Francisci Patricij Senensis, ... De regno & regis institutione, opus profecto & historiarum varietate & sententiarum grauitate commendandum, cum titulorum, vocabulorum, factorum, dictorumque memorabilium indicibus debito literarum ordine dispositis

발행: 1531년

분량: 449페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

231쪽

TITVLVS PRIMUS. CLXXXIX.

Meticulosior infirmiorq; habebatur Octauius- sar quando tonidi,vel Tibelrua 8d fulgura adeo formidabat,ut corona lauti semper uteretur, et ubique nus Pli. teste pellem marini vituli circunferret pro remedio contra fulgura. dicut enim c.iii. lib. xv. qui secreta natura: timantur ex volatilibus solam aquilam a fulguribus in, Laut' intacta tactam esse atq; innoxiam .Ex piscibus,marinum intulum. Ex arboribus. fulmine Pli. fructibusq; sola i aurum. reliqua omnia fulguribus obnoxia esse multis exe c. xxx. li. xU. plis testatur. Et fulmina etrusco ritu a Veteribus procurati ac sacrificiis exu Agla Pli. ca.

piati solita manifestum est. Atqui Vt ad Octauium redeam in in minima iii .lib. x. in s. quaq; tempestatis suspitione Vel alta penetralia qurrebat,uel in abditum Vitu mari

concameratumque locum se receptabat. Pli .e .lvij.li.ii Stoici quibus veteres Academici cosentiunt,tres bonas assectiones siti Octauius Caeue mediocritates esse assimant,Gaudium Noluptatem, cautionem .ut si sar vel sut dies gaudium,quasi rationabilis quedam placida dc constans iucunditas vel di xi Tiberius. luptas nisi nomen hoc omnino nobis suspectum est dolori contraria. Vodi Gaudium. Iunias autem sit appetitio cum ratione cupiditati aduersa. Cautio Uero deu Voluntas.eIinatio a malo cum ratione quae similiter metui opponitur.Voluntati ade Cautio. debant quasi socias beneuolentiam, placiditatem lenitatem ,dilectionem.

Gaudio.iucunditatem, letitiam aequanimitatem. Cautioni autem,verecua

diam eastitatem. Cauebit igit rex ne metuat.eius quide animus quietus esse debet atque animi perturbatione vacuus,hac opinione ductus Socrates putabat fortitu Socratendinem esse scietiam quandam .seu peritiam cauendi. Annibal ad praeuideda cauendaque pericula preter omnes alios exteros duces semper paratisvsimus habitus est. Nec minus in secundis aduersa,quam in aduersis secumda meditabatur. Proinde nullo metu perculsus Unquam opportunitate trarum agendarum amisit. At contra Nicias Atheniensis.qui quavis rebus ge Nicias. stis illustris habeatur tamen timoris nota non caruit.Et quum minus Deliuester aliquando pugnasset, culpam omnes in eum referebant.qui cum timore percitus minima quaeque caueret temporis occasionem quae gerendoruomnium domina est preterfluere sinebat.

in Quaecunque per ignauiam ac metum a principibus comittuntur pero petuo dedecori eis sunt,& hostium conuiciis calumniisque semper obnos xia. Ex primo Mutinensi praelio Octauium relicto paludamento atque equo fugam arripuisse irrisit exprobrauitque Antonius.& post biduum taudem eum apparuisse ait. In prima quoque Philippensi pugna sic effecit,in qua exutus castris vix ad Antonii cornu fuga euasit. Principio huius certau Antonsus. minis quidam Octauium ab exercitu suo abfuisse scribunt,quod monitum Octavi' aug . se inter quietem diceret.in diem illum diligenter caueret.idque eum exta riter. Maxi. sasse in quadam epistola sua testantur. Valerius tamen Maximus Romaα lib. i. de soniis nae historiae vastissimum pelagus.ae Togatae facundiae receptaculum scri historia. i. bit Octauium lectica perlatum praelio interfitisse monitu Artorii medici. Minciua. qui ei dixerat sibi per quietem apparuisse Mineruam,imperasseque Ut pugnae interesset contempta aduersa valetudine,cuius dicto statim obtemuperauit Octauius adiecit etiam hoc probri in eum Antonius quod nauali bello ad Siciliam ne rectis quidem oculis instructam aciem Unquam conatueri potuerit, sed supinum oculis in coelum intentis eum retulit iacuisse.

nec prius surrexisse,quam M.Agrippa,fugais sunt hostiu naues dixisset. Magna

232쪽

C M. LIBRI QUINTI

Magna tamen vis consuetudinis est, iuuenis adhue Octauius.& Graecis disciplinis potius quam militaribus artibus institutus infirmior esse videabatur. At postquam rebus bellicis consueuit Antonium. cui primo conutemptui fuerat superauit:&ad mortem Uoluntariam compulit. Incertum an propria animi virtute id egerit Octauius an magno Casaris Genio ad. tutus sine ignauia. Uecordiave Antoni i qui Cleopatrae amoribus delinitus. vel potius amatoriis venenis potus virtutem animi perdidit,& corporis

Vires eneruauit.

Adiuuat etiam animi ac corpo is vires domestica persuasio. Cimbri enim & Celtiberi adeo a metu absunt Ut in acie mori gaudio exultent: laemententur autem in morbo quasi turpiter perituri. Tradunt quidem sciti rores in bello Cantabrico matres proprios filios necasse prius,quam eos omanis captos permitterent,inuentumque esse puerum qui fratres suos. qui in vinculis iacebant iugulauerit patris iussu qui ei etiam ferrum prae, buerat. Sparthans quoque mulieres exituros in militiam filios monebant.

vi aut Uiui cum armis in conspectum earum redirent, aut mortui cum

armis referrentur.

Ex PIutar.in in Perseum Polybius scribit adeo meticulosum fuisse.ut quum praelium apophtheg. la cum Aemilio Paulo inire instituisset simulato Herculis sacrificio in ut,

conicis. bem proximam profugerit. adeo enim molli & imbecillo erat animo ut Perseus. ne oculis quidem hostium aciem aspicere posset. Magni quidem momen Simile. ti est in praelio rem ante oculos sui principis agere,a quo dc praemium viratutis sperare potest & poenam ignauiae formidare. Ut enim nautae omnes etiam qui in prora assiὸent.mentem atque oculos assidue in puppim ubi gubernator clauum dirigit,intendunt:illiusq; nutu obseruant sic bellatores

ducum imperatorumq; Uultum intuentur,non modo ut dicto pareant.&mandata celeriter exequantur, verum ut ex eo animi praesentiam hauriati promptioresque reddantur.

γω Plinium victoriae indicium fidutia principum habetur,quorum e Xemplum sortes omnes sequuntur 6c ignauiores quoque promptiores sui. Ale Alexander. Xander hos tu fortuna audacia vires autem fortitudine & gloriar studio sup, perare nitebatur. Proinde crebris sermonib' dicere solebat. NIHIL sortibus indomitum esse Ic nihil timidis satis munitum. Huius regis vel smlius Uirtus saepenumero succumbentem exercitum ad victoriam erexit m victores etiam hostes profligauit. Pompeius. λυ At contra Pompeius in pugna Pharsalica ut primum militum suorsi conuersionem ex puluere conspicatus est. animo collapsus in tabernacula relicta acie penetrauit nulloq; imperatoris ossicio functus quum ingruetes hostes cerneret fugam corripuit. Caesar. Cassar autem qui ad omnem rei bellicae usum semper promptus adeαrat nactus temporis opportunitatem quam sedulo sequebatur. Victoria potasar bis ta, titus est. Magno animo Ac erecto quibuscunque in rebus erat Cassar,&non tum ancipite modo inimicis. sed ne fortunae quidem succumbebat.multaque facilia ex Marte dimio dissicillimis animi magnitudine reddebat,cuius etiam constantia in rebuseauit. aduersis ae prope amictis cernebatur. hic qui tot & tanta bella gessit bis tau Pompeius ius tum ancipiti fortuna dimicauit semel ad Dyrrachium.Vbi pulsus non inamor. sante Pompeio negauit illum scire vincere. iterum in Hispania contra iuniorem Octauius.

Cimbri. Celtiberi.

233쪽

TITVLVS SECUNDUS. CXCC

iuniorem Pompeium,quum eius exercitus adeo timore trepidaret ut pu gnam detrectaret nec sustineret impetum,sed iam hosti cedereti tunc ΔΩ currens per medias exclamauit,si nihil pudoris est corripite me.& in matinus puerorum tradite. deinde e manu cuiusdam obuii militis scutit m arri, puit.& in globum hostium procurrens praelium instaurauit ac ducenta tetita in se iacta partim vitavit partim clypeo excepit,& tandiu restitit donee milites pudore ac Verecundia perciti,non modo eum tutati sunt. Verum hostilem exercitum profligaruntan qua quidem pugna triginta hostium milia ceciderunt,ex Caesarianis autem circiter quingenti desederati sunt. Atqui si animum aliqua ex parte submisisset Cssar, , vitam de conscisceda enim sibi morte cogitauerat & imperium,& rerum gestarum gloiiam

protinus amisisset. - . .

υ Alexander quoque aliquando illuc peruenerat, de recipi nisi Uictor. 'lexadri re vel cum magna exercitus sui clade n6 posset. Suadebat tum ei Parmenio. sponsem ad ut noctu ae clanculum hosti congrederetur. Tum Alexader latronum ni Palmenione, quit ac furum istuc consilium est quorum votum est fallere. Pr inde paestam & aperto Marte dimicare cum hoste certum est. Nolo equidem tenebras atque insidias gloris m eae obesse. Idcirco malo me fortunae meae poeuniteat, qua Uictorie pudeat. Tum iussit Ut omnes corpora curarent.postris die autem exercitu produxit,& tanta omnium alacritate pugnauit,Ut proastrata omni hostili manu Victor euaserit. in Irrisioni omnibus fuit pluribus in locis ignauia Xerxis,cuius exercitus Xerxis igna prae innumerabili multitudine maxima quaeque flumina hauriebat.monu uia. res aequabat.& maria pontibus sternebat,& prscipue in ea nauali pugna eoua Graecos.quam prffectis suis delegauit &ipse rex spectator certaminis

ut esset in littore desedit eum quibuidam leuibus nauiculis ad capelIenda fugam idoneis. Aderat in eo praelio Arthemisia Halicarnassi Regina,qus Atthemisia

Xerxi auxilio Uenerat.&inter fortissimos belli duces acerrime certabat. adeo ut in rege muliebris timor cerneretur.in Regina autem virilis foratitudo.Sed iam ad species, quς metum comitantur accedamus.

1. DE PIGRITIA. is TITULUS SECUNDUS.RIMA quidem speciei quς metus subest Pim,

tia dicitur quam tacero metum consequentis laboris esse definiuit. huic opponitur industria. Quocirca idem auctor ait. Demosthenes iniquo animo tuulisse, siquando opifi eum antelucana industria vinuti ceretur. haec Demosthenis industria tantum polluit.Vt eum praestantissimum omnium oratorum reddiderit. Quem Greci dicunt parum admodum natura &ingenio valuisse omniaque labore &dili -- gentia perfecisse. Extemporanea tamen oratione

non dicebat. nec prouocatus in cocione respondebat nisi rem de qua dictu, urus erat nocturna Iucubratione meditatus fuisset. Proinde Pylseas ora:

tor eius

Industria. Antelucana

industria.

Demosthes

nis laus. Oratione ex. teporanea cas

234쪽

CXCII.

LIBRI QUINTI

Pithes dictu tot eius concivis dicere solebat Dem osthenis argumenta lucernam olere de Demo, Quinetiam quum pro seipso causa aliquando ex tempore apud Athenien sthene. ses esset dicenda,suscepit eius patrocinium demades qui extemporanea

Demades ex oratione magisqua prsmeditata excellebat. natura enim & ingenio omnes tepore orabat alios oratores praeuertebat studio tamen &industria a Demosthene vincebatur .Fit enim nonnunquam ut industri i homines eos vincant qui ingenii bonis praestant. diligentia enim ea suppetit quae per naturam desunt. Acuti

autem contra freti ingeni t Viribus,desidiosi, pigri, ignaviq; plarrunque sunt

dum nimium naturae bonis credunt.

Diligetia ni Nimia tamen in scribendo diligentia no omnino laudem meretur. eamia in selibe siquidem stilum non modo retardat atq; moratur,verum sermonem obscudo laxatur. riore reddit. Affectatio illa Verboru & aucupium syllabaru in dicebat v Affectatio vi teres ininus grata grauibus viris esse solet. Hoc in Antonio increpabatianda. Octauius qui dicebat illum ea scribere quae homines admirarentur pocias Antonii ora qua intelligeret Huius successor Tiberius nimia etia verboru assectatio, tioi ne,& sentet laru quadam morositate quaecuq scribebat adeo obscurabat,ut Tiberii stilus ex tepore quum diceret praestantior quam dedita opera haberetur. Eieendi obscu-Sed Ut industria ac diligentia principum res omnes adiuuat, se inerarior. tia,pigriua,negligentia omnia euertit,& indecora reddit. Pallas apud Hodi Pallas. merum hoc docere Videtur,quum Agamemnonem increpans ait. Non Silius Italis oportere virum cui populi sunt curae tota nocte quiescere . huius senten

lib. iiii.

Octauius au gustusitiae aemulus Silius Italicus Mercurium inducit Annibalem excitantem his verbis. Turpe duci totam somno consumere noctem. Corrector Lybiae Octauius Capreas pro ina sine cu Neapolitanis rea mutauit, Ut illuc curadae valetudinis gratia secederet. Aedificauerat enim Capreae isula in ea insula splendidas aedes quibus pro honesto diuersorio post magnam in ora capanis rerum satietatem aliquando utebatur. At Tiberius eadem insula male cotta n eapoli Usus est. illuc enim ut per pigritiam ac negligentiam insaniret, accedebat. Inarime Stra Et quum Vrbem egrederetur edicto cauebat.ne quis se interpellaret Praesbo. li. vi. Pli. mittebat etiam ex suis aliquot qui obuios omnes ex itinere arcerent, neca.viai. iii. py quis eum obiter adiret. Ataui capreas ingres Ius omnes imperii curas abditi thecula dicta caret. Et sic Armeniam a Parthis occupari mesia a Dacis ac Sarmat his,

a figulinis. ni Galliam a Germanis mapno cum dedecore ac discrimine totius imperii pythos doliu vastari neglexit. Quoquidem loci secreti licentiam nactus male dissimus gnifieat. lata animi Vitia patefecit. Et cum Pona ponio Flacco,&L. Pisone noctem. Tiberii faci, & continuum biduum epulando, potandoque cosumpsit. Et alteri Syriam prouinciam,alteri praefecturam vibis evestigio dedit iucundissimos illos& omnium horarum amicos esse affirmans. Delectabatur vel maxime ea insula, quod septa omni ex parte esset praeruptis atque altis rupibus,&Vno tantum paruoque litore adiretur . Quinetiam in ea carnificinam qua unice delectabatur.facilius exercebat. Nam quoscunque oderat in mare post longa &exquisita tormenta praecipitari iubebat eosque contis ac remis excipiebant nauta lacerabant,ac trucidabant,ne quis aliquo casu euadere posset.

Demetrius Macedonum rex principio regni sui piger habebatur, dubrus ac morosus.ignavo enim silentio& solitario octo laetabatur. Idcirco

dissicilem

nora.

Demetrius Macedonic'.

235쪽

TITVLVS SECUNDUS CXCIII.

dissicilem se adeuntibus praestabat. Quodquidem Macedonibus eo moleustius erat quod Philippo Regi cosueuerat qui perfacilis in audiendo fuerat, patebatque semper aditus omnibus qui eum adire volebant. Contigit alii Anus ad De,

ouando aniculam quandam eum non occupatum nactam ut se placide auo metitum. retrogasse. Tum rex commotior aliquantulum sibi non esse audiendi ocium respondit. At illa defixis in eum oculis non igitur regnes exesamat

si audire piget. hic Demettius substitit:& mitior factus eam longo silenutio audiuit quam deinde opera nauata placido alloquio dimisit. Post autem

tacitus secum anicular verba animo reuoluens mentem mutauit,&ex difficillimo perfacilem deinceps se Sc benignum omniυ praebuit, adeo Ut maugnam diei partem audiendo,respondendoque non sine fructu atque obulectatione exigeret.

in Principes tamen non importune adeundos esse neque a negotiis inditerpellandos docet Cicero ad Brutum scribens his verbis. Nam quem adumodum coram qui ad nos intempestiue adeunt,molesti saepe sunt, sic epiustolae offendunt non suo loco redditae. Videndum quoque est ne principes nimis delicati sint neve sibi niὰmis indulgeant. Cn. Popeius, qui & magnus Alexadri instar dimis.omnia Cn. Popes . bus honoribus a Senatu populoq; Romano affectus.insolentior habit' est

in Hipseum virum magnae nobilitatis 3c eidem beneuolentia coniun dictum. Nam quum reus ambitus esset ad pedes illius egredietis e balneo se Reus ambit' prostrauit eius implorans patrocinium.Tum Pompeius commotior se: hoc est accusaetus, hominem conculcauit exclamasq; ait.nihil aliud agit.nisi Ut coenam tu eri miri meam tardius remoretur. ambire, quod

Homerus quum pigritiam, desidiamque irridere vellet Cyclopas inα iulia lege eraducit.qui cessando per inertiam degunt quasi summum bona in nihil ager piatur. do ponant, illis agros assignat qui nullius fossionis aut sementis egent, sed Cyclopes.

vltro naturales huctus gignunt, quibus abundanter perpetuo aluntur. Et ne tenui etiam cogitatione rati gentur,rerum curam omnem mulieribus triubuit. Eius versus ad hanc sententiam vertuntur.

Omnia per sese nullo nascuntur aratro Non fora non causas agitant.non sancta senatus Iura,sed in celsis habitantes montibus antra: Et puer. Sc magnis de rebus iudicat Uxor.

