장음표시 사용
81쪽
quot locis tanquam te rae adeps sce cundandae terrae inspergitur simo instar, &alicubi quaedam melius sabulo proueniunt. In Africa putres arenae foecundita te robusti sisimum solum vincunt Columella testante. R efert quoque sabulum album aut rubicundum aut luteum sit. Adde terrarum species nonnullas falle- re colore & qualitate. In quibusdam regionibus nigra, tuam pulla vocant, laudabilis, in aliis pinguis rubrica melius respondet. Britaniae cretos a terra laetas sacit segetes,&pasicua optima. A libi densa&glutinosa exuberat, atque in his ipsis cognoscere oportet,quid recuset collis, quid campestris positio,quid cultus, quid sylvester ager:quid humid'&gra
minosiis,quid siccus,quid spurcus. Et in plantis,quae vitibus, quae alijs arboribus, quae siccis,quae humidis gaudeant. Vir gilius putre solum commendat nimirupingue,quodque faci te resoluatur. Id e nim& labore & impensa minima colitur. Proximu pinguiter densum, quod impensam coloni & laborem magno sce tu compensat. Nullum cine terius sicco pariter & denso ac macro. Id enim & dish- culter tractatur,& tractatum magno i
82쪽
bori non refert gratiam , nec deniq; re'
lictu pascuis vel pratis abunde sufficit, quare huiusmodi solum fugiendii. D
Nota terra prehenditur & notis certis terrae condi-Mna. tio. Nem po aqua exigua conspersa glebasi manu subigatur, S glutinoiae leuissi mo tactu pressa inhaerescat, ac picis in morem ad digitos lentescat habendo,ut canit Poeta, eademq; illisa humo non dissipatur, quae res ad monet ei naturalem inesse pinguedinem. Adlisc terram frumentis habilem licet cognoscere, si frequens iuncus, si cardi uis, trifolium, ebulus, rubus, prunus, & alia quaedam, quae non nisi pingui dulciq; solo proueniunt. Vti vicissim macram & amaram declarant atrae R degeneres herbae, frigidum solum retorride natae, Vligin' sum tristes, rubricam oculi, argillos unquae operi difficillima quaeque rastra&Vomeres ingenti onere grauet. Item soli commendatio sisequentes alites corvi
& cornices vomerem comitentur arato
ris vcitigia radentes. Cognoscitur &odore terrae bonitas cum sub occasu solis in quo arcus coelestis deieceris capita, &. cum de siccitate maduerit imbre , sua uem emittit halitum e sole conceptum. 5 pO-
83쪽
Sapore quidem si glebim fictili vase dul
ci aqua madefaetam saporis indicio explores,qualis sapor talis terra erit,si duliacis pinguis, si amara macra. Salsam autem fugiendam etiam in sterquiliniis. Meminisse quoque oportet terram saepe mutari,& cfoecunda fieri sterilem, Id quod in Thessalia olim saetiim tradit Plinius, & nostra aetate pia risque locis
nostrae regionis compertum. Accedit, eandem terra quantumuis pinguem no omnia ferre quod prudenter admonuit Poeta. NO omnis fert omnia tellus.Adde, coeIi rationem plurimum conferre solo, neque coelum neque aerem ubique eiusdem temperaturae. Quare prudentis est patrisfamilias ingenium ,& positionem agri sui subinde contemplari, Omnique tempore anni, siue in herbis, siue in frugibus naturam agri cognosse cere. Considerandum igitur quid quo
que loco serere expediat, alia enim ad frumentum, alia ad vites, alia oleo accommodata, alia foeno&pabulo. Ne que in pingui terra seruntur omnia re- , neque in macra nihil. Rectius in tenuiore terra seruntur quae non multo indigent succo, ut cythilus, sporta,
84쪽
