장음표시 사용
331쪽
pro vario positu mutent oculique, suique. Cur tenerae viridi frondes velentur amictu , At nimio exustae flavescant Solis ab igne; Unde rosis ardens vultu rubor; unde, nigrantes, Purpura, quae violas tristi circumsidet umbra, 7s Canaque cur puro niteant candore ligustra; At contra tenerae cur laevia colla columbae, Et bullae pueris lusus , tenuesqtie capilli, Filaque, quae molli deducit aranea succo, Et gemmae, et pluvio pendentes aere guttae, - 8. Mille trahant varios adverso Sole colores. Haec primus comperta vides, Gaul abdita pandisporum ; et internum eorun dem textum , nimirum magnitudinem, et dispo fitionem particularum , ex quibus ea constant , et discrimen inter eorpora pellucida, et Opaca , Inter ea , quae habent .colorem permanentem , et ea , quae Varia bilem a quae omnia Inserius ex
plicabuntur singillatim uberius . Si coi pus est ita homoge neum , ut non habeantur satis magna int vasta vacua , vel diversae densitatis, inter particulas densitatis alterius , id corpus, cujuscumque densitatis sit , est pellucidum: si illa intervalla adsint , est opacum :colorem autem habebit eum , quem exposcit crassitudo lamel Iarum , eX quibus ejus particulae constant , quae crast itudo saepe definitur determinat 8 ex illis superioribus serie bus supe-xioris adnotat. Et quidem si particulae multo densiorest si intinclusae iii vacuo , vel in me dio multo rariore , color est permanens ; si particulae rariores , vel vacuum in medio densiore , tolor est variabilis. Posui autem plura exempla
tam colorum permanentium , quam variabilium ad carmen adornandum .as In binis vol uminibus ii audita magnis , nimirum in eo , quod continet Principia Philo. sophiae Naturalis , et in eo , quo continetur Optica, haben
menti ad veram Physicam pectinentia , utique multo plura
monumentis omnium Phusicorum , qui ipsum praecellerunt. In iis autem quamplurima et ad Geometriam , et ad Analysim pertinentia continentur; ut inter caetera fundamentum tO
332쪽
Μille alia, atque alia accumulans, totumque per orbem Diffundis late. Stupet alta mente volutans Attonitum mortale genus tam multa repente di lEducta , atque adeo brevibus concredita chartis: Plus unum vidisse hominem, quam viderit omne Naturam inquirens Sapientum turba per aevum.
Ergo novum Coelo delapsum ut Numen ab alto Te supplex unum veneratur, Apollinis ara 9 Posthabita, tua scripta terit noctuque, diuque
Evolvens, te in vota Vocat, te oracula poscit,
Dona tibi, tibi thura parat studiosa juventus,
Altaque marmoreis meditatur templa columnis. Huc ades O igitur, vatemque inventa canentem, 'sMagno, tua, atque almae tua tenvia stamina lucis iTu praesens moderare, incertos tu rege gressus, Da facilem venam, et cantum, Versusque sonantes
Principio λ' albenti radius qui lumine fulget
llux ealculi directi , et inversi fugionum , sive calculi differentialis, et integralis. Μirum
autem , quam multa alia ha beantur in tot aliis ejus opusculis, in Arithmetica universali, in ovumerat lone curvarum secundi generis , in tractatu de quadratura curvarum, et aliis, quae simul collecta prodierunt Lusantiae in pluribus ejus opusculorum tomis. Qui haec omnia noverit, atque perpenderit , et ante Omnia mundani systematis uvoluistionem ex legibus gravitatis , et totam luminis theoriam ,
iacile percipiet nsillis laudibus satis celebrari posse eius in
Rem p. litterariam promerita . Promeretur sane pokticam hane apotheosim potiore jure, quam tot mendacia Veterum Numina, quae adhue ad carmen adinornandum invocantur . Libri , ab eo relicti , sunt quaedam velut oracula , a quibus respoR-
dacta illa , quae dabantur pςt
aci Exordium hie desumo anatura radii albi , qui ut cunque ad sensum tenuissimus sit, et appareat simplex , adhuc ta
men componitur ex innumeris filii diversae naturae : eorum
333쪽
Candidus, ille quidem quamquam tenuissimus, atque In speciem prorsus simplex, quam plurima caeco IOOIuncta inter sese nexu mage tenvia fila Continet, atque oculos collatis viribus urget. His autem, quamquam numero sunt innumerali, omnibus est dispar filis natura, nec una ros Pergesndi recto vis tramite, nec Color unus. Namque dedit filo ingenitum natura colorem Cuique suum, nulla quem vi, non flexibus ullis Exuat, atque oculos mutato ludat amictu. Nec minus et vires, et recti callis amorem Ho,
Cuique suum Natura dedit, quem singula fila
Aeternum servant nullas mutata per artes.
