Rei rusticae libri quatuor, vniuersam rusticam disciplinam complectentes, vnà cum appendice oraculorum rusticorum Coronidis vice adiecta. Item, De venatione, aucupio atque piscatione compendium, ... Auctore D.D. Conrado Heresbachio ..

431쪽

dinis plusculum habeant. Amnissaris unius coloris, robusto corpore, membrisque adimi ri confirmatis & caeteris iam dictis indiciis cospicui requiruntur. In matribus easdesere notas quaerere oportet,quas in mari Matres. hus, in primis autem ut sint vasto corpore, rma eleganti , unius & ipsae coloris, ventre magno &pe fi ore ac posterioribus quadratis amplis. EUPH. Quaenam aetas ad generandum idoneal HIPPOC.

Admissarius adhiberi potest cum iam

membris sit consummatis: na praematuri, eius imbecilliores reddunt. Bittio utrinque vulgaris coitus,at a trimatu firmior, & usque ad annos 2o.admissarius idoneusa generasse enim ad andos qo adiutum in attollenda parte priore corporis. Non enim tempus, sed ingeniti auferre libidinem, Aristoteles tradidit ante Plinium. Sunt tamen, qui antequar tum aut quintum annum non putant admittendum , sed roborandum largo cibo,ut Veneri supersit, quantoq; sortius inierit tanto firmiora semina praebet futurae stirpi : nec minus qua sedecim , nec plures quam viginti, implere volui. Herodotus tradit, vicenis matribus unum admissarium sufficere. Neque tamen

equalis numer' adhibedus sed admissaru

432쪽

uesti mandi,& submittenda coniugia vel pauca vel plurim.a,Vt durare in Plures an . nos possit. Iuveni firmoque corpori no

Vltra I . aut I6. Mediis aliquibus spati is conuenit ad mi stari u separari, propter noxa furoris alterni,habita interim cor poris ratione. Sunt enim alii aliis imbecilliores viribus. EUPH. Foemitas qua aetate admittuntur: HIPPO C. Foeminas bimas concipere posse, sed praestare tri

mas, ut post tertium aut quartum annu, enixa foetum educat: camque post deci mum annum non esse admodum utilem, nam ex annosa matre tardam & inertem

Equarum prolem procerari. Vndenis mensibus partiatem runt duodecimo gignunt. EUPH. Aetatem unde cognosces,sii de ea hesitaverisZHIPPOC. Eam clim alia tum praecipue dentium significatio prodit,atque iide-Dὸhtes te , qui aetatζm notant γνωμονες G ce vo, cantur, qui Vbi exciderint equus neque deleetat spe, neque reuendibilis est. A ri

stoteles tradit, equorum dentes o. esse, quorum quatuor mense tricesimo muta

tur bini utrinque supr a dico & subter. Incipientes quartum agere annum itidem reiiciunt inferne&superne duos ab utraque parte,perficetis q. annis, & instante quin-

Aetas edentibus.

433쪽

quinio, reliquos eiicit superiores& inferiores,eos qui nascuntur cauos habet. Sextum annum ingresso primorum cauita tes explentur, septimo omnes expletos

habet, neque ulla deinde cauitas restat, quare deinceps nulla e dentibus cognitio. Sunt,qui ex iuncturis cauds iudicet, ubi aetas in dentibus agnosci desinit. Palladius prouectioribus tempora cauari, supercilia canescere , dentesci; promine re tradit. Aristoteles addit aetatem quadrupedum cognosci, si cutis prstenta maxillis detram mox relaxata illico in suuredeat locum,id indicium iunioris,contra, si rugata maneat veteris. Vitae tem - .pus Vt plurimum ad ro. annos, non ullis i m ad 3O. ahit o. atq; adeo ad 3 o. ut Aristo teles tradit, si & naturae bonitas, & cura diligens accedat . Proditum est, vixisse

equu7 annos. Foeminae minore quam

mares spatio,&admissarii alijs maribus

proptes coitum,Viuere trac intur. Crescendo sinem faciunt equq quinquennio, mares sexto aut septimo. EUPH. Quae- . nam existimas tempora magis admissurae idoneat HI P. Ab aequinoctio per ver impora, num te pus cum primis opportunum ad

hibere ad missarium equarum desideriis. D d A vere

434쪽

nes.

