Opera omnia

151쪽

D VsNENos I ANIMALIBUS. II 3prudentia in usurpando Mercurio opus est. Major certe in eo requiritur, quam quae ab iis qui in ejus usu sese praestant audaciores , solet adhiaberi. Fatendum est enim gravitatem partium hujus,ce Mineralis maximam , quantum vi alio respectu utilissima praestare possit officia, posse etiam si copia insigni inter nerveorum ligamentorum interstitia sese insinuaverit symptomata inferre gravissima, ut spasmos, paralyse , contractiones,&c quae solent familiariter occurrere in iis qui diu in speculis Mercurio illinendis occupati fuere, aut in opere alio quovis in quo mercuriales atomi inspiratione amantur , vel etiam unctione

mercuriali largius intincti fuere , quae quidem observandi sese modo dabit occasio. Nec in eo res subsistit. Sed ultra evicit experientia, largas crudi etiam Mercurii do se , quibusdam in casibus, etiam longo postquam fuerat

assumptas intervallo , vires exeruisse nociyas, Scio tum corpus improviso tumultu conturbas e.

Duo hujusce generis casus memorari subit, Scunum quidem ferali exceptum exitu , in quibus cum parva Mercurii copia per plures successive dies intromissa in corpus fuisset , ingens exoriebatut salivatio rac haec quidem plus quam duobus exactis mensibus post cessatam ejus adhibitionem. Nec ita pridem juniorem vidit se contigit Matronam , quae cum sex fere Mercura drachmas tribus successive diebus degluti isset , per tres in tegras hebdomadas salivatione corripiebaturo desiit tum fluxus; verum post sex menses iterum prodiit per integrum mensem perpetuo impetu perduravita duobus vero iterum elapsis mensibus

152쪽

ii TENTAMEN II ARTisu majori adhuc furore des a viii Singulis vicibus summopere asticiebatur pectus , ut ii mercuriali salivatione vulgo deprehenditur. Tanta scilicet est mi ineralis hujus corporis agendi essicacia , etiam si simplex , incerumque admoveaturi Inde vero hoc certissime ediscere possumus quam caute cum lubrico hoc medicamine mercari debeamus , curamque omnem impendere , ut ipsi per totum corpus , viae concilietur libertas. Quae quidem facilior parabitur purgantium adminiculo, aut iis additis substantiis quae ipsum sive pertranspirationis vias , sive per urinas amandent: Quod enim ipsum dicitur Alcalsare sub praepara tionis nomine comprehendi non debet. Nunc vero quod Mercurium sublimatum o rosiivum spectat, id constat certissime salinas particulas Mercurio , noxiam hanc qualitatem impertiri , aut , ut veritis loquar, salinas partes earna mole culis mercurialibus gravitatem , momentum illud adipisci, ut incisiva sua correndi vis &essi catadri ad altiorem penetrationem aptior Vadat Mechanismus vero quo haec omnia adimplentur, ut vero simile est, sic se habet. partes quae Mercurium constituunt, licet ita in eximiam tenuitatem Ignis actione ejuncti .divisae fuerint , ut in fumi speciem evehantur , solida tamen , ponderosa corpora constituunt. At ex qujsitissima hac tenuitate , qua forsan simpli cissimas Melementa res moleculas constituunt, facile porosi interstitia salinorum crystallorum occupant. Quae quidem crystalli e salinis atomis varie per sublimationem compositis Wadunatis, iii lamellas incidendi vi donatas conflantur. Sed vis illa vix sese potuisset altius insinuare propter par

153쪽

DD VENENOsis ANIMALIBUS: . I tium levitatem , c facilem solubilitatem, niit Mercurius acie ipsorum intacta, illaesa eorum figura novum ipsis pondus adderet. Quo ipsorum firmatur actio , faciliorque a succis stomachali bus solutio praevertitur impeditur. Hi enim

partium hanc compositionem constituentium ne Tu rumpere non possunt. Nec enim aditus ipsis patet, qua possint iri vacua interstitia irrumpere

his enim mercuriales Globuli insidentin firmitet

adli aerent.

Uno verbo, hae crystalli quae totidem acutos cultellos sive pugiones referunt , perfodendo

atque vulnerando tenerrima ventriculi tunicas , 8 nativum ipsarum mucum abradendo, nervo

sum liquorem in irrhationem conchant, indo Vomitus, spasmi, Limmanes oriuntur cruciatus, Ipsis ero etiam sanguinei vasis eadem actioneyellicatis, omnis inflammationem concipii vicinia , haeret in vasis stagnans cruor. His superis yeniunt laer , quae quamquam per se minutis

sima cum tamen numerosissima occurrant, late

tamen brevi gangraenam disteminant. Cum vero ea sit Mercurii sublimati corrosivi natura , perae videtur pretium inquirere , qua ratione fieri possit, ut idem compositum cum vivo Mercurio rursus in sublimationem actum , c ea quidem proportione ut quatuor partibus te rursus adisulantur Paequatim enim Mercurii quantitatem secum in altum rapere non posset sublimatus noster corrosivus i praesertim ter aut quater instauretur operati , ita omnem corrodendi vi in penitus amittat , ut non solum securum evadae

medicamentum , sed&etiam pluribus in casibus nobilissimum praeste praesidium nec enim ali-

154쪽

serunt Authoribus qui veram hujusce phamoment lutionem hucusque attigerit. Hic vero sedulo perpendendum est, actionem salinarum crystallorum ab ipsorum mole soliditate praeteri 1m pendere quae quidem repetitis quibuscumque sublimationibus cin minore minoresque semper partes facescunt. Mercuriales globuli propter rationes a jam alibi laudato theoriae febrium Author allatas multo facilius repromptitis sublati quam salia quaecumque interstitia salium quibus insederant derelinquunt. Rumpuntur interea lamellae crystallinae, magisque ac magis, ignis actione disjunguntur Hinc nova

partium accedit combinatio quantumvis hic mulio major partium mineralium ad salinas proportio accedat , unde Mercurio dulci maius multo quam sublimato corro livo , pondus competitus Cum scilicet ille duas salis partes unamque e

curii tantum comprehendat, Mercurius contra

dulcis qui recte argius est , ex aequali utriusque do si coaluerit fragmenta tamen crystallorum in minores adunata moleculas , sed diversa ab ea quam prius habuerant figura , jam acie donantur adeo exigua ut sese altius infigere nequeant . nec ita profunda infligere vulnera valeat, ut lethalern noxam inurant. Hinc id ipsis igitur superest ut sensiles ventriculi membranas vel licent ε pungant, sed ea moderatione ea in excrearionem tum contentorum id humorum e glandulis expressorum concirent, surSUm leo i Sum VC,

prout vel major est , vel minor irritationis gra

dus.

Sic exitiale Venenum in Emeticum vel medi-

155쪽

DL 'usNosii ANIMALIBUs. II lamentum purgans mitigatione vertitur; imo facile potest accidere, in robustioribus praesertim constitutionibus , si praeterea viscera a medic menti stimulis quacumque ratione tuta defensa serventur , exortam inde irritationem adeo leves exerere effectus, ut vix in sensus cadant . dc nullum fere in corpore qumultum concitent. Tunc vero mercuriales globuli, pro maxima sui parte salinis exuti vinculis per longum intestinorum tractum, quaedam tamen spicula secum adhuc convehentes sanguinem subeunt. Hic vero motu proprio atque pondere partium , praeternaturales omnium liquorum nexuc solvunt attenuant, sed in illos praesertὶm agunt, qui minoribus circumducti vasculis maxima lartium tenacitate δ visciditate donantur, ipsosque effi ciunt fluxiliores, tenuiores in ad facilem secretionem paratiores Hinc omnes corpori glandulae quasi ad actionem provocantur, c a fluidis moram nectentibus expurgantur. Verum ante

alias, quae salivam iecernunt numero multas capacitateque i apertur insignes, primae actionem mercurialis fluidi excipiunt humor vero ab iis secernitur , compactae viseidaeque molis , ita ut insignis ejus cumulari debeat copia priusquam ductus excretorios sibi possit patefacere , flectus hujusce medicamenti in haec organa multo sensiliores reddit. Tum vero salivae fluxus in iis tamdiu perdurat , quandiu actuosae mineralis hujusce molecular, tum per haec, thim per alia emunctoria viam sibi extra corpus ape

ruerint.

Ut vero unica quae inter dulcificatum atque

corrosivum Mercurium intercedit disserentia in

Hiij

156쪽

11 TENTA ME. 'ARTUM majori minorive agendi intensitate atque efficacia consistit , sic respectus idem varias hujusce medicamenti praeparationes inter se discriminat.

Quae quamquam numero plurimae occurrant

variatis in corpus sese produnt effectibus , quatenus mercuriales globuli varie cum variis salibus combinantur, horum veno spicula , magis minusve actione ignis confringuntur enervantur , sivelatim supra ipsos spiritus ardentes comburuntur , sive alia quacumque agendi ratione. Hinc quantumvis magnificis ornata titulis commendentur sub Arcanorum Pana caearum, Pulis Verum principum nomine c. nihil nobis insigne aut admirandum praestabunt praeter ea com- Oda, quae ratio nobis vel a simplicioribus magis usitatis processibus promiserit. Nec minus ex hisce ratiociniis praeclare concludere licet, ciuissimam excitanda salivationis methodum , ab internis mercurialibus medicamentis est deducendam. Ea enim quae ab iis

Imaximo jure terrorem incutere ossunt incommoda , maxime ab externo Mercuri usu repe

tenda sunt : Quia scilicet , ut jam protulimu , minerales globuli in omnibus praeparationibus interno usu adhibendis falibus intimius permixti, horum stimulis ad organa secretionum plenius atque uberius determinantur , donec insuetum Onus totum sanguis abjecerit. Cum contra in omnibus mercurialibus lini mentis certi nullatentis esse possumus an non graviorum harumce mole-cularum aliquae interstitia fibrarum ossium vecellulas occupaverint, imo si calculis comparentur, hinc copia Mercurii in omnibus do sibus quae ad salivationem concitandam interno usu sus.

157쪽

DD VENENOs ID ANIMALIBUS. II iciunt inde vero ejusdem Mineralis pondus vulgo introductum , dum per inimenta salivatio excutitur, multo majus hujus appareat pondus in posteriori hoc calu , quam in priori. Ac proinde quae ab hujus remedii usu concitari possunt turbae

in corpore, tanto magis .in eadem proportione pertimescendae sunt. Haec igitur externa per Mercurium curatio, praecipue commendanda est, quoties cum constitutione valida cintegra res agitur, imo peculiarem hanc methodum lini menti requirunt , ulcera, tumore S, aut quoties perficienda est penitiis totius corporis purincatio. Verum in his etiam casibus , satius forsan fuerit , parva Mercurium inungere quantitate , magnam non ciere sali-

ationem , verum alia promovere secretiones

singularius vero urinam sudorem largissimo diluentium liquorum potu , imo etiam , si ita ferat

occasio laxativis quibusdam medicamentis Ἀatis enim compertum est , sanationes hac methodo fuisso absolutas', quamquam, nullo ulcere fuerit os infectum. Haru demtim methodus potest auxilium aliquo temporis intervallo praestare,& aegrum instaurandis viribus habiliorem reddere , donec validior ille evaserit , .severiori medicinae aptior sustentandae Observandum porro est quod ut Mercurii admovendi methodus antiquior inlini mentisin emplastris omnino posita erat , sic prima vulgi pra iudicia viuerelae de Mercurio, ab effectibus quos

talis produxerat ejus usurpandi ratio, renetendae sunt'. Prima enim de curanda per Mercu- Iiumque venerea tentamina ab Arabibus i d a Vid. Joann Bapt. Montanum aract. de Morbo

158쪽

HO TENTA ME. QUARTUM duct sunt, qui ctim mercuralia unguenta in sic'-bie clepra dudum instituerant , occasionem Ita lorum Medicis dedere, ut horum efficaciam in removenda utanea hac spurcitie insolitoin terribili contagio proserpente experirentur, nec ii certe parca aut suspensa manu sua linimenta cuti inducebant Sed in iis continua frictione per duodecim , quindecim , imo originta dies a perseverabant. Ita ut nullatenus mirum apparere debeat, si aliquando pessima experti fuerint symptomata a fanationis methodo adeo severa , dc si ut a quibusdam memoratur Authoribus b hii aliquando in adrosis mortuorum aegrotantium ossibus Mercurium deprehenderent qui scilicet duplici malo simul nimiium laboraverant , tum

a morbo , tum etiam a Medico.

