장음표시 사용
31쪽
32쪽
Rscis Privilegio sancitum est, nequis Opera omnia Gor ij Becanipartim antehac impressa, ε' ab ipso emendata, partim mero non impressa, integra, vel eorum partem aliquam, citra Christophori Plantini voluntatem, a die cuiusque editionis absolutae intra decem annos, imprimat, aut alibi impressa importet venaliaue habeat, sub poena confiscationis l1brorum: ut latius patet in litteris datis
Bruxesis paenultima Nouembris. . M. D. LXXIIII. Signat.
34쪽
. v M pos et rationis usum nihil homini ab opifice
datum sit praestantius ipsa locutione, qua non multo: minus, quam intelligendi vi, se demon lirat ceteris animantibus longe diuiniorum sintq. multa & permagna in hominum uniuersitate sermonis discrimina: dignissi-
mum mihi visum est diligenti inuestigatione, unde haec: diuertitas orta sit:& an alia lingua alij sit praeserenda,vel l ab artificii excellentia. vel ab inuentionis antiquitato;
tum etiam an una primum inter mortales fuerit ani eius aliquae adhuc reliquiae supersint. Herodotus, ut in Lim m-
aliis quoque non semel a nobis est indicatum , Psamni si . tichi AEgyptiorum regis experimentum cxpositat,quo deprchensum sit, Phrygium ser- Pisis
monem primas sibi merito vindicare. Plato satetur Baibarorum,quam Graecorum,scrinonem esse vetustiorem : M a Phrygibus item aliquot G racarum vocum origines petendas esse arbitratur. Christiani plerique omnes, primogenium linguarum ius penes Hebraeos semper fuisse, magno consensu pronuntiant: a quibus tamen Theodoretus discedens non sine asseclis, Syram siue Aramaeam omnium primam fuisse sentit. M ses aegyptius Rabbinorum facile princeps, Hcbraeam primam csse negat. Geuarra is qui epistolas quas aureas vocant, Hispanis sibis si. ripsit, quatitor Hesara orum doctores restes citat, qui iureiurando confirmate ausint, Hobraeum sermonem non esse primum. Aristoteles , si sententiam super hac re rogatus fuit Jct, Aigvptiorum sermonem necessario vetustissimum statui siet: cu m eos faciat omnium moi talium arui quis limos,tametsi terram colerent, quae quondam sub mari latitallat. Orpheus & Homerus deorum lin suam omni mortalium locutione priorem videntur iudicasse: quandoquidem rationi consentaneum est, ea nomina quae caelestia sunt, terrenis,caducis, de perpetuae mutati ni obnoxiis non exiguo interuallo priora potioraque fuisse. Arcades porro ne ipsis quidem diis cessuri videntur, cum se ipsa Luna faciant antiquiores: in cu ius orbe Em ped cles non contemnenda soriassis deorum agmina inueniret. Ex his tam variis dissentientium cum gentium tum scriptorum opinionibus, nihil Vt potest certi consilitui, ita illud verisimili collectione queat concludi, ab omni priscae lit craturae memoria, quaenam prima lingua suerit quaesitum fuisse: atque inde intelligi, inter omnes nationes constitisse aliquam omnino linguam primam habendam ,& maximum fore operae diligentis pretium, si quis eius intelligentiam sibi comparasset. Quorsium enim alioqui tanta cura ad eius in uestigationem incumbeient doctissimi quique, si eius inuentio nullam utilitatem allatura videreturi Christianis& Iudaeis clarissimum est de Mosi,
auctoritate,Adanium sic nomina fecisse, ut iis vera rerum natura exponeretur. Quod si ita esse fateri debeamus: quis non videt illud mox cisci, si quis prima rerum nomina cognorit, cum naturam quoque carum cogniturum esse Liccat igitur & nobis in hunc campum descendere,& in eo sic vetiari, ut omnia arma e vulcania quidem Phialosophorum officina petamus, minime tamcn aduersus sacrosanctam Romanae e clesiae auctoritatem iis niti velimus: cui Id haec, de reliqua mea omnia, pro eo ac omnes Christiani debent, submitto: interim hoc orans, ne ante iudicium seratur, quam omnia accurato ad scopu m suum cxaminentur. quod si fiat , spero fore, ut quae prima statim facie absurda de intolerabilia videbuntur, ea ulterius excussa non magnam modo adserant suavitatem, sed plurimum etiam faciant ad perennem Clitistianae religionis sapientiam e priscis diuellaruni Scucium m umentis illustrandam.
