De viribus imaginationis tractatus, authore Thoma Fieno Antuerpiano ..

51쪽

animae instrumentum , di corporis alimentum s de ratione autem eorum est, ut di ad nutum moveri,&dirigi ab agente principa- 'licia membris nutri dis 'ossint, ut valeant eorum usibus inservire. Neque pol rant per instrumenta corporea moveri equia imprimis illa ubique & in omnibus partibus similaribus esse. non poteranti secundo, quia ille motus minime fuisset ex. peditus , sed valde molestus, spiritus vero debent tara ad omnem usum paratissimi. Ita vegetativa plantae attrahit succum terrae ro alimento , qui tamen est externus, dcἔuem non informat; & sine corporei ininrumenti constrictione vel trusione , in summam usque arborem trahit , spiritali quadam motione : cur non & animae superiores eandem movendi sui alimenti emcaciam habere dici possint i Forma magnetis trahit serrum, ambrae paleam, pharma ei humorem peccantem; di tamen ulla istorum insormat illud quod trahit. Ad secundum respondetur, negando sequelam. Nam sanguis di spiritus, & quae in corpore sunt, di jam sunt animae instrii- mentum & propinquum alimentum , ab anima vim & impressionem receperunt, qua idonea facta 1unt ad eiusmodi animae imperium recipiendum quae extra corpus sunt, multaque alia in corpore exsistentia quaς a corpore non sunt alterata, non item. . Quod

52쪽

IMAGINΑΤ IONIS. 49 Quod anima gangraenosum brachium non amplius moveat, equidem est quia illud non amplius informat: sed non sequitur, quia illud no amplius informat,ideoq; non

movet; ergo alia quae etiam non informat, itidem movere non poterit. Nam alio mo, do movet corpus proprium , alio modo ea quae in corpore continentur , ejusque tantum vel sunt instrumenta vel alimenta. Illud movet qua est forma ejus, haec vero alio modo. Ad tertium dico, Animam tantum tangere contactu virtutis 3 quod sussicit ut illa valeat movere.

tque ista sic se habent ordinarie & Ω-cundum naturam in omnibus corporibus. Legimus autem , praeter communem cursum naturae, aliquos aliquando mirabilem di in proprium corpus, di in ea quae in corpore continentur essicaciam & virtutem habuisse. Narrat de quodam Avicenna.qui, cum ellet, corpus suum paralysi assiciebat. Scribit D. Augustinus de quodam,qui aures unam Vel ambas pro arbitrio movebat s de alio, qui totam suam caesariem, toto corpore immoto, quantum capilli ot-cupabant, ad frontem deponebat, Te vocabatque cum vellet. Illud etiam pene om-nom, inquit, fidem superat; quod quida meorum quae degluti isset plurima & varia Paullatim contractis praecordiis , quasi de C sacculci

53쪽

so DE VIRI Rus sacculo quod placuisset proferebat. Reserti dem quendam sudare potuisse cum vellet: alium lacrymas pro libito prompsisse. Narratur , inquit, & presbyteri cujusdam,

Restituti nomine, vis naturae admirandas qui cum volebat,sese abducebat a sensibus, di jacens mortui hominis ostendebat speciem, ut non solum vellicantes & pungentes non sentiret, sed etiam admoto igne ureretur sine ullo doloris sensu. Quibus exemplis indicatur, nonnullos excrementa humores in corpore suo contenta,& par tes etiam aliquas per imperium Voluntatis

movere potuisse. Nam qui se paralysi afficiebat, videtur hoc debuisse sacere, humores internos in spinam & nervos mittendo, di inde iterum educendo. Qui se in exta sim promovebat, debet hoc fecisse, humores pituitosos in cerebri ventriculos & substantiam agendo, & inde, cum placeret, e

ducendo: qui pro libito sudabant & lacrymabantur , serum pro imperio movendo. Haec exempla reserens coeliusRhodiginus lib. 2O. cap. I s. mirabilem animae in proprium corpus vim fatetur, & corpus animae imperio plurimum obedire; eo quod si forma per se subsistens, & non indigens

peregrino adminiculo. Verum ista non adizuunt admirabilem animae in eorpus efficaciam , sed potius particulares aliquorum hominum proprietates , di singularem cor-