Atque ea si penitus libeat cognoscere; primum Huc iterum revoca, atque animo tibi siste sagaci Luminis ingenium recolens. Dum Corpore ab uno Scilicet egressa alterius lux aurea frontem iis
suum innatum colorem , et suum itidem innatum refrangibilitatis gradum , quem ego exprimo per vires, et amorem eaIIirrecti, eum alia magis, alia minus ab hoc recto itinere detorqueantur , ubi appellant in eodem prorsus angulo ad eadem media, adeoque diversavi resistant mutationi directionis sui motus at De luminis refractione , et vi refringente egimus lib. III. adn. . ac lib. IV. adn. s. Porro ad habendam refractionem , ut ibidem diximus , illud requiritur , ut radius de veniat ad superfielem dirimentem duo media heterogenea , et deveniat obliquus ; si enim ingrediatur per lineam perpendicularem ; nulla habetur refractio, et hoc exprimitur per illud Inclinata subit . Requiritur autem et illud, ut binorum illorum mediorum vis in lumen non sit prorsus eadem , quod viae eveniet in mediis beterogeneis. Ea vis, caeteris paribus, est major in mediis densioribus, et itidem , caeteris paribus , major in mediis m tis sulphurosis, et unctuosis ; quamobrem posset e binis mediis alis terum esse ita densius altero ,
334쪽
Corporis inclinata subit, nisi sorte trahenti Eveniet quod vix aequa vi pollet utrumque, Torquet iter, rectoque infracta 1 calle recedit. Ergo ubi cum filis radius deven strit albens Doomnibus, atque viam mutaverit, hoc magis, illud rquetur minus, atque minus, nexuque soluto omnia diversas distracta ferunt Rr in oras; Sive quod haud aequo contendant incita cursu , Viribus atque adeo haud Sive quod et moles, et
et simul ita minus sulphuro. sum , vel unctuosum , ut vis utriusque esset prorsus eadem , quo casu in transitu ab aItero ad alterum utcumque obliquo nulla haberetur refractio . V rum rarii lima sunt corpora , quae eo pacto accedant ad aequalitatem virium , et sortasse nulla omnino sunt , quae ejusmodi aequalitatem habeant om
ax Igitur ubi radius integer albus deveniat inclinatus ad ejusmodi superficiem ita, ut refractus mutet directionem sui motus, ita distrahitur , . ut aliae illis ipsum componentibus reis fringantur magis , alia minus , et proinde per diversas vias progressa recedant a se invi
13 Innuuntue binae causae , ex quibus provenire posset hu-i ulmodi diversa retractio: nam primo quidem , si divertae luminis particulae serrentur diversis velocitatibus , eadem vi
aeque inflectantur iisdein, textus particularum si as
illae deflecterentur minus a Ie cto itinere, quae velocius m Verentur I nam ea vis ageret breviore tempore, adeoque minorem gigneret motum , qui praeterea cum majore praece dente motu compositus , minorem induceret deflexionem novi motus compositi a mota priore et deinde vero , si eadem
etiam velocitate serrentur ora nes, et vis, qua corPus restingens in eas agit , esset diversa , ob diversam nimirum ipsarum molem , et diversum te X- tum punctorum eas compone a tium . nam vis in totam particulam pendet a vi in singula puncta , et colligitur ex summatrii jusmodi virium , quae pro va ria distantia, positione, et numero eorundem punctorum Varia esse debet , alius in aliis
particulis generaretur motus no vus componendus cum priore , adeoque alia in aliis mutati directionis motus compositi.
