장음표시 사용
351쪽
Languida distractu tanto, et tenuata, minore 3ε Dercellunt oculos nisu, haec mage densa, minusquaDiociata, magis pollent, servantque vigorem. Ergo qua penitus nigrantis stamina coni Dorsum prima legunt, sola atrae partibus illis 3 Fila meant violae , atque unum, quamquam igne, col Pertenui, inveniat,qui primum emergat ab umbra, rein, Attollens Coelo, sese, terrasque relinquens. Indica dein violae fuco permixta videret Stamina progrediens, tum quae vada caerula pingunt, Quaeque novas frondes, tum flava , atque aurea sese 3 soΜiscerent sensim, ac demum, qua Cynthia tristes Fusca regit bi jugos, mixtum genus omne colorum PervoIat, et tenui conspergit lumine Divam. Ast. ibi cum distracta minus, quae sanguine servent, Fila magis vigeant; Phoeben quoque sanguine tinctam ostentant oculis, et caetera robore vincunt. s 31sNe tamen δ' hanc solamve putes, primamue coloris
sine ullis radiis; tum primi oecurrerent soli radii violacet, superata jam quinta axis parte; deinde violae ei et indici simul commixti , tum superius violacei , indici, et caerulei; tumii terni, et virides ; deinde ii quaterni, et flavi, tum ii qui
ni , et aurei, ac demum omnes simul: is autem locus omis
nium simul adhuc est inferior eo loco axis , ad quem Luna appellit; et quoniam adhuc ascendendo sursum , semper de
alara ex omnibus colorIbus; in Lunam incurrunt omnium coolorum fila . Sed quoniam rubea minus d Istrahuntur, et disperguntur per minus spatium sipsa in ejul modi mixtura Prae
valent, adeoque ille color comis positus debet ad rubeum accedere
as Haec eausa, quam Prim Ioeo proposui, praestat aliquid,
sed non ita multum . Nain discrimen illud refractionis ra diorum extremorum rubet , et violacei est: exiguum . Ne tonus in experimentis , quae in instituit suis prismatis , i invenis
352쪽
Sanguinei causam imprudens: perturbat et illa
Languentis Phoebes vultum, assunditque ruborem, Sed tenuem: neque enim spatii discrimina tanta 36o Purpureus violae poscit, rubeu Sque cruori S ,
Dum se distractus fundit color ille rubenti Vix addit novies ternis de partibus unam. Ergo quid aerias tingat delata per auras Fila magis, turpique aspergat sanguine Divam , 36s Accipe: nunc almae lucis Natura sub ramis occultata diu latebris, penitusque reposti
ut differentia si auum anguli inciden Liae, et anguli refraehieia set in filo rubeo extremo mi ianor , quam in violaceo per I
sui partem . Id quidem ille censuit in omnibus vitris , et vero etiam in omnibus substan- 'tiis constanter evenire ; et idipsum expressi. Euterus non ditaterentiae rationem constantem, sed relationem quendam potentiarum censuit considerandam ibi elle, et inde theoriam de duxit telescopiorum , quorum objectivum vitrum constaret binis menistis aquam includentibus , quod successum non ha-huit . Dollondus longe majore succestu aliquanto posterius invenit i Ilud, in aliis substantiis aliam e ste , paribus omnibus caeteris, illam distractionem extremorum colorum ita , ut in
quam in aliis in ratione a aisa et ex iis vitris construxit bina objectiva vitra alteram
curvaturae majoris, quae simul conjuncta radio omnium colo. rum colligunt ii, niticu in .puuetum : distantia soci radiorum parallelorum est pro vitro cavo dimidium , et pro ultro con vexo pars tertia distantiae debitae utrique combinato , et habentur hic ejur gener Is tele seopia dioptrica pedum 12 , quae aequivaleant communibus pedum 6o. Credo autem ea ipsa adhuc multo magis Perfici posse, satis accurate combiis
nata curvatura biliorum vitro. rum pro ratione accuratius deis
terminata distra stionis debitae illis ipsis vitrorum frustris , quae adhibeatur, quod ingenti
olim Astrottomorum commodo cedet.
