장음표시 사용
941쪽
IO PRANCico Ru spatrocinium merit δ dici possint, qua laude ut proxime Deo opt. max. accedunt, ita haud scio an maior queat excogitati. Beatus Rhenanus Maiio strennuum notare scribit, qua noscio lingua cri te non nostrati S inde Luide ichum esse praestantissimum populi , siue populi valentem : sed chim antiquae Francorum linguae sit ignarus, frustra origines somniat. Nec multo melius Aventinus Lui leui cum populi viam facit, a Gitato a. quo viam vult notari cum tamen pro Via Allemam adaest, Germani mee dicat. Conse rant qui volent liaec figmenta cum mea interpretatione, & deprehendent, ni tallor, quantum te a Germanico sermon SI a vcritate dis ccdant. Vera itaque huius nominis scripturacst Euatie-die citra aspirationem, siue diut-diit I c quo Litavicus Caesari, aliis Ludovicus Abbati Vispergensi rectissime Ludovicuscua sit. Quisquis ergo hoc nomine appellatur, ad hoc contendat, ut populus ab aduersis restigium sibi ad ipsum intelli gat patere. O faustam nomenclaturam, dc vcre regiam, de dignam qua primus Prancorum rex Christianus vocareturi Qui crgo factum vi Clodoueus vocaretur' non ab aliac 1 re quam ab imperitia eorum qui cx Clodoti ico unicum vocabulum secerunt, cum Cp p fixum Corunt id est, regem notet, quem titulum nomini proprio praeponcre sol mus. Eodem prorsus modo cx Lautar, Clautar; & mutata diphthongo in o longum, irim valo Clotat exstitit: cum haec notatio C Lautar regem Lautarium designet : in qua si litterae Uini ais integram vocem denotanti punctulum postpositum fuisset, sortassis in ei ini errorem x.e. ' incidisssent pauciores. Lautar crgo citra aspirationcm, quam pei peram Agathius adie-L cit, scribendum cum significat qui tam purus homo cu quam aurum obryzum puram habet ab omni mistione naturam. Quem igitur purum hominem maiores nostri vocarunt 3 Eum nempe qui Germanichina hominis nomen maximc inter mortales meretur.
m n b. sntii sui nobiί idem cst quod Latinis homo, cuius nominis ratio ex duabus vocibus min. pendet: altera sum altera stilli: quarum illa idem signat quod Romatiis duco vel a iti Ih unde Minare , vetustis Cimmeriis apud Latinos relictum : haec vim reciprocandi lias, . . e. - bes quam per scic qua z0 casu redderet Latinus. sumsicli ergo, Sc concise Unis i ii hi
ι ... mal cst ieipsum agens atque ducens: qua notatione, ut brcuissima, ita latissime patente in sapienti studio de omni de ossicio quaestione mox cxclusam videmus ignauam fati rationem, ut sic cum Cicerone α γ, ρον philosophorum vocemus, quam e vetere se- m. cta, iam olim a praestantissimis ingeniis condemnata, quidam Cliristiani icuocare magna impudentia moliuntur. Ccrnas hic quantum in minima vocula sit momenti id hominis vitam veris rationibus instruendam i qua simul ac vocari nos audimus, mox manimum subit,omnia quae ad bene beatinue vivendum spectant, in hominis esse pote si ite: quam integram seruassemus, niti primi parentis culpa eam perdidissemus liberistem , qua ad summum selicitatis apicem accessus patebat. Sed haec altiora sit ni de plust negotis complexa quam ut hic sint persequenda. Satis cito hoc nos de Germanica hi
minis nomenclatura didicisso, cum verum purumque hominem esse, qui scipio totum ducit. Hanc vim cum labefactatam in homine philosophi animalicitiis diat, vid rentque ad hanc integritatem plurimum desiderari, quam tamen intelligerent ad animi puritatem esse necessariam, in varias opiniones sunt distracti, dum caussam inuestigant tantae persectionis amist, . Socrates alas nos perdidisse fingit immodico terrenorum inortalisque corporis amore, qui corpori nos velut carceri incluserit; at unde hic primam duxerit originem perspicere nequiuit. Eo tamen cognitionis videtur peruenisse, ut ad maiorem mortalium animus sponte sua adspirare non possit. Solus Cuκi-ST v S nobis aperuit qua iactura perdiderimus tantum libertatis, ut visibi is nostris ad sinceram mentis puritatem dc summum bonorum peruenire nequeamus. Solus igitur
C A L i s et v .s' post Adae lapsum purus homo suit. Jc solus inclitus Germanicam minis appellationem Iceteris omnibus longissifical, hac integritate delapsis. Est tamen quodam prodire tenus in hominis potestate , de quamuis compos non sit per levit imi finis . est tamen dominus actionum suarum, quoad cius humana ratio perducit. Qui ergo se perturbationibus animi non permittit, sed carum impetum viriliter retundens, se ipse quo recta ratio monstrat deducit, is purus homo, quoad spontis suae est dicetur, exclusa sinceritate quam sola diuina potestas gratis largitur. Quamobrem qui Lautarius a maioribus nostris vocatus est, ct nomen ipsum ominabatur & optabat vi ad
hanc adspiraret puritatem quam Teutonica hominis appellatio detisnat. Regium sane
942쪽
nomen. Nam qui alios bene reget, ei opus est, ut prius scipse quam ceteros regat & recta ratione ducat: quod dum faciet, dignus erit ut Tarutv iami ch vocetur, perinde atque ilaut tedaut obryaum aurum dici consileuit. A Iutust si Latini Mentis nomen acceperunt, quae pars anim i cst cuius solius ductu humanae actiones regendae. Hac demum
ea est Onomantia quam Magi quaesiuerui: cuius utilitas quanta sit vel cx hoc uno exemplo, tamquam ex ungue leonem , coniectes; ccinasque quam sinistra, quam sint praepostera, quain iniqua, quam barbarie omni barbariora corum iudicia qui hanc vocum ad natales suos vocandarum rationem derident, contemnunt, atque conuiciis proscindunt. Nos illorum vesaniam abominati, de Magorii velligia secuti, semper annitamur ad veritatem e tenebris cruciadam priscarum vocum origines, volui Mercuriales quassidam manus, diligenter quo iter monstrent considerando. Ex Lautario itaque non secus Lotarius euasit at l. cx aula Euesionis, Olla: cui C littera, regem I utonibus indicans,
praemissa Clotarium secit. Miror cur non perinde de Lotario de Clotario at l. Ludovico de Clodoveo Tmilius discriminis caussas quaeli uerit: at video:non licuit ad baptismum iuxta in illo ac in hoc diuei statis rationem vocare, quod miror apud eum non effiecisse quo minus figmentum placeret. Fateor equidem in hac nomenclatura explicanda paullo me sutile quam stomachi quorundam serent, prolixiorem at non prolixior ta men sui qu)m rei significatae δί natura, de faustum omen, Jc antiquitas pollularet. Neque enim ea solis Francis, sed vetustissimis etiam & nobilissimis Gallorum placuit in regia sobole nuncupanda, ut modo ex Caesare Se Liuio historicorum omnium clarissi mis apertum rςddidi; qua in re luculentum est testimonium non cius modo quod hic ago: sed illius otiam, Gallorum veterum & Francorum eandem linguam fuisse: quod obiter hic annotatum, alibi latius ostendam. Hil pericus, ex quo Chilpericus codem errore, homincin designat auxiliorum diui te m. DelpI Dilp dc Dufp auxilium notat, vocalis mutationem dialectarum varietate aia ferente. Nemo mortalium est, sit licet Hippias omnium artium de liberalium & me. inio, chanicarum peritus, cui auxiliis non multis opus sit: atqui nullus est tam miser Sc inops υμ λ cui plura sint necessaria adiumenta quam regi : quoniam non sibi soli, sed omnibus sub
ditis plus quam paterna diligentia debet prouidere , ac procurare quae ipsorum saluti
possint conuenire. Faustum igitur de hoc nomen, perpetuum ipsi qui co nuncupatur docti mentum, auxilia undique, lux muneri suo vel publico vel priuato conducere quiuis modo putabit, comparanda.
