장음표시 사용
61쪽
De Militate Apronomia. V Tilitates vero plures ins-
gnes cotinet Astronomia: haec enim primo sista anni certas metas & partium eius iustas descriptiones notatis ςquinoctijs, &solstitias tradit & monstrat: menstrua definit spatia;Vices,interualla, & quantitates dierum dc noetium uti iter distinguit: est fons
quoque Cosmographiae quae Chorogi aphia & Geographiam
complectitur comprehendens Globi terreni descriptionem; doeti inam de locorum inter se di-Μnt ijs, regionum designationes; totamque nauigandi artem,cum pluribus aliis Proclest Theologis, verbi Dei praeconibus in multis seruit : uti in Theoastronomia nostra ad libri huius calcem patebit : ubi pleraque h1c Astronomice tractata,ibi mystice, anagogice & tropologice ad utilitatem concionatorum,& lectoris, haud inepte aut iniucunde applicatur. Confert agriculturae, rebus bellicis, Historicis, Poetis, & maxime
medicis existens summopere necessaria. Vnde merito Poeta:
Possimus,linc messi die tem- mssueferendi. Et quando inuidum remis repellire
tameniat; quarnu a vitaι de δε-cere classes: Aut tempestiuam, in silua euert
Haec est itaque scientia qua astra-- propius ad ipsum Deum a ceui
mus. Haec qua coelestium corpo-duis adrum formas venamur. Haec qua futurorum bonorum spe laetamur:adeb vi h c nobilissima ei Dciplina, haud de vulgo petita, sed
de caelo ipso&Deo nobis sit mutuata, qui & astrorum conditor,&ipsemet summus Athronomus est,mini bis quippe nomina Dacans & misian in modum cum Iob Oilecto suo cap. 38. diu crens. Hinc nulli sacerdotes & summi Pontifices apud AEg ptios creabantur, nisi Astronomi. Haec est 'u im o -- omnes gentes populi & nationes.
omniaque laecuta magni tecerunt M.& excoluerunt. Haec neminem
sanς mentis unquam habuit contemptorem, nisi ignavos & ignorantes. Haec denique Poetas magis idoneos, Oratores magis admirabiles & eloquentes reddit; Dialecticorum magis acuit inge-nὴ vimi Philosophis rerum naturalium primas causas & effectus pandit & demonstrat. Immensitatis & diuinitatis Dei magis Theologos capaces reddit: Medicos ad medendum aptissimos: Imperatores & Reges in rebus bellicis summopere iuuat. Denique vitae nostrae annos propagat , vitae diuinae participes facit tmentem in Dei amorem &ad -
62쪽
admirationem attollit. Cumque Astronomia, & astra nostri solummodo gratia a Deo videantur facta, hinc merito mortales nos infimi, contemplatione in ijs occupamur, iiixta illud P 6. Et
meditabim ιλι omnibus operibus tuis &c.
in quorum scilicet creatione Rex immortalis, nostri causa quon
dam occupabatur,eorumqtie c5lertiatione continuo occupatur.
Et chira denique ex lioc solo capite haec sicientia in se sit lati datissima ob laudem illius ex ea resultante, simn continuo Ludunt uina mutulina : Hinc merito h Ic calamum sisto, & tandem pati lati mad variorum systematum fabricas conuerto. Vide ad calcem libri, Apronomiam Ana Neliopologicam, . quis hk dico Pera, es tu dicturus es.
In Capit equentia huius libri.