Fieri posset , ut distractio ,
353쪽
Nunc demum pandendi aditus, frangendaque claustra, Et reseranda sacris ignota sororibus antra . Nunc rerum externas dabitur cognoscere formas, 37
Quaeque quibus pleno perfusis lumine fila
Pulsa retro redeant, quae per cava viscera serpant. Principio ς' tenues lucis quocumque ferantur
Particulae, spatio dum progrediuntur eodem , Alternis geminas permutant diibosituras , 37s
esa in causa majorem haberet partem in eiciendo illo phae nomen o s verum adlauc arbitror , sucundae , qua in statim subjicio, multo hi is tribuendum. esse phaerio me num , quam prim*e . Porro haec secunda causa pendet ab illae proprietate vicium sacilioris reflexionis , et faci lioris transmissius, de .qua mentionem fecimus . di . II., et quam nemo ante Ne tonum , quod sciam , ne levissima quidem conjectura attigerat , ex qua autem una umiis pendet colorum naturalium theoria , cum e X ea pendeat quae fila debeant reflethi a particulis cor Porum , quae transmitti . Mi rum sane , quam et ipsa the Uria , et consectaria ipsius tam multa , et tanti ad Naturam cognoscendam momenti, in cominmunibus Physicae , et etiam Ο-pticae institu Lionibus vel tantummodo leviter attingantur , vel etiam penitus Omittantur. o Proponitur ipsa haec proprietas Iuminis quaevis particula luminis dum progreditur spatiis eodem, ii mirum Per medium homogeneum , acquirit alla eruatim binas dispositiones , quae recte lint post determinataqilaedam intervalla ez viae , et temporis: eas redire post inter valla viae aequalia , constat immediate ex observationibus, et experimentis , de quibus his ira ς redire autem post inter valla teinphris aequalia collidigi potest ex eo,' quod Per me dium homogeneum lumen dὐbeat moveri uni sortiliter.
narum proprietatum omnino haιberi, immediate, uti diximusae vincunt experimenta; quae a uintem sit earum causa Physica , incertum est . Plures innuo , quarum nonnullas Newtonus
prosert ue hypotheseis quasiadam, 'ad latis laetendum iis , qui tibii possint in animum sibi inducere , ut aliquod iactum in Physica admirtant , qum a-l quam ejus causam concipiant.
354쪽
Quae vicibus redeunt certis post temporis, atque Post paria intervalla viae; sives aetheris auram Concitet, alternasque ipsum iubar excitet undas, Quarum pars olli foveat, cursumque secundet, Pars contra adverso pugnet contraria fluctu, 386 Sive ipsae 4 in vacuis dum gressum anfractibus ur- Particulae, variis Cleantur motibus, atque gentΛ ut positum,aut formam mutent, rursumque receptent.
Fors etenim 43 in gyrum jactati turbinis instar Contorquent sese. jamque hac, iam fronte feruntur
a Prima petitur ab impres tu particularum ipsarum .sione iacta in medium , per a Prima ex lis est hujus. quod lumen progreditur . Ea modi. Si dum particula lum1- quidem est Ne.toni , sed mi- nis progreditur , gyret circa hi videtur parum probabilis. proprium axem , et obvertat Est autem hujusmodi in medio superficiei novi medii jam alis per quod lumen progreditur sor- teram faciem , iam alteram ;tasse excitari undas quasdam , ipsae autem diversae positiones quae celerius propagentur, quam saeterum diversam indueant vi- ipsum lumen progrediatur , et rium summam, quibus particu- Praevertant radium usque ad lae mediorum differentium ejus medii finem , ubi particu- gant in lumen ; diversa autem Ia luminis sacilius transmitta- in diversis easibus longitudo in Atur per illam superficiem , vel tervallorum determinetur a dia reflectatur retro, Prout invene- versa velocitatσ, qua particularit undam sibi faventem , vel progreditur, et qua gyrat circa contrariam. Minus autem Pro- Proprium axem . Si , ex. gr. habilis videtur mihi haec cau- particula Iuminis habeat , ut 1 a, quia credo, evinci posse , magnes, alterum polum attra-i adium luminis nullam resisten- ctivum , et alterum repulsivum tiam pati in medio homoge- respectu cujusdam substantiaoueo, quam, puto, debere ha- praevalentIs in altero e binis heri, si ab iis undis determi- mediis ; appellens eum altero uaretur potius ad reflexionem, polo posset facilius reflecti, ec
quam ad transitum. appellens cum altero transmim.
a Reliquae ex iis, quas pro- ti facilius.