335쪽
Sint aliis alii, ducantur et impare nisu.
Quidquid id est, fugiunt sese , in diversaque tendunt . Tum vero sociis si singula fila rei ictis
Adveniant, feriantque acrem longo ordine visum; I3οProtinus exoritur series tibi certa colorum , Et varia pulchras depingit imagine formas. Nec vero sejuncta semel rutilantia fila Ingenium mutant, et mores. Corpore ab imo 13 3 Quod semel intortum magis est, id semper ab omni
Corpore torquetur pariter magis, atque colorem,
discriminis causa ; verum, in se cunda parte meae dissertationis de lumine, puto , me demonstrasse id non pendere a sola diversa celeritate : sed et illud facile demonstrat ut , velocitarem. post quamvis diversam reis tractionem lore diversam , etiam si ante eam aequalis suisset. Hine est admodum probabile, haberi ut rumque simul etiam in eo lumine , quod per tenuinfiniam aetheris substant Iam primo emissum deseratur ad primum medium refringens.
x Haec fila ita separata per refractionem, si ad oculum deveniant singula , sive nimirum moveatur oculus ita , ut alia excipiat post alia , sive eXcipiantur superficie aliqua pusa , et candida, ad cujus allas partes alia deserantur ; excitant alia colorem adium , et Oritur certa quaedam series horum colosum , quam paullo inferius
1s Iam vero fila singula sen vant semper post ejusmodi se
parationem eundem rei rangibilitatis gradum , quem habuerunt initio, et eundem colorem. Si nimirum novis superficiebus emcipiantur singula in eodem angulo alia post alia , filum, quod
in prima refractione magis refractum est, semper refringitur magis, et manet unicum , non iterum in plura discerptum . Servat autem eundem colorem , quem primo habuit , quotcunque novas aut retractiones , aut refleniones habuerit , et, quod infra uberius explicabitur, ubi hae proprietates , quast hic tantummodo proponuntur, confirmabuntur experἱmentis ;si illud filum appellat ad sa- perficiem quamcumque , quR in plena luce soleat esse col ris cujuscumque , sed appellas ipsum solum , ad quod requi ritur. ut illa superficies colO-cata sit in loco penitus obstu
336쪽
Quem se inel exhibuit, semper, quocumque feratur , .
Exhibet, et quovis dictu mirabile l) fuco
Illita se objiciant venienti corpora, semper Nativum servat filum quodcumque colorem. OHaec autem δε , quamquam sua sint discrimina filis Omnibus, et numero careant, ceu diximus ante, Nominibus tantum septem complectimur, atque Dissimiles minus in classem conducimus unam. Atque age jam, seriemque, et nomina disce colorum. Quae minus 1 recto discedunt tramite fila, 1 sHis Rubeus color est, quali cum prima sereno Urget equos Aurora die, Solemque sequentem Nunciat, aut quali se celsa papavera jactant , Sanguineusque ardet venis turgentibus humor . rso Proximus huic, fulvo nomen qui duxit ab auro:
ro , ad quem nulli radii adve niant praeter illum; in il Ia su . perficie non apparebit ille color solitus illius cuperficiei , sed color debitus illi filo tu minis separato . Haec fila diversae natu-Tae in quovis tenuissimo radio
albo sunt ita multa, ut numeram omnem videantur excede
re e ductus enim ille luminis colorati, in qaem is radius dividitur , videtur esse Iprorsus continuus , adeoque divisibilix in infinitum . Est sane admodum ingens eorum filorum numerus , quorum singula diver. sum habent et refrangibilitatis gradum, et colorem innatum . A8huc tamen inter hosce di vertos colores innatos multi ita parum a se invicem di serunt , ut eodem nomine nominentur . Rubel, es. gr. , dicuntur quam-plur mi , quorum alii magis , alii minus, ut ita dicam , ru bei sint, et a colore unius nominis ad colorem alterius transitur per quosdam velut gradus continuos , sive , ut Galli ap pellant par nuance , vel , us
Classes horum coloratorum filorum , quibus diversa nomi na sunt imposita, sunt septem, adeoque septem sunt primitivi, et simplices colores , Rubeus νAureus, Fiamus, Viridis , Caeruleus , Indicus , molaeeus , quo rum ordinem iacile memoria retinebit , qui ex initialibux litteris harbaram sibI vocem et
337쪽
Immitis colori heu quantis mortalia corda Exagitat curis acuensi quae dira per orbem Bella movet, turpesque dolos, atque impia furta Pone subit sessis solamen dulce colonis, Qui falcem vocat, et maturas Flavus aristas ostentat late campis, finemque laborum. Infert se medium Viridis, quo vere novam Luxuriat Natura, et frondes montibus altis, Et teneras pratis herbas convestit apricis; afo ove nitent multo commixti adamante smaragdi, Sive coronati stent alta fronte tyranni, Mollia seu tenerae ludant per colla puellae.