35쪽
di a ZR MATHENA VA NDO QV aDEM vcro de linguarum ordiis omnis nobis sutura est disipii tatio i quid linguae nomine capicndum, principio Se ante omnia definiatur. Nemo est ui nesciat, voce hac naturale animant una instrumentum significari: cuius in homineuplicem usum Aristoteles agnouit; alterum ne sarium,qui in gustatu consistit , alterum non illum quidem vitae neccssariunt, sed ad bene cne.Vt more praeceptoris loquar, comparatum , quo nimirum animi interpretatio locutioque perficitur, soli homini ab opifice ilibuta. Vt autem duplex huius patriculae vilis est, ita duobus quoq. aliis membris,&enascistur&adhareet, videlicet oesbpla Missilegii lae, asperaealterii liue lupulo. illi quidem ut praemansium cibum Se potum, veluti manus quaedam,subini instret: huic
vero ut vocem claussam articulate serm t. Quia itaque humana vox hoc organo membratim distinguitur,& quibusdam particulis absbliti tur: factum est, ut magno gentium consensu linguae nomen ad id notandum transierit quod ab ipso instrumento estorina tur : quod non apud Latinos modo , sed apud Graecos etiam de Hcbraeos videmus in consuetudinem abluisse, quorum illi γ., hi Laton pro utroque accipiunt, & pro membro, de pro genuino oc proprio organi ciscctu. Clemens tamen Alexandrinus primo Stromaton sitorum libro vult Barbarorum scrinoncru γλω A. Graecorum verbidiomata dialectos vocati: quod discrimen unde hau scrit, post sertasse opportunius explicabo. Galenus noster, in primis diligens vocabulorum examinator, λα' A sic est interpretatus, ut dictionem esse dicat quae priscis quidem in usu fuerit.nunc vero sit ob seleta: quo significatu seruato de Hippocratis glos lis libelluseripsit. Quintilianus lin oti ,- Suaria secretiorem a Graecis glossas vocari dixit, Ac per aliquot capita progressus. glosse mata dictiones minus usitatas: ubi videre licet, non aliud dictionii nomine, quam glossisarum intelligi. Varro in voce, Camilla, s citat,qui glossemata interpretantur . qua de G Arsia. re si Pollux consulatur glos graphos eos dicet, qui dictiones inclicas exponui co quod has peculiari nomine glolsas vocari scribat. Aristophanis interpres, tu quid sit -λd is explicat, vocem csse ait glossematicam,quali vel obscura sit, vel obsoleta, vel . uicupum ctiam propria,apud quos auibus tribuitur,alias aura voce sua in retia allicientibus hine factum, ut glossa pro obscuriorum vel dictionuin, Vul rerum interpretatione passimvsserpetur. verum peculiaris hic huius vocabuli usus ad cana rationem spectat,qua is qui disciplinas tradunt, vel noua sibi vocabula fingunt; vel ea quae in usu sunt, ad significa tionem, aut alia m. aut angustiorem, deducunt: propicrca quod multa cxplicanda sint quae in communi loquendi consuetudine minime versisntur. Hoc sibi Aristoteles hoe sibi Hippocrates permisit: te non hi modo necessitate quadam ducti, sed veteres etiam comoediarum scriptores: qua de re Eratosthenes scripsisse fertur. Nihil itaque miti. Grammaticos quoque cum alias, tum hanc quoque vocem peculiari quodam modo usurpasse, tametii eius significatio in communi loquendi consuctudine ad quamuis linguam pertineret. Quamobrem his valere ivlsis, communem morum secuti , glossam pro quavis locutione siue lingua accipiemus, perinde atque Homerus in exercitu rocens cndo, . II οὶ si υ ρύγ Π xlum Triα-ροι,
aliquando Sapha ponunt,quo labrum significatur: co quod labia vocibus etiam varian dis inserviant,uti est Genete capite undecimo, ubi terra dicitur labiis unius id est viiiij linguae. Eliu vero lingua: lianc apud Latinos significationem , si cx optimis quil, isque& esinantiissimis sicliptoribus doceam; tempus inani opera perdidero: quando nemo est, qui G raecorum distinctionem in Latino hoc vocabulo si s cinus. Quia tamen om
ni, Philos phia e Graecis scintibus ad Latinos est de turata inec id quin propositire se
