem si quisbo sit ubi prius habitarint, in Galliane an in Asia, vetitas de Mosis histo

1014쪽

12 HISPANICA.ria petatur necesse: de cuius testimonio constat, circa Margianam ἴc loca vicina riminum homines li. ibit. isse, de multo illic prius Iapeti liberos copiosa sobole auctos fuisse, quam in Europam migrarent: Huic necessario connexum est, Iberos prius in Asia quam in Hilpania sedes fixisse;& fieri potest ut Tectos aces Iberorum commigrationem sint secuti vii Europae propinquiorum in quam poterant per Bosphorum Cimmerium magno compendio transire, nisi forta liis c Colchorum regione, quibuscum frequentes liabitabant in Thraciam traiecerint atque hinc aduersis litro prius,deinde per Helvetiorum valles in Galliam, & ex hac iterum in Hispaniam profecti lint. Ex his liquet nihilo magis Iberum Toubalis filium csse quam Albanum, licet de pinna,quam Toubal post commigrationem c Bactris & Margianae vicinia incoluit, regio Albania. Ecflumen eam mediam serosccans Albanus vocaretur. Memini Gerarium Falhenburgium, dum in Nonni Diony siacis in lucem dandis laboraret,ex me quaesiuisse .emtiani rationem dare postem de qua Rhenus Iber merito diceretur. Cui equidem mox r spondi, nostrae linguae hominibus facillimo probari posse ii Rhcnus liter vocaretur, quandoquidem iis omnibus qui in litteris Graecis sunt nonnihil exercitati, clarum sit,

φημμυ' hunc fluuium mirum in modum zelotypum esse, nec ullo modo ferre ut cuiuspiam

ita uxor se Helenam faciat, quam Velenam olim dictam futile ne Grammarici quidem

suo .M. negarent, qua voce illa denotatur apud nostrates quae fascinum aliunde, aliam a marito accipit commodato: Eiusmodi mulierum scius a Rheno, cui probandi recon in lucem editi immergebantur, suti cari solere, utpote omnis incciii flagitii de impuli mi σ1' amplexus impatiente: atque inde nomen Athren habere: quo nihil aliud quam puli , sincerum Se integrum in vernaculo nobis ici mone simili cari omnibus nostratibias clarum citc. Nihil ergo me miraturum, si quis ci cognomen Ibo accommodet. Addidictiam me de Gra co quodam incerti auctoris epigrammate hoc in Aduaticis meis tradidisse, cuius principium sic reddidissem: Zelos o audaces Celta seo 'mora Rheno Expendant, non ante rari se polle parentes

Dici, quam vidi ant venerando semine tot i.

Et eodem loco illud Nazianzeni me Latine expressisse:

Ccru tur ut purum prunis ardentitas aurum,

Gurgite sic Rheni pi'nora Celta probat. Non displicuerunt liaec tum F.dhcnburgio, tametsi ego verear non tam diligentem

Nonnum fuisse, ut hoc cognomen a Germanis cum didicisse, de aeternae me inoriae consecrasse, suspicari debeamus. Asyndeton enim . ni fallor, esse potest quod dixit, ibi ρλος; ut intelligamus dc iberum de Rhenum aurum obtulisse. Sed hoc ut cuique vitium suerit aestimetur: nobis certo certius est. Iberiam non de Toubalis vllo: ais, ruinis. silio sed de peculiari situ nomen habuisse, atque inde multis sorte post aetatibiis, currito. coloniae emittendae essent, partem Iberorum in Hispaniam migrasse, le flumini, quod totam Hispaniam sere insulam reddit, suum nomen dedisse: tum quod ipsum illo dignum videretur, quoniam ab ipsi, prope Oceano cxortum. & inde in marem di te laneum exoneratum totum illud latus quo Hispania Galliae baeno, praetexat ac muniat, timens nimirum, nequis exterorum hac parte ad agros suos irrumpat eoque non male relotypiae nomine notandum: tum quo regionis unde vcnerant perpetua m