NE me hoc loco,amice Lector, de Theoriis & hypothesibus Ptolemaei, Tychonis &Copemici,earumque quoad phς-
nomena coelestia fatuanda , in lassicientiis disserturum, nouato rum, aut alterius quam optimae Fin I. sum intentionis & metis iudicandi occasionem haberes : scire te Volo, non meum et se propositum,aut institutum,tollere quod vetustissimi artifices nostra gratia,
magno ingenio labore, sed ii laindustria & ideo immortali laude dignissimi; circa coelestia phaenomena saluanda, excogitata Scinuenta nobis reliquerunt tradideruntque med hoc unum intendo & obiecro viro religioso credas,& non vitio quin imb beneficio vertas ex disciplina astronomica hac nobili & propter tam mira & varia coelestia phaenomena implicatissima , quoad fieri potest, omnes in sum cientias hypothesium tibi ob oculos ponere;
non ut contrariam aliam absolutam naturalemque rei veritatem
tibi inde adstruam semper enim intra hypotheticos, & astronomicos limites hic&ubique ago) sed ut Astronomos, ad emendandas hypotheses hic examinandas, certiores ; dc ad condendas phaenomenis caelestibus magis conuenietes excitem; Astronomiam facilitem, teque lectorem optumum,huius disciplinae stiidiosum amatorem,multis difficultatibus& laboribus sublevem. Neque velim credas, me magis fauere uni quam alteri: sed fauete simplicitati & facilitati maxime. Hinc cum neque Ptolemaei,neque Tychonis, neque Co- pernici hypotheses ex integro simplicitatem sapiant, neque ad B 1 amus -
63쪽
tentia, Venerem S: Mer- iupra Solem moueri asse-l; Vtpote indecorum esse Solem planetarum print medium, velut Regem pelli, adque inferiora iasi relegari. autem Ja. x orbium inproportiones. Quarumrxcentrici est partium m est distantia centripi, a centro medIo terr
a a vero sunt hae propor- Ν- - talium ipsius excentrici
vide alios auctores, nos ructuram,quantum fi γroportionaliter &Geo- xhibere oculis volui-aa apud veteres, hypOlculoriam h . . O . & miles reperiuntur; exce-
in Venere linea medij eadem cum linea medijis. Habent itaque hi o tui deferetes augem exin cantur ; intra quorum item est tertius excen-itricus, Disilired by Cooste
64쪽
tricus,cuius in Ibliditate immersus est epicyclus: habent quoque unusquisque suum proprium a
quantem,deserentem epicyclum,& ambos excentricos .in epicyclovero corpus Planetae circuserunt.
tales demonstrantur motus. EX- centricus qui defert epicyclum, nullo modo regulariter siliperproprio suo centro B. sed super centro aequantis Q in consequentia signorum, tantum a centro praedicti deferentis in linea apo-gari distante mouetur, quantum hoc a centro mundi est remotum;estque circulus stiper eo centro descriptus didius aequas, eiul-dem aequalitatis cum deferente,& in figura sequenti punctis notatus , in Omnibus tribus planetis : reducitur autem per hunc aequantem motus Planetarum irregularis ad aliquam regularitatem ; diciturque hic motus centri epicycli, motus medius, su-ines initium ab Arietis fixi principio in Zodiaco; illa linea monstratus, ex centro mundi exeunte, qua ex centro C. aequantum
protractae lineae C. D. aequi distat.
Dic si vero D. E. F. quorum D. est Marti E. Iouis, F. Saturni irregulariter & inaequaliter circa propria iam dicta sua centra D. E. F. mouentur: sed aequalitatis & regularitatis principium desumunt ex medio apo-Mo epicycli, quod ptolemaici ip- pars L. si subinde mutari fatentur: Ex quibus sequitur necessario, tardius moueri centrum epicycli, quando desertur per partem excentrici superiorem, tardissim vero in apogaeo deserentisre contra multo velocius in excentrici parte inferiori; Velocit si me autem in perig o deserentis:vti examinanti patebit. Ex hoc aliud quoque sequitur, nempe epicyclum circa situm centrum citius reuolui, in sui excentrici parte sti- periori, e contra tardius in inferiori cum enim linea apogaei me-
dij C. F.in medietate superiori se .cundum seriem signorum & in consequentia inclinetur ; hinc fit ut a dicto puncto F. reuolutio epicycli tanquam principio regularitatis, regulariter deducta per eiusmodi sui principij beneficium & operam magis paulo regulariter promoueatur : Et haec quoque est caula,cur Planetarum cum sole coniunctiones mediae, veris citius redeant & contingant: necessarium enim est,cum Planeta semper aequaliter ab auge sua media F. in consequentia proce
dat,ipsum tali sui principi j acces.
su adiutum , in suo circulo maius spatium conficere ; minus Ueroclim per eius recessum simul quasi in partem contrariam abripi
Hoc denique maxime notandum est, Planetas in suis epicrclis motos, non describere tali motu
circulos, sed simillimas spiras &3 3 cir
65쪽
circumflexiones, quales accuratεα proportionaliter hic in ii.&etiam ae vides summa diligentia desineatas: quin imo ab una epicycli auge media per perigaeum, iterum vique ad alteram delati, tales spiras in una epicycli reuolutione describunt, quales in I, &τ accurate hic in literis a. bae. delineatas vides, scilicet liter S. Germanicae simillimas.
