장음표시 사용
101쪽
re aetia,&quod inter desta requievit. Sa pe aute hoc novale est,& ager qui anno cessauit ac primo vere proni Tu . Sic eminui Varro, Mulcii interest in rudi terra, an in ea seras quq quotannis obsita &vocatur restibilis,an in veru acto quς interdu requieriit Adde Columelis &Plinio usurpari non raro vervactum pro novali verno tepore prosti Go nempe
temporis argumeto unde uno, visuενη νεανεραγοι nunc novalis nunc vervacti nomine tranSserri et νεαμ nouale vel ve uactum facere. Dicitur autem ager vel
lum arari, proscindi aratro, quando vertitur.πολέp,Hesiodus ait, ἔα ec ἐπολειμθερεος si νεορα νη ου σε ἀποτεσ4. Proseindi-.ttar autem cum primum aratur gradio
ribus glebis relictis. Cum autem secundo aratur Olfringere agrum dicitur,si' ossi is cui Iterareiterum arare stra: λΗμ. Tertia re tertio arare & ager iteratus & tertiat, frequentia Columeliq&Plinio voeabu ' Gla Nouare est agrum ante sementem be
ne cultum transmutare atque arare ut
interim fermentetur & sub sementem iteretur.Occare est cominuere ne sit gleba inquit Varro. Occa instrumentum instar cratis ad glebas comminuedas&, F semi- Proscindi.
102쪽
semina operi eda. Dictimas & Cratine terram eodem significato. Atrare quando fata inarantur cum& nata sunt & excrescunt. Plin. inquit arvo atrare quasi a rati are. Sarrire est sarculo purgare.Runcare& averruncare ex agro noxias her- 'bas euellere, dicitur &deruncare Exherbare Columellae. Pastinare & repastinare perfodere vitib.colicinit. Pastinum instrumentum bifurcum plantandis malleolis aptum. Lirare agrum & occare i dem sere cu sic aramus ut inter duos latius distates sulcos medius cumulus si cam sedem frumentis praebeat, sicut in 'hortis areola. Atque hinc vocatur Lira spacium illud, rustici Porcas vocant ne- pe terram inter duos sulcos elata sic dictam quod ea seges frumentu porrigat vel porriciat, id est prohibeat aqua frumentis. Et Lira hortensis quae in hortis areola. Scamnu est terra cruda quae ara
tro nondum proscissa est teste Columel Ia. Plinius scana inquit inter duos sulcos cruda ne relinquantur glebae ne exultet, Intelligens glebam grandem quae prima aratione execari solet. Scamnatus ager a Vibio V rbico vocatur qui ab occidente in orietem crescit in longitudine.
103쪽
Qui si longior esset u latus Ra Septetrione ad meridie pertinet, strigatusdicit. Terra aut ipsa alias cruda dicitur q non stibacta,quaeq; necesse habet ut calore solis & hiemali frigore excoquatur, & vermo tempore est Uscindenda. Ite foecuda fertilis,fructifera,Cotra q maligna, hoc est fructu non facit, macra, exilis, aut salsug os αλμψδσερα. Item salsa,amara, vliginosa qsem Phumida& ex qua humor no recedit. Humida vero q aliquado ex iccatur,& in qua non est uligo. Carbunculata q sole perusta, Pariosa in qua putilago ut i n arboribus cariosis. Dicitur &l laterra, dulcis, nigra,putris, rcsoluta, i bonitatis indicia sunt. Sed de his ia arbitror satis. RIGO. Vt in perpetua nar
ratione te continea, Reuertere obsecro
eo unde digressus. CONO. Proscisso a- pro si novalis sit ut diximus ante no proscissus hic mox conseri poterit & occari& si opus,sarriri. Restibilis aut & qui ueuit ager novandus iteradusque atq; etiatertiadus,p ratione soli ac seminis iniiciendi. RIGO . Quonia docuisti quo pacto terra ad semente pparetur, restat de seminii generibus & qua arte qusq; solo concrededa subiicias. CONO. Idscilicet susF a est.Se- strigatus
104쪽