Hildebertus vero, c quo Cividebortu factum videmus,idem est ac si dicas, dignum mu, - - strennuis de insignibus viris. Dilt illic Drit cum notat qui rebus egregie gestis excellit, an quem Heroem licet vocare. Tales autem socios habere, si quem decet, in primis decet
regem i quo ip tum opera & in pace de in bello seliciter ad publicam suorum salutem
uti pollit. Magnus ille rex tot tibi Sopyros c optabat, quot ingens malum punicum grana contineret. Qui se Hildebertuna vocari audit, hoc sibi putet a nominis auctori bus dici, ut se dignum praestet eorum amicitia dc conuictu, qui ceteris mortalibus cximia laude praestanti quod non fiet, nisi de ipse virtutes omnes diligenter colat, de viii te praeditos beneficiis de honoribus extollat. Clodom iri nomenclatura similiter ex Lodomito, male ipsius C litterae notationem intelligentium culpa conficta recta 5 origini suae accommodate Tuide-interscriberetur: quando iuxta candem vocum corrumpendarum formulam ex Lui deuico factus est Lm . . Trdovicus. Quod si ita est,Onomantopaeus eum quem sic nominabat cupiebat tam felici successit populo praeesse, ut cum perpetuo augeret vel multa sobole, vcl nouae gentis accessono, vel magna rerum copia. mere enim apud nos, plus, tignificat. &,amplius fa- .cio: siue, augeo: cuius diplithongo siue gemino litterae tempori Allcmani addunt ad spirationem, quo magis more suo spirent, quam apte, ipli viderint. Eiud nirer itaque populi promotor dicetur de gentis ampliator: cuius significationis votum dc omen tam late sese distendit, quam multis modis populus capit augmentum . Luidcincerum alij risi . Lodomirum, alis Luitomatum, alia Litomatum vocant i quo nomine Sunonis filium -- produnt, de it cm Bulgarorum Arnulpho imperante regem. Ex mea etiam Richome rem apud Marcellinum legimus, quo regni ampliator designatur: qua voce Latini se
monis imperiti Augustum pollent interpretari, dum dicunt Uerii in des rulla pro
943쪽
r a AN Cico Ru MM. -- - Augusto. Ab eadem vocula surre fit Marcomitus, Teutonice dicendus Iarare inrer pro . .' siarum ampliatorc : eo quod suari inter alia limitem signet, xt in Marca Taruisana,' Anconitana, aliisque. Nulla prosecto nomina Prancorum votis pr icisque institutis . inuenias quam haec tria conueni ratiora : propterea quod N populi, de regni, de finium ampliatio M perpetuus auctus ad eum proprie spectat qui se Francum id est. late palmites suos extendentem profitetur. Minime itaque audiendus Beatus Rhenanus qui mer pro satier quo praesectus Opidorum Sc vicorum notatur, potitum scribit. idque facit in explicando nomine Merouci : quem cum Mor icta uni Germanico vult vocati,& alibi adit i strennuum , nsio qua de lingua, interpretetur, praesectum strennuum redd ret, compositione apud Teutonos non satis reccpta. 1 ter N I tr diuersam ha bent Ne pronuntiationem & lignificationem: licet hoc ab illo dei tuetur. Iucr enim pere loneum .eo simo quo balant oves dum a Graecis dicuntur prolatum , mare ii gnificat. lacum, o stagnumst dum dicimus daticin nitr. Et imi naer pro Hastomico MLe denti stagno siue Iacu: dc Antueri iae Iore vicus est, quo vix ulla in urbe vcl amplior, vel aediliciorum magnificentia splendidior ex eo nomen sortitus quod patrum memo ria isti nulla ess, t pascuis palustribus adiacensi a quo canalis ingens reliquus est plurima. rum navium capax , de totus longis lima latis limaque t cstudine sic tectus & filii e constratus, ut super eo decursionum c lites trium spectacula nonnumquam Exhibeantur. Ex laac voces it uiis dicetur maris refugium , quod nomen illi aptissime dandum qui vel insignem portum custodia sua tutum scrvat vel qui in mar: vice portus est: eo quod a piratis nautas vectoresque sectiros reddat. Quod si a Ideret quod axis ocit, derive , contra loquendi consiletudinem compositio fiet: quae postulat ut quod adiectivum
Grammatici vocant. sub lanciuo & quod regitur, ei quod regit, praeponatur : quae constructioniς ratio compositionem nostratibus reddit clcgantior in litamquam non
ignoro iri quibusdam tu ista neglectam vitio, quoad eius fieri potoli, & in fabricandis Min transferendis vocibus euitando. Hac igitur ratione Merouicus is esset ad quem c maris potic lis tutum refugium pateret: quae interpretatio recte habebit, si Clodii situ, hoc nomine fuerit nuncupatus. & e Merouico racioticus, non aliter quam c Ludovico M. .,H - .. Clodi tacus exilit iit. Velum hactenus arcis reliquiae apud Dordiacum spectantur, cui nomen Tliuia id cst domus Merouei: qua de re non disti ruitis veri coniectura, hic Mer. hic una vci natum, vel domum cxsti uxisse. Cona posita autem dictio est Incidie ex flare & innanti per concisionem nobis in conglutinandis decurtandisque vo cibus neque meni. Dala vcl Dara de Dari eidem est nobis quod, teneo, Latinis, aqua vetusta Cimmeriolum voce ipsum habeo habent Romani, duplici digamma, quo carent, in B mutato. L er thouuae itaque, de absorpta syllabas Der uae I dicetur is qui mare tenet 1 a quo nomine rectissime ad metamorphosim Latinam dicetur Morouehis qui longe lateque per mare dominatur , quae appellatio Francis per Oceanum de medito rancum mare omnia tibi tamquam in suo dominio inuenta vindicantibus non potuit Mis . at non maxime placere. Hinc alueo per quem Walis de Mosa iuncti timui fluunt, si ei en amen datum, vel quia Meroueus in cum flumen deduxisset quod olim pruis in Scal- ' dim quam in Oceanum euolutum sitisse in Aduaticis indicam, vel quod in eo praeci