ORNP ADOR Bh nsn A A vere autem reliquisque anni temporibus remouendum a sceminis putant qui dam, ne, aut cum Volent, aut si id facere prohibeantur, noxam ineant: siquidem ubi conceperint equae a coitu abhorren tes mares calcitrando repellunt.pleris mtamen locis per totam aestatem cum ma tribus committitur admissarius in paΩcua, atque id Vtilius esse, nimirum ut ad desideri aequaru adsint.Cum interdum equae non ante aestatem vel Augustum marem admittant,&Augustales pullipe feliciter adolescant. Tametsi vere editi pulli magis optandi, quod ij per totam aestatem cum matribus educantur in laetis pascuis, & matres eodem tempore,quo conceperint, herbidis campis per annum paruo cum labore foetum educent, nam duodecimo mense partum edunt, ut ex Aristotele paulo ante indicauimus. Eoque tempore maxime obseruandu, Vt ta sceminis quam admissariis coeundi fiat potestas.Quoniam hoc prς- cipue armentum, si prohibeas, libidinis excitatur furiis, unde & veneno nomen. inditum Hi ppomanes, quod equinae cupidini similem mortalibus amorem a

435쪽

iaciat. Id in fronte caricae magnitu dine colore nigro nasci,quod que statim deuorat mater edito partu, quod is p ripiatur, partum aut non diligit, aut noadmittit ad ubera. Nec dubium quin flagrent aliquot regionibus equae tanta libidine, ut etiam si marem non habeant, nimia cupiditates gurantes ipsae si bi venerem cohortalium more auium vento concipiant. Id quod Poeta notat: Scilicet ante omnes furos est ingens e quarum. Vento enim concepisse in Hispania equas proditum, foetumque edu casse, sed triennii vitam non excedere. Aristoteles, iuba tonse libidinem equa

rum extingui scribit. EUPHOR. Quid

si equa marem non patitur , num re

medio aliquo excitaturi HIPPO. Sunt, qui Scylla, vel urtica, vel erit honio herba naturalia linant vel confricent, ea que re libidinem accendant. Non nun

quam ignobilis quoque vulgaris elicit

coeundi appetitum: nam ubi admotus sere tentauit obsequium, foemina abducitur. i qm patietiori generosior equusim ponitur. Sin aut mas ad venere iners,

odore perfricat, detersis spogiasceminet Da a locis

436쪽

locis & admota naribus equi. si mare veMasi raro limus progenerari,sinistrum testiculum Gneretur. admittar ij suniculo obligemus, cum minam,dextrum. Idemq; in Gmnib. prope pecudibus obseruandum .E V p. ano to initu implenturi HI P. Non certonium ero om nes aeque i m plent, ted aliquando uno, aliquando duobus aut pluribus. Alut ultra quindecim initus unius anni equa no tolerare: Sepe quatuor,aut quinque,atque etiam paucioribus contentae. Admitte dae per interualla bis in die, mane&vesperi. Cum satis sit, ipsae matres . declarant calcitrando. Aiunt cognatio-

UT ii, sensum inesse huic bruto, & adduci

η-Iς' di leuiter posse, ut equus matrem in si νηκμη- liat. Proditum est clim quidam velato capite coegisset matrem inire admissari um, sublato velo cum matrem agnouis set impetu in pro rigam facto illum mordicus interfecisse. A coitu mox equa adcursum adigenda Verberibus, ne genita lem urinam profundat. Equam solani animalium a coitu ad Aquilonem, Austrumue currere, prout masculum, aut

seminam conceperit. Colorem illico mutare rubriore pilo, vel quicunque sit pleniore, hoc argumento desinunt ad-

437쪽

,. iii. DE RE A VsΤICA. 2II mittere . Solent post dies aliquot admistionis rursum equae adduci, quod si iam conceperint, admissarium repet lunt, ut paulo antedietum. EVPHO. Quotannis ne implendae' HIPPO. Auaritia nostra singulis annis cupit equas foetas esse. Verum si praestantes velis habere pullos, solum alternis submittas, quo perfectior rirmiorque partus stat: vulgo tamen quotannis Detum educare, solemne. EUPHOR. Asinum quoque conscendere equas videmus. HIPPOC. Maxime: nam hinc mulum gigni duodecimo mense, uti iam dicetur. Sunt, qui velint iubam equae attondi, quae asinum admittere debeat, tametsi alias libidinem extingui detonsa iuba tradant. Praegnantibus equis cura adhibenda,