54쪽

ΙM GINATIONIS. SI poris conformationem, quae non eodem

modo est in uno, sicut in altero : illa enim potius pendent a peculiari quadam membrorum consormatione, quae non semper in omnibus est eadem. Aliqui habent aliquas partes magis musculosas quam alias , aut habent musculos in aliqua parte, in qua non habent ordinarie alii homines: & taἀIes possunt movere unam partem,quam non movent alii. Sic asini, equi, movent aures; homines non : quia in asinis & equis peculiares musculi aurium motui sunt destinati; in hominibus non. Canes erigunt pilos, dc aves plumas suas, &histrices pinnas 3 homines minime : equi movent & concutiunt totam cutem; homines non . Quod sit, quia eorum omnium cutis non est ita firmiter corpori adnata , & magis musculosa & ideo eam movere possunt, dc movendo movent ea quae illi inhaerent. Animalia rumi nantia cibum degluti tum ad os possunt revocare e quod homo non potest. Quae omnia fiunt, non ex imperio animae super corpus , aut ea quae in corpore continentur; sed ob peculiarem membrorum conformationem. Sed forte etiam aliqua eorum arte magica contigerunt,aliqua fraude & dolor aliqua forte etiam non sunt vera , sed ex relatu & fama hominum narrata. 1 deo non est exemplis omnibus adhibenda fides. Restat videre, an anima etiam valeat C r movere

55쪽

movere corpora aliena externa, sive ccx pora quae non infirmat, extra suum corpus proprium constituta, ac remota. Et videtur c quidem quod sic , primum authoritate. Etenim Avicenna 4. 6. naturalium Cap. 5.

quem secuti sunt Algazel, Albertus Magnus, Marsilius Ficinus, Pomponatius, Paxa celsus,&alii adeo magnam vim animae di imaginationi adscripsit, ut dicat eam non Iantum tir corpus proprium, sed etiam in corpora externa & longe dissita agere posse; ea non tantum alterare, fascinare , & aegritudinibus assicere, sed dc loco movere posse : adeo ut hominem longe remotum ex equo dejicere, & tempestates & pluvias eXcitare, Sc consequenter nubes & vapores sine queis illae excitari non possunt localiter valeat agitare dc movere. Probatur secundo ratione. Intelligentiae agunt & operantur per intellectum & voluntatem , ut est communis Scholasticorum , & etiam Arist. in libris de coelo sententia, & per ea possunt corpora movere. Sic intelligentiae movent orbes, prosternunt exercitus, movent elementa de nubes,

ut de diabolis est manifestum , corpora asi sumunt, &c. Atqui anima est etiam intelinlectu & voluntate praedita, & similis super nis intelligentiis. Ergo etiam per ea sciem potentias potest operari, de quidem etiam

in corpora externa.

Tertio;

56쪽

IMAGINAT IONIS. SI Tertio ue Anima, ut supra dictum est potest movere corpora interna quae non informat: ergo etiam potest movere externa. Probatur sequela : Quia , quod anima non posset externa movere, sola ratio esse videretur , quod illa non informaret. Sed illa ratio non valet, quia aliqua interna etiam non informat , & tamen movet. Ergo e tiam externa movere potest , etsi non informet. Quarto I Magnes movere potest corpora externa a se remota. Ergo videtur quod di corpora animata idem poterunt. Proba tur sequela : Nam corpora animata habent formam & essentiam nobiliorem quam magnes : anima enim est multo excellentior sorma quam sit forma magnetis. At quae essentiam habent nobiliorem , ea videntur quoque & modum agendi debere habere persectiorem. Ergo. conciam XII. Anima non potest directe di per se ac immediate corpus alienum externum si ve remotum m OVere. Pro cujus intelligentia est notandum , animam dupliciter posse corpora externa movere e primo , ut causam moralem s sic enim suadendo, rogando, minando, per terrendo , potest esse causa ut res externa moveatur; sic minando possum facere ut homo aut canis, qui antea quiescebat, mo

Vedius , di a me aufugiat & currat, etiamsi C a quam

57쪽

34 DE VIRI Bus 'quam maxime esset remotus ue perterrefaciendo possum facere , ut qui in alto tecto sat quietus , tremat & cadat , rogando dc blandiendo, sacere ut qui sat inferiuS , accendat sursum, volutetur, veniat at me, ab ineat, proficiscatur Romam, &c. Sed de tali causalitate nos hic non loquimur, sed de causalitate phy sica , qua anima exterhum corpus propria virtute di effective possit movere. Secundo, potest etiam corpora movere per accidens s movendo proprium suum corpus, quo moto, aliud ei substantialiter contiguum corporaliter impellitur, protruditur, vehitur, aut circumagitur. Sic possum hominem, lapidem, baculum impellere , attrahere, vehere, lapidem projicere , currum agere, dic. Et de tali motio, ne non est quaestio. Sed hic est quaestio, an anima per se, non mediante motu loca It corporis sui aut partium ejusdem , possit effective per imperium & immediate corpus aliquod Externum movete ; & de tali motu est intelligenda Conclusio.

Et probatur primum authoritate. Nam Arist. a. de anima, text. 25. dicit , animam non posse movere quodcunque corpus, sed tantum proprium. Et D. Thom. I. pari. quaest. I II, responsione ad 4. quaerens, an anima separata possit corpora localiter m Vere, respondet quod nom arbumento,

quod anima conjuncta non possit movere nisi

58쪽

. IMAGINATIONIS. 6s nisi quod insormat. Quibus verbis manifeste indicat, quod saltem externum corpuS nulla ratione movere possit. Hoc etiam docent Valentia disp. 8. quaest. 8. puncto a. Zoares, Conimbricenses, Valesius in sacra philosophia, & breviter est communis opis nio omnium Peripateticorum. Probatur etiam experientia : Quia videmus nOS nullam rem externam posse virtute animὴς nostrae movere , nisi quatenus illam tangimus & corporaliter protrudimu S, aut quaqua ratione movemus; per solam autem rei visionem , vel cogitationem, vel imaginationem de ea, vel voluntatem movendi illam, videmus quod eam

nunquam movere possimus.Quantumcumque enim quis diu lapidem inspiciat, aut deco cogitet, aut habeat voluntatem eum movendi, nunquam movebit eum 3 ut nequidem vel minimam plumam. Imo tantum abest ut externam rem movere possimus, ut ne quidem partem propriam corporis gangraena aut paralysi affectam ,

quantumcumque eam movere desideremus, ct de movenda cogitemus , movere Valea

mus : ut iam supra ex D. Thoma est alla

tum.

Ad argumenta respondeo. Ad aut horitatem Avicennae , Algazelis , di alio- tum, illos fuisse nimis superstitiosos in extollenda animae & imaginationis virtute,

59쪽

sε DE VIRI Bus& ea adscripsisse imaginationi, qua: sunt

adscribenda virtuti diabolicae. Nam cum viderunt di audiverunt aliquos homines mirabilia supra naturam fecisse, non habentes adhuc it Iam notitiam maleficiorum dc artis magicae, quam nunc habemus, putaverunt eos illa facere per vim suae animae dc imaginationis, cum fecerim virtute diaboli. Alii eorum fuerunt homines magici de superstitiosi, qui ideo dixeru, animam tanta posse, ut illo pallio tegerent impietatem artis quam profitebantur. Quod si

anima haberet virtutem res externas moin

vendi, utique illa potestas omnibus animatis indita esset: at nemo hodie talia virtute animae facere potest, nisi sit magus: ergo. Nec valet , quod ipse, tacitae occurrens obiectioni, dicat, non omnes talem virtutem habere, sed eos tantum quorum animae sunt nobiliores, uec a terrestri saece magis separatae, dc sub felici siderum constes latione creatae,& ab iis influxum adeptae: quia imprimis virtutes coelestes in animam, utpote spiritualem, influere non possunt; ut infra dicetur. Secundo, quia si aliqui homines talem potestatem haberent, maxime haberent viri sancti, ingeniosi, & docti . tales enim quando animae aliae aliis possent esse persectiores viderentur merito eas prae aliis habere excellentiores : At nullus hodie est, quantuincumque sapiens ves sandus

60쪽

IMAGINATIONIS. STctus, qui vel festacam quidem extra se sine 'attactu corporali, solo animae nutu diim-ῖehio, movere possit: ergo.

sed secundum respondetur Id esse, quia illae sunt subitantiae separatae, solo imperio intellectus dc voluntatis quae nulli corpori alligantur moventes. At anima no-sra , et si iit quidem separabilis, in hoc tamen vitae statu est corpori immersa, di per ipsam determinata ad suu in corpus s sic ut eius virtus motiva non sit generalis S in determinata, sicut angelorum , sed ita d terminata ad illud , ut nihil movere possit, hi sit vel illud ipsum quod informat, vel qua habent necessariam cum illo connexionem, in esse instrumenti, vel a Prienta dic. Si anima posset agere per imperium intellectusti voluntatis , qui sunt immateriales, & ad nullum mobile specialiter determinati,

posset sorte ei iam externa quaevi S moVCIeydi ideo forte separata etiam alias re S prae rer corpus suum Novere potest : at in corpore limitatur & adstringitur sic ut non possit agere , in i si per potentias quas in materia habet , seu per . potentiaS male riales τ atqui in corpore animato non sunt x les potentiae, quae possint res externas movere : quare mirum non est , si eas Novere non possit. aod nullae rates sim tinaobis potentiae, probo: Quia pote notaeqv K in viventibu hint motivae , vel sunt

si I . . . Poten,