mulsuunt. puam nauium liationem post Batauiam totam occupatam Franci haberent, non ad aliud comparatarum quam ut maris imperio potirciatur. Quamobrem Moiscus hic sinus, in quem Vahalis una cum Mosa postea magnum aquarum pelagus, hominum opera sine vi aliqua inundationis aggerum obstacula t una pontis cuc luere coepcitat: nomen hoc suum non a Meroueo tantum , sed a seipso etiam habere meretur: eo quod ipsius classibus mare maxime teneretur in Francorum porcstate. Non contemnendum Huic ule Merouei monumentum tum in hac fluminis parte tum in domo perdurat. quae licet ingenti diluuio auorum memoria fere sit funditus eras a. tantum tamen reli quiarum undis adhuc cxtans habet, ut vetustum nomen hactenus potuerit tuerit ex quoessi itur, ut non Merout cum hunc regem, ut Rhenanus volui sed Meroticum ex Ine liaritae liue mer lioli utrumque enim vittatum nominatu futile suspicer; tametsi non ignorem . Merouicum quoque dici potuit se : qua voce maris refugium nota retur . Sed hac in re vetustum ipsius domus Merwaes quor monumentum , pro eo ac
fieri in antiquitatibus inuestigandis oportet. Videant igitur hic ruisias io qui aliorum opinione
944쪽
opinione anticipati in Franconia huius regis tempore Francorum res storuisse obstinate
asserunt, quana non conuenientia dicant apertillimae vetustatis obseruationi. Supremus Franciae limes id aetatis Duas bergi ad fines Thuringorum fuit, ut partim ex Episc po Turonensi de Clodi j regia sede loquente, partim de exercitu ad Maguntiacum At
manis, non Francis, Opposito colligas. Sigcbertus hunc ipsum Clodium ait terminos suos ita ampliasse, ut Duisbcrgum Duringorum opidum primus Francorum occuparit: quod si verum est, in promptu est videre quam immani interuallo a veritatis limite aberrarint qui id aetatis Francos in Franconia collocarunt. Video tamen hoc loco obiici mihi posse, ab iis prauertim qui pervicaci ignorantiae patrocinio perquam diligenter timcumbunt , quo Germanicarum originum examen vel derideatur vel perpetuo exilio damnetur, hoc nomen mer pro nam Teutonicum a primis natalibus non esse, verum a Latino sonte derivatum. Contra horum praepostera iudicia in unico atque altero axiomate omne colloco desensionis firmamentum; quod nisi mihi pol halanti concedant, non magis mea refert quid obganniat, quam si dici lumen a Sole negent tamquata caussa proficisci. Si qua vox duabus pluribi istae linguis cst communis, eius origo pri- ω- .mogenia ad eam pertino in qua vera eius ratio inuenitur. Vbi porro de vera ratione Unon liquet, ad analogiam fabricae transeundum; quae si cuipiam sermoni ita sit peculiaris, praecipua, Sc si1a,ut in altero non reperiatur 1 tum ei vocis prima caussa vindicanda.
Proprium autem linguae nostrae est, voces plurimas retro vel pronuntiatas vel lectas id notare quod maxime facit ad notitiam eius quod prorso litterarum ordine significaba- tu quod vel contrarium est vel necessario consequens prioris. Iam de illud nostratibus
frequens, eiusdem nominis plures caussas apte conuenienterque icddi, quae omnia in Hermathena latius expono. met itaque, ut minimum, geminam habet,ne dicam plu- - πω res, notationis in vernaculo nostroserinone rationem, alteram potiorem dc a fine, alteram a rei significatae natura petitam. Humidorum,ut apolletiori exordiar, proprium mei. est facillime terminos suscipere alienos, suos minime tenere fixos. Nunc Gam id lignificat cuius conuersio mar notat contrarium formula linguae nostrae peculiari. amenima Ram vocali curta pronuntiato descendit, tempus suum producens: nalii rursus a nomnoni cui contrarium suo; I de quibus hic nihil ulterius, ne altius in Hermathenae sacrarium penetremus. nam itaque vocali longa clatum. id significat quod Latinus dic ret , rem quampiam intra fines suos contineo, Sc certis terminis circumscribo, extra quos egredi non possit. Hinc nanis ut nomen usurpatum, instrumentum quodvis notat , quo quippiam ad iustos suos fines extenditur & terminatur. Contrariae significationis est Ibari rem nullo certo fine concludens; quod non solum ut verbum venit in
usum, sed ut adverbium etiam, & id quidem frequentissime in omni sermone id signinficans quod, Sed, Latinorum. Hinc adagium apud nos, et ar iis em mat bpi dici solet de iis quae quia non idunt omnibus numeris explicata, aliquod, ut sic dicam , sed , requirunt . Exempli gratia: Si quis dicat, Hic diues est, tum alter subiiciat, Adiice, sed, qua vocula iuxta phtatim nostram adiecta adeo nihil terminatur, ut etiam illud quod dictum erat abioluto suo fine priuetur. Ncque enim intelligi potest integras & veras diuitias habere de quo sic loquimur, sed quid obstet quominus absolute diues dici queat. relinquitur incertum. Diues est, sed furto diues evasit: Diues est, sed ex foenore: Diues est, sed auarus: Diues. sed prodigus: Diues,sed fisco obnoxius. Quid multis Nihil certi conesulit qui, sed, vel suae nostras adiecit, de prius dictum ne ad terminum perumniat remoratur. Huic scorim cum dicimus qui cuiuspiam dicto vel facto non est con- moitiis. tentus, tamquam eo quod persectum non est aut non bene determinatum. Vnde movit mi est murmurare, quod an nostras sit an Latinum, recta ratio de analogia indicabit. Iam si ar fama dc rumorem notat: quoniam fama nihil sit incertius, nihil minus mat.
