De viribus imaginationis tractatus, authore Thoma Fieno Antuerpiano ..

31쪽

ἀ8 DE U I R D B u ssicuti non refrigerat nec humectat per se, sed mediante temperamento membrorum ita est verisimile,quod etiam per se non calefaciat, sed solum mediante calore reali,&consequenter, quod per se nullam faciat al

ae rationem.

Sexto ; Si anima posset sic eminentercalefacere, posset calefacere externa omnia

caloris receptiva: sicut sol qui eminentercalefacit, calefacit omnia ealefactibilia, animalia, lapides, ligna, &c. At non experimur animam per aliquam peculiarem potentiam calefaciendi externa corpora calefacere ue sed calefactionem a notus in exterea proma nantem solum fieri a calorexeati corpori nostro formaliter in exsistente. Ergo. Si itaque anima per seipsam non potest alterare, sed solum mediantibus quali talibus realibus di alterativis 3 ergo etiam per se non potest facere 'ullam substanti,

Iem transmutationem e generatio enim praesupponit alterationem. Porro, etsi an

ma non alteret directe per seipsam; tamen potest alterare per accidens, ut inquit Divus Thomas loco proxime citato , appli-xando activa passivis, id est, permotum localeth applicando illa agentia, quibus illae qualitates reales di alterativae formali-- ter insunt. Addo S ego, posse alverare me

idiantibus qualitatibus primis, quibus ipsa. utitur tanquam instrum is: de quo eritonci usio sequens. Ad

32쪽

IM AG INATIONI S. 29 Ad argumenta interim respondetur: Ani-naam quidem alterare, sed non alterare eminen rer per seipsam, seu per aliquam potensiam vialem ab essentia ejus promanantem, sine qualitatibus realibus sed solum alterare mediantibus illis, temperamento nimirum partium ,& calore nativo. Nec aliud probant argumenta ibi allata. Sit ergo conclusisLV II. Anima, mediante temp ramento partium & calore . nativo, potest per se vitaliser & effective alterare & g

nerare.

Hac conclufio est manifest'. Nam anima mediante temperamento stomachi, generat chylum, mediante temperamentis hepatis, generat sanguinem , mediante temperamento cordis , generat spiritu F, mediante temperamento seminis & uteii , producit vivens: ergo generat. Ista enim omnia fiunt per generationem & substantialem transmutationem r atqui generatio non potest fieri sine praevia alteratione, ec stem quod facit generationem , facit alterationem secundum commune axioma

philosophicum , quod idem est inducens

sermam, di disponens materiamr ergo anima etiam facit alterationem , quae illorum generationem praecedit. Quamvis itaque

anima per solas suas potentias, seclusis qua ii alibus realibus corpori, qua mixtum est,

33쪽

3o DE V L R I B u sinexsist entibus , non possit alterare aut generare 3 tamen mediante partium tempexamento potest, quatenus eo utitur tam

quam i nstrumento ad alterandam, ad quod ejus potentiae sunt insufficientes. Pro quo est notandam, primo, quando dicitur animam alterare, nis esse intelli gendum ipsam solam alterare ut agen, tintale, seu agens quod, sed solum alterare ut agens quo , sicut conclusione g. supra estollensum : id est, non solam animam est Tare, sed corpus animatum s sic tamen, ut anima sit ratio alterandi. Anima enim cum

sit forma , di forma sit principium agendii rhacipale; sequitur & animam esse principium agendi principale. Unde quidquid

corpus animatum alterat, generat, merit, facit ratione animae.

Est secundo notandum, non esse dubium. quin corpus animatum possit alterare, quatenus est mixtum: sed de tali alteratione

hic non loquimur; sed de illa quam facie

qua est animatum. Et sic dieo, corpus ani malum non tantum alterare qua est mi tum, sed etiam qua est animatum e &sic merito dico animam alterare. Verumtamen anima non alterat per se solam , sive non alterat immediate per suas potentias vitales, sed mediante insuper partium tem peramento & calore nativo, membris corporis inexsistente. Et anima non concoquit