Plurima sunt huiusce generis historiar, nec deis sunt exempla in vivis etiam hominibus Mercurii e corpore erumpentis, tumore sive suppurato, sive per causticum adaperto. Imo habetur historia in qua pertusa vena aliqua Mercuri drachma tam ut cum sanguine effluxerant sc . Huic vero de Mercurii proprietatibus is Tec-

Gallic inter Author de Morbo Gallico pag. 482. Tallop. de Morbo Gall. cap. LXXVj. a Nicol Massa de Morbo Gall. ract. iv'. cap. 2'. Argentum vivum accepi, ex osse cujusdam Corrirupto , quem perunc tum ab Empyricis plus decies , serebant non semel emanasse Anton Gali in lib. de Ligno sancto non permiscendo. Non semel intepulchri Argentum VIVum e mortuorum capitibus reperi Anton Musis rassa volus in Tract. de Morbo Gallico. c V. Ephemerid. German. Dec. . anno s. obc

159쪽

D4 VENENOsic ANIMALIBUs. Iartibus examini, alias subjungam investigationes deminerali alio Veneno , non admodum tum structura , tum actione, a Mercurio abludente , Arissenico scilicet. In iis porro quae de hocce minerali composito

varii proferunt Author es , ingens Occurrit confusio. Haec autem exoritur ex eo quod antiquiorum Arsenicum , a nostro minus accurate distinxerint. Hinc igitur utrumque accurate describam , non solum ex iis quae circa utrumque protulerunt

Scriptores Neoterici Naturalis Historiae, quidquid enim de hoc Minerali scripserunt Agricola, tagatthiolus, Schroderus, imo ipse etiam emerus, qui quidem maximam fidem cum primum Liber hic noster in lucem emissius est , obtinebant pom ne scatet erroribus sed specialius ex quibusdam experimentis quae mihi communicata voluit, Chemicus praestantissimus Doctissimus D. Hampe

Suae Regia Celsitudinis Principis alliae Medi

cus.

Arsenicum Graecorum im ν sive αρ ρενικο , illud erat quod Latiui Auri pigmentum, nos Vero Orpiment appellamuS. Hoc in Graecia praecipue mungaria e singularibus mineris et foditur, nec cum ullo alio minerali permixtum reperitur.Foliatam sive laminis contextam obtinet texturam, vimque sulphuris maximam secum praeferi, ut ejus prodit flammae concipiendae proprietas, verae Cinnabaris productio si Mercurio sublimato remisceatur Fusione simplici in massam cinnabarino colore praeditam , Sandaracham vocant diffuit. Quantumvis vero Regulum , omni respectu Regulo veri Arsenici similem sui peditet, non tamen ille exitiales veneni

160쪽

31 TENTAMEN MFARTUM effectias exerit. Hos annus a ejus largam dotasim Cani exhibuit , nec ullum in 1 enascebatur malum. Ratio vero inde deducenda est quod par- res metallicae cum sulphure tantummodo , cum sale vero saltem notabile connubium non habeant.

Ea autem partium compositio minerale hoc Picturae a se quam Medicinae, accommodatum effecit. Simulque color inde enascens eos induxit hemicos qui metalla transmutari posse autumant , ut ipsum tamquam magno operi perficiendo sic enim auri confectionem appellant)accommodatam materiam habeant. Spem vero insensate admodum ex vetustis quibusdam aenigmaticis sybillinis versibus conceperant b . Quae oracula , vir scientia vere universali praeditus praeclare omnino D. Leibnit de Arsenico interpretatus cherat. Res vero quacumque ratione sese habeant, id verum est , magnam hanc de illo Minerali expectationem Caligulae temporibus aequaevam

est , A est multo antiquiorem , omnibus illis insulsiis dupposititiis compositis quae sacro Oraculorum nomine circumferuntur.

Cupidus enim illes Imperator reserente Plinio d magnam jussit auripigmenti copiam fan- a Observ. Physico-Chymic.