Insequitur Viridem, vasti per caerula ponti Qui placido regnat fiuctu, cum sorte furentem 16s
formet , et meminerit viridem vi esse in medio , non in fine. Ea quae ad enumerationem adornandam adjecta sunt , patent sere omnia . Flavas esse , et ita a Poet Is appellari art- stas jam me ni maturas , satis constat et a caeruleo colore appellata sunt eaerula ponti a Veteribus , sed is non habetur, si undae a ventis excitatae spumas agant . Coelum itidem , quod, si nebula inficitur, pallescit ; si nubibus obtegitur non ita densia, albet; flante Borea satis serenum , caeruleo Plς rumque est colore admodum saturo ; quin immo dici censetur
caeruleus , tanquam eae Iuleus . nam et caelum i cribitur pro Coe. Ium . Indicut Palum differt a caeruleo, cum quo etiam coninfundi solet , quemadmodum et flavus cum aureo , ut idcire aliquando illa septem genera colorum primitivorum reducantur ad quinque . Violaceus est ita languidus, et nigricans, ut accedat plurimum ad nigrum , qui est desectus totius luminis, et umbram , in quam is color desinit , qui est postrem ux . Quoniam is maxime omnium refringitur, habebit omnino celeritatem omnium minimam, si etiam a celei ita te diversa pendet diversa rest/nsibilitas ; idcirco autem etiam obscurus illerit , quia si celeritas luminillesset prorsus nulla , nulla ill-dem haberetur impressio in Ο-culum, quod pertinet ad tenebrati et nigredinem .
338쪽
Conclusi caeco turbam rex Aeolus antro,
Nec fervent fractae spumis albentibus undae; Vel quem, cum nullae texerunt aera nubes , Sed rigidus purum' Boreas rectulit Olympum , Suspiciens, Caelo Saturum miraris in alto. 17o Caeruleo vultum assimilis subit ilicet alter Pone sequens: Tellus olli dedit Indica nomen. Ρo1iremus. Violae qui tristia lumina nigrae, Lumina, sordentesque artus confundit, et inde Nomen habet: fusco sordescit turbidus ore 17sΙlle quidem , noctemque reseri, tenebrasque nigrantes, Ac demum in caecam paullatim desinit umbram. Fors etenim lento tardus pede, luce maligna Vix urget spectantum oculos, Viresque trahentes Ante alios sentit, rectoque a tramite flexus 18o Torquetur magis, et magis omnibus unus aberrat. Atque γ hos, adveniunt cum dissociata, coloresar Si omnia ejusmodi fila
uniantur; habetur iterum coloriabus: si autem plura , et non omnia ; tunc oritur color aliis quis ex eorum miXtione coni.
Politus , et huc pertinet illa Neutoni constructio , de qua
compositus aliquando est admodum similis cuipiam e smplicibus ita , ut oculus discrimen non agnoscat, si eos simul intueatur sibi etiam invicem proximos , sed ad eos discernendos opus sit nova re si actione , quae compositum dissis lxit in tua fila primigenia , simplicem autem relinquit semper unicum sine ulla nova distractione : at aliquan o color compositus disseri plurimum ab omnibus sitiplicibus. Ubi conjungantur simul duo,
vel tres non ita a se invicem remoti s oritur color interme-dlux inter ipsos : sic caeruleus, et flavus commixti aequis partibus exhibent intermedium viridem, viridis , et aureus flavