장음표시 사용
251쪽
tant que elui qui tui donne la liberi yestasielle me ut soti mal tre M.
VI. Mais si quel lu'un ausellement volatu asfranchir son esclave, cet es clave sera ast ranchi, quoique son alti e se Oit rompsi suri motis de a volo tith a cet gard. Car. dans e cas, ura liberte ayant hi donlisi is des escia vespar una siritier en verti de salix codicilles , 'empereur Ordoianaque hac uiata' eucres terat libre en payant vingi sous 'o Di heri iter .
Λntonin attinus si mention de colle constitution deri' em pereur Adrien is Quoique les codicilles par tesqueis votis paraisse avo irhi thgusi h l 'oncle de la dolante, aient hi declaros salax , si e pendant ous ave oblenu ne juste liberi ducisigalaire 1 avanti 'accusation de crime , et accident postsirieur ne petitias sit ruirela liberi qui votis a disi dotin si e Cependant, sui vati l constitution est 'empere ut Adrien i 'h6ritier a actioni ou exige de volt Suingi pisices 'or . . Mais si illis ritier institu a asseanchiis esclave ou rem pliri condition de son institution , et quo te sis ait siussi a satred siclarer te testamen in ossicieuco Dul sera conssiquent de dire u itin est de cette esphce comme de celle des salix codicilles M. VII. Un asseauchissement ait par orce est galement alable mais elui qui a i sorco h faire et asseanchis sementisci'actiora quod metus causa , contre celui qui tui a sali violence. I saut cependant en excepter trois eas Le premier Morsque lyasi ranchisse mentis sit sati dune manthre
252쪽
αῖ LIB. XL. ANDECTARU TIT. II. ervus ad libertatem, quia non intelligitur voluisse, qui coactus manumisit n. rctgm vester jurisc. . . PMd Pilhinum. Secundus casus est quem resert autus Si privatus coactus a populo 1 rnanumiserit, quamvis voluntatem accommodaVerit, tamen non erit libera nam et divus Marcus prohibuit ex acclamali orie populi manumittere n. l. 17 sq. o. 9. qui et arium. α'niam Paul. lib. sing. de liberi. Scilicet u divo Marco auctore amplissimus ordo censuit, ne quis in spectaculo quod datur, actorem 2 suum alienumve ervum manu fieret et si factum esset, pro insecto habereturo. l. 3.
cod. 7. ii qui manumittere non OSs Alexander.
Tem is casus. Λ sortiori u ille servus liber non 3 erit, quit 'egorii ut iiii dominus manumittat. et ille perterritus Scrip . si liberum eum esse n. V. . . o. . qui Ct rium marium Marcian lib. I. instit. VLII. Manumissoris quidem voluntas in servi manumissione requiritur , at non liberorum ejus. Hinc Diocletianus et Maximianus Subscriptio filii domini manumittentis . nec addere Secuta , ne omissa detrahere libertali quidquam potest . l. a.
cod. 7. I si de liber Ciau Sa. Nec necesse est ei iam ut quaevis manumissi rata sit, eam esSegratuitam. Hinc idem rescribunt si Licet accepta pecunia dominus e manumisit , tamen tributa libertas rescindi non potuit n. l. 33. cod. d. it.
De manumissis indicta. manumissionibus in genere, ad varias earum specie tranS eunt Ordinatores audeclarum , et incipiunt a singulari et vulgatissima illa manumittendi inter vivos specie, quae indicta dicitur seu Per vindictam fieri. I. u Vindicta est virgula quaedam quam lictor manumittendi in Servi capiti imponens eumdem servum in libρrtatem vindica v bat, dicens quaedam verba solemnia. tque ideo inquit Boen illius in Topic Ciceron. illa virgula indicta vocabatur . II eclius autem alii ita dictam putant a Vindicio quodam Vitelliorum servo, qui Ob detectam Brutorum aliorumque juvenum
1 IJ accidebat in spectaculis. α Fabulae scilicet. 3 Uoc ius ex aliqua speciali constitutione proscisci censet Cujacius.
253쪽
alias sal sut nul D. Le troisthme. A plus sorte aison, es clave qui a soro soninali re a Tasi rati chir 3 , et doti son mali re a Sous crit l'asfranchis sement par cratii te ne sera a libre M. VIII. Our assean chir u es clave, it aut que elui qui asse an
DES asi ranchissemens en stisirat les si lacteur de Pandectes passent a leur dissserentes sphces et comine iacent par 'es phoeparticuli hre et la plus sit de enire vis , qu 'On appelle vindicta , o qui se ait par te coli de baguelle. I. um mot indicta signis uiae petile baguelle ii unci clon ris pos ait surcia thle de 'es clave is asi rauchir en revendi quant facii O bert , et en prononeant quelque paroles soleti Delles. 'est, potarquoi dit Boece iri Uic Cicero sycelle baguel te 'apyelaitis indicta . Mais 'aut res peti seni , ave plus de ais an quollelire soti Om 'un certa in Vindicius es clave de Vitellius , qui,
1 Commerit arrivat dans te spectacles. α Votre acteu dans lamihee. ἶ Cuias pense que ceraro it proucti it de quelque constitulion spύcialo. Par exemple claris ut eo die ille.
254쪽
ti 38 LIB. XL. PANDECTARUM TIT. II. Conjurationem primus hoc ritu manumissus est, ut refert Livilis, lib. I. Alio nomine vocatur etiam Festuca, ut patet ex Persio, satyr. V.
Vindicta postquam meus a praetore recessi
Non in Festuca lictor quam gestat inani.
Fiebat autem haec manumissio verbis solemnibus. Nam manu γ, mitti servus dicebatur, quum domi us ejus , aut caput ejusdem N Servi, aut aliud membrurn tenens dicebat Hunc hominem ι herum csSre volo, et emittebat eum e manu . Festus in verbo manumiui. Idan manumissionis formiatam videre est etiam apud I civium , 34. 6. ubi refert Gracchum volones, quorum per in Pugna contra Hannonem usus erat, ita manumisisse se Quod bo a num , a tuu felixque rei ublicae PSAque esset, Omnes UOS M liberos esse jubere . Solebat etiani dominus qui servum manumitteret, illum circumagere. Hinc Persius, Sup. d. satyr. V.
IIcu steriles veri, quibus una Quiritem Vertim facit miciam est.... Verterit hunc dominus, momento turbinis exit
Hoc ritu significabat dominus se dare servo iacultatem eundi quo vellet. Et quidem videtur haec formula suisse usurpata, abito quo voles e Plaut. In Menoech. et alibi. Quum dominus haec dixisset, tum praelo vindicta per licior in capiti servi imposita, dicebat Aio te libertit a more Quiritium, ut ex antiquissimi
auctoris manu scripto didicisse se testatur Raevaritias Ad lictorem
dixi, ecce tibi indicta Galer Prob. in libello de litter antiq.Lictor autem manumissum vindicta percutiebat, eique infligebat alapam : significans hoc probrum pro ultima vice eum suStiuere, nec amplius licitum ore ei aliud inferri. Ad hunc ritum Sidonius alludit hoc versu , carm. ΙΙ. ad Λnthim.
Quorum gaudentes expectant verbera malae.
Quidam putant non lictorem , sed dominum inflixisse servo alapam, et domitium injectione manus in servum et hae alapae per cussione, vi quadam imaginaria eum in servitutem vindicasse. Contra autem lictorem, imponendo capiti hominis virgulam, eum indicasse in libertatem , praetoremque consentiente domino Secundum libertatem pronuntiando, liberum eum ac civem essecisSe. II Quum igitur haec indicta manumἰssio ante magistratum fieret certis solemnitatibus adhibitis , et selemnibus verbis tam a domino quam a magistratu prolatis , hinc ure antiquo u multis et
255쪽
poli avo Irisico uverbia coniuration des iis de Brutus et ait tres, sui leprem ier assean chi de ceti manthre , Ommebe apporte ite-Live liv. l 'appelle Festuca , commem te volt dans Perse , sal. 5. i prὰ que e sua sorti de devant te prete ur, devenu mon mali re par leto up elogia et te, vindicta , et aia hine endroitu, et non par a vatiae aguet te Festucia que porte te licteti M.
Cet astra nchissemen se salsat avec de paroles solennelles , caro on disait u 'tin esclave tali assi anchi, lorsque son ait re uin mellai tua main fur laeshi ou Sur quelqu'autre partie dia cor ps, is en isant, e eua que cetioni me soli libre et retirait Sa main M. Festus, a mot antimitti ora volt aias si ce ite Ormille 'asfranchis semen , datis ite-Live div. I , 6 ilici rapporte que Graccusas franchit les volon latres qui 'avalent servi contreon non , endi Sant Il est hon , avaniagen , et heureti poli la re publique et potir uxta' ordoniae qu' iis solent totas libres , Le mali re qui assi anchis sui uia es clave vallis ussi colitum de te latre tournercle'est potarquo Perse dit , dans la ρ me salyre riu Et linia 'aliendro de oti de ces individus qu'une piro uelle renan citoyens romatias sol sur certe place publiqueri' es clave Damas; D iei ne soti mali re 'a saltuo urner, qu'eumn instant, de a piro uel teri u 'on tui sal faire, sortis Marcu S-Dama N. Le mali re exprimat alias la voloni de donne a son es clavela iaculi d allor ii ii ou drail parali hin qu 'on 'est servide es expression , Alle et v Nous oudrez. Plaui in Menoech. 5. . et ille urs Lorsque te mali re avait pronon ch cette formule
te preteia salsa it pose la baguel te surcia thte de 'esclave par lelie te ur, et tui di ita de dis que ous te libres la manthre des
lui di salici 'ures a connaissa ac de la cause, et te jugenas atque 'enii Porig, Prene colle baguette. Valer Prob. in lib. clittor antiq. e lici cur si appalici 'asi ranchi ave celle baguelle, et tui donnait uti sola silet, poli dire que 'ἡtai la dern thre sol qu 'ildevait rece voir et si ront, et u 'it De serat plus permis de ui en donner Sidonius ait allusion a cet usage dam e Ver , carna. a. ad Anthim. DOnt mes oues attendent uec jοὐ les OuPS. Queique person ne pensent que epi 'silait a se licteu qui Onia ait uia sola silet a 'asi ranchi, et que 'sitati s On mali re qui en porta ut la main fur tui, et en e rappant, te appetat en servitia de Par celte se inte violencea et que te licteur, en osati l baguel testi sarisite , re vendiquati s liberte Paprbs quoi te prsite ur, dia conjεente me ut dia malire, pro non ςait star a liberte uia jugementiarteque i te salsait libre , et citoyen Omain. . Comine done cet asseanchissentent, appet vindicta , se saias it evant te magistrat ave certaines formules, et cert3ines η'role solennelles pro noncsies tantia te mali re que par te magi 'si a ; 'etaitio urquo dans 'ancien roit u ui inuet et tin Ourd
256쪽
lo R. XL. P ANDECTA IMUM TIT. II. surdus servum vindicta liborare non possunt inter anticos a neu et per epistolam manumittere non prohibe niur .
. Ut autem ad justam libertatem per enire possit, conditione
venditionis excipi potest his Paul sent. lib. . it. II. . . Haec ita stricto ure Cholerum , iam ante Pauli tempora re Celsus libro- duodecimo Digostorum, uillitatis gratia motus surdum ita natum manu mitisere osse ait n. l. I. R. 4. 9 qui et a quib. manum. Ulp. lib. I. ad Sabin Hermogeniani aevo , , Humissi por lictores hodie et do mino tacente expediri sol et verba solem uia licet non dicantur, ii dicta accipiuntur . t 23. Hermoveri tib i juris Pilom. III. Certe praesentia domini P qu ritur. Unde remo mulierem per mari tu ira , nec alium phr procuratorem iudicia manu mi lere potuisse , non est ambigui juris . l. 3. Od. 7. I de vindict. liberi. Dioclei et Maxim. R optum tam n ut pater per filium familias manumittere possit: ut videt, in si a lit . . qui si a um maIH. Maximc etiam oportet ut dominus velit manumittere. Caeterum
re quotiens dominus servum minumittat, qua in vis existimet alie num esse eum, nihilominus verum est voluntate domini s rvum manumissum et ideo liber erit. Et ex contrario, si se Stictriis non putaret manumittentis esse nili Iominus libertatem conitu gere. Plus trisu in Me rest, quunt in existimationc ἰ et utroque casu verum est Stichum voluntate domini manumissum esse. Idertique juris est, et si dominus et Pruus m e Pryore S Sent, ut neque ille se domi nuria, uec hic se Servum ejus putaret . . . .
IV. Praesentia quoque servi requiritur; qua interveniente etiam re plures vindicta pariter manui nil ti possunt; et suisti it straesentia servorum, ut vel plure manumitti obsint . l. 5. g. 2. Palil lib. i. ad i. Elium Sentiam. Ora Decesse est autem ut qui manumittitur intelliga quid agitur. Hinc u servum furiosum omni genere manumissum ad
1 Id est, mutus ille debet servum suum vendere alicui, ea lege ut illum
2 uine collissitur Hermogeniatium demum sub Constantinopolitanis
Imperatoribus flormsse, quum olim natales verborum hallibus egrii iuris primum a Constantino ut eius liberis remissae sint. Vide przel atione iri uos iram in Pandectas Part. v. v. . . o.
3 Commune est actibus legitimis , ut per procuratorem non possint expediri Nec obstat, quod iudicia per procuratorem exerreri possunt. Nam per litis contestationem procurator fieri intelligitur dominus litis.
257쪽
. Mais potir que cel Sclave arx in Dune juste liberisi, Psallati au'il en inter vini ne vente I n. II en hiat altis en roit strici mais hs avarit te tem oti viva it Paul se Celse avait dit aura vi e do uete dii Digeste , qu 'un ourd
Duriem sit Hormogenien oci a s ranchis semen par lecticleur se si ii vj ourd'hui I sans que te attre parte, et les paroles solen Delles soni suppo Sees, quoique perSotitie ne te Protio iace i. III. L prsis ence dii mali re est certa nomen nὐ cessat re 'est potat quo u i est certa in en roit u 'une semine e petit pas ascranchir uti selave Ar On mari, et que personiae ne eul assean chir te fieri par procureur 3 de la marithre appeto et indicta . I a cependant olsi resu 'un thre petat si ranchir par son sis. cum me Oncle verra ci-aprps de ceu doni Passianchissemen est nul et de PerSOnne qui ne P u en assianc hic etc. II aut ussi surto ut que e mali re euille assi anchir. Gisia lota te les sol qu'un mali re assi anchit son es clave, quandri pro ira it que et esclave ne tui appartientias, it 'en erat pa molimvrai u 'illa voti luci 'assi anchir, et 'es clave , par conssiquent, 'enserat pa mo in libre. Et hme, si l 'es clave pensat ne Oint apparieti tro elui qui 'asseanchit, it 'et deviendrait encore asino in libre, parce'u' iij a plus dans la hos que dati l 'opinion
et que dans 'un et 'aut re cas , i est rat de dire que 'esclave et assi anchi ave erae consentem erit de Son alli e I en est enc Orede in hine en droit si te attre et l'esclave soni t ianistri' aut re dans I'erreur, et sici uti ne cro it pas ire te mali re dera es clave, nil 'aut re t 'esclave du mailre D. IV. L prsi serice de 'es clave est ussit si cessatre, et 'it sonti rhsens, re tu Silur petiverit ire si ranchis ara sol pancle oui de haguel te; a prsis ence des es claves evant sussire potar in 'onpuisse en si ranchir plus leur M. Mais it 'est a necessa ire que elui u 'On si ranchit comprenue ceriu'Ori fait; 'est Ourquoi, re vivant Labeon, uti su -
1 C'est-ά-dire, que e mu et doli vendi e son es claves queiqu'un, ousta condition de 'assi anchir. 2 on conelut de lainu Hermogfinien 'a neuri que solas te empereum de Constantino ple suisque les formules de paroles dans les ietes id illities
3 Les acies ii gitimes oti cela de commvn mu' iis Neleuvent pas se satre par procureur, quoique les vigemens uissent et re Oursui vis de ceti ma-Lihre la aison en est que par la contestation e cause, l'assaire exierit
258쪽
IO LIB. XL. PANDECTARUM GT. II. libertatem perduci posse putat Labeo v. l. n. 'Mit princed. δε manumissionib. Iavol. lib. . exposter Labeonis. Similiter Gaius Iuris ratio efficit , ut insantibus quoque competat libertas n. l. 25. . . tu Gaius, lib. a. de manum. V. oec manumissio sit apud magistratus qui iurisdictioni
Praesunt; puta, apud praetorem, consulem. Item apud proconsulem postquam urbem egressus I est, vindicta manumittere possumus . l. 7. Paul. lib. 5o ad ed.
0 Sed et apud legatum ejus a manumittere possumus . . 17. - Ei quidem v etiam hi qui in Italia, vel alia provincia domicilium
habent, apud alterius provinciae praesidem consilio adhibito, manu mittere possunt M. I. IS. g. 5. aut lib. 1. d. l. Eliam-Sentiam. Item apud praesectum Egypti possum servum manumiliere, ex constitutione divi Augustin. Lar Modestin lib. I. Pandect. Sed et apud ipsum imperatorem servus potest manumitti. Ubi observa quod imperator, quum Servum manumittit, non vi
dictam 3 imponiis sed quum voluerit, fit liber is qui manu
mittitur, ex lege Augustiis. l. c. g. I. tu Praeced. de manumisesionib. Paul. lib. I 6 ad Plaut. Eos omnes apud quos fit haec manumissio, ita complectitur Constantius Apud consilium nostrum vel apud consules, praetores, praesules, praesides ς magistratusve earum civitatum quibus hujusmodi ius est, adipisci potest patronorum iudicio sedula servitus libertatem . l. . Od. . . de Ad liberi. Nil refert autem an magistratus apud quem manumittitur, sit paterfamilias , nec ne Nam et u apud filiumsamilias magistratum manumitti potest, etiamsi ipse filiussamilias manumittere non potest n. l. 8. aut lib. I 6 ad Plaut. VI Quum manumissio sit actus voluntariae jurisdictionis, nil refert in quo loco fiat. Igitur non est omnino necesse pro tri hunali manumittere. Itaque plerumque in transitu servi manumitti Aolent, quum aut lavandi, aut gestandi, aut ludorum gratia prodierit praetor, aut proconsul, legatusve Caesaris . l. 7. Gaius,
tib et rerum cottiaianarum is aureorum.
Quinetiam Ulpianus ait : si Ego quum in villa cum praetore suissem, passus sum apud eum manumitii , etsi lictoris praesentia non esset . LAE Ulo lib. 5. ad L
et Vide supra, lib. I. it. 6 dei c. Procons. n. 6. et Mendum irrepsit Legendum est Uud Iernium Cresaris, id est, prae aidem Falsum enim est, apud legatum Proconsulis posse manumitti ut diserte ait lex 2. S. I. u. 16. de osse procons. Cui acius. 3 Princeps enim solutus esse debet solemnitatibus. Quod ipsi placet, Iegi, habet vigorem. έ Tam enim per se, quam per lictorem, poterat,in tam e virSumaum capiti servi imponet e
259쪽
mhme asseanchir es ensans . V. et assranchis semen se sat devantis magistrat qui prί- fide, tribunal delinii'un rhteu O Uri Consul. Et u uous pou-voncasManebi parci eoupra baguette devant te proconsul, dhsqu'il est sorti de Ia ille lyri. v Nous ouvon mome asseanchirtaevant te lieuienant deci em pereur a n. Et hine u ceu qui on leur domicile en Itali ou dans une aut re province, euvent asseanelii devant te president d'une province ditarente, o tribunal assemble .u Je peucau Ssi an ranchir mori esclave devant te prῆset d Egypte, sui vant a constitutioni' Auguste v. Un es clave e ut nihme ire Manchi evant 'empereur lui-mhme. Sur quoi ii aut observe que u orsque 'emporeu as franchi uti esclave, ille Ditioint usage de la baguelle et que celui qui est si ranchi est libre hsmu'il le e ut, vivant lacio id'Auguste M.L'em pereur Constance comprendrious ceu devant lesquel orape ut assranchir lors tu' i di In esclavete ut acqu6rie la libertεdu consente ment de so patro devant notre conseit, evant les consuis, levant e prsite urs devant les euhques, devant te prsis idens et devant les magistrat des illes h qui ce droit apparitent . Ρeu importe que te magistrat devant equel se saltri'as ranchisse ment sol phre de famille ou non Car in petit Isranchir evanto magistrat sil de samille, quoiqu'un fit de famille ne uisse pas irranchir D. VI Commeri'amanchissemen estis acte de iurisdictio volontaire, peu importe en uel leuci soli ait Ain si re ili'est pasabsolumentisices Satre quera 'ali ranchis semen se asse dans oriri hiati ab aussi volt-on ordinatrement te prsite ur, te proconsul et lelie utenant de l'em pereur en satre su leur passage, lor, qu iis Ont
260쪽
; . LIB. XL. PANDECTARUM ΤΙΤ, III.
De manumissionibus quin seruis ad ueswersitatem Pertinentibus in Oriuntur.
civitates accollegia, alii corpora quaelibet , non posse hoc modo servo suo manumittere, quia legis actio per procuratorem explicari non poterat. Sed nec poterant servi civitatum et collegiorum manu mitii censu. Quum enim is ritus manumittendi esset solemnis, videtur etiam non potuisse per procuratorem exerceri, et portuisse ut praesente apti l censores, ac jubente Omin servus censum profiteretur. His igitur duntaxat modis qui solemnes non era ut polerant
manu miti iri et de hac manu nussi oti intelligendus textus ille Varronis de Ling. latin 7. i. i, omina habent ab Oppidis, inquit, plerique libertini a municipio manumissi . At hi civilem libertatem
non consequebantur; sed eorum numero libertorum erant, qui
ex lege S lia Sentia dicebantur tantum in libertate morari. Quum porro lex Iunia-Νorbana, omnes quos lex AElia-Sentia in libertatum orari patiebatur, latinae conditionis esse juberet, idem jus et municipiorum libertis competebat. Donec lata altera lex, quam legem Vectibulici 1 vocant Diocletianus et Maximianus in l. iiii.
cod. 7 9. C SC M. Cis'. manum qua effectum est ut servi reipublicae romanae manumissi civitatem consequerentur. Et hujus legis vim ac potestatem postea senatusconsulto sub Hadriano facto, Iubentio-Celso elmerato-Marcello consulibus, ad provincias
porrectam esse, ibidem docent praedicti imperatores ut proinde post eam legem , a municipiis quibuslibet mauu missi cives romani
stant. si Cui acius cetis et legendum V et ii- hici. Et vero nota est V itiorum
familia , luresque hujus Dominis suere insignes viri, quos recenset Cui acius Paraliti l cod. ad h. t. de se , reo manum. Quis autem ille fuerit Vettius Lybicus , et qua aetate hari legem tulerit, igia oratur uel ne eius, Histor. iuris romani, S. 253, ait legem illain, quodcumque verum eius nomen sue rii, latam esse oportere intra antium ab U. C. 771 quo lex Iunia-Νorbana rogata , t et antium 88 quo consules inveniuntur Celsus et eratius sub quibus nempe senatusconstiti in eam rem sacto, haec Vettibulis lex etiam ad pro viticias sui porrecta Quum vero itiquit He in ecciuo monstrum nomminis sit illud Vectibuli ei, tinno ero V. C. 863, consul cum L. Camurn Pisone fuerit Vettius-nusticus Nolanus; non dubitamus quin scribendum