355쪽
Avertar sors εε et motu trepidante coruscant, 38s Iamque magis rapido properant per inane volatu, Iam celerem cohibent cursum , et minus incita tendunt Fors etiam laxae jam pandunt, atque tumenti
Distendunt sese gremio, jam mole minori 39o
Adstringunt pressae alternis variante figura.
44 Potese etiam haberi alteria
natio quaedam in celeritate Particularum progredientium , Orta ex actione mutua, quam in se exercent ipsae particulae , et inaequalitate exigua , quae remanet in summa aettonum , quas particulae medii non ae- curate continui, adeoque , nec Prursus t accurate homogenei , non penitus eodem semper modo dispositae in sphaeram circa particulam progredientem ,
in progressu per idem medium possunt compensari post interis
valla quaedam, et in mutatione medii reddere iaci Iiorem reflexionem potius , quam transmissionem, vel vice versa.
43 Hanc causam proposui in mea dissertatione de lumine , ex qua etiam facile derivari potest et illud , cur maxima
luminis pars refringatur, et refectatur regulariter certa Iege sed aliqua etiam omnino irregulariter dispergatur. Nimirum fieri potest , ut quaevis particula , dum Progreditur , mutet figura in suam jam contracta , jam expansa , oscillatione quadam . quae in eadem par. icula progrediente per idem medium, fiat post aequalia tempora; in
diversis particulis, et in divor is medii mutatione diversa sit. Eius contractionis , et dilat attonis causa habetur omnino in ipsa prima emistione particulae facta per termentationem
corporis emittentis Iumen, ubi non omnia puncta constituentia particulam , possunt acquirere eandem prorsus velo eitatem emistionis: diversa velocitas ditarumperet Particulam, divulsis a se invicem punctis , nisi vis
mutua , quae in mea theoria Physicae generalis cohaestionem parit per attractionem in maioribus distantiis , et repulsionem in minoribus, ipsa puncta
ad se adduceret, minuendo celeritatem in punctis velocioribus, et augendo in tardioribus, donec vis repulsiva agens lindistantiis minoribus gignat e sectum oppositum . Eo pacto habebitur oseillatorius quidamaecessire ad se invicem , et recensus punctorum particulam coIn ponentium, adeoque contractio, et expansio regularis : ejus auistem lex in mutatione medii mutari potest ex nova inaequa-
356쪽
Quidquid id est , si certa mutant vice conditionem: Et si sorte novum positu se corpus in uno objiciat; reditus fit promptior, atque repulsus, io relegant iter, et motum in contrari ρ flectant: Dat faciles aditus alter, frontemque secundo Ire per objectam grestis, et protendere cursum Adjuvat, atque novi superare obstacula callis.
si actione in puncta eadem con- nituentia particulam. , iam vero lanima virium a
gentium in particulam , quae pendet a positione punctorum omnium, potest elle admodum diversa pro diversitate figurae ipsius particulae . In illa autem
expansione, et contractione oscillatoria accidet sane id , quod
in omnibus oscillationibus, ut nimirum diu conservetur status idem adsensum circa maximam contractionem , et maximam expansionem ; status autem irat tr- medii celerrime mutentur. Qua re maximus particularum numerus deveniet ad superficiem dirimentem diversa media i :i illo statu aliquandiu permanente , et tum habebitur, in datis
distantiis ab ea superficie , data vis , eg quo facile derivatur reflexio ad angulos ae
quades, vel refractio ad datam
rationem sinuum et multo minor, sed tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri,' et tum vires in iisdem
distantiis erunt diversae prodi vers,s pisrticulis, et in regressu
eiusdem particulae recte ae viis res erunt diversae ab iis, quas
ea habuit in accessii , quod inducet refractῖonem in aliis particulis aliam , et rectes ionis angulum diversum an angulo incidentiae, adeoque dispersio.