34쪽

& convertit chylum per suam nudam facultatem concoctricem; sed per plam partium

temperamento & calore nativo adjutam, que is anima utitur tanquam propriis in-st tum entis ad alterandum. In quo animadvertere lie et differentiam in modo quo anima corpus Alienum laternum localiter movet, di quo alterat: movet enim per se primo, per solam suam potentiam vitalem, ita ut inter potentiam ejus & partem . motam non mediet alia causa ; non autem alterat per solam suam potentiam, sed inter potentiam di qualitarem quae inducitur mediat calor nativus & partium temperamentum , sine quibus potentia ipsa animae non posset inducere alterationem. Verum dicet aliquis , Si anima non alteret immediate per sucis potentias, sed tantum mediante temperamento , & qualitatibus rea libus membris corporis cjus inexsistentibus, ergo ipsa per se non alterat, sed illse

qualitares : A sic corpus animatum non alterat, quatenus est animatum , sed tantum 2 quatenus est mixtum, di quatienus in se habet qualitates reales , quae formaliter alte Iant; non aliter quam alterat ignis persuasqualitates,. qui tamen non est animatus. Et sic ait e ratio illa non potest adseribi animae, sed tantum partium temperamento : ad G-que non est verum, animam alterare , aut corpus animasium alterare ration omimae, B ψ . aut

Corale

35쪽

- a DE VIRI Busa ut qua est animatum, sed tantum qua est

mixtum.

Sed respondeo , quando anima at terat mediante temperamento partium, non somlam alterationem fieri in virtute temperam menti ec caloris, sed etiam in virtute animae, di animam coalterare & cooperari; Fc Praeter vim quam influunt qualitateripta I eales in id quod alteratur, etiam animam. Peculiarem vim influere , seu in ip squa-ὲitates , leu in ipsum passum, per quam alteratio aliter fit, quam fieret si ipsae tam tum alterarent. Et ideo non solum ipsum

temperamentum alterare, sed etiam animam illo temperamento ad alterandum utentem. Pro quo est notandum , qualitates dupliciter agere posse s vel in virtute propria, vel in virtute formae a teriu&supe xioris: sic etiam temperamentum partium di calor nativus , vel possunt agere in virtute propria , vel in virtute animae, seu ut corporis animati initiumentum. Cum Op xantur in virtute propria, tum solum simplicem saciunt alterationem : cum operan tur in virtute animae, tum alterant modo tam excelso, ut quod alteratur, dispona- tur ad formam sanguinis, spiritus, seminis, ossis, carnis, &c. Quando hoc modo alte- Iant , tum alteratio non est effectus tem peramenti solius, aut caloris nativi, nec est

cffectus corporis ut est mi iunis sed i

36쪽

Ι M.A 5 N-ΑΤ I ONI S. 33 super est effectus animae, dc corporis ut est animatum. Quod probatur: Quia si corpus

non esset animatum, talis & tanta alterati σnon amplius fieret : posito etiam, quo Sper potentiam divinam idem temperamen. tum in mortuo corpore remaneret , quod amesa suerat in vivo. Itaque cum globus plumbeus, qui ante erat frigidus , per corpus transmissus , exit calidus a ille est ali ratus a corpore nostro ut est mixtum , M sola virtute tempe ramenti : at cum cibus sic est alteratus, ut sat chylus, sangui S, OS, caro, non est alteratus a corpore ut est mixtum, sed ut cst animatum; & est alteratus non virtute pio pria formalium qualitatam in corpore exsistentium , sed virtute animae. A corpore nostro ut est mixtum, Sc. aqualitatibus virtute propria alterai tur,. lectus, vestes, corpus Sc panis, quae corpori nostro deforis apponunιur: sed quae sic a

corpore nostro alterantur, ut alterentur ta-rli dispositione, quam nobilissimae ejusmoridi sormae, sanguinis scit icet, spiritus, semi-niS, dic. consequantur, ea non a solis pri mis quesitatibu S, aut a temperamen o , se Lab ipsa anima alterantur. . Solae enim qua litates Virtute propria non possunt alte Iare alterati Cne ejusmodi formarum sti- sceptiva. Et si autem dicam in conclusione animam per se alterare, non propterea di in vere dc persea iterare , emine Ater-colo . B 1 . MOD

37쪽

D a VP u g rem producendo sed dico alterare pers ad distinctionem alterationum aliarum quae ab anima fiunt per accidens, media tibus sanguine & spiritibus, quos ipsa permotum localem diversis partibus applicat. Dico enim non tantum sic animam alterare per accilens s sed etiam active per se influendo , & vitaliter cooperando. Nam in illa alteratione, qua spiritus & humores moti praesentia sua alterant, anima non co- alterati sedetantum applicat alterans & ili' alteratio, in quantum est alteratio, est mere physica, & non vitalis. Nam cum hamo. res & spiritus ab anima moti membrum aut chylum calefaciunt, actio qua illi calefaciunt non est actio vitalis , sed tantum physica . Motio equidem eorum est actio

vitalis ab anima prosecta, sed actio qua ipsi

iam moti praesentia sua alterant, non es vitalis. Pro fici sei tur enim ab humoribus &s iritibus, ut sunt corpora mixta, dc non ut animatau nulla enim anima praediti sunt. Denique,talis alteratio est animae per accidens, & ab anima non est intenta. At cum tinima concoquit, illa concoctio, quae est alteratio, aut alterationem includit, est viralis, & fit ab anima, & ex intento animae

utentis partium is mPeramento, tanquana, instrumento ad finem alterandi. Ur autem

persectissime intelligauit quomodo araei inaa teret , dico, animam, formabitrio quesin