suis snibus inclusum, ut poeta Latinus clegantissimis suis versibus expressit, de Graeco illis quidem fonte ductis, jed aptius usurpatis. Quod si ipsi mar praeponas voculam acii Iquo impersectum notatur, ut sit nori-mar I fama ca notabitur quae neque auctorem certum, neque quicquam absolutae notitiae gignit , a qua dictione Rumor Latinorum. Si negent, convcni ntius etymon proserant. Nunc ad id quo tendebat oratio. Quid
rogo maris naturae magis conuenit quam certo suo termino non teneri, cum de humidum corpus sit de perpetuo huc illuc vel Lunae motu vel ventorum impetu rapiatur,
945쪽
FRANCI convM nihil suum habens in quo acquiescati Hinc igitur mar & Idit pro mari vel maiore vel minore, a quo rursus sua in liue mersen loca mari vel stagnis obnoxia. Et haec una sic ratio ob quam suci suam habeat significationem . Alteram a fine nominis fabricatorpetiuit. Cum enim a mar fiat furer pro eo quod plus Latini dicunt, quia quod plus est de alteri finem demit, nec certum sibi poniti placuit sua cuiuis magno stagno applic
rei quo fatallum omen de felix rerum successus ipso nomine denotaretur. Cum enim stagnum ma vocamus, orare vidcmur naturae Parente ;Vt per aquas rem nostram pro speret atque reddat auctiorem,quo semper plus quam habemus consequamur. Vt in
re, si saeuiat, crudesiissimum est clementum: ita,si rebus nostris faueat. nihil est quod easmatis augere possit. Pari ratione Uen stagnum de palus vocatur, quo videlicci ipsa n menclatura aquas rogemus, Ut Omnis C lcgantiae dc venullatis sontem nobis aperiant, hinc campos irrigando, hinc pisces alendo , hinc naues varia merce plenas aduehendo, Ze, ut semel dicam , undique ea subministrando quae regiones reddant amoeniores. Nulla numina magis coluntur & reuerentius habentur quam ea quae dum irata sunt maxime saeuiunt, plurimumque possunt damni mortalibus adseire. Quamobrem mare non solum ut plurimas adserat commoditates,sed ne vim quoque suam exasperatum nobis intentet fausta nomenclatura indigetamus. Ite nunc O Latini, Se rationes meliores ad sei te ob quas magna aquarum spatia maria vocciatur: quas si dederitis, ultro herbam in hoc campo polligemus. Quod enim quidam rarare ab amaro derivat, ineptum est. Fac ita esse, ut idem sit salsum dc amarum: an non ita amarum potius a mali, quam
hoc ab illo nomen sumpsisse diceretur Quid quod ne amari quidem nomen caussam habet apud Romanos, nisi eam a priscis Cimbris, a qu:bus linguam suam acceperunt, petere dignentur, apud quos risinter idem cst ac si quis dicat, Apage, non plus huius. Digamma demptum A facit, ad priuationem notandam usurpatum Latinis Vnde marum illud erit quod tam tristem gustuin offert, ut plus eius habere nihil desider
mus. Verum ne amarescat nostra oratio, dum plus satis de mari dis puta mus, docemusiaque Latinos vocabula nobis, minime nos ipsis debere; rctacitamur counde sumus ab iniquis sermonis nostri aestimatoribus depulsi. Opinor ex his sat super lite liquere, vix ullam potuisse nomenclaturam aptiorem maritimo regi dari quam eam qua maris ipsi imperium nominis auctor & optaret Sc ominaretur. Abeat igitur Vrspergensis Abbas, de alios quaerat quibus probare nitatur Meroucum dictum csse IUα-vcliei id est, marinum pecus; quia mater eum ex monstro marino concepisset. Insignem scilicet intct-pretationem, & nomen rege dignum,si in Phocarum regno sceptrum teneret. Hoc est,
ii Mercutio placet, historiam scribere, de vocibus nimirum perperam intellectis fab las ne anicularum quidem auribus dignas comminisci; quamquam haud inscius sum, scriptum inueniri, Merlinum ctiam Anglorum valcm non x homine, scdo nescio quo spectro genitum esset quod non magis credo quam Herculem Iovis: Romulum Martis alios aliorum siue Deorum siue Daemonum satu procreatos. Verum quia a Ct domiro ad Meroticum occasione II tre&Iuret venimus,&prius quaesitum est de Cimdij nomine, ad id sam reuertamur. Claudius siue Clodius apud Latinos tam facilem ad originem suam monstrat accessum, ut ad eam vel claudicando promptum sit peruenire. At si vox Germanica sit dicenda, quod equidem magis consonum duco vcritati, vix ambigendum, quin idem sit perpessa quod Clodotaeus, Clotarius , Clodomi rus de ceterae id genus regum n menelaturae: SI sane non longe absum ab ea suspicione, ut ex Ludovico de Clodoueum de Clodium exstitisse credam: quod si concedatur, nihil amplius ad eius interpretationem adferendum. Sidonius Apollinaris in Panegyrico ad Maioranum Clotonem v cauit, non secus atque Graeci Clotarium pro Lotario scripserunt: P.P tempore paruo Pugnastis pariter Francis, qua Goto patentes
Quocirca non absurdum fuerit, si d icatur Cloto pro Conini Tot: ita vide vulgata loquendi consuetudine Tot pro Lotario vocetur.