tradi talest citra illorum adiumenta; necessu mihi erit, vocem inuenire, ita, pro lingua , i apientiae professores utuntur , poetis dc vulgo hac palle neglectis. Aristoteles inscientiis via de ratione tradendis longe omnium primas tenens, vocem ab arteria & lauunge fieri dicit, vocis vexo articulatam sors rationem adinsua; q. hac vocis δάρησαν, - quasi
36쪽
quasi articulationem diciis, proprio linguae ossicio faciam, dialectum ege desiniticens, omnes vocales ab arteria & larynge omnes consonantes a lingua proficisci labiis, d , ut alibi tradit, dentibus quodue in auxilium vocatis. Eodem dialecti nomine in libris De anima usus est in eadem tignificatione, pro quavis nimirum locutione siue potius dictione: quamquam Grammatici ut glossam, ita hanc quoque vocem alio tu dam modo adstrictione usurparunt,cam eiusdem linguae Graecae varietatibus applicantes, quas in quinque partes distribuerunt, Doricam, Ionicam, stolicam , Atticam, de commvncm. Quoniam isitur quaevis articulatae vocis sormatio Aristoteli dialectus 'est videamus an dialecti descriptio linguae via mersitatem comprehendat. Quid Nuni eum Graecae linguae peritum dicemus, qui unam Graecam dictionem norit Clier re, uti desinitio dialecti videtur indicare' Minime: immo ne eum quidem linguam Graecam callere fatebimur, qui cum totam aliquam, vel plures etiam Demosthenis Orationes sciat pronunciate: nequeat interim de rebus vulgo tritis cum Graeco semaonem habe re. Aliud igitur Aristotelis dialectus, aliud lingua in communia uendi consuetudine. Peripatetico Cnim in quarto animalium propositum erat in uestigare, quae cuique ania mali vis ad s andum a natura data sutilet quam rem ita concludit, ut vocem subs
no collocet, canaque solis faucibus tribuat in iis animantibus quae pulmonem habent: sio voce dialectum ponat, linguae & labiis praecipue adscribcndam, quibus alibi dentes addit. Nec fistula dialectum habet, tametit aniculatum sonum edat: co quod is a vocis natura excludatur: neque item Psittacus, & ceterae aues: nisi tar similitudinem x analogiam: propterea nimirum, quod licet humanam vocem modulatione quadam imitentur, id tamen non faciant ad ea tignificanda quae vocibus notantur. Quamob rem definitioni id adiiciendum,quo explicetur, imaginationem ad quicquam indican dum articulatae voci e naturali principio adiunctam esto debere, quo dialecti nomen mercatur. ut in iis quae De anima scripsit Aristoteles ostendit. Accipitur itaque Diale eius hoc modo vel pro potentia, qua homines a natura apti sunt ad loquendum: vel pro ipsius potentiae ei sectu iliae actu. In libris De anima dum auditus examinatur dialectus ad tertium qualitatis genus spectat, omnem vocem atticulatam, ut sensum scrit,comprehendens. At nobis, dum dialecti de linguae nomine pro eadem re utimur, in aliange significatione dialectus interpretanda: ut dum quempiam dicimus dialecti velitinae vel Graecae peritum, quam iam una magis dictio abs bluit, quam una hirundo visa certum eli veris argumentum. Aliis igitur limitibus dialectus siue lingua nobis de sinienda: ut sit videlicet facultas,vel viii, vel praeceptis, vel a tubobus acquisita: qua qui Pra litus cst de quavis se, in populari consiletudine tractari solita, apud nationis cuiuspiam homines emendate loqui possit. Quam uisenina quispiam de Binomiis de Tri. Domus, dcnum eris animum apud Platonem dimetientibus, 3c ivlla Solis de cetero rum siderum reditione, ille rere nesciat; non tamen idcirco dialecti habebitur ignarus, modo popia lacia dc plobeia sermone correcto exprimere possit. Hac notione Latinam, Graecam,& Hebraeam linguam dicit nus: quam siue praeceptis, siue usu, iue duobus luscco adiumentis didicerimus, nihil reseri: id umina refert, vic mendate loquamur: ad quod praestandum, in usu olim omnis norma locabatur. quod Horatius sic e ptellit:
nunc sunt in honore vocabula, si volet usu, ciuem penes arbitriam est, ct vis. σ norma loquendi. At post Gotorum de ceteratum eiusdem linguae nationum in Graeciam Ad Italiam irruaptionem, vernaculus Latinae δί Graecae litigine usius periit, nouis linguis E confusione subortis: quod Hebraeae quoque accidit in captiuitate Babylonica, magno ante Christinatiuitatem set utorum interuallo. In his ergo addiscendis , omnia praecepta ad illius aetatis usum sunt referenda. qua in praecipuo vigore de summa clegantia fuerunt: ita ut eum Latinae linguae peri tillimum iudicemus, qui se Caesaris & Ciceronis temporibus in loquendo quamoptimo accommodarit. Iam quoniam quid Dialectus Aristotest, quid nobis sit, ostensum cI quaerendum, quae dialecti siue linguae eaedem,.quae diuersae sint habendae. Graeci, more suo loci iii, quinque diuersas dialectos stub uno sermone Graeco conatilexi sunt: Nos populari loquendi more, quem laic sequimur, ita statu n- dum arbitramur ut eas linguas diuersas dicamus, quae sic inter se discrepant, udinon a a statim
37쪽
ut RMAT MENAE CUM . . statim qui unam intelligit, alteram quoque intelligat. Easdem vero; quae licet nonia illi ldificrant, tantum tamen non recedit altera ab altera, ut discrimen earum colloquendi communicandique auferat facultatem . Hoc modo linguam Brabantica in aliam dicimus a lingua Sueuica siue Assemanica, Hispanicam item a Gallica δί italica , quand quidem in his communicatio colloquiumque inter homines impeditur. Vertim linguam Brabanticam, Flandricam, Thungricam, Geldricam, Saxonicam, Gedanicam, Reiiciensem.&liis ii miles, casdem dicimus: eo quod, licet diuersitate quadam disti- . deant, sic tamen non dissideant,ut Gedanicus no possit cum Ant ei plano aut Bruml- lenii fabulati. Et hoc quidem pingui Minerua dixisse satis ello. Quot vero linguae vel nunc sint, vel olim fuerint, quamuis quida definire tentarint: tamen nemini puto liquere, de adeo non magnopcre nostra interesse. Clemens Alexandrinus, genera lin- guarum, sub quibus varia sint idiomata, septuaginta duo sudic o diu quod e numerocorum, qui ante confusionem linguaium c tribus Nochi liberis nati dicuntur, accepti videtur. Euphorus, nescio quis, nisi Ephorus, uti reor, sit legendum, apud cundem, septuaginta quinque tradidit i utile. Verum hunc numerum longe stiperant aliorumas tertiones inter quos Pluinis, a Timosthene memoriae proditum,scribit, in unam Di scuriadem Colchorum emporium , trecentarum linguarum homines solere conuenire: addens a Romanis postea per ccntum M triginta interpretes negotia ibi gesta fuisse. Mithridates non magnam Atiae partem,ti toti conferatur, imperio tenens, viginti duas de in ditione sua habuisse, dedidicisse, conflanti Scriptorum lci lincatione perhibetur. quibus si reliquas addas , quae toto tum orbe diueriae suci unt i an non putamus maximum numerum cuasurum Quot sint in orbe Atlantico, dc apud Hyperboreos, quis explicabit - Et multas tamen cite, plurimorum peregrinatione satis cst cxploratum. Complures poli Christi natalem nouas extitisse scimus,numquam antea vel facta s. nedum cognitas: inter quas cum in ibia Europa, minima totius orbis paris,quam plurimae se ab illo temporc exortae sint: quid de ceteris sc ntibus innumeris cogitandum t Graecia
tota cum suis insulis, Italia, Sardinia, Sicilia, Hispania, Gallia, Anglia, Scotia, nouis
linguis utitur, poli dilacciatum Romanorum impcrium, c diuersa priorum Amissione de corruptela citatis. Quod si an illo tempore tantus linguarum numerus non ante cognitarum sit exortus; num mala quis ratione suspicetur, antea quoque quam pluriums alia mas egentium confusione coaluisset Qui vero, quibusque initiis, ex aliis alue linguae -- - θ - sint progressemon dissicile sit ab exemplis pervidete. Hii pania , quae antea sermone usa j;. sit,quam Phoenicum,& Afrorum, & Romanorum armis est impetita; necdum illatuor nua Hi- id saltem clatum ciὶ, ω cxtra controuersiain , totam sere Latino scrinone ab co tem pore uti coepisse, quo iugum legcique Romanas luscepit, atque inde ficti, ut hactenus vernaculam suam linguam, Romanam appellet; tametsi sic ab ea degenerarit, ut nec Latinum Hispanus, nec hic illum intelligore posuit: qua nota linguanina metimur di-υα ι tu uersitatem. Scio equidem nullam sere lingua diu per omnia candem manereso quoap. aut at in vel ca quae longo usu trita sunt incipiant displicerei atque ita veteres voces a' Carmenta es Euandro fabulosis prisci sermonis Latini auctoribus ustirpari solere credi
t abeant in obliuionem : vel de vicinarum gentium commerciis noua nomina su
repanit, Mid Latinos c Graecia non pauca vocabula transierunt. Nec ignoro, inflexio: nes vocum, longo temporum lapiti, aliquando immutari; constitationein item non' perpetuo candem manere. Verum ob has permutationes, lingua non abit in diuersum omnino nus: propterea quod non sic de ilatu suo moliretur, At in paucorum trans. formatione intelligendi pereat facultas. Credibile cni inest, uinam, ii Ciceronis et a te reuixisset, sermoirem Latinum , tametsi longe a prisco reccilisset, intellecturum fuisse: A: si quae vel voces vel loquendi sormulae mi aus ab ipsis percipiethiae incidissent, casa Latina interpretatione, citra alterius lingua adiumentia in non dii sculter fuisse cogniturum : haud secus atqxic obscuriora poetarum loca per candem linguam quavit bini, intelli ' ur. Quamquam in hoc vetulli novique sermonis discrimine non parum cit momenti: tantum tam n non cit, ut inde linguarum diuersa genera dicamus cxoriri. Tanti per candem locutionem manere statuimus, dum ipsa sua, non alterius linguae, luce, tenebras omnes discut e I icit, A ex Omni regione ilia profliga-
, M. hiispanus itaque a Latino non hac via tantum iecessit, sed diuerso prorsus modo alium
38쪽
al tum sibi sermonem acquisiuit. Is autem qualis fuerit, nemo nest it eorum qui veteris memoriae non sim tim periti. Irruerunt in Hispaniam Goti, Vandali, Almi, de nonnulla aliae gentes, omnes sernione d cutonico, vol inscriore vel si aperior c loquentes iquos cum Hispani non intelligerent, facitam cst ut& hi, de illi, diuersum sermonem, quoad possciat, imitarentur: quo utriusque partis studio citcctum est, ut mista quaedam lingua,
neque cum Latina, ncq. cum Germanica consentiens, enasceretur : quae tamen tanto
vicinior Romanae locutioni redderetur, quanto Teutones in aliena lingua imitanda dexteriores fuere. Eadem ratione, in Italia de Gallia nouae lini uae sitiat exortae, quae & D Da Do
ipsi, tanto plus habente Latio vocabulorii, quanto Teutones iacilius Romanos, quam si' hi illos, in loquendosequerentur. Quod si Germani tam ambitiosi fui flent in gentibus e subactis ad linguam suam pertrasendis, quam olim fuere Romani; iam olim omnis Italia, Hispania, de Gallia Germanico sermone loqueretur. Qua igitur via de ratio
ne, in his regionibus linguarum non ante cognitarum fuit exortus: adem infinitae aliae Moliui potuerunt,& nunc pollunt exoriti: praeter eas quas c vocum primae linguae confusione diuina voluntate repente facta cxtitisse , de sacra Mosis historia scimus: qua de re necdum disseremus: ea solium in quaestionem vocantes, quorum vel veritas, vel probabilitas ingenia nostri viribus pervestigari pote st: in quibus quidquid a nobis asseretur;
ad Philosophorum dumtaxat scholas volumus pertinere; quo ccrnatur, quousque sapientiae innis pertingere queat humani ingeni; captus . Postremo tamen libro qualis haec primi sermonis fuerit corruptela, & quid intercam de vulgarem sermonum corruptelam sit discriminis, aperiemus. Quamobrem quaestione de numero linguarum, uti frustra suscipienda, proiius abiecti: illud inuestigandum, an omnes linguae similiter exstiterint ex aliarum priorum commistione:an vero in his terminus aliquis sit statuendus. ne ad io finitum sat progressus: εc ii terminus sit statuendus, an una aliqua prima lingua fuerit, an multae. Quae in uestigatio ut ordine procedat, O primogenia lingua nobis vocetur, quae cx nulla alia originem ducit. Principio itaque dubitatio animum