Haec fusius exposui in mea Physicae naturalis theoria Viennae impressa. s omisi hic rationes , quas couantur proferre ii , qui lamen putant consistere in undis
fluidi elastici , ut sonum ; tum
quia puto omnino Iumen consistere in progressu particularum emissarum , non in undis ejusmodi; tum quia in theoria undarum non nisi infelicis limam rationem reddi arbitror hujusce proprietatis luminis . Sed quaecumque sit causa , effectus , uti diximus , immediate ostenditur ab observatio. nibus, quae exhibent binas hae sce dispositiones, cum quarum altera Iumen facilius recte et itur, cum altera facilius transmitti . tur per superficiem dirimentem bina inedia heterogenea . Porro
357쪽
Nec tamen or haec cunctis eadem intervalla viarum Particulis, eadem parti nec semper eidem: os Exposcit producta magis quaecumque colorem Particula exhibeat, dum seu mage pinguia, sive Densa magis cursum tendit per corpora, dumque
Inclinata magis faciem subit: at nihil istud Discrimen nostris est aptum hic usibus : illud, gos
notandum illud facilius , quod
itidem exprelli semper in versu; quia non se it binae dispo.
sitiones , cum quarum altera omnino habeatur semper refle-Nio, et cum altera transmillio, quo casu semper dimidium luminis transmitteretur, et dimidium reflecteretur; sed tantummodo alterum ex iis iacilius redditur; sunt autem et alia ,
quae rem determinent, ut majus , vel minus discrimen mediorum , ac diversa inclinatio incident Iae , nam et majus discrimen , et major Inclinatio
copiam ad reflexionem ; quae quidem fusius itidem exposui et ego , et P. Benvenulus in ea L issertatione, cujus mcntionem
feci supra adn. 16.4 Longitudo I utervalli inter binas oppositas dispositiones
non est . semper eadem , et discriminis sontes sunt tres. Di versum medium, in quo radius
progreditur, diversus angulus, in quo radius Id venit ad superficiem refrirgentem , et diversa natura ipsius radii . Ne tonux eas Omnes leges determinavit , et primae duae sere nihil pertinent ad causaru comtoris rubet in Luna de fi ciente; quae pendet penitus a tertia .
Satis est hic illud exprImere pro prima lege, Intervalla vicium eo esse majora , quo medium, in quo lumen progreditur, est densius, vel pinguius ,
caeteris paribus it Pro secunda , eo itidem majora esse, quo radius ingreditur magis inclinatus ad superficiem dirImentem bina media et pro tertia lege , in radiis mas s refrangibilibus intervalla elle minora , adeoque multo In nora in violaceis, quam in rubeis . lnnuo autem originem hujus discrimini si id vel provenit ex eo, quod radii magis retrangibiles moveantur lentiu&, adeoque, licet aequalibus intervat. lis temporis succedant sibi in- v eem binae dispositiones contrariae in omnibus radiis , tamen minora sint intervalla loci in magis refrangibilibus ; vel Drovenit etiam ex eo , quod ipsa dispositio in .aliis mutetur
358쪽
Quod varia exposcunt variorum fila colorum, Pertinet huc, illud memori sub pectore conde. Scilicet intervalla petunt breviora, nigrantem Stamina quae violam, quam quae vada caerula tingunt. In reliquis eadem crescunt ex ordine, quaeque 4 Io Sanguineam inficiunt undam, vultusque decoros Pura verecundo suffundunt fila rubore sermutant geminas post omnia disposituras, Dumque vices renovant, spatio majore feruntur. Illa quidem ante alios celeri mage concita cursu AIsForsitan antevolant sucos, positusque, vicesque Permutant spatiis majoribus, inter utramque Una licet mensura vicem sit temporis, et sors Est sua differitas in tempore, quaeque hyacinthos, Et violam fucant, citius quoque restituuntur, q2o Et citius formamque suam, sortemque resumunt. Quin etiam, quoniam diversae stamina formae, Quae septem in classes conducimus, agmine longo Se excipiunt, numeroque carent; illa ipsa coloris Quae fila eiusdem nomen traxere, Via i , qas
Parva quidem, vicibus sua sed discrimina poscunt. At quibus indiciis olim, quibus artibus usus
liis. Puto , demonstrari posse ex ipsis legibus a Ne tono de
finitis , rem a solo eeleritatis diser mine non Pendere .