Quemadmodum porro Clodoueus pro Luideuico in libros Ic ora hominum venit, ita de Gottidis pro Luithil dis sere scriptum videmus, cum tamen non aliter hic littera C reginam
946쪽
LIBER II r. 7s C reginam atque illic regem designet. Nobis frequens seminarum nomen, licet breuitatis caussi niodo priorem modo posteriorem eius partem omittamusὶ aliquando nitit/ aliquando Dilde dicentes, quod riirsus in Diui non sine vitio, transit. Tuu hilli vel Tiube hilbile quo Latini Luithil dis.ea vocatur quς in populo sic excellit,ut dici mereatur heroina Diti enim heros est, uti modo dictum. Episicopus Turonensis de Ado Vien. duinentis Chrotii dem vocant ceu cat lassit dicta fuisset, qua voce cohortium hemina v caretur, verum credo sermonis Germanici imperitia nomen corruptum, quia Luithil dis usitatum hactenus nobis nomen est seminarum, tum quia Tritentiem ius ex Huni-baldo,& Sigebertus Gemblacensis Cloti idem, non Crotiidem , nominarint . Ex e dem Vocula Diti si & aliud nomen in mulieribus nobis non infrequens, Maechthildis, M.tilaham quo fabulosa poetarum Diana merito vocaretur. Naulit virginem significat: unde A. Maeshihildi m virginum heroinam dicemus, cuius vocabuli vim qui latius sibi ob oculos positam volet, hos Virgilio versus in memoriam reuocet: Regina ad templum forma putierrima Dido
Ince it, magna iuuenum stipante cauma:
ualis in Eurotae ripu, aut per iuga Cynthi Exercet Diana choras, quam misie se taenine atque hinc glomerantur oreades . in pharetram Fert humero , gradiensii deas supereminet omnes. Hoc nomine fuit mulier quam Blondus, perpetam Mati idem vocans, omnium eatum Pori quae vilis umquam seculis floruerunt, gloriosissimam facit: de cuius donatione maxima pars eius quod D. Petri patrimonium vocatur, Pontificum ditioni accessit. Macchiildis uia Ahisis. autem nomen eo lubcntius interpretor, quod mater mea, nec forma nec ingenio, dum viveret, vulgari co fuerit a Corem annis parentibus suis nuncupata. Ab cadem vocula vili fit Brunoghil dis, in quo a ruit fuscum , Og oculum signati ita ut hoc nomine he- B nisu roina denotetur excellentissima earum quibus oculi stant subnigri, qui color apud n strates in oculis plurimum laudatur. Ex Brunoghil dis Germanici sermonis imperitia Brunichildem apud Turonensem secit, qui hoc nomine filiam regis Gotorum ex Hispania a Sigeberto Francorum rege in matrimonium vocatam celcbrat, mulierem ilialam quidem formae animique dotibus insignem sed oninium carum quae umquam vixerunt crudelis limam, adeo ut decem reges per diuersas artos de machinamenta neci B in uis dedisse scribatur. Cherebertus it cm, ut Paulus AEnailius cum vocat, Lotari; filius, non πη-π-- aliter quam Clotalidis, nomen habet deprauatum; quem Turonensis Charibertum longius aberrans vocavit. Triten hemius in annalium compendio Heribertum hune nominat: sed nec se quidem proisus emendate, cum Herbertus sit vocandus ; quae no . a s C-menclatura nostratibus est satis frequens ei conueniens cui optamus ut dignum se praestet totius vel communitatis vel exercitus praesectura, quod der-ium signat. Vide quot errores hoc unicum Cappa Regum reginarum ue nominibus honoris caussa praepositum inuexerit, quos numquam animaduersos hactenus fuisse eo minus miror, quod paucissimi inter antiquitatum studiosos reperiantur qui vel Francorum sermonis sine periti, vel veras nominum origines sibi examinandas arbitrentur,quae tamen diligenter excussae eximiam maiorum sapientiam luculentis indiciis ostendunt,&plus frequenter
paucissimis litteris Ac duabus syllabis, quam multis paginis prolixi Graecorum de Lati
notum sermones intelligentibus exponunt. Ceteriim licet ea quae de hac peruersa nominum Je scriptura de pronuntiatione primus in lucem erui satis probatum iri aequis iudicibus existimem , quo tamen omnia magis aduersus pertinaces nouae inuentionis contemptores, quos plurimos esse scio, muniantur: addam Sc aliud non Obscurum erroris argumentum . Ioannes Auentinus . cuius diligentiam singularem maiorem in modum amplector&exosculor, in annalium suorum exordio Germanicas hominum nomenclaturas ad veros suos sontes reducturus, in iis primorum ordinem element tum sequendo, in littera L Clodouei nomen, quamuis male interpretctur, antiquo tamen more ita scribit, ut aspiratio praeponatur ad hunc modum, H Ludovicus: Cl
dio item eandem praeposuit, ut fiat, H Luidius: quod qua ratione factum sit, non adi cit: sicu i nec illud agnouit, cur pro Hil perico, Hildeberto,Lotatio. Ludovico; Chilpericus, Childebertus, Clotarius, Clodoueus diceretur. Nos itaque bonam eius fidem in
947쪽
76 FRANCICORUM liac scribendi formula quam ex vetustissimis tabulis desti mpst,laudantes, caussam cur
Π aspiratio nominibus his praefigeretur, cxplicemus. Dier, monosyllabic6s elatum, dominum nostratibus significat, nomen honoris caussa in magistratibus aliisve reuerentia
dignis appellandis praemitti consuetum. HLudovicus igitur nihil aliud est quam Dret
m: .. udouitus. & H Luide is nihil aliud quam .'ter uidi s . Hanc autem scit bendi consuetudinem idem auctor libio Annalium suorum quarto tribus diplomatis, licet adi 'in' aliud docendum adductis, confirmati in quibus H Ludovicus pro I rex iud vinis scriptum videmus. Hinc modo&illud in lucem venit, cur Turonensis episcopus Lud Dici primi nomenclaturae litteram teri iam C cum adspiratione praefigat, ut fiat Chlo- doueus:& pro Lautario Chlotarius, cum eo notatum ab antiquis fuerit Conint Iiret Miadiunci de Comiit liter Lautar. Quamquam vero satis diu multunaque in hac vocum correctione & interpretatione vel sati sumus, committere tamen non possum, quin Fortunati vcisus aliquot addam: quibus quod modo dixi cernetur obseruari consueuisse ; quos , ut habent in antiquissimo exemplari a Theodoro Pulmanno diligetissimo veterum librorum scrutatore mihi ostenib, adscribam: Rex bonitare ρLicens, decus astam, or nobilegermen,
In quo tot procerum culmina culmen habent: - uxili patria, oes O tutamen in armis, da tuis virtus, inditus atque vigor:
Chilperi e patens, si interpres barbarus exstet, . Adiutor fortis hoc quoque nomen habes.