Haec pigritiae ignaviaeque species deterrima habenda est quando Ruirtuti aduersatur,& singulis quibusque artibus obest 3c quoniam minima quanque curam formidat a vetetibus incuria dicitur,a cir is aute stino , Incursa id est sine cura. Inertes, desidesque populos quosdam inducit Herodotus Halicar, Herodot'Ib nasseus quos lotophagos appellat. hi per ignauiam solum ex toti baccis ii . cui titu est

victitant, ex quibus panem Sc reliqua quae esui .potuique sunt conficiunt. Euterpe. Lotus enim Saccas seri paulo maiores lentisco, palmarum sapore ac sua, Lotopha . uitate. Harum eduliis quicunque vescuntur cibos alios omnes odio haα Lotus arbor. bent Sc inuitati hospites nunquam ab eis discedunt: sed reliquarum rerum Lotovescetes omnium obliuiscuntur.inuuntque cum indigenis feriati semper nihil agen cibos omnes

do. id sociis quibusdam suis accidisse Ulysses conqueritur apud Homer fastidiunt. rum. Iotus arbor aquatica est, Sc lignum idoneum tibiis habet,quocirca loατ tum pro tibia

236쪽

CXCIIII. LIBRI QUINTI

Herodotus in tum pro tibia apud quosdam poetas legimus. Herodotus vero alia Ioti spes

elem ad Nilum nasci refert virgulta scilicet qusdam ex illius inundatione passim per campos ad similitudinem liliorum,ex quibus veluti papaueraquaedam oriuntur esui gratissima quς in sole siccata,& deinde in puluerem contusa optimum exhibent panem. Horum radicem suauissimam esse dicit quae obliuionem discedendi hospitibus praebeat. Fertilior ter Hoc contra ignavos ac desides a poetis fictum esse creditur ut osten, ra ignauiores dant pigritiam atque ignauiam quasi contagiosam quadam esse luem,quae gignit holes. homines vecordes,eneruatosque reddat. Alimenta necessaria de diuitiae Sabet solii ha ipse naturales quae ex fructuum ubertate proueniunt homines ubi pluriabent feracissi naum abundant resides ignavosque reddunt.Ut sunt Sabati, quorum tetra

Delicissima habetur. gignit enim thus,myrrham,cynamomum, balsamu. calamum .ac palmulas odoratas ad omnes pene vitae usus gratissimas ad quos quidem Vltro mercatores commeant,&aurum argentumch pro antinuis fructibus pensitant. quo fit ut illi opulentissimi sint sine labore aut iii, dustria aliqua & omni lauta supellectile affluunt.At nabathri qui ab eis nomultum absunt inopes sunt. sterilem enim regionem colunt.& tamen somlertes atque industrii sunt.& rei rusticς omni studio ac diligentia insudant. Proinde apud eos qui rem familiarem minuit publice multatur: qui vero auget,honore afficitur.

is DE PUDORE. mTITULUS TERTIUS.

E E U N D A species Pudor dicitur quem metia

ignominiae esse definiunt Stoici,vel iusis repraeli sionis timorem ut Aulus Gellius scribit.hunc optimum cupiditatum moderatorem Cicero appellat. quu recti honestique studio tenetur. Et primis qui, dem aetatibus valde addecet optimaeque indolis si, gnum praebet. intimo enim sanguini animus reue, rentia quadam affectus mergitur,& faciem rubore pei fundit. H IS adolescentibus Cato maior se delectari aiebat, qui miniam a quaeque errata metuentes,etiam in recte factis erubescerentato autem illis qui pallescerent.illud quidem ingenui pudoris indicium esse,hoc auteimpudentiae aut Uecordiae Idem sentire visus est Diogenes Cynicus. Naquum adolescentem quendam alloqueretur cerneretque eum rubore perfasam confide ait. color enim iste virtutis est index. hunc affectum quidam castigatius loquentes verecundiam appellant,ut ambiguitatem Uerborum fugiant,& pro Virtute semper eam ponunt, quum pudor etiam in malefas ctis quandoq; dicatur: verecundia aute recti , honestiq; ratione habet. Quia cunque enim malos rumores metuit is verecundus habetur: qui vero non metuit impudens pudor quoque ex honoris studio plarrunque manet Ut Aristoteles etiam testatur qui quum nimius est animum perturbat:& sic etiam Uerecundia, qtas nisi modere f.rectas quoque actiones euertit. Proiinde ut hoc loco quum mediocritatem progrediuntur, inter animi pertur: bationes ponimus,quando vehementiores fueunt. Sic inter virtutes α

vi.lib. xi K. Cice. Tuscu. quaest. li .iiii. Pudor bona indolis signia. Cato maior. Rubor i iuueα ne Virtutis si

num.

allor vecors diae.

Diogenes cy

nicus.

Verecundia.

237쪽

nemus quum extrema fugerint,mitioresque aderunt: sed δέ pudet verbum Pudetitam ad reuerentiam Mnestarum rerum, quam ad pudorem turpium reserutetur,differtque a verbo piget quum pudere ad decus, pigere autem ad labo Pigeti rem .doIoremque pertineat.Sunt etiam qui pudorem a pudicitia secemat. 3e illum verborum, hanc autem actionum esse existiment. Et ad hanc sententiam verba illa Ciceronis interpretantur, quum in Antonium ait. Tu Cicerinquidem pudorem cum pudicitia simul amisisti. Antonius.

D DE TERRORE.

TITULUS QUARTVS.

O NI E S tale est Terror quem Stoici dicunt mea Terior,

tum esse ex insuetae alicuius rei imagine proficisceatem .Ex Ciceronis vero sententia Terror est metus concutiens. ex quo fit,ut pudorem rubor, terrorem pallor,& dentium erepitus consequatur. Possumus putare huius verbi otiginem si per nostros Gramaaticos liceret Graecam esse mutatis,additisve quibusidam literis, siquidem pauere ac timeri signifiαtat cum corporis tremore,palloreque faciei. Hie asseetias Virum fortem ae constantem nunquam perturbare debet. Etenim semper paratus vir fortia ad tolerandum grauia &aspera quaeque.

Aristoteles quidem affirmat illum proprie sorte dies eui honesta mora Aristoteles nequaqua terrori est.& qui ad omnia quae illam asserunt sine terrore adest. Ethicossi lib. Eam in bello gloriosam esse ait, quod testatur honores a ciuib' regibusque iii . . VI. constituti his qui forti animo in praeliis oppetunt. Morte non is Solon quoque Iege tulit,ut qui in bello occubuissent praemsis honori, mel vere sombusque honestaretur,& eoru filii publice alerentur, instituereturque. Et ex tir Senatusconsulto Romanorum legatis, qui a fidenatibus occisi sunt,quonia Solonis te Eob rem publica occubuerant latuae pro rostris posits fuerunt sed ratio ipsa Mori D rep. est quae vita diligere.& mone non timere nos edocet. FORTIS qui, gloriosum est dem viri est morte cotemnere,n5 autem odisse vitam. Qui enim beluaru more in perniciem non necessariam ruthis temerarius & audax.no sitis Fortis Vir & magnanimus habendus est.Timidus enim & ignauus est ille qui quum H λ non Oportet,mori desyderat.Sic ex contrario timidus etiam eii qui hone Timidum stam opportunamque mortem refugit. perterruit armato exercitu quo moenia urbemque obsederat. nee QS uin horribili vultu suo quo omnibus mortem minabatur Sylla Quintu Mu, fortitudo P Eum Scevolam augurem,quum a Senatu efflagitare in Marius hosti, tu, Mario coli dicaretur. qui perterritis omnibus patribus solus dicere ausus est,n6 permit Syll/m tam Sylla,studio longioris senestitis,in Marium patriae hostem iudicem a quo urbs nostra βc omnis Italia seruata est. Ea quidem mete erat Mutiusquam ei virtus & ratio persuadebat,ut nihil invita nobis praulandum sit prpter culpam qua quum istamus nihil posse esse quod nos perterreataut

quod pertimescendum sit. Idcirco humana omnia inuo animOAc modes . . .. -

rate ab eo ferenda sunt qui a culpa alienus est.

238쪽

CXCVI. LIBRI QUINTI

Virtus quoq; illorum qui forti animo in bello cociderunt agnam laudem ac gloriam apud hostes etiam ipsos habet. Ignavia vero 3c si fortuna,

ta est,tamen ignominia nunquam carere potest.

ω Sed quid aliquando terror in re bellica facere possit, unico exemplo Fab consi abunde docendum putavi. Q. Fabius dictator diutius cunctando victorialiu de anibale exultantem Annibalem frustratus fuerat, donec eum in agrum Calaenum inter ludedo. cum omni exercitu traxerat,inque campum stellatem .est enim locus in Tit' Liui'li. uisis montibus, altisque fluminibus circumseptus. Et Fabius Gallicanum. ii. decados. iii. rasilinumque montes valido militum praesidio muniuerat. Quibus qui, ii.bel. pu. dem rebus effectum erat,Vt punicus exercitus circumuentus, aut dissicili Annibalis csi fuga opprimeretur, aut inopia commeatus deficeret. Ni punico ingenio metu de eoru virtus ducis adiuta,nouum nauditumque commentum meditata fuisset. nibus boum Agnito enim periculo duo circiter boum milia quae ex pristina praeda ha accensa. bebat, opportuno noctis silentio adduci iubet,& cornua singuloriam sar mentorum fascibus circu poni, ardentibusque fascibus incendi,boices ignis flammam aegreferentes ad nota montium diuortia cursu evadunt, quos instruet' suo ordine punicus exercitus paulatim sequebatur. Romani mili tes qui praesidio montium aderant, nouitate rei perterriti ex opportunis lo, cis discessere. Fabius quoque punicam fraudem metuens suos intra vallum Annibal. eontinue,& sie Annibal incolumis cum omni exercitu evasit quum Roumani nouae rei facie territi locum deseruerunt.Hse quidem res mane quudeinde illuxisset omnibus ludibito contemptuique suit. Nec parum de Fabii Maximi Iaude detraxit.

DE TIMORE VEL ne

praemolestia.

TITVLVS QVINTVS.

R O XIM V S huic perturbatios accedit Timor,

quem Stoici dicut esse metu imminetis aut approupinquatis alicuius magni mali. Verbi quidem otiisgo ut albitior, Graeca est.. enim poenam Sc cru ciatum significat et i et autem Ultionem. Sunt etiaqui timore quonia antecedit effectu praemolestia appellati quandoquidem metus ille ante animum

molestia afficit quam mali quippiam accidat. Anugusti quide abiectiq; animi est mortis timore quae Fpter varios fortuns casus Se imbecillitate huma ns coditionis semper nobis imminet vitae comodis non frui sicut 8c dies iiis no uti, amittendi timore, quia fluxs Sc labiles sunt,&posts in fortunae potestate. Eade infirmitas debilitasq; animi essiceret.ut re optata etiam si adesset, perfrui no Iiberet,quod amittendi timore semper solliciti essemus. γυ Eortis autem vir qualem principem nostrum describimus, utranque fortunam aequo animo semper perfert,nec prosperis rebus extollitur, nec aduersis demittitur. mortem vero non timebit. S T V L T V M est enim Seneca. ut ait Stoicus noster ea timere,quae vitare non possis. Atqui conditio ilisa perserenda est,quae communis est omnibus, ut veteres dicere solabant. Timor. Praemolestia.

239쪽

TITVLVS QVINTUS CXCVII.

Recte apud Ciceronem ille ait mortem calcem esse, ad quem quum decur Cicero Tuse. sum si nihil amplius extimescendum est. quest lib.i Sunt etiam philosophi qui assimant mortem hominibus utiliter a na, Mors quid.

tura datam esse.& sententiam hanc tuentur pluribus argumentis quae 'quidem percensere nequaquam huius loci esset. Alii dicunt mollem diui, num munus esse mortalibus, nitunturque id numinis iudicio comprobare. Cleobis & Biton fratres matrem habebant quae sacerdotio iunonis addicta Cleobis &erat,& quum iam solene sacrum appeteret,quo plaustro illa ut moris erat) Biton deueheretur,descientibus in via iumentis, filii iugum subierunt matreque Ex taee. Tu in templum statuto tempore covexerunt. Quae tite sacrificio peracto dea scu.quest h. i. deprecata est ut filiis suis pro tanta pietate tribueret munus quod dii homi, snibus optimum praebere possent. Postridie vero eius diei quum obdormi,uissent adolescentes,ambo in cubiculo mortui inuenti sunt. Quoquidem des. iudicio omnes clare intellexerunt mortem optimum esse mun' quod

hominibus a diis dari positi.

Sed ad insti tutum sermone redeamus. rtis vir morte non metuet,&bene agendo prs sentibus fruetur nec prae timore illis parcet quod cariturus eis aliquando sit. non tam e hec eo consilio dico. Ut principem nostrum a futuri pigmeditatione immune esse velim. Na si a timore & solicitudine euvindicare studeo paratum tamen animo ad omne fortuns impetum murnitum que esse cupioademque agat quod theseus de seipso apud Euripide dicebat, cuius & sententiam probat Cicero:& Versibus eiusmodi ea conuer Cicero Tuscitit. Futuras mecu comentabar miserias, aut morte acerbam Aut exilis moeα quaest. lib. uti stam fugam,aut semper aliquam mole meditabar mali vis qua inuecta di 'ritas casu foret ne me imparatum cura laceraret repens. Panetius libro secundo de ossiciis ait fortis ac prudentisviri consilia co Panetlas. rationesque semper paratas esse debere cotra fortunae impetus,csitraque i nsidias iniquorum .ut quasi brachia & manus p tendant,ne qua res aduersa aut repentina incurso nos imparatos improtectosque ogendat: sed suaucis peripateticorum consuetudo,& benigna musarum alimonia nos edoescet Ut sanctam lin rebus omnibus mediocritatem seruemus,m quod paruvel nimium sit sem per abiiciamus. t Optime mihi videtur diuina natura consuluisse rebus humanis qus no Euturorum bis futurorum ignorationem prebuit,quorum prescientiam si haberemus, ignaros sagax aut nihil omnino ageremus freti spe futurorum bonorum , aut moerore nos fecit natu& luctu perpetuo cruciaremur perciti timore malorum. Quae vita nisi ra. set Priamo si ab ineunte aetate sua sciuisset quos euentus senectutis es: Puamus. set habiturus Haec igitur setorum ignoratio magis intentos virtuti nos essficit & minus anxios timore imminentium malorum. Tolleretur etiam nobis omnis spes quae ex futurorum bonorum opinione pendet, quam quia Spes homiadem Simonides poeta Reginam hominum esse putat. Nonnulli philoso: num regina. phorum spem dicunt dulcissimam esse omnium passionum,sed Aristoteuter spem vigilantium insomnium esse existimat. Putandum tamen est hunc grauissimum philosophum de ea spe loqui voluisse.quam vanoquo; dam iudicio homines sibi lingunt sine ratione.aut aliqua coniectura sua

turi euentus. Haec verius hallucinatio dies potest quam spes quaequidem . tarditate quadam,& animi stupore pigrunque potius usu venit, quam abr iii acumine

240쪽

CXCVIII. VIBRI QUINTI

acumine aliquo ingenii siue a bona confidentia. Hallucinantes enim isoles somniare aliquando videntur: sed si recte agimus, & cum rationeae virtute incedimus, tunc spes illa hominum Regina vere iudicari po, tetit. ratione enim non futili vanitate nititur,& ad speratum euentum sata Alexandri lio Multa amicis elargiebatur AIexander.time perdicas. quid tibi relin. beralitas. quis o bone rexanquit, si omnia prodigis uin ille spem ait mihi reseruo. Perdica. putabat siquidem Alexander nihil ei deesse posse,qui per virtutis ossicium Reisonsum benignus esset.& per virtutem omnia se assecuturum speraret. Ad hanc Alexan. sentetiam accessisse videtur Parmenion etiam quum dixit,& haec quidem Parmenion. spes nobis quoque tecum communis fistura est.

DE PAVORE. TITULUS SEXTUS

Pavor. Exanimatio. Cice. Tuscu.

quaest. lib.iiii.

Pauimetum. unde & pauimentum nomen accipit,quod opere tectorio,puro, Vermiculato incrustato,seu marmoreo stratum sit. munus quidem in magno pauA V O R deinde sequitur, i comitem exanimati nem Cicero adhibet.& est ut ipse ait) subitus metus. quem sequitur stupor mentis . haesitatio linguar,de ab opere cessati Hunc assectum Vergilius exprimere videtur, quum ait Obstupui.steterunt I coma Q vox laucibus haetiti

At ubitis misers calor ossa reliquit, Excussi manibus radii reuolutaque pensa. quum de Euriali matre loqueretur. - Nec alienum est putare huius verbi originem Graecam esse. enim cessate facio significat ἁναπανομοι, cesso ac subito quiesco.quodquidein pavore fieri solet. Possumus etiam putare pauote a Vicinitate latini ver, bi manare .dicimus nanque pusco verbo pauire quod cooperire significat.

re mi rari A cinere tectono.puro, Vermicula

as,pueros,& molliores quosdam oculos, laciem .Hoc in maximo luctu& moerore fieri solet.

vel potius in Apelles is in immolanda iphigenia id ex pi ta docuit.mste enim pinxerat Calchantem. tristiorem Vlysiam tristissimum aute Menelaum

euchni' teste cosumptisuero affectib',quos penicillo exprimereno poterat,A men Pli.c. x. pauα nis caput obuelauit ut omnes quem possent maximum moerorem, in Vir, t post prici. cinis parte cogitarent.Obscuritatem & solitudinem luctus quaerit Ut Vulude patritio ti. dunt.Nec ulla tam timiliaris est inscelicibus patria quam solitudc Et Cox Li.de rep. cilius ille latinorum comicorum princeps ut ait Nigidius) dixit. Is miser

ostediligentu quam vidit fili i caput ab hostibus hastae praefixum circumiem, e Crassus omni ex parte turbatum passim trucidari, in abditum obscurumq; locum penetrauit donec auaritiae temeritatis atque ambitionis suae,omnique ditatis exemplo poem tWς ς Brutua

SEARCH

MENU NAVIGATION