Matia Pla- η ς Otum Planetarum in suis
1VI. epicyclis etiam esse valde F itru irregularem, tortuosum & inste-xum, ex spiris praecedentis figurae venditur. accurate & geometrice hac iuxta veram suorum epicyclorum proportionem descriptis, ad oculum patet; ubi vides eos minime esse circulares; quis autem credat Ter Opt. Max. & sapientissimum rerum Conditorem , tales motus nobilissimis in mundo mobilibus primis attribuisse ' nempe i regulares, perplexos &confusos, tam in excentricis quam epicyclis suis; qui tamen omnia secundum 'regulas suae infinitae sapientiae in alijs condidit,cunctis ea accidentia, motus & proprietates tribuens,quq eis iuxta proportionem , pondus & mensuram sua
rum virtutum inditarum,nobilitatis 5: conditionis debentur: ut merito ex eiusmodi accidentibus& proprietatibus, non tam eX cellentia &sapientia factoris, quam nobilitas,& prestantia operis elici possint: quod sane stantibus hisce hypothesibus no militat, cum hisce motibus,potius imperfectio
peris, quam nobilitas eius concludatur. Demonstrabo autem Demostr nunc aperte, quomodo si darentur epicycli,vere & realiter plane
tae modo retrocederet,modo sta Vriatum
rent, modo Veloces, modo tarcii
elsent suo cursu a parte rei,& non fecundum vistim & apparenter
do per e. punctum, in perigaeum epicycli suis dico Planetam tali modo realiter in inferiori parte spirae retrogredi,& non imaginar in nempe a puncto V.g. .per h. usque in punctum R. repedare; in hisce vero duobus punctis K. & R. nullos prorsus gradus conficere in Zodiaco, sed immobilem quasi stare. Deinde tribus in punctis epicycli intra unam
eiu idem reuolutionem, eundem prorsus Zodiaci gradum realiter obtinere. V. g. quem gradum
21. Sagitaru descendendo in g.
tenet, eundem iterum repetit tenetque existendo in Perigaeo epicycli h. vi in figura pateti hinc iterum per R. ascendens, dc punctum g. repetens, eundem quoque Disiti co by Coral
66쪽
que gradum 11. Sagittar ij realiter repetit: vhi etiam patet,quantum retrocedat a puncto K. in R. nam quando in K. tenet 29. gr. . tunc in altero pundio stationis R. 8. fere gradibus iam a L. retrogressi is, pctit 2 .gr. νοῦ eundem nempe quem prius tene
Accedit , quod quando V. g.& I, . iunt in 1 uarum spirarum puncto communi. T. hic inpuncti ν quidem l rigato, ille vero in apogaeo boc eli quando unus in sui epic, cli .iuge, alter vero in perigaeo existic ut hi duo planetae q. iasi r. aliter sese contingant;
imb v. viam & caelum. h. ingrediatur,& consequenter corporum
penetratio detur et atqui hoc fieri pollia omnes Philolophi negant; ergo epicycli haud reales esse aut dari possunt: quod vero modo de h. & v. demonstratum, hoc idem quoque de o .demonstrari potest; ut patet in figura circa punctum I. Ioui& Marti, sese in apogaeo,&perigaeo contingentibus communi.