Non fuit in et anum sic te vocitare parentes: Praesagum hoc totum laudis, Or omen erat. Iam tunc indicium praebebaδει tempora nato,
Dicta priora tamen dona secuta probant.
Item in Epitaphio super sepulcrum Chlodoberti:
Hoc igitur tumulo recubans H Lo obertas habetur,
ut iria lustra gerens raptus ab orbe fuit. De proauo vcniens estodouco celsa propago, II Lutharys Aepos, Hilpericis Imus. In his videas Hil perici nomen ab Pilp siue Dulp derivari, quo auxilium notatur, & tamen C praefigi: praeterea Lodobertum dici,& modo H Lodobertum, modo C h L dobertum scribi. Item H Lodoueum,& H Lutharium: pro Lodovico& Lutatio poni: in quibus quis non cernit veru melle id quod a me de his litteris explicatur 3 Hanc ni minum correctione si in lingua vel Giaeca vel Latina inuenissem , multorum laudibus cumularer: nunc quia in Germanica hanc posui operam , ab iniquis censoribus ridiculus habebor. Quanti, bone 14crcuri, corum fit diligentia qui in poetarum fabulis vel unicum nomen emcndant . quod si idem in vera historia,& ea quidem maximarum rerum ab illustrissimis regibus gestarum praestem, num industria mea imparem mira remue laudem meretur ρ Sed missis de contemptis obgrunnientium iudiciis,quibus, si naturam ipsorum se lucior, oppederem potius quam responderem, ad id quod agimus
is se reuertamur. Est inter Francorum reges Sigeberti quoque nomen , quod si Latincred- si amisi iis. das, victoria dignum dices. Hinc Sicambrorum nomen, quos dici impers diceret Gemmanus, Latinus victoriam pugnando obtinentes. Vellem Allonianus mihi causiam as- bi, signaret ob quam Bigvictoriam lignificet, at l. cana melior cin quam in vernaculo nos ea stro sermone quiuis, quantumuis lippus, per uidere queat. . Q/ dum ut nomen Vitar p tur,quietum de omnibus aequabili morum temperatura sibi mistum notat, dum ut verbum , idem est quod quempiam talem reddo ut quietam tranquillamq. vitam ducat. Viria ρο- Hinc stia victoria,nonacra finem indicans. quoniam eo vincimus, non ut homines occi damus, sed quo eos qui tranquillitatem perturbant, ad quietem de cona positos moro
fracta superbia cogamus. Nec ob id tantum si ni scationem accepit, sed ea quoque de
caussa, ut moneamur victoria nos minime ei crri, verum ca stibii ille de cum animi
tranquillitate uti debere, ne quod in aliis esse cupimus, id in nobis desideretur. Victi praeterea docentui, ne sese nimio dolore aut alia animi pertui batione insta id quod
948쪽
cet/ id est, tranquillum dicitur, deiiciant. Videas laic tribus litteris plus doceri quὶm
inultis sapietiae proselorurn versibus , si vox pro coac debet ad Origin suam vocetur. Vinco autem Latinorum a nostro ram processit, quoniam eius verbi origo apud nos noapud illos inuenitur. Sed hoc ait crius loci. Campencst pugnate ex prouocatione,a cauis ciui in
quo campus Romanorum notatu quam vocem nostram csic natales eius conuincunt:
nec is soli, sed ipsa etiam analogia. Dat enim commodum, facile, planumque sit Mat; mes. a quo Cani planum facere S transitu facile. Hinc Cannise , id cli, planu & facile ad hoc camp. vi super eo stetur de eatur: quod Calup facit una excisa vocali. Hinc Camp pro pugna in
campo commissa, a quo Gramper , qui in campo victoriam consequitur. Nostiates zm non Big pronunciant,admodum conuenientor etymologiae, cuius cum alibi usum in vetustis nostratum libris legas, tum in vernacula Brabantiae historia; quod adiicio, nequis vetetis linguae nosti et imperitus ignorantia suam lumini nostro officere posse existimet. Fuit de Theodoberti nonae non rarii inter Francos, quo nuncupatus fuit Theodo- rici regis orientalis Franciae filius, vir nescio an ulli magnitudine rerum gestarum secui
diis: qui Italiam totam de Siciliam partim per se, partim per silos depopulatus cst, Vese- ί ιαμ ιαgottos cum rege ipsorum cccidit, Allemanos protriuit, regem Danorum cuin toto exercitu spoliis Germaniae siccundae onusto occidione in agro An verpiano deleuit,expeditionem maximam in Thraciam cotra sustinianu parauerat, quam mors immatura praeuenies,de ne totius orbis imperio potiretur metuens,impedivit de abrupit. Agat lutis ab vro occisum scribit Turonensis morbo si ibi at d. Procopius quo genere fati cubile. 6 in iirit,non expressit,qui cum Theudibertum vocat; ceu Germanis a sieiidbret nominaretur
id est dignus, qui caput sit inter homines siue princeps. Aliis placet Thictbertum dictu
suisse, a zittiqua voco cgregia facinora de magnum rerum augmentum significatur, araim, quod est augeri de incresccre ita ut abire dignus incremento dicatur. Ab eadem et iis. vocula descendit Theobaldus, qui Germanis via malo diceretur, id os , incrementot urerumque ad promotionem pertinentium magna vis: quo nomine Theodoberti illius I vocabatur paterni rosni successor: ad quem Iuttinianus legatos misit, oratum ut contra Gotos una secum susciperct bellum. Cornelius Tacitus Cilicidiald ad incudem Latinam saceret Theodoualdum. Ex codem sonte derivatur Diti ciit quod nomen in Theodo- τι--ἐricum transit quo incrementorum diues notatur. Nec aliunde Thcodomarus rex Got torum nomen accepit, quo significatur is qui celebrem habet incremento tu famam. tari Mat famam, ut dixi antea a nat funde x Gomar venit, ad hominem bonae iam ae de. notandum. Iam de Thoodchiada seminarum nomen est, quo rerum prosperarum pulcritudo notatur. Tindonim pulcrum apud Veteres significabat, concisum ex te cinἰb,