si ibit ii prima aliqua lingua sit. unde ea significandi vim acceperit, an naturane , an a d. icasse,an vero ex hominum arbitratu &conuentione. Antiqua prorius,5 paene Ogenia, φhaec est quaestio, in qua multorum veterum ingenia scse exercuerunt: aliis ad naturam, aliis ad hominum consensionem de pacta vocum significationem reserentibus, casarroilus exclulo: quo nos itidem relicio, utram partem icquendam putemus, breuiter aperiemus. Qui vocabulorum notationem naturae adscribunt, Eguptios, quibus antiquissima rerum praeteritarum memoria videtur exstare, habent auctorcs: apud quos Psamnitiesvis rex duos pueros a pastore iussit cducari, ea lege, ne vel ipso, vel alius, coxam eis loqueretur: qui post bimatu, dum panem poscerunt .a et saepius iterarunt; qua rata. de re intelligi satur, ab ipsa natura homini sermonis usum tributum esse. Est prosecto non AEgyptio: uni modo haec opinio, sed plurimorum etiam in Graecia celebris famae scriptorum; non homini tantum a natura loquendi communicandique vim inesse, sed LN 'is brutis etiam animantibus candem tribui facultatem, qua, quae velint, suo generi expo- ι' nanc. si in caenum ceciderit clephas , c quo se neque solus, neque unius ope liberare -
queat, idque alteri cuipiam videnti indicet: is stativa monitus aliis casu N nunciat; atq. ita re intellecta, plures elephanti lapso iuppetias scrutati uti a Clemente Alexandrino primo Stromatum libro memini scripturia. Apollo rius Ephesi passerum sermonem est
inter pictatus. Et Paraca urbs Indiae celebratur , cuius ciues draconis vel hepate vel co de come , omnium animalium voccs murmuraque intelligunt. Si igitur brutis animantibus east a natura vis tributa, ut sua inter se significare atqueconferre possint: cuius tandem erit pervcrsitatis, negare, homini collocutionis usum ab ipsius naturae
sontibus emanasse Si ipsa Dialoni apud Aristotelem definitio generis loco vocem ha beat, quam Omnibus naturalem esse nemo it infitias: qui, rogo, fieri potest, ut id quod generis citcntiam iaccessario sequitur, id a forma generi subiecta queat remoueri, nisi
omnem ratiocinadi artem velimus exulare Nec porro illud stare permittam, admira- bilem quandam vim nominibus quibusdam inesse, si de nostra dumtaxat voluntate ortus sivi principia habere dicantur: cum ex cogitatione nostra siue assirmante, siue ne ritu. gante,nihil in rebus immutetur: tantum abest, ut conccdam, vocibus ex arbitrio cuius
piam confictis, miraculi aliquid essici posse. Si videamus itaque verbis certis morbos
39쪽
η ut RMATH PNAE dissicillimos,& frustra a medicis tentatos, curari: qua fronte quisquam asserat, has vires cx humana dumtaxat voluntate pendere Habet Marcellus Virgilius, habent Malij
medici quam plurimi, varias verborum formulas , quibus graues morbi depelluntur: nec decantata ab omnibus Catonis grauitas ab incantamentis abhorruit, dum, qui luxum membrum in pristinum statum rellituatur, ostendit. Iamne quis ex arbitrio id genus curationes , aut daemonum Ope fieri putaret; remedia hac Physica vocarunt: quasi sola naturalium titulo prae ceteris digna viderentur. Ne tamcn in re omnibus manifesta prolixi simus: vel magicarum vocum exemplis, quae infinita apud varios ictiptores exstant,totum volumen impleamus; vel poetas omnes huc Vocemus qui perennes naturae leges carminibus solui rumpique tradunt: hoc unum addemus, ab omni hominum memoria, communi omnium gentium, quotquot umquam sucrunt , consensi i,ad haec usque tempora, credi, vires ingentes, atque adeo stupendas in vocibus latere, de iis non alia modo fieri admiranda: sed ipsos daemones etiam cogi. Nonne prisci
homines deos urbium tutelares euocare certis verbis consueuerunt; quorum formam
apud Macrobium licet videre' Qua quidem de caussa Romani Latinum urbi suae no men diligenter celaverunt: ne si ab hostibus cognitum fuisset, Numen urbi praelidens elici posset. Quod si diis sua nomina quaedam sunt: ab ipsa natura ea esse facta necessocst : cum absurdum sit vel dictu vel cogitatu , deos ab hominibus propria sibi nomina