Destinis, est. Semina quae e frugibus gignuntur bisorem sunt legumina & frumcnta. Iam enim diu sitate appoli mu fruges quae e segetibus gignuntur, Graecis ληία et Γρααα quod suo tempore & cum pulchra sint & vegetarruges o colligantur. Iulianus Iurisconsultus seumrum νῖς ςUς consuit quibus homo vescatur, nisu. &recte, Veteres tamen latius interpreta tantur, ut si ni quidquid ex fructu terrae
in alimentum venit, unde arbor & ter
ra frugifera dicitur. Plinius duplex tradit frugum genus frumentum quod arista habet atque ea continetur ut Gallus Iurisconsultus definit, alterum quod sit quam , Ut legumina. Prioris generis sunt triticum, siligo vel secate,horde um, Zea , auena,triticum faginum, vel si malis Graece zηγμυρΘ- , orira sar. Etsi frumenta non eadem ubique neq; Vbi eadem sunt, ijsdem nominibus appellantur. Alicubi far non est, maxime ubi Zea frequens, ali) auena &phago pyro
non Utuntur. Inter legumina centen-
Legum νη tur faba , pisum, lens, cicer, Vicia, eru um, milium, panicum, phaselus, lupi Semina num, sesamum. Et si vero semina varii quae elim sint generis & sua quaeque regio peculiada. ria habeat,& pro natura regionum ac so
105쪽
LIB. I. I, E RE RusTICA sti seruntur. In uniuersum tame hoc precipitur ut seminanda no sint vetusta&exucca sed recentia. Semen vetus inter dum natura commutare proditur. nam ex seminebrassicae satae aiunt nasci rapa& contra ex raporum semine brassicam.
Primi anni semina optima,bima deteriora, trima pessimas ultra sterilia. Ad de ea esse opti ma,quae grauissima & quae in imo areae subsiderint. . Item quae solida & si frangantur bonum habeant colorem. Rugosa autem & quae per interualla in ipsa spica dissita sunt, reiicienda. Est & alia obseruatio necessaria.Si aliunde petantur & e deterioribus locis in meliora transferantur serendo & non con tra. Sicut nec e frigidis locis in calida, nec e praecocibus in serotina . Videndumque ne ab auibus aut muribus & formicis sint arrosa. Utque praestantiora proueniant, sempernini herbae succori gata serito. Si veratrum frumento ad mixtum soris per ambitum seminave ris ab auium iniuria vindicabis. Artis - . quoq; aequaliter aequaq; manu OoόMιλας .serere, manusque congruere debet cum' gradu, maxime cum dextro pede. Plena
manu seritur triticuaecale vel siligo,hor i
106쪽
Seminum me ura noomni agroeatim.
deum auena& alia quaedam, imprimis quae si quis teguntur veluti militi atq; panicum,at rapaceum non ite sed ternis tantu digitis. R IGO. Forte sicut c3 tb
raedis exercitio opus, ut usum artis ma'nus suppeditet. CONO. Sic est. Et queadmodum vino vehementiori plus aquae indere oportet,st leni. Et robusto homi ni plus oneris imponitur & quidam firmiori cibo aluntur, sic alijs agris plusculu,alijs minus seminis inspergendum. Neque certo definiri poterit catholiccis quantu iugero ini)ciendum leminis etiasi video veteres certas mensuras iugero
tribuisse &potuisse illis locis obseruari. Sed falli nos si ea at ijs regionibus accommodemus atq; omni agro eandem seminis mensura tribuamus. Primu quod terra alia plus sic minis alia minus postulat, ut tum grauius atq; leuius fuerit. Nam grauior terra velut Rhenan' ager in Ba tauis plusculum requirit, leuis humus minus&prima sementis rarius serere P- mittit nouissima spissius ut in ut Columella. Deinde cν mensiira iugeraq; varient neq; dum hoc tepore de his inter auctores conueniat. Ia vero quq semina cuique solo congruant audi. RIGO. Id ex
107쪽
petio CONO. Post cibaetem aut sterco
ratione primum vel hordeum seredum vel triticum. Verum triticum laetiusolum desideret,attanae si s pingui sera tur nimium luxuriare &procumbere solet,quare optime sublato hordeo, piso, phagopyro,triti cur solo cocreditur.