38쪽

IM A G I N A T I G N I s. 3 ue do, non alterare, nec dσper se prcsducere ullimr gradum caloris, ei stinetirm rea litera gradibus catoris quos ipsae qualitate realas corpori in exsistentis in se habent. Anima eni avide peris , nec eminenter, nec . format iter est calofactiva; sed alterat qua tenus calo tem & te a peramenta partium corporis illustrat, & elevat ad effectum nobiliorem , & iis uti ur tanquam instrumentis, atro lendra Corum virtutem ad modum alterandi nobiliorem , quam ipsa ex se pro . ducere nata sint ue ad talem scilicet dispositionem, quarta nobilissilvae formae sangui- his, spiritus , carnis , ossis, &c. subsequuntur : quae non sequerentur dispositionem quam ipsa temperamen ra , seu quali uesreales propria virtute producere i osse M. Et sic alterat cooperando ira temperamento, & vim aliquam illi & qualitatibus pri-- eis influendo. Et quae sic alterantur, Zicuntur ab anima alterari &immutari, non ab i pso temperamento ; es quod actiones causae principali, non insinu mentali a dicit . bantur: in illa autem actione, temperamentum non sit agens principiae, sed tantum L ans tumentales anima vero si ipsum aget a principale. Et talis alteratio quae sit vitiu- te animae , differt ab alteratione quae sit a solo temperamento , in eo , quod illa quae ab amnia' sit sit actio vitalis ; quae vero ,

solo temperamento , sit soluturnodo physica di naturalis. cst μ

39쪽

3ε DE VIRI Bu P nebilis V II I. Anima illo modo alterat corpus Alienum Inicinum per potens tiam concoctricem. Cmnis ergo alteratio quae sit ab ani ma , est Concoctio: & per nullam aliam potentiam anima alterat , quam per concomctricem. Illud autem quod ipsa alterat,est corpus Alienum Internum3.id est, substantia ab anima non informata , intra corporis peripheriam contenta. Anima enim nec alterat corpus Proprium, nec corpus Alienum Externum, quia non concoquit illa somnis enim ejus alteratio est concoctio sed tantum Alienum Internum: & illud equidem non omne, sed tantum quod est concoqui bile seu alterabile ejusmodi alteratione vitali. Tale autem est alimentum. Ex quo sequitur , animam nihil alterare nisi alimentum. Alimentum autem est duplex : aliud remotum , ut cibus; aliud pro Vpinquum , ut chylus , sanguis , humores spiritus. Itaque haec omnia anima alierat; ut vel in corporis substantiam , vesin spiritus, qui sunt corporis necessarium

instrumentum , convertat. Alterat anima etiam medicamenta, excrementa, sed non ut talia , sed ut alimenta, in quantum ea sudet in alimentum convertere : alterat enim illa cum intentione concoquendi,

adsimilandi, etsi in sua intentione falla-rtur. Multa alia in corpore nostro alteran'

40쪽

globus deglutitus , &c. sed, ut dixi , illa non alterantur, vitaliter, nec ab anima, aut a corpore ut est animatum , sed tantum ut est mixtum, & ut est calidum ; cum non sint concoctibilia , & nihil anima altereti, nisi quod est, vel simpliciter, vel secundum quid, concoctibile.

Modo quaeritur, an anima etiam corpus Alienum possit movere motu. secundum, locum. Et videtur quod non. Arist. a. de anima text. a G. dicit an am non posse movere quodcunque corpus, sed tantum pio prium. Pariter D. Thomas par t. l. q. III.

resp. ad 4. quaergns, an anima separata possisit corpora localiter movere , respondex quod non & probat ex eo , quod anima conjuncta corpori non possit movere nisi corpus quod vivificat 3 ut ex eo, inquit, patet , quod brachium mortifica. tum amplius movere non possit, propterea quod illud non amplius informet. Qua et si diceret, si anima posset movere quOAnon informat , posset movere brachium gangraenosum , sicut movit ante cum e R set sanum: at illud non posset movere; di non videtur . esse ratio, cur illud post

non m GV eat, cum antea moverit, nisi quia antea informabat, postea non : ergo rati

movendi est ex eo, quod sit forma. Cujus