Dpidum Denique Mars in sui epicycliq Perigato existens, viam solis seu eclypticam X. reuera continget: demus enim Solem de facto progredi in suo circulo X. A. B. & tenere U.g. punctum ubi in linea A. D. epicyclus es. & via Solis sese contingunt; Martem quoque in infima sui epicycli parte Soli obviare, ex sui epicycli auge descendentem: quaero, cum in eodem
puncto sese contingant ut ex figura geometrice,& secundum veram proportionem Ptolemaicam descripta patet) quisnam eorum alteri sit cessurus locum & transitum proculdubib unum e dum bus in tali occurrentia contingetzaut enim fortior & velocior cursia, idest Sol, tardiorem Martem pellet;& parumper saltem retrocedere coget ictim penetratio corporum non detur aut pro loco &transitu, instar gigantum & militum pugnabunt ;aut uterque sta-bk;aut ambo retrocedent; vel cadent. &c. Sicque moras trahendo,HXando,& pugnando, continget natu raliter in Sole, quod miraculo &precibus I Io..cap. adscribitur a sata Litteris; & Iosue praeceptum Soli de Lunae impositum, bustr neum reddetur; neque miracul se,sed viribus naturς adimpletum suspicari quis poterit: Manis nepe occursu, forsan a Iosue astrorum perito, haud aliter pro illo tempore praeuisse, quam commmniter solent praeuideri eclipses Solis & Lunae. Aut denique sortissimus e . in Phoebum atque fortem incidens, locum haud dabit; sic Mui u ,
que iuxta illud Ierem. 46. Fortista
impingetis in fortem ambo parim ω- mescenda, ,& cadendo totum uniuersiam turbabunt quod idem de Saturno cohu O & Ioue timendum,ut patet ex sin-pra demonstratis. Dis. Atqui haec & multa similia ex epicyclorum hypothesibus se
67쪽
Mentia, stini abstarda neque cogi vida, ergo epicycli tanquam eiu D modi in coelis nobilissimis corporibus absurda inuehentes , in
terris etiam ex Astronomia merito sunt eliminandi, quaerendus que Sc demonstrandus unicus, regularis 3c circularis motus medius,semper aequalis respectu cen tri excentrici; &via certa indaganda , N. inuenta iam ut spera-nuis, calcanda est, qua mediante
tandem post tot iaculorum hal- Iucinationes, penetrare & pertingere possinuis ad unicam Sc qualem linea, regularissime per proprium excentrici centrum in se perpetuo redeuntem, in qua omnium Planetarum motu S, perpetuo demonstrantur;quorum motuum aequalitas referatur ad circulum . & centrum aliquod medium, inter summa tarditatem &maximam velocitatem taut hac mediante omnes eiusmodi absum ditates epicyclicae in Astronomiaeuitentur,& omnia Phaenomena
uentur,i I non vere, saltem verisimiliter.
t. iv Id quod in Ptolemaicis hypo-- .s.s thesibusspiralitas fieri nullo mo-otest,utpote quae multis am--B bus, non simpliciter,sed ali- ne,ct ιι-- quesiter tantum demostrant Planetarum motus: nam diligenter μιφia omnibus examinatis, excussis &m Osi' perpensis, mirum est sene, uni-
vere coelo dc Phoenomenis coeleis stibus conuenire; reliquas Verocaeterorum Planetarii, toto quasi coelo a coelo aberrare,& perpetua indigere correctione; cuius Unica& vera ratio est, quod Sol unico& simplicissimo circulo suos motus exhibeat Jc absoluat, reliqui vero pluribus implicentur circulis & motibus; ergo hoc veri si intim lignu est, caeteros quoque Planetas, Regem suum Solem in
motus simplicitate imitari, mouerique in unico tantummodo circulo super proprio excentrici sui centro, omnesque apparentes inaequalitates motuum, essetan tumodo respectivas ad nostrum
oculum :& a centro terrae & ex centricorum certa remotione dc
distantia, tanquam a propria &Vera causa protienire, quod suo loco luce meridiana clarius pate bit. Consequens itaque est, dc ar- Quia arguit aperte Maeoria Solis,ob uni. PM cum circulum perpetuo cceio cΟ-
ueniens, nullam aliam hypothesiim dc Theoriam coelo esse magis consentanea Sc legitimam, quam simplicissimam, litaeqtie singulorum Planetarum motus, Vnico tantumodo exhibet & ab luit circulo: quod clim neque Ptolemaici, neque Tychonici, neque etiam ex integro Copernicani
praestent, valde probabile est, eorum hypotheses non esse legitimas neque coelo consentaneas:
spiras enim Ptolemaicas superiori
68쪽
fgura demonstratas, Tycho per alieno centro legitime typus coe- duplicem epicyclum sane mire Ii,& coelestium motuum Phaeno- multiplicat, & alia incommoda mena de cribentur, & sine errore non deuitat. Neque Copernicus totius coeli exhibebuntur sper suum minorem epicycli aequantem in circuserentiam trans- IdE A1B R UM III
latum, eas omnino deuitat ; etsi
magis simplicitati accederς Vi Alia Rationes aferuntur vete-
deatur; haud ergo verum coeli ty- i
pum eiusmodi hypothesibus pae m psithisium vitiaticularibus exprimi censendum demonstrantes. est ; nam sicuti ex vitios a v. g. de lineatione praecipuorum palatio- o Epetatur&inspiciatur derum nequit totius Romanae Vr- nub figura i. superior, bis typus legitime exhiberi; & uti qua videbis spatium illud infra qu)H. .m particularium Regionum vitiosa epicyclum Martis contentum v descriptio in mappis unitiersalem hoc est circulum Solis X. A. B.