Porro discrimen hoc inter-salli inter binas dispositiones, quod in colore rubeo, et viOIaceo est ingens, in diversis filis ejusdem coloris est itidem aliquod, Iicet sit exiguum. 8 Transitur hic ad exponenda experimenta , ex quibus Ne*tonus propositam luminis proprietatem deduxit, quae quidem mira admodum sagacitate instituit, et combinavit. E pluribus ejusmodi experimentia praecipuum hic explicandum seligitura
359쪽
Extudit haec, qui Naturae tam sancta Ialentis Audacem primus tulit in penetralia gressum λIlle quidem multa observans, tentamina multa 43o Instituens, rursumque iterans, et pect re versans Singula, componensque inter se plurima, demum Irrupit , verumque adytis extraxit ab imis Victor, et immenso vulgatum prodidit orbi. Ipse tibi hic pandam delectum ex omnibus unum, ε 3sQuod facile instituas, et rem quod conficit omnem. Λccipe ε' , quae tantum praegrandibus apta tuborum . Molibus, ingenti distantes aetheris ignes Augmine demittit Coelo lens vitrea, terrisque Admovet adducens, cui dorsum hinc scilicet, atque hine Vix tumeat, plana vix quidquam a fronte recedat. o Huic aliam assimilem lenti conjungere lentem,
Ne pigeat, planove excurrenS aequore vitrum, Et frontem fronti componere: tanget in arcto 443
Haec illam puncto, et dabit oscula pressa; sed indo '
Undique discendent per gyrum, atque inter utrumquctore tumens patulo circum se tendet hiatus. Aeris hic velum conclusi, atque ampla patebit Lamina, quae medio tenuissima, quo mage ad oras
modi . Assumitur lena vitrea conve a , quae debet esse cur-Vatui ae Perquam exiguae , cu
jusmodi nimirum suηt lentes obiectivae in telescopiis dioptricia ingentibus plurimorum pedum juxta ea , quae diximus lib. II. num. 4s. Ilute superponitur altera ejusmodi lens , vel vitrum satis accuratὰ planum , quod priorem illam lentem contingant in medio. Contactum illum voco osculum , et quidem pressum non in stricto geometrico sensu , in quo
circulus , vel alterius curvae arcus discitur osculator curvae
cujuspiam , in quo casu 'anguolus hinorum arcuum est infiniis
360쪽
Marginis extremas accessierit, hoc mage crasso queo. Se pandet laxans gremio. et pinguescet eundo.
Nec vero, γ' quacumqge libet, quo pandat hiatu Parte sui sese, quod vitra interjacet inter, Aerii spatium veli, et quam cras a patescat Lamina, mensuram capias si rite, latebit. ques
Nam lentes aequum vitreae curvantur in orbem,
Cui tantum medio sese ardua tollit ab imo Extima frons, quantum aerias consurgit in auras Illo tubus, celsusque alti petit aetheri S ignes. Ast aequam incurvus qua vertice sustinet orbis Aso Planitiem, et puncto sinuatus tangit in uno,iles minor angulo , quem circuivi utcumque Ingens continet in contactu cum alio circulo
vel eum recta linea ; sed osculum In sensu quodam poetico, ite et in lib. IV. versu Isa. dixi Terrestris dorsi post oscula pressa , et paullo ante tereti figenies incula domo , ut et alibi ;nam contactus in medio, et re
cessus itinc , et inde perquam exiguus est quoddam velut Otaculum ; in casu autem ejusmodi lentium distantia hinc , et inde est perquam exigua, adeoque est osculum pressum . Contactum autem hic itidem , ut et alibi pallim, nomino con tactum physicum , non accura te mathematicum juxta ea , quae et alibi hic innui, et su. se exposui in mea Philosophiae Naturalis Theoria. Hinc , et inde ab illo eΟntactu intermedio habebitur utique hiatus quidam ortus e vltrorum cumatura , quorum superficies. circumquaque . distabunt a se invicem , et hic hia. tus eo erit crassior , quo magis distabit a contactu, qui si e In centro. In Illo autem hiatu habebitur quaeda in tenuis velut lamella ae ris, cujus itidem cra ilitudo eo erit major , quo magis recedetur a centro .so Ejus lamellae quanta sit. railitudo in quovis loco , is cile admodum determinatur et ad ejusmodi determinationem prodest et plurimum schema geometricum ; sed conor hie sine ipso schemate methodum eius determinationis exponere. Consideretur primo casus is, in qu combinetur supersicles lentis utrinque aeque convexae cum superficie vitri plani , et concipiantur tres lineae . Prima sit diameter sphaerieitatis' su Per-