Triticoq; sublato id e luna siligini seredae pparatur, post siliginem rursus hordeum nisi solum sit emaciatum. In ppingui agro statim a messe rapacei seminis phagopVru serere licet una aratione facta,ita ut eo te anno biseriis sit ager. Ad eunde modum & rapti capitatu a messe siliginis eode aruo secunda eius de anni supplet messem. Pisia,vicia,letes, sabae ax-q; legumina fere ola pingui humo seri postulat atq; his sublatis ide ager restibili segete optime triticu excipit,Miliu panicu,rapa .Rapas negat Pli. nisi in sterco . rato solo seredas,at nos experieti adidici myetia in solo no ita pingui sublata sili gine eode anno rapas capitatas feliciter puenire. Agru fabulosum tertio quoq; annc uescere bienio aut triento oportet ut deinde stercorat' siligine recipiat aut phagopyrum ac dein auena.Agro novali
aut e pascuo aescisso huic primu comitti
108쪽
tur aliena locis foecundis idque naara tione,atque inde restibili arvo rapaceus emera,rost hordeum, ieinde triticu vel siligo ac tandem auena, aut siligo si silco' ' i'UO uri. Inde aut stercorandii aut qu:euced um. Si tenera terra sublato horeo milium quibusdam Iocis seritur, eoq; condito raphanus,liis stublatis hordeu & triticum qualis in Campania,ta' Iisque ager fatis aratur cum sieritur. Alibi ubi adoreum suerit cesset tribus mensibus hybernis& vernam fabam recipit. Nec minus pingue tolum alternari po- teit,ita si frumen to siublato legumen tertio sieratair,Gracilior in annum tertium cessiet. Frumentum quidam fieri vetant
rint. Postquam autem semen iam solo rie arato atque iterato ac tertiato & pr ut natura postulat praeparato, missum fuerit, mox sequitur occatio quaesit crate dentata siti pert racta,quibus gleba' c di nuutur& siemina o eriuntur. Alicu-Di tabula aratro adnexa trahitur, id vocant Iira re ope crentes siemina. Nonnunquam sal culatio neces ama,quae induratam hiberno rigore stoli tristitiam laxat poribus vernis, nouosque soles ad-
109쪽
LIB. I. E RE nys TICA mittit. Triticum,hordeum,fabam, bis sarrire melius. Qui sarrient, caueant ne
frumeti radices sustodiant. Item cylindro ducto glebas maiores durioresque viri confringunt.Runcatio cum seges in arta dinus. ticulo est evulsis inutilibus herbis, seugum radicem vindicat segetemque discernit a cespite. Porro quod ad tempora Serendi mpertinet in hoc couenit apud omnes,cir punca brumam serendum no esse. Quod hyberna se mina cum ante bruma sata sint aliqua sciplimo die erumpat, si post brumam viT quadragesimo. Midam vere
potius qnam autumno male serendum censent. Treuerico agro tradit Plinius hyeme praegelida segetes captas reseuisnse Martio mense campos resarrientes & duberrimam messem habuisse. Inter frugum autem semina quaedam robusta hyberna sunt quae seruntur & calidis regio II berna senibus circa Vergiliarum occasum autho mina. re Vergilio,quod Columella interpretatur altero & trigesimo die post equi- noctium autumnale, hoc est,nono Cale nugiliaradis Novembris,& in Gallia & Germa nia mense Septembri & initio Octobris, ut sunt rapacium,triticum, secate vel si iligo, hordeum hybernum,quae per bru- i
110쪽
fastigiantur in stipulam. Sunt qui ante seri iubeant duntaxat in terra arida calidisque prouinciis, Aliqui in frigidis ab squinoctio autumnali, in calidis seri'
ne ante hieme luxurient aut a lumbricis ac lunaribus absumantur Nonnulli properant pronunciantes festinatam mes.sem saepe, serotinam semper decipere. Sationem locis humidis celerius fieri ratio est , ne semcn imbre putrescat. Siccis serius ne diu iacens atque non concipiens vanescat,itemque seicinata satione densus seri, quia tarde concipit,Serotina rarius ne densitate nimia necentur. Aestiua autem semina quae aestate ante Vergiliarum exortum &vere seruntur,
ut sunt faba,pisum,& quae siliquis continentur, item milium, panicum, sesamuhordeum aestiuum, linum, canabis, auena , triticum saginum,seu mauis Graecὰ phagopyros , Sporia , &id genus alia vernae sunt sationis. In Asia & Graecia omnia Vergiliarum occasu seri pro ditum. Iam vero etsi de tempore se rendi & quantum cuique iugero init clondum quorundam praecepta extent.