quod est membrotu absolutio : unde Lindo apud Hispanos Gotti antes in eadem signi. ' ficatione remansit. Titia itaque gemina ratione iii: de dicitur, de quia pulcra est , de quia fasciae de funiculi ex ea fiant, quos luidni item vocamus; quia ex lino optimi sant. Eiupro lino nostras cst,a lini quod est pati Vt in Idcrmathena late explicatu. Celebratur de
Gunt ramus rex . quem I uronensis Guiarchiam itum dixit. curat rem eum notat qui fauorem tam late cxtendit, quam fauoris ratio serre potest. At ii Gunt thrani siue Oium craui dicatur, significabitur taberna fauoris , liue is qui fauorem omnibus ceu promer 'calem exponit. Taberna enim dccapsa rerum venalium Cram a nobis vocatur. Paullus ciam a milius Guntcram una male scripsit in bene Turonciniis Gunt chramnum. Oluit cubi
idem est quod faue: Hinc Fregula is regina nomine suo monetur ut pacem , quae fre ' dicitur, fauore suo vel adducat vel consciuet. O in. Cran prevoces si int rei iproca pio 'A' nunciatione id notantes quod pror arum ligniscationi naturae lege est connexum. de quibus alias. Gund baldus Lautati; secundi filius, uti mater aiebat, Lutasio non con- ----htente, nomine suo magnam fauoris vim praeseri, quem post varios aduersitatum casus tandem apud Imperatorem Constantinopolitanum est consecutus, ac inde in Fian clam reuocatus Hildeberti fauore, ut una rogi arct, proditione suorum occiditur scele-Latissime . A Otui item Cuningundis nomen habet imperatoris Henrici secundi uxor, quo regis tauor significaturia Curi zr, quae vox Regem notat, varias dotes quibus reges omnatos cille decet, copi xa,scientiam videlicci, potentiam, sortem animia, magna apsrcdi audente,& cam potestatem, ut omnes cxcopcndcant: uti alibi declaraui. A E altitona mali.
fit Oaruiatu, id est, omnino potens, vel qui totus nihil aliud est quam magna vis.
949쪽
c, iis uis Cariovaldam ducem Batauorum Tacitus fecit: qui si Gar valdiis dictus est, C pro Gh positum cisti ut in Caius de Cnaeus , quamuis Cariuali suam etiam nobis habeat ligni si Id cationem, pro magna vi eorum quos caros habemus. Haud ignoto Dest etiam in usu esse pro audaci Sc temerario, quod alij Dolt pronuntiant: unde Baldi nomen: cuius prima ratio a Dal sive vols quo globos, i gurae res notantur: quia ea maxime idonea iit ad rem quamcumque consciuandum, quod est vel palliue Piliolia quo ual&: Ubi de hine
4 mutata media in tenti in celeritatis notandae gratia, procurro; quia ad currendum
celerrime nulla figura est magis idonea quam globosa, ut caelorum vertigo incomparabili sua celeritate satis declarat, quos nos optulidest , currere dicimus longe signis cantius quam ut ulla alia gens in lingua sua idem vel par artificium seruare pollit. Hinc bald adverbium, pro cito :& bald nomen , pro eo qui nimis velox est ad res aggrediendas, quales audaces sunt Sc temerariJ: a quo etiam Posscii pro inconsiderate loqui do citra meditationem v rba ei sundere. Et liaec quidem in gratiam Baldi, & illius qui bonum ius non admodum lautis commentariis condiit, M alterius quem Macarona ac Clegans poema celebrauit, hominem hoc nomine ob audaciam dignissimum. Nili igitur Tacitus nos moueret qub Galbaldiim a Wali interpretaremur, Garbaldus dici posset is qui omnino audax est. Auentinus inepte Garbaldum eum dicit, qui omnino vult: vald a Uit id est . volo derivans. Nos mil&mois non bis aut bol aut bel dicimus; quod antiquitus Cimbri; eodem modo in usu suisse Nolo, Latinorum declarat, duplici liti u . . . ra in simplex clementum mutata. Sigebaldus igitur is dicetur non qui victoriam vult, sed in quo maxima vis est ad victoriam consequendam. Sed ne omnes nomenclaturas Hra -- persequci do simus proli Xiores, paucas adhuc principum virorum addemus. Ebroinus dicitur ab Eber iuuit quod est, vincens verrem siluestrem . Petrenim vcrrem tignat, a aeae. Par quod est gigno, quia plurimos sectus gignat: unde Latinorum Verres derivatur. Aebre. xtater fit Ebter qua in voce E longum adiectum solidum, firmum, validum, robustum ς designat: quamobrem proprie aprum siue veri cin siluestrem notabit: unde Romanorum Aper parua immutatione factum: cui sententiae meae qui refragabitur, rationes ina auri. . Verris & Apri nominibus assignet rectiores. Hinc Ebe unum opidum Aprorum montem non male verteris. χα autem aliter prolatum ursum notat, a quo in i-harts, . A quem Bernar dii in dicimus, Latine is cst qui vi sinum cor sue animum habet. Sicut Mutura Eieulum Ilare unde Leonardus, cui animus est leonum . inex dicitur a in quod L. .. est evum sonum 3 gestu in truculentum edere; a quo fortassis vrsus, mutato B in V vocalem, ut primum versus, deinde ursus citaserit. Et tu leo dicitur,a Etuni, quod V μμ est vivere : quia cor vitae fontem sortiissimum animosissimumque habet, qua ex voce Leo& Λlis Latinis &Graecis: quod si negent, ctymologia nos meliore conuincant. Gh;-H. Grinunoaldus Ormune ruali Germanis is dicitur qui vi sua crudelitatem iracundo: uni P hominum compescit. Pipinus a Papeii verbo, quo praeter communem significationem . . '' pro doloribus partus utimur, eo quod acutum sonum edere soleant parturientes. Pinautem dolor est. Hinc Pip pla parturientis dolor nomen ab euentu natum, ut apud Latinos Agrippa dc Caesar. Caroli nomA Carolus a Car SI Ini quorum hoc altum de clarum significat. Cari igitur syncopios. 