Vs , -- moria apud posteros suos exstaret. Hinc igitur Hispania iberia coopta eli nominariu multis post annis quam in Oriente iboria cotidita inius et, cuius tamen nominis uti r ' centioris, magis quam Hispaniae Graeci memineruiu, hac ipsa de re digni qui audiant quod Plato eos in AEgypto quondam audiisse tradit; ubi, veluti pueri semper essent, accusati sunt magnae rerum priscarum obliuionis. Quod autem quidam fabulati sunt, Iberum de Celtimi Herculis filios sui illa, id ad nugamenta illa pertinet quae nobis C regionum nominibus primos conditores ac reges comminiscuntur. Aliis placuit ab Ibero amne eos qui Hispaniam colunt, nomen accepisse: vertim hos ego rursum interrogabo, unde flumen ita sit nuncupatum Respondebit Pseudol, si iis, ab ibero Tou-bal:s filio quod quidem aliquo modo probabile videri posset, ii Toubal in x Ibe-

Iberia rei. - rum pri iis in Oriente quam in Hispaniam venirent, consediise traderet. Sed missas faciens & huius A mangonis ipsius ineptias, explicabo vnde Iberia orientalis habeserit

1015쪽

Lis E R i r. is nomen. quod simul ac secero, mox intelligenius cur flumen Hisipaniae Iberus vocetur. In antiquissima lingua Mam Diuit se vernacula voce dicimus, cibir siue ciuer signifi- ei uiticat zelotypiam, cuius caussa ab ei δί Ner petenda est. Et ab ederiuatur, id denotans ei. quod sic unitatem suam tuetur, ut se ab aliis abstrahat omnibus: Hinc ei latit terra dicitur solitaria nulli alteri adhaerens: Ab codem vocabulo fit Gigcii I quo id denotatur quod lic situm cuiusque est, ut cum alio minime communicctur: Ex hac voce api id Graecos ειδες mansit, ceu dicas, quod significat aliquid faciens ab omnibus aliis separatum: quo fit ut maxime congruat hoc nomen aut essentiali disserentiae, aut Platonicis exemplaribus, a quibus propria rerum discrimina capiuntur. Vstirpatur & Ei pro otio, eo quod Ouum undique sic conclusum sit, ut cum nihil sui exterius commu- nicet, tum nihil etiam aliunde accipiat. Porro mer idem est quod deserado ac propu- iore. gno, unde ei -Mer& per cognatam litteram cultri sitic Cibret siue etiam, ut Alleniani quidam efferunt, ei sernelotypia est cui usi iis rei quae ad hoc tota incumbit, ut quod quis habet, id solus habeat. His declaratis, perspicuum cuiuis fuerit cur ea regio de qua quaeritur, Eiberia dici merito pollit. Quae cnim tanta potest cise zelotypia, quanta huius est regionis, quae bona omnia sita tot propugnaculis montium asperrimorum conciti sit, ut nulla Zelotypi uxor magis occlusa cile possit, nullum ouum magis sc- .ptum , nulla in stula magis a caeteris terris scit incla Z Quod vero nobis prima in Cistet longa iit de originis ratione quam Graeci corripiunt, non magni faciendum cst, pr pterea quδd temporum mutatio in ignotae significationis vocabulis frequentior fit quam ut opus sit hac in re multum laborare: Diri nobis longum est: at Graeci ex eo ιλος vocali breui se tui : Eic diphthongii in vernaculo nobis sermone habet,cuius loco Graeci Iota breue ponunt dicentes. Quid multis ZComplures libros complere,

siquot sunt huius mutati temporis exempla, tot enumerate vellem . Latini cx Quia

Rivalis litteris transpositis Se Lambda adscito secisse milii videntur. Nam quod Riualis altivo in hac notatione deducunt, ineptum cst ,&longe a Zelotypia remotum. Dued si cui haec etymologia vocis Latinae displicet, is sinat meam opinionem sine rin mihi placere; hoc interim a me se didicisse gaudeat, Iber nihil aliud esse quam propugnationem quandam , qua ut nobis proprium, praecipitum, de singulare quippiam sit, efficere laboramus. Quamobrem regio fertiles agros inacccssis rupibus undique concludens,nec ullum aditum ad laetos ubertatis suae fructus percipiendos sponte sua concedens, optima ratione Iberia nuncupabitur. Quemadmodum igitur Albaniae nomen 1 nullo Rege aut conditore, sed a regionis situ nomen accepi e demon- stiaui; ita de hac quoque regione, quam longa vastaque niualis Caucasi brachia complexu suo comprehendunt, nisi sentiamus, longe aberrabimus ab ea veritate quam nobis vetus Iapeti filiorum sermo, hactenus nobis usii vernaculo cognitus, velimus no limus obtrudita