cicer p aeter legumina quae vellunturAE no subsecantur.Pingui rectius seruntur quae succi sunt maioris, ut holus, triticum,siligo, hordeum, linum. Quaedam etiam in annum sequentem prospiciunt quod relicta terra reddunt meliorem, ut lupinum pro stercore inarari solet. Discernenda quoque quae fructuosa ab ijs quae ad voluptatem conseruntur, Ut pomaria, floralia. Item quae ad victum& delectationem neque ab agri utilitate disiuncta, Eligendus locus salicto, arundineto quae humidum requirut locum. Contra ubi segetes frumentarias & legumina, & quae siccis gaudent. Vmbrosis asparagos & similes. Alia ubi vimina,syluam creduam,glandiseram & semen tariam. Sunt etiam quantumuis macra& sabulosa usibus quibusda idonea,nempe ut betulam aut simile plantes. Item humidis alnos,iuncos,spartu & his con finia R IG O.Haud dubie coeli tempe ratura plurimum ad sertilitatem facit, Nam i pse saepe obseruaui eiusdem qualitatis solum ali js regionibus istius & alio coelo alia producere.C ON O.In Vene-frano solum glareosum oleis aptissimu , in Betica pinguissimum.Cum aliis locis vites
85쪽
Lin. r. ni Rr VsTICA 33 ites in saxis non ita scdeundar, ad Rhe- Fertilitas num in praeruptis petris vineae reperiun norundatur inissimae. Plinius testatur, Alibi liniouum. in paludibus vites quoque nasci, lata est Mnaturae secreta vis. In Chalcia Rhodio . rum tradunt locum quendam tam sce-cundum, Ut suo tempore satum demetant hordeum, sublatumq; protinus se rant, & cum aliis frugibus metant. Albanis ultro fert telluS-o-τα Semelq; sata bifera triferaq; estici unatur. Homerus Phrygia vocat αμπελοε - p,et Argos πολυπ0ρον. Herodotus scrἱbit Babyloniam adeo fertilem frumenati,ut ducenta atque etiam trecenta reddat. Ρlinius quinquagesimo senore tra dit messes reddere, diligentioribus agricolis centesimo. Ad Aethna centuplam segetem etiamnum reddi a fide dignis viris relatum. Italia adeo foecunda, ut eam Varro appellet pomariu , quod se stata ρα stat con sita ubique & fertilis, ut far Cam marium iapanis, Apulio falernum,Venafro oleum ctum felicius iuueniat. RIGO. Audio & Germaniam & Galliam olim non ita sertiles,Vineis prorsus caruisse, iam nulli re- Germaniagioni cedere nihil non utensile produ- fertilitas. centes. Quae vina hodie commendabili-E ora i
86쪽
ora omnibus regionibus R heticis, de H enensibus, ut frumentarios agros auri,argenti, serri atque plumbi mineras tace am. In T uringi a Germanis aiunt semel triticum satum sequenti uno & altero anno sponte secate proferre.CONO. Et nostris regionibus restibiles segetes non rarae. Rapaceu si semel seratur,saepe duobus sequentibus annis citra culturam&sementem renascitur. RIGO. In Hyperboreis tantam esse foecunditate pro ditur, ut matutino ierant, meridie me
tant. In Africa riguo solo palmae subditur olea, huic ficus, fico punica,illi vitis, sub vite frumentum seritur, moX legumen, omnia eode anno, omniaq; aliena Vmbra aluntur.CONO. Id est quod dixi,terram pro coeli regione atq; temperatura naturam mutare. RIG O. Caetexum quia no omnibus solii tam foecun da temperatura& pingui,quid si macru& sterile contingat, quale est in ericosis&salebrosis fabulosisq; locis, num arte hoc solum corrigi & foecundari potest 'CONO. Maxime. Nullaenim regi O,qua benignissimus largitor bonoru suo de stituer it pane quotidiano, si modo laborem non recuset. R 1GO. Eam industriam
87쪽
stria audire aveo.CONO. Variis ia mo- , dis sit, imprimis autem stercoratione di De strem iligentiq; cultura, atque in eum usum fi- ratione. meta illa quq paulo ante ostendi, seruantur. IOGO. Cedo quod stercus agro laetificando optimum. CON O. Varro, atque hunc secutus Columella tra- stercorum dit stercoris tria praecipua genera. Pri' oenera. mum quod ex auibus, deinde hominii, tertium pecudum. Atrium primum habetur quod e Columbarijs egestum, deinde gallinaceum, & quod caeterae aues edunt , exceptis anserino & anatum, nam id noxium est.Maiores aviaria habuerunt tam ampla, quae agris stercorandis susscere poterant: deinde quod homines faciunt, si & aliis villae excrementis misceatur, Quoniam per se na turae seruentioris terram perurit. Ho minis urina sex mensium inueterata fur Urinasin.