'c' is dicetur qtii velut apex cil & claritas corum quos caros habemus . ia is micari vulgo dicimus pro eo quod Latinus diceret, est egregius 5 excellens vir: quasi claritas inretcos quos caros ob virtutem habere debemus. Car autem, a quo Carum Latini habent, nostras esse in Amazonicis ostentum. Inter Carolos nobile cognomen sortitus cst Maria πιι tellus, ita vocatus quod esset tamquam malleus ferreus omnia confrinpensi de qua vel sola voce cognoscas nostra Francos lingua, non Allem anica locutos. cium mariti apud nos aurigis adhuc in usu sit frequenti, pro co malleo cuius non caput modo sed manubrium etiam ferreum cst: cui vocabuli compositionem & natales in Atuaticis tradidi. Paulus Amilius 1 viribus Martiis Martellum di tum scribit, quod quidem veritatem hac sola parte tuetur qua res ipsi,non nominis origo spectatur:quamquam id nobis conmitti flat, de Martis nomen Ac Martelli ex codem sonte derivarii in quo mari vocabulum nostras repertu id notat quod Latinus diceret, proilus confringere: unde Mortalium dammt Mors Romanis. x nobis Ino; t pro violenta morte a percussore illata, de inritar pro La-: Clin. trone, M inartzr pro tormento,& naartet pro malleo ferreo, a quo pro quouis malleo Itali
950쪽
Or. 79Martesiis. 6c Gallo-Franci Marteo deduxerunt. Sed ut omnium fere animi proni sunt, maxime Gallo Francorum aetatis nostrae, ad voces vernaculas c Graecia repetendas, in quorum numero Budaeusta Perionius principes ceterorum sustragia auctoritate sua, quo volunt tauhunt, suspicabitur quisquam saarito vocabulum nostras a Martyr G cotum d scendi illa: Se quia veritatis Euangelicae testimonium pcr mortes 5c tormenta a primis Stiristianis perhiberi coniueucrat, Martyris nomen pro cruciatu cla tormentis in usum venisse: quod equidem ita habere non infitias irem , ni si analogia primarum vocum Gom de suor, de inde factarum suar de Gam mutationc rotundi,quod prius cst,in yn quadratum aperte contrarium testarctur nisi etiam vocum antiquistiniat uni iuncem nantium significatio&vsus, multo quam Christi martyres in ienato saeculorum cibo nam. si erint, vetustior, incclini faceret, & contra sentientes falsitatis & magni erroris manis staret. Sed quid Z aiat quisquam , unde martyris nomen deduces, quando Onan a ad primogenia Cimbrorum vocabula redigere moliriri num de testes ante salutis nostrae auctorem natum tornaciatis de cruciatibus ob vetitatem assiigebantur ' Non est huius loci omnium vocii reddere rationes, sed ne subterfugere aut declinare hanc tragulam videamur, Martyri Graecorum veram nominis originem assignemus. Mar pro fama' 'o de opinione incerta Cimmeriis usurpari non ita multo ante dictum. Tui et vero testem vocari. 5 dum verbum est idem cilc quod tellari, pueris notum. Mar-nne igitur testis erit eius opinionis quae incerta est de cotrouersa, quo in vocabulo terminatio est a Graecorum consuetudinc aliena; qua ad sermone suum accommodata, Martyr vel Martys pro telle dixerunt. Liquet itaque & hoc vocabulum C reconditis nostris thesauris esse
suppilatum , tametii aliam acceperit caudam , 5 co non testem modo dici, sed illud etiam , qua in te testimoniis opus sit, indicari. Quae enim res demonstratione doceri possunt, quae item sentibus p sentcs comprehenduntur, iis frustra testes adbibentur: Π . - . nisi apud illos apud quos plus auctoritas valet quam cxplicata caussa; quae admonitito,ut v leuis prima notate videatur, non abs re tamen esset, ii in omnibus iuris prosei tum diatri bis scriberetur,& perpetuum sibi locum in medicarum consultationum disceptationibus haberet, in quibus plerumque testibus iam olim mortuis de vivi hominis temperamento, morbo, symptomatis, caussis , mediis agitur : quod tolerabilius tamen eo videtur,quod non cxigua medicorii pars non tam c principiis te standamentis artem diadicerint quam ex libellis aliquot de chartulis sibi obiter copararint. Plato latis ostendit frustra Hippocratis auctoritate in testimonium apud doctos homines vocari,cum postea nihilominus quaerendum iit an Hippocrates cum ratione consentiat: quo fit ut si huius ductus nusquam non sit si,quendus, nequicquam testes adhibeantur, apud illos, inquam, qui quid in recta ratione iit, queunt pervidere. Eam ita l. vocabulum Martyr ad originem vocatum viam praemonstrat, quam omnis postea philosophorum coetus cst instessiis, iurisperitis semper exceptis, Sc indocta clinicorum turba, auctorum artis suae titulis recitandis magis iactabunda quam sollers in morbis, caussis, remediis ex ratione de cogno: cendis δc iudicandis. Aristoteles aegrotus non serens sibi perinde atque rustico quae facienda essent imperari, caussas eorum quae iuberentur, non Hippocratis
auctoritatem voluit adhiberi, exemplo ab AEliano non otiose ad rem suam translato. Videas nunc quantum mysteri, in unius vocis natalibus recte perspectis delitescatiquod T silm τι tamen non ita accipiendum,quasi omnino nusquam in iis quae ratione doceri possiant testes sint citandi, quos admittimus nonnumquam breuitatis caussa, ne rationibus explicandis prolixiores quam tempus serat, cuadamus i nonnumquam ut eos laudemus qui eandem nobiscum demonstrationem sunt secuti; nonnumquam ut praecepta hominum animis auctoritas conclutioni nostrae opituletur. Verum nominum fabiicator genuinum verumque testimonij usum cxplicare volens sic nomen secit, ut dum testis adhiberetur, quantumuis certum sit cx siua natura id cui adhibetur, ad incertam tamen descen)at opinionem. Longius nos abripuit Martellus siue Martet. o quo Malleus Latinis mangonio a quivis homine facile cognoscendo, non vero a molliendo, ut putarunt q'idam; cum malleus non molliat aut serrum aut quod uis
aliud metallum, sed ignis vi emollitum ducat; nisi percutiendo quendam calorem dcias, per accidens, ut loquuntur philosophi, id posse diceretur. Sed haec alterius