largoque pabulo firmandae. Quod si frigore 'hyemis herbae defecerint, tecto

contineantur,ac neque operi,neque cursu eXerceantur, neque frigori committantur, nec in angusto clausoue, ne aliae aliarum conceptus clidant.Nam haec incommoda omnia scelum abigunt. Moderatis tamen laboribus exercere praegnantes nihil vetat,imo prestat quam ciosas alere: siquidem ocio refractariae

an quotannis implendaequa. De asino admittem

Praegnates

438쪽

Desectiu

redduntur,& fatigantur citius. Aristo teles scripsit, Scythas equitare grauidas ctim primum se motaere incipit scelus, nimirum ad partus facilitatem id proficere arbitrantes. Cauendum tamen,

ne venter allidatur repagulis, foetu onerosis. Quod tamen si aut partu, aut abortu equa laborat, remedio erit silicula trita & aqua tepida permista dataq; peccornu. Proditum est, abortum facere ex odore extinctae lucernae. Quotannis delectus faciendus, & inutiles equae,& quaae gignere desinunt,destituendae. Nam 1 prima scetura Vltra decimum annum Pullorum non sunt seruandae. Tum enim adhuc tractando viribus pollent & possunt alienari, postrum ratio. non item. Editi pulli manu non sunt contingendi. Laeditur enim vel leuis - simo contactu. Curandum, ut, si in stabulis adhuc in ater, spatioso satis & cali do loco versetur cum matre, ne aut frigus infirmi, noceat, aut mater in angu si ijs eum obterat. Congrua igitur viriq; loca deligenda,Vt neque frigore,neq; calore nimio affligantur. Paulatim dein ' de producendus erit pullus, prouidendumq;,ne stercore ungulas adurat. MOX

cum firmior fuerit in eadem pascua, in

439쪽

quimis mater est,dimittendus, ne desiderio partus sui laboret equ uidem id Pr cipue genus pecudis ac 'iatorum,

niti sat potestas, noxam ttam it. Orbus saepe a reliquis sectis educatur. Matres laetioribus pascuis alendae , quo pullis Vberior laetis suppeditetur ali monia. Quinque mestribus faetis, clim in stabulum reducti fuerint, obiicienda farina hordea cea mollita cum furfuribus, & quicquid aliud tenue natum libeter edent. Anniculi vel in pascua laeta mittondi,vel sursu res & paleae atque scimum praebenda. Varro non prius biennio factos a lacte

remoueri Voluit. Quanquam autem non probemus praepropere amouendos, nos tamen a qui nio aut sexto mense remouere solemus, & laetis pastuis committere, eaque consuetudo non in com moda, re ceptaque est. Porro quam diu cum matribus sunt, utile fuerit pullos tractare nonnunquam, ne,cum a matribus disiuncti fuerint,exterreantur,aut homines exhorrestant. Docendi non irasti,& homines non sollim amare, vertim desiderare quoq;,discat varios aspectus no horrere,

et iasi strepit' sat no terreri, sed appropiquare. Xenopho ait uti pueros pceptor

440쪽

bus,ita pullos oportet domitoribus ommittere, scribere,quibus Xercitiis imbuendi tenim varii equorum v sus, &ad sum quosque instituendi. Sed delatia as, cum de re equestri, equisque domandis uberius dicetur. Iam de ijs iolum disseremus, quibus apud matres de rus ficis exercit ijs imbuendi. Vt autem mansuetiores fiant, frenae aliaque instriumenta equestria in vicino suspendenda,

ut oculis consuescant & videre eorum faciem, & cmotu audire crepitus. Cum vero ad manus iam accedere consueue rint, Varro docet, interdum imponere his puerum bis aut ter pronum inven- trem, postea iam sedentem, hoc facere cum sit trimus, tum etiam maxime cre

anno moderatis laboribus assuefacimus, primum occado in agro proscisso, quod

& pedib. prodest,& gressui: ac deinde aratro,alijsq; paulatim quibuslibet,& frigori caloribusq; cum temperamentopi sparam us. I ia iungedo operi hoc curandii,Vt pares virib.iungantur,ne valentioris robur