culis & pomarijs, vitibusque adhibita fructus exuberare facit , simul&sapo-
rem commendat fructuum. Tertium
locum obtinet pecudum , in quo asini num optimum, quod id animal lentis . si me mandit, & ideo bene consectum adsimum redditur utilius. Post hoc ouit 'Ium. Inde caprinum, mox bubulum &E 1 iumen-
88쪽
iumentorum. Deterrimum suum, sitis nocens, at hortensibus alicubi inopia si mi usurpatur, sed gignit inutiles heri bas, Plinius tamen probare videtur ut suum spurcitias. Equinum quoque ubi hordeo pascuntur equi, multum herba ' rum facit. Imprimis laudatur lupini seges priusquam siliquetur, aratro vel bi dentibus versa, manipulis circa radices arborum Vel vitium obrutis. Vbi no est pecus,culmo ipso & filice stercorat quidam. Item e stramentis lupini ac frondium, quae sos a depres a stercori reponendo fit,Hucq; cogerere licet cinerem
coenumq; cloacarum & culmos clteraq; quae euerruntur in unum coiecta,at medio loco robusta materiam aduersus serpentum latibula defigere covenit. Item e segete euellitur cicuta, ebulus,&circae salicta herbam auctam evulsamq; ,& fi licem caeterasque frondes putridas stib- sternere ovibus licet. Qigi in sabulosis dem 3 ricinis locis habitant coria terrae vel
myricq cespites in aceruos congerunt,a Acerui co fimo stercoreq; conspers s inueterasce- Norum ter re sinunt, atque sic maceratos putrefa
89쪽
greges aluntur plerumque ouilibus in gerunt cespites falce ac dolebra e corio terrae abrajos. Parum diligentes existimat agricolas Columella, ubi minores pecudes singulae tricenis diebus minusquim singulas, maiores minus quam denas vehes stercoris efficiant. Quibus accedit colluuies&cce num chortis. Porro illud obseruandum,stercus quod an no quieuerit esse utilissimum segetibus, nam & vires adhuc solidas habet, & mi nus herbarum creat. Pratis tamen recentissimum iniici coueniet quod plus herbarii gignet. Idq; mense Februario Luna crescente fieri debet, nam ea res sceni fructum promouere traditur. In stercorandis agris obseruandum ut colli magis quam valli ingeras fimi,quod pluuis pinguiorem materiam ad ima deserat. Qui autem arua praeparare volet si autumno sementem facere instituit mense Septembri inaret.Si Vere,qualibet hy mis parte aceruos disponat.Qu'cunque tempore fiat, curandum ut ab occasu aequinoctiali flante vento sat Luna decrescente. Mire enim augeri ubertatem tali obseruatione.Non negligendu qu que ut stercus vel fimum exarescere si
cus pratis conuenit. Tentoruo Luna ratio
90쪽
uret P ADO H ns B Lollet, namus antequam inaretur,& humo condatur, etsi Columella contrarium prae cipiat , nostrae tamen obseruationes negant illi assentiendum. Nam humidum
idum rimum agro nocere magis quam condo mum no- cere experientia docet.Et sicut refrige cerea ro. cere aBru m qui non stercoretur,ita per uri si nimis & singulis annis stercoretur. 'Aquosus ager maiorem,siccus minorem
copiam desiderat. RIGO. Vidisse me a liquoties memini ubi terra e vicino solo effossa agris inspergebatur, terra igitur
terra stercorari arbitror. CONO. Germani praeter alias laetificandi soli ratio nes varias, spissiorem terrae quanda pinguedinem veluti medulla agris insper gunt fimi loco.Plinius tradit Britannis Marga. ac Galliae inuentum Margam appellata, Maergesi. quas terrae adipem, Sed potius Germa norum existimo, apud quos etiamnum& nomen & laetificandi ratio eadem V- stirpatur. Petitur Queis in profundum actis, Interest tamen quali solo quaeratur.Galliae pars ad Mosam margam praeibet fabulosam, & diuersam a German rum illa marga quae terra est pinguior, eiusdem tamen facultatis, quae nauibus onerariis peregre transportata magno veri-