VE RuM quia rursus modo erit de hoc Iberorum in Hispaniam aduentu dicen--via , dum, ad tertium regis apud Pseudoberosum commentum transeamus, quo videamus ecquid in illo plus quam prioribus attigerit veritatis. Hunc Iubaldam nominat Iberis ruto . filium, aiens montem Iubedam ab hoc Iubalda cognomen accepisse. Video quid sit: πι cum montem Iubaldam vocari animaduerteret, statim in mente venit tubalis, quem hic noster mendaciorum architectus paullo ante eundem facit cum Tubale,quasi partium inter haec nomina discrimen esset. Nos de Tubale, dc Iubale,& Iabale satis multa diminus, quorum omnium commemoratio nihil facit ad Hispaniae Reges : hoc uno aliquid habet cum Hispania cognationis, quod O eri a Tubale Albanorum primum Rege genus duxerint, quorum posteri in Hispaniam commigrarunt. Cur vero mons Iubam in Iubalda nunc vocetur quem prisci Idubedam vocarunt,non pluris nostra refert, quam cur mons inter Athesim de lacum Benacum Baldus hac aetate dicatur. Inter Gotos S 'avi.'reliquas eiusdem linguae gentes Baldi Theubaldique fuerunt quam plurimi ut illi

fuerunt, ita nihil miri, si fuerint de Iubaldi: atque ex his quispiam monti nomen indiderit. Stultum tamen sit hoc montis nomen ad priscam illam aetate reserre, qua mons non Iubalda, sed Iu da de omnium veterum scriptorum testimonio vocabatur. Plinius flumen eiusdem nominis agnoscit, quod opinor de origincm & nomen a monte

duxisse. Vox Idubeda ab antiquo sermone nonnihil declinavit; in quo ei de meider scua

1016쪽

pascua vel solitaria vel ericetis plena designat. Digamma duplex nostratium proprium

nonnumquam in Bera transire, vereor ne nimis crebro monuisse dicar. Digni vero sunt qui mi lubeda a pecudibus doceantur, qui ex Iubalda nobis Theologum comminiscuntur una diuum Hieronymum ad mendacii societatem trahentes , a quo

scriptum aiunt, Iobel magum Dei denotare. Quod si Iob a a deducas. vlulanteu, significabit, quod verbum, uti quam plurima alia, in confusione linguarum versum est c no stro Maiaue, quod cst alta voce exclamo, ubi duplex digamma rursus in Bet transiuit. Quid, rogo, hic aut Magia aut Theologiae in Iob reperitur ρ Quid autem ei per se denotet nemo nescit. Sed sit tubalda Theologus, quando Baldus est Iurisperitus,

sinantque tandem montes, a pascuorum Sc cricetis de s blitudine quondam vocati, se in Rabbinorum collegium cooptari: ut inter hos . perinde atq. olim Tmolus Musico certamini, praesideant. Addit Beros larua huius aetate Nochum mortuu esse,qui Ianus quoque fuerit vocatus; quo nihil falsius csse in Croniis ostendi, ubi demonstro Iape-3HI tum ciam ipsum esse, quem Latini Ianum indigitauerunt. Sequitur nunc quartus, si

' Iunoni Reginae placet, Hispanorum Rex: qui nec Iubaldae, nec Ibeii, nec Tubalis filius fuit: sed Mesae filii Aramaei, quem Senaus genuit filius Nochi. O infelices Iapeti posteros, qui tam cito de regia sede & illustri regionum a Nocho sibi assignatarii in

imperio depulsi sunt atque deiectis Lubenter hic audiuillem qua via de ratione tam clara maximi regni possesso .contra sanctam tripartitae terrarum a Nocho factae diui sonis legem , translata sit ad Semi pronepotem. Adeone subito Tubalis posteritas omnis exstincta est 3 adeone cillata fuit tota Iapeti soboles, ut nullus omnino inueniretur. qui Iubaldae succederet; nisi Mes e filius procul ex Asia in Hispaniam vocatus suisset 3 Apage id genus monilra. Quid igitur dicemus accidissi: Z Nescio sanς , nisi

Pseudo beros iis reuiuiscat.& mendacia sua interpolet assuto nouo aliquo ingentis belli figmento, quo Iapeti posteritas aut ex Hispania depulsa, aut inseruitutem redacta dicatur: ne nulla tam magnae&inexspectatae mutationis caussa reperiatur. Sed qui v let, is si se id genus lacunarum dc nimium hiantium narrationum ,atq. tot caelo terra l.

disparatarum Chironem mi stet, mihi non ibet Taraphae, id est medici, partes subire.