totius mundi delineationem vi- nimis esse angustum,quam ut in-tiat; sic quoque male ὀescriptae tra se amplissimam illam fabri
sphaerae planetarum uniuersi sye- cam, & copiosam turmam exce-ctabilis coeli typum vitiare viden- tricorum,aequantium, augem de
tur : neque enim ipsimet summi ferentium & epicyclorum Vene- artifices Phidias v. g. & Praxite- ris, Mercurij, & Lunae completes legitime Bucephalum Ale- etatur; cum spatium illud Venerixandri efformassent, si non om - & Mercurio haud siuiliciat quin-nium simul membrorum pro- immis Venus sola spatium illud portionem genuinam spectas- totum abripit, Marsque nimissent. centro terrae suis spiris appropin-Hanc vero discrepantia siphae- quat,quod sane geometriae, erro, rarum Ptolemaicarum & alio- rum eiusmodi summae profligarum, a coeloque distanantiam, trici, coniecturarum nudatum haud aliunde oriri arbitror,quam inimicae, summe contrariatur,uti quod sph rae eorum Planetarum- ex sequenti figura patebit geoque motus, non ex proprio, sed metrice, & secundum regulas,. νuis alieno centro describantur, defi- Ptolemaicorum descripta. I . nianthir, & absoluantur; neque Descripto namque signifero enim Apelles bene & genuine ex- supra D. Cent. mundi, ex eodem presserit penicillo quod non ex D. centro duc lineam augis Solis proprio,sed alieno spectatur ocu- v. g. in 6. gradu cancri; quam dilo & centro; quomodo ergo ex uide in a= partes quales,quarum pars L C una Diqili co by Corale
69쪽
una harum dabit centrum C. eX- centrici Solis: ex quo describatur circulus Solis &c. Veneris vero descriptio eadem fere est cum tribus sit perioribus, excepto quod semidiametri a D. centro mundi, lubui 1 Solis electae, &in 6o. partes diutis, earlindem partium
aequantis, in linea augis Veneris: medium autem inter D & K. dabit cent. excentrici: quo facto excentro excentrici C. numerentur partes φο . Utque in E .cent r.epicycli & ab hoc denique partes
semidiam: epicyli R &c. - Mercuri j descriptio 6. orbium cum longior sit magisque implicata ceu nostro instituto minus necesi aria a Ptolem o, Schon ero,& alijs petatur ; sufficiat veram saltem iptius orbium delineationem hic ponere: ubi vides Lunae iterum non esse locum posse in diuersorio hoc, eo quod totum spati lim Venus & Mercurius occupent : Nullus ergo erat locus proportionalis circulis Lunae, A. clementorum , & terrae &c. l x quo iterum facile apparet absurditas systematis antiqui, eo quod pugnet contra rationem & leges geometriae. Vides etiam spirales vias & Veneris . d. e. f. d. quas Una reuolutione periodica describunt : In Venere quidem unam tantum epicycli circulationem descripsimus; m n Vero tres et rides etiam Venerem existentem in auge tui epicycli, ingredi viam Solis ue in perigaeo vero penetrare spatium Mercurij, ut in circulo a. b. e. apparet , ex quo superius allata ab-lbrda iterum sequuntur. Notandum est diligenterque
aduertendum, capacitatem Orbium Planetarum eorumque di
stantias, non nisi ex sola obiuruatione, supposita aut cognita prius Solis a terra distantia inootescere polle,quae ubi determinata habetur, necesse est etiam ut contigua serie & proxime, Veneris & Mercurij orbes disponantur : itaque ad demonstrandum vitia harum hypothesium : assumamus maximam Solis a terra
distantiam , quae ab Alphon sinis