mutuari. Sicut autem suas quasdam appellationes natura diis dedit: ita videretur rationi contentaneum , ceteras quoque res peculiares nomenclaturas accepisse, quas si quis sciret, admirabilia cilicere posci: Ne has quidem Pythagoras semper easdem permanere dixit: tantamque vim in vocibus occultari, ut si quis mali ominis nomine vocaretur,ci censeret nomen permutandum; ne eius Occulta contagione insortunium aliquodcveniret. Quamuis vero quila alia hominum natio sic de vocabulorum natura & ei sicacitate sentiret, vel una tamen Hebr. rum gens satis esset ad hanc opinionem stabiliendam confirmandamque : quandoquidem tanta est apud cam diu morum quorundam nominum admiratio,vt iis tantum non omnia fieri posse existiment,non magis de
innata ipsis vi, quam de Solis lumine dubitantes. Quid non ei pollicentur, cui Tetr grammaton bene pronunciare diuinitiis fuerit concessum t quod non nisi paucisi itimis ab omni amo, singulari Dei munere, contigisse arbitrantur: qua dccaussa ne in eo peccetur loco,quatuor litterarum,quibus scribitur,modo Adonat, modo Elohim, ei serie consueuerunt Quia porro diuinas prorsus res,& omnem humanaria virium captum egressas, vocabulorum vi cilici, Omnibus csi persuasum : incam plerique sentcntiam descenderunt, ut voces si cras , vel a Syris, vel ab Hebraeis in sistennibus ritibus usurpatas, minimc putent in aliam linguam transferri oportere; ne videlicet una cum vocibus sublatis, omnia mysteria, id praesentes orationis vires e medio tollantur. Adde his, nomina non pauca Magis in vilicsse, quorum significationem nemo umquam vel exposuit , vel intellexit, vel inuenire potuit, siue Hebraeos, siue Chaldaeos, siue AEgvptios' interrogaret; cum interim tamen ingentis sint ossicacitatis ad mirabilia quaedani pa-
unamι- tranda. Quocirca non ab hominum arbitrio, sed vel a natura, vel ab ipsius naturae opi . . sis. fice, sicut Virid, ita Origines quoque sortiuntur. Praeterea cum extra controuersiam Ι - , ψών. situm sit, orationum aliam veram, aliam falsa incilla: vcram quidem, quae res uti sunt, ita cnunciat alsam vero, quae con4ra dicit res ac sunt: necesse cst, partes quoque cius -- dem naturae esse, ac nomen qui de illud verum csse, quod vera rei significatae naturam Nomo DL cxplicat : falsum vero, quod aliter, quam natura postulat, rem quampiam indicat. At f veritas rerum minimc de voluntate nostra, sed de ipsa rerum natura pondere scitur. nisi Protagorae opinio placeat, veritatem imaginatione nostra stolide metientis. Rencienda itaque vocabula , tamquam spuria, quibus non res ipsae sic notentur, Veluti quibusdam quasi imaginibus, ex ipsius naturae sinu emuentibus, perinde ari. a Sole lumen emanat. Hinc fit, ut aliae rerum imagines ad deos e rebus ipsis ferantur, aliae ad homines; pro eo atque in speculis fieri videmus; quorum quae putissima sunt & optinaa,imagines praestantissimas a rebus suscipiunt: quae impolitiora, imagines capiunt rudiores. Quanto enim excellentiores purioresque sunt animi, tanto imagines periectiores in iis
ex ipsis rebus existunt: quanto obscuriores , tanto imagines quoque obscuriores redduntur . Sicut aquae quietae de limpidae , dc ab omni coeno de motione liberae, rerum imagines
40쪽