D. Videamus tamen quae fuerit tam impudentis commenti occasio. Inuenerat nimirum

A se .. . aut Annius aut alius Chaldaicae laruae fabricator Sc pictor, plurimorum in Hispania opidorum nomina hac vocilla Briga terminari, inde mox audaci de ei fronti temeritatie ceu satis magna ansa in manum data, ad maximam mendaciorum sucinam asino suo in

ponendam. Fingit non haec modo opida in Hispania,quoru nomina in Briga desinui, sed ipsos et ii Brygas&Phrygas a Brygo Mesae filio accepisse nomenclatura. Minoris

fanc operae est mentiri quam mendacia refellere: Se nisi in refellendo id lucri capere tur, ut non tantum quae falsa sunt reiicerentur, sed ea etiam quae vera sunt lucem acciperent de cxplicatum,numquam ad has nugas consutandas vel minimam atramenti mei iactura in facere volui scin . Complura opida sunt quorum nomina hac voce Briga finiuntur: quae cum apud Ptolemaeum M alios exstent, non video cur debeam rece sere: frequentia certo huius nominis in Hispaniae urbibus obseruata perspicuu m nobis stippeditat argumetum , primos eius incolas cundem cum Thracibus habuisse serna neni. Strabo enim testis est, Bria opidum ipsis denotare : qua de re quod in Goto-danicis scripsi, hic rursus commemorare cogor. Qui nescit V consonantem SI Belatam cognatae pote statis liticras esse, ut altera alterius loco ponatur, cum eo proli itimi bi sore t negotium quam huic nostrae expediat festinationi: Quamobrem 'hoc sumto, & illo itidem quod in Goto anicis demonstraui, Thracum de nostrum scinionem eundem esse, clarum fuerit, Briam nihil aliud esse quam vincit siue Uubcit pro . Mi Oh i tuo aliis, Uiuont ei serunt. Ex Drint ergo Bria apud Thracas, ex viii erit Briga apud His an remansit. Signi tui autem vir auis harum vocum apud nos rates hactenus opidum moenibus illud quidem necdum inclusum, sed tale tamen, ut be muniendi se

habeat libertatem, & ceteris omnibus commodis fruatur quibus ciuitates, ut nimirunt Sc nundinas habeat, Se Senatum cum integra iurisdictione tarn in capitis quam bon rum caussis: habeat etiam sua collegia de sodalitates de artificum corpora. Dat nobis liberum, a Vicit de Uri iecit libertatem tignificat: quae voces de ciuitatibus muro Clausis de non clauiis conueniunt: verum quia Opida moenibus cincta peculiare nomen ii bent,

1017쪽

bent, generis vocabulum illis tribuitur quibus proprium vocabulum deest, quod a

Graecis etiam fieri solere Aristoteles in Topicis annotauit. Non abs re fuerit hoc loco annotare ea Opidorum nomina quae a Ptolemaeo do ceteris in Briga finiuntur, apud Plinium in Brica terminari qua de re videas quam procii iis siem per fuerit ipsius gam- c,G-ma in cappa permutatio; atque ea quid 'm tam placuit, ut etiam illic ubi recepta ab antiquis pronunciatio repugnabat, in scribendo admitteretur; cuius exemplum est ut . Cato de Cneio vocibus ex nostra lingua ad Romanorum praenomina translatis, quarum prior a nobis modo cli explicata posterior,quae a nostro Gnai derivatur, apud Germanos noli ros saepius est in loquendi usu quam ab illis quibus tribuitur clementia, si e quentata. In ius perspicuum est, pronunciationem cum sermone nostro, quem Cimmerii in Italia olim sunt locuti, cuique omnia Romanorum praenomina debentur, ut si iis locis a me declaratur, conuenire: de picturam discordare: quae rescium quibusvis vel de media plebe apud nostrates probari queat, nemo posthac miretur cappa istoquenter in locum famina irrepsisse; quod licet non magni momenti sortasse videatur,

crebro tamen non parum adscri obscuritatis in vocabulorum originibus annotandis. Hermathena nostra tradit Caelum componi ex tribus voculis, Gai& lde et mi quibus circumuolutio orbis excellenti illinc placentis de vitam dantis denotatur: ubi cappa ipsi gamina locum suum pi ripuisse quilibet animaduertit. Nec aliter de Calaicis Hispaniae populis iudicandum, in quorum iacininc cappa locum ipsius gamma occupauit, quod non disti ulteri plis persuadebo qui liodicillos Gallegos appellant. Alle- maini in illis vocabulis derivatis in quibus nos g aspiratum ponimus, auch sulit ipsius cappa amantes, ut poli gamma cappa ponant frequenter, huliathlitit pro Deiliolicit de similia pro similibus dicentes. Cum igitur apud Plinium legimus lutiobrica, Turobri iam mca. Mirobrica; Iuli obriga, Turobriga. Mirobliga intelligatur neccsse est. Melius Pt 1 -r 'lemaeus, ab accurata sua in vetustis vocabulis conservandis diligentia numquam satis' ' honestis titulis praedicandus, Nertobrigam, Lancobrigam, Arabrigam, Talabrigam, Nemetobrigam , volobrigam, Coeli obrigam de si qua alia sunt eius nominis opida, Wr veterem de germanam scripturam expressit; e quibus, ut de ex aliis quam plurimis priscis locorum nomenclaturis, persipicuum cst , eos qui primi Hispaniam colueriint,vsos suisse sermone nostrati quod pro eo atque progressus orationis exiget, paulatim

docebo. Quod vero Pseudoberosi discipuli Brigam Sc Burgum eiusdem prorsus eiusgnificationis dicunt, id nemo linguae nostrae peritus ipsis .iisentietur, qui in Bri a solam libertatem, in xurgarcem certum custodia genus intelligunt, a quorum post riore Grici habent suum πύργος. Goti qui Italiam occuparunt,vocem Brigata relique, mi runt, qua multitudo tanta sigi ificatur, ut ipsa suam per se libertatem videatur posse s impiopugnare; unde liquet primis Hispaniae colonis de Gotis, qui multis post saetulis incam commigrarunt, communem huius vocis usum fuisse: non pro regis aut cuiuspiam omnino viri propria nomenclatura, sed pro hominum multitudine ad libertatem sua: a tuendam congregata, qua in notatione hactenus Turni otitum, Hoogstratum, Hilii arcnbecam, Oosterwicum , de infinita alia opida nec vallo nec aggere nec sollis munita, the rium t siue Italo ritu mauis Brigatas, nominamus. Ne plura de Briga dicamus, in portuna quinti Regis facit festinatio, qui quoniam de flumine de natales de nomen duxit, nullum umquam interponit momentum, quin ab oriente ad occidentem cursu minime lento seratur. Alias λ lotypia , ali 1sa monte, alias ab opido Pseudobetolus Reges suos eduxit, nunc e flumine Tago Tagum exrrahet mox regni insib τὸμ fiagnibus inaugurandum. Hunc alio nomine Orma vocatum dicit,& coniunctis vocibus Orm

Tagoiana, liue, ut Molem scripsisse dixit, Togorina. Hic prius de Togorma quam de Tagi nomine fiat inquisitio: Hobra i num n, qua de voce Iosepus Thygramma fecit, Hi Grai. alij Thogorma, qui puncta Bibliis subscripserunt, Thogat ma: Iosepus Thygramma nos Piuyges facit, quod unde acceperit non indicauit. Quod si vox vetustae linguae Cim

metiorum, inter quos hic enumeratur, accommodetur, Chau str man, vel virum denotabit antiquitatis appetentem, vel antiquum coaceruatorem. vcnim posteri, pe-

cuniae quam antiquitatis congerendae studiosiores, primam syllabam, ceu superuaca. 1 aneam de parum ad desideria ilia facientem, repudiarunt; Germani malentes quam Thougermani nominati. Cum enim videam Germani nomen, perinde atque Saca C rum

1018쪽

rum S: Drarum, in recensendo Persico exercitu commemorari, non possium non si spicari vetustissimam ipsis occasionem suisse cur sic silc vocarent. Nam quamuis vox. gentis studium notet, nihil tamen vetat immo probabile est honestam aliquam caui sana principio fuisse, ob quam sic gauderent vocari. Ascani3 generatim Teutones omnes vocantur qui nomen patris stat praeserunt, quibus si fratris Tougermani fili, sese misicuerunt, illud accidit quod passim inter cognatos fieri videmus. Quemadmodum igitur Iberi de Moschoui Tubalis Sc Moschola posteri promiscue multis locis habit runt , ita de Ascani, de Tougermani quoque filiis arbitrari licebit. Scio aliis aliud vid

ri,quoru coiecturae nolim repugnare; vcnim quo meae magis faueam opinioni ,Iosepi facit auctoritas qua fretus in ipsa Phrygia Thougermanos quaero,non longius ab Ascaniis recedens quam cognatio postulare videatur. Sint tamen, si lubet, Turcae, sint alifimodo ne Togorma& Tagus idem esse dicatur. Quod si quis scripsisset Tougemui

num quempiam in Hispania regnasse, non haberem fortasse cur repugnarem, cum retani, gens in meditullio regni vetustissima, Germanos se esse iactent. At de his post iterum dicam. Nunc ad Tagum propero. Huic amni inde nomen datum videtur, quod gratissimus sit non aquam modo, sed aurum etiam sitientibus. Et illud esse quό vota nostra maxime tendunt alibi docui, litterarum natura significandi vim tribuente; unde fit ut ακος Graeci pro medicina dicant, & Latini humidum & frigidum clementum aquam appellent, quod ea nihil vehementius, dum eius usus est, videatur desiderari: qua de re bene Pindarus dixit αὐςον uis di ρ, quo suo elogio supremam bonitatis laudem aquae adscripsit. Dat dum verbum est, significat stagrans desiderio de re quapiam pendere: quo fit ut rit nomen ipsum illud bonum vocctur cuius amore

ardentissimo omnia tenentur. Exliat sta M littera tenui in mediam mutata, tuo verbo idem significatur quod placeo, quoniam quae placent, nos ad se trabant. Quamo rem si at de hasi coniungas, de articulum oti praeponas, set I et dic lita' id est ipsa aquae

gratia: c quibus tribus voculis moin nostro in unam contractis, Eae exilici: Hodie com

posito verbo magis utimur ii ag pro Dail dicentes. Quod si quis tam sit morosus, ut huius incae syncopes, quam in Tag admitto, impatientia torqueatur, is satis habeat si et par quod nunc Dei Deliail dicercinus, in Qq intelligat; qua via, licet aquae ochonitatis non set mentio, eo tamen venietur, ut Tagi aqua in numerum Gratiarum

cooptetur: cum Tag nihil aliud sit quam ipsum illud quod placet de gratum est. Hosiodus Charites ex Eurynome Oceani filia de Iove produxit, sic canens de numerosa Iouis sobole:

Tres ipsi Eu nome Charites parit ore decoras

Nata ex Oceano.

Nec mirum id eum finxisse, aut, ne a veritate aberrem, a maioribus fictum ad posteros transmisisse, eo quod Gratiae grato terrae virori & omni florum fructuum i amoenitati praesint: quorum laetus de uber prouentus illi naturae aqueae debetur, quae ex Oceano sonte Paradisi originem trahens late per omnes terrae meatus calore caelesti ducitur, A eas quas dicimus Charites profert: cuius vis, quia latini me per omnia pascua te omniaca quae vel a ceteris animantibus vel ab homine decerpi pollunt sese dii fundit, Eur nonae vocatur. Huius Eurynomes Tagus etiam filius est, Sc is filius qui merito , Gratia nomen accipere possi, propterea quod non aquam modo det ad bibendum sali berrima & aurea tamenta deuehat: sed quod ab Oceano ctia Eurynomes patre maximos accipiat thes iuros, dum iis sese ostiis cius alie lateque infundens maximas holc des, omni pretiosae mercis copia onustis, nepoti suo obuiam portat, non alia de caussa quam ut hic sese apud omnes Tagi nomine, quo gratia significatur,dignum reapse demonstret. Quoniam tamen quosdam sic Tagi nomen ei serre audio, ut E longum pomtius quam Alpha pronuntiare vidcantur, possetque quisquam inde concipere sui incionem aliunae nomen esse sumtum: conabor dc huic satisfacere, ac docere ne hae quidem ratione vocabulum a scrinonis noliri originibus alienari. Dcta enim nobis quodvis genus incremcti& in melius promotionis significat. unde si fluuium hunc det Dico de contractu alea dea lanis dicas, deno abis in ipso primariam esse vim totius regionis

1019쪽

regionis omni promotionis genere augendae ornandaeque. Certe vliouis modo ii men interpreteris, nihil ab amnis natura aberraris: quando non ceteris tantum rebus,

quas dixi, regionem ad maximas diuitias promoucat, sed equas ctiam secundo hal tus siti semine dicatur implere. Et haec quidem in praesens de Tagi nomine sulficiant, longe illa quidem a Tovgorma discedentia, sed ne ad latum quidem culmum volasermonis nostri proprietate , vel a fluminis excellentia remota: quibus id cisectum est, Vt ne quintus quidem Rex debeat admitti.S ε x T v s regni successor haud secus ac quintus e flumine Se nomen d originem, ni fallor, accepit. nihilo plus veri habens quam vanum Pseudoberosi ccrebrum ipsi asse finxit: flumini videlicet nobilitate secundo secundum locum dedit, quo Regum series si

amnium naturam imitaretur. Sed quia nemo non videt puras putas lias esse nugas quas ' i

nobis de fluminum nominibus mutuatur, non diu in hoc Rege confutando morabor. Nemo est nostratium omnium, ne inter pueros quidem, qui nesciat quid Dati signi scet . quoniam ea vox statim simul ac fuerit audita, omnium aures arrigat, & magno lucri desiderio accendat. Pati quod iis ponas utilitatis, quod profectum cum Quintiliano dicere possemus, qua voce Romani antes linguae nostrum vati verterunt, non apud Hispanos tantum, sed apud Italos etiam & Gallos, a quibus nostri etiam larusit in viii in vocarunt, vocabulum illud quidem peregrinum dc a peregrinis in catoribus acceptum, sed nunc Belgogermanis nimis gratum, tametsi vomaculae interim voci laeminime obliviscantur. Baetis igitur a Pari-Mia dictus est reiecto digamma, quo pro. ημμse bis Se lucri faciendi coitus denotatur. Est enim hic amnis certissimus variae utilitatis auctor. adiutor de index, uti paulo post docebo. Maneat interim Baetis qualis pcrpetuo fuit, Δί nomen sitium nulli priscorum Regum memoriae, sed soli illi, quam certissimam accolis laumquam adferre cessat, utilitati ac lucro roscini acceptum.

Exspectabam equidem post Baetulit Durium amnem regio solio illatum iri, sed ea

me opinio fefellit, propterea quod antiquitatum nostrarum faber diligenter. ut vid tur, varium fortunae lusum in rebus livmanis volucrit imitari, de accurate cauere, ne perpetua figmentorum sinulitudo nauscam parci ci lectori: Baeto cnim silio Deabunt Driau sei;

dat succei rem, filium prisci Hiarbae Numidae, siue Dionysi3 Libyci, qui patrem habuit Ammonem filium Tritonis, quem Gogus genuerit filius Sabae nepos Cusi prone pos Chami abnepos Nochi. Egregie prosecto regnorum Dea in Hispaniae regno varios suos ostendit fauores, dum terras lapeti posteras sacrosancto paternae diuisionis iure debitas modo ad Scini, modo ad Chami transfert nepotes. Sed distribuat diuina vo. Iunias arbitratu suo regna: nos quid proposita nobis nugamenta tradant expendamus. Deabi nomen nec usquam memini legisse, nec ulli umquam bono clementique Regidatum iri spero. Quid enim magis abominandum quam puerum diademati de scriptro natum c nomine vocare quo dolor de maeror dcnotetur, quasi quae maxime mortales omnes auersantur, ea summae exspectationis infanti ipso nomine vel optare vel augurari debeamus 3 Bona verba quaeso praeclare Berosi liistrio. Tune eum quem a di uitiarum abundantia apud Graecos Chrvs.lora dichim fateris, Deabum nominabis f - .

Sed video quid sit: decepit te quispiam Thalnaudistarum, qui fortassis a te rogatus qui in lingua Aia maea siue Syia Clirys or, plurimis auri argentique garis abundans. nuncupari queat, responderit cum Deabum dici debere; non quod ita sentiret, vertim quo te deluderet, atque aliis deridendum propinaret. Hebraeis enim in I lial niudicis libri, lex data est, ut ubicumque saluis rebus suis Christianum queant dccipere, id faciant:

adeo ut si tam uam medici vocemur ad Christianum aegrotantem, accedere ipsis quidem liceat: sed ea tamen condicione, ut quavis ratione ee via possint, modo id clam 'haberi queat, aduersam valotudinem augeant, de mortem procurent. naSi certe non aureum aut opulentum significat, sed dolorem, de si D. Hieronymi credimus interpre

rationi, egestatem , ut est in libro Iob: Et faciem eius praecedra egesti. . Quo vero huic imposturae facilius fides haberetur, cognomen ipsius Deabi, quod Gera fidisse dicitur,

re tam accepit expositionem: Eli enim reuera, uti dicit, Gera aduena. finxit autem Pseudoberoius hoc Chrysaoii cognomen , ut haberet cur filius G ryon vocaretur. Scribunt enim inter alios Diodorus siculus de Pausanias Geryonem Chrysiaonis filium Q