determinatur II 46. semiaiam. terrae: distantia vero cetrorum ab ijsdem asseritur 38. semidiam. &terrae : dupla 76. qua maxima Solis a centro terrae Jislatia ablata, remanent Ioro. semidiametri terrae, hoc est minima distantia Solis a centro terrae ; ergo conue-xa Veneris superficies , sia periori Solis concavo contigua loro. semidiametris terrae distabit a ter
Sit namque corpus Solis A. in praecedenti figura, illius maxima stravis. a terra distantia D. A. semidiamet. terrae II 46. minima Vero D. H. semidiamet. 1 7 .eadem cum superficie convexa excentrici V neris, sitque excentricitas Veneris maxima D. K. particularu I978. qua-
70쪽
qualium semidiameter excentrici est icio ooo. seu Ia. ς. se idi
mei. terrae: restant ergo a centro
deserentis medio inter K. & D ὶ usque ad solidae sphaerae conuexum Io J7.ς. semidiamet. terrae,
nepe semidiameter pudiata C .H.s m Mia Semidiameter vero epicycli Q. E. F. se habet ad semidiame--λω ,- trum deserentis ut 1666. ad Iooooo. id est KE ad C. F. est ut 43. Io . ad 6o Sic itaque fiat compositio & collatio. E. F. semidiametri epicycli,&KE .semidiamet. excentrici, partium . . I 1666. ad KF. semidiamet.terret 3oFI.; erit eadem proportio F. I. totius dia
metri epicycli 34 3 332. ad semi
ci amet.terrae 8 5 3. . tota itaq; di metro epicycli F. I. ablata ex KF. remanet Ι. . semidiani. terrς 174 . de qua si quoque auferatur ex-lcentricitas, nempe Iet. ἰ semidiamet. terrae residua DL linea erit 161. semidiamet. terrae. Distotis Itaque convexa superficies ex-μ si cent. Mercurii a terra I 62. semi
πιε. ipsius excentricitas , traditur a Ptolemaicis '. partium,qualium radius excent. fuerit 6 o. aut 13 ooo. qualium dictus deserentis radius fuerit Io oo. quae faciunt circiter I 6. semidiamet.ter Dis si rae. Ergo a centro D. deferentis
Me ercurij, usque ad perigaeum epi fore cycli sunt IV. semidiam terrae: - . Mepicycli semidiameter B. G. se habet ad D. B. semidiametrum centrici, ut 3 166. ad Io OO. Pars L&vti G. Q ad semidiamet. ΙΑ ita B.G. ad 4αsemidiamet. terrae' at dupla, hoc est integra diameter G.M. semidiamet. 8o. terrae. Erit
itaque distantia Mercurij dum est in Perigaeo epicycli, a centro sui deferentis G.M. 66. .semidiamet.
terrae equa si auferas excentricitatem C. D. erit distantia D. M. seu concaui excentrici Mercuri j a terra Io. semidiam Ct. terrae.
At vero Lunam si1igbs longissime a terra dissita, secundum a
obseruationem communem Omnium antiquorum, hoc est,quando tenet apogaeum epicycii , 64.1o . semidiametris terrae a terra
distat: desiderantur igitur in interuallo sistem inter dc terram, plusquam 13. semidiametri terrae, quominus has omnes sphaeras spatium illud capere possit; s. ilia
cumque communiter semidia meter terrae Una contineat milliaria germanica seu leucas 8Τ' ' roman. sed secundum nos 1 ooo. hor 819 brias hae ergo I 3. semidiametri te
rae III 73. re; milliariorum vero italicorum 44694. circiter
Hinc harum hypothesium repugnantia rationibus scientificis, e Geometriae fontibus petitis ab iis .impostibili demonstratur. Denique etiam ex suppositione Κ pleriana , dum distantiam Solis sis, di,
a terram imam, in i . sis Ephe ρο ιν meridum Tomo. 18oo. semidiamet. terrae supponit, maxima absurditas & inconuenientia Oritur, nam