agines absolutas capiunt, contra, motae mutilas Je minimc cohaerentes,coenosae obscuras: ita Diis, utpote tranquillis δί puris animis, multo persectiores imagines, quam hominibus, perturbato A obscuro carecro conclusis, offeruntur: c quo fit, ut alia apud Deos, alia apud homines eiusdem rei sint simulacra: N quemadmodum simulacra diuersa: ita diuersae notiones: de de notionum diuersitate nomina quoque diuersa mi- as stunt, cum haec illas, veluti defluxus quidam, sequantur. Haec enim causa videtur, ob ins' 'o quam Homerus aliter eundem fluuium apud Deos, aliter apud homines, dixit vocari: cum alioquin Deorum inuidiae adscribendum esset, quod vocibus iis uterentur, quas homines non essent intcilectura . Quocirca, si eadem res aliud apud homines, aliud apud Deos nomen habeat: eius discriminis caussa alia inueniri nequit,quam ea, quae insimulacrorum diuersitate consistit. Accedit his quotidianum in militia cxperimentum, iam ab aliquot annis ad omnes prope peruulgatum, quo vulnera Vel maxime le- in bu H. thalia verbis curatur: quae qui nouisse volet, Barptolomaei Sanctobarolitani chirurgica 'commentaria constulat, quae admirabilem casum miserae mulierculae in capite utiliteratae, M sub Tiberis ripa diu latitantis , exponunt. Haec & id genus plura cum Cratylo Platoriis in Physicis praeceptore facere videntur , quae exponere , quam copiosc Sc late postulat, superuacancum arbitrati. paucis indicauimus, quae mantissa sui priscam vocem iri consueti idinem reuocemusὶ ex Atticis noctibus petita placuit finire: Nomina, inquit earum auctor, verbaque non positu rtuito, sed quadam vi δύ ratione naturae
facta esse, P. Nigidius in Grammaticis commentariis docet: rem sine in Philo phiae dissertationibus celebrem. Quaeri enim solitum apud Philosophos , φυ ισὰ ὀνώπια ἡ
θ mi. In eam rem multa argumenta dicit, cui videri post int verba esse naturalia magis,
quam arbitraria: ex quibus hoc visum est lepidum Sc scstiuum: Vos, inquit, cum dicimus, motu quodam oris conueniente cum ipsius vcrbi demonstratione, utimur:& la bias sensim priores emovemus, ac spiritum atque animam porro vorsum,& ad cos quibus cum sermocinamur, intendimus. At conir a, cum dicimus, Nos, ncque prolus
intenta l. statu vocis, ne l. proiectis labiis pronunciamus,sed spiritat; Se labias quasi intra nosmetipsos coerccinus. Hoc idem fit in co quod dicimus , Tu, dc Ego, SI, Tibi, S , Mihi. Nam sicuti cum adnuimus de abnuimus, motus quidem ille vel capitis, vel oculorum a natura rei quam significat, non abhorrct: ita in his vocibus, quasi gestiis quidam oris, de spiritus naturalis est. Eadem ratio cil in Graecis quoque vocibus, quanitae in nostris animaduertimus. Haec ille in sitis Noctibus: quibus ingens auctarium a nobis adiici hoc loco posset de vocabulorum serimatura. naturalem quendam litterarum si,num obseruante i nisi phst de eadem retractare nonnihil statuissemus. Rebus enim asperis canina littera contioni uti lenibus Lambda: iis quae vehementer nobiscordi sunt, illa sunt adhibenda elementa quae ex pcctore volunt pronunciari: atque ita de ceteris iudicandum. Nomina itaque recto polita, rcrum naturam naturali vocalium initrumentotum habitu exprimere debent, geminos litterarum sonos, pro eo ac decet, rebus sigi)ificandis applicando. Hoc sita cli, quid reliquum, quana vi fateamur, totam vocum fabricam a natura ipsa proficisci Z Summatius ergo haec Cratyli de Hera ni se cliti sententia videtur suisse, ut nomina dicerent naturae opus, si illa quidem recta vera- ri n. que nomina essent, atque ita vocabula rerum propria similia osse imaginibus, non ab artificis cuiuspiam voluntate, sed ab ipsa natura expressis. His ex diametro repti gnat Hermogenes, Parmenidis de Pythagoraeorum sectator, dc Platonis in prima sapientia magister, nomina statuens, non imagines, aut naturales rerum similitudines,
sed signa dumtaxat ex pura puta hominum voluntate S consensiones' secta; atque hinc apud diuersas gentes diuersas linguaes extitisse , proinde atque cuique hominum in munitati placuit rerum notas vel has vel illas inter se pacisci: oc hac causa symbola Scile dici, quae ab aliis alia cisdem rebus constituuntur. Nam ut tubae clangor quibusdam orci iij committendi si num est, ita aliis potest esse facis ardentis coniectus, Mi λ' vilicet apud Euripidem videre: Eπε P αφείθη πυρσὸς, ώς 'αῆς Σάλπιγγος ήυος, Guae φοινίου ιααχηc. id es hi ea face, τι foras Tyrrhenica Tubae, creenti pr L Gnc inice.