1020쪽

is HISPANICA Callirrhoe procreatum fuisse. quae omnia ad fabulas Hellenicas pertinent, quibus ob nem prope externam historiam vel inquinarunt vel prorsus corruperunt. Quisquis ille fuit cui Chrysami Gncci nomen sccerunt, non dubium cst quin tuerit ditis limus cum aliis de rebus, tum maxime de Neptuni fauore mercatum M vecturam prosperantis. Quin vero plurimam materiam ex insulis AEthiopiae oppositis ad nauium fabricanda rum commoditates, ac simul a lauiam de id genus arboles, quibus litus Africanum abundat, in Hispaniam attulisset, fabula conficta est, Neptunoc Mediisse, una insula rum quae Gorgones vocantur, Chrysaora natum fuisse. Nos quae Gorgones A ubi sitae vis sint, post exponemus.Ex Meduia itaque dc Neptuno non Chrysaor tantum, sed Pegar se si is etiam nascitur, propterea quod Pegasius in hac fabella non aliud sit quam nauis volorum alis impulsa, quae de Medus cedris sortasse sucrit facta. insita cci te, qua: nunc

Madera a copia materiae, qua cum primum inuenire urabundabat, dicitur, cedrum plurimam producit, aliaeque insulae vatiam admodum arborum copiam serunt, qua G. st mi is. rum plurima nera Anzuerpia conspexi. tua de re conicini ram facio, ipsis etiam Gor

Du. gonibus insulis copiosam nauibus fabricandis materiam fuisse : de quibus ut dixi post, iterum suetit agendum. Chrysaorem Hesychius Milesitus ambigue interpretatur, modo eum esse dicens qui aureum habeat gladium, modo qui auream habeat citharam. Alij ex parte de toto faciunt coniecturam, cum Chrysaorem vocantes qui totus auro sic ς,-- inis armatus. Nos unde Geryon, quem Chrysaori S filium de succes rem dederunt, dictatur, mox suo loco cxponere decrevimus, dc via, addere quid cauit, iit ut Hercules 'μμUM bellum cum eo gessisse, de boues eius abduxisse dicatur. st hac quidem ratione hos duos Reges commentitios, Deabum Ac Gcr3 oncm,ο ω ct r. aut sic valere, ut Deabus Aramaeum Chrysaoris cognomen postulat, iubemus. Pseud berosica & Pseudoman thonica Regum series post Geryonem Hispalum nobis proscri, mox inde Hispanum, quorum alter clarissimam urbem, alter totam regionem a Gadibus ad Pyrenaeos usque altus nominis sui communicatione dignatus sit honorare. Post hos Herculem iam aetate prouectum regni gubernaculo admouet; cui Hesperum cx Italia oriundum dae succes rem. Inde Lbulosa iuxta ac monstrosa nomina sequuntur Atlas, Sycorus, Si canus, Siceseus, Lusus, Siculus, Testa, Romus, Palamus, Cacus, Erythrus, Gargoris, Habidus. Ab his variae gentes succedunt, quae olim mari alia post aliam imperasse scribuntur, quibus Nabuchodonos rintericinis Carthaginiensibus Hispaniam relinquit possidendam, qui postquam ad trecentos fere dc quadraginta octo annos rerum potiti fuissent, a Romanis pelluntur. Hi principio inquietam variisque bellis turbatam deinde pacatam regionem ad Honoriis usque imperium tenuerunt. Ab eo tempore, ab anno videlicet post Christi natalem quadringentesino vndccimo Goti Hispaniam rex runt. In horum itaque primis, quae illis quae hactenus reiecimus, sunt connexa, ita deinde versabimur, ut quae fabulosa sunt refellamus: quae tolerari queunt, veritati applicemus: quae hactenus in tenebris ab omnium doctorum hominum oculis longere

mota iacuerunt, in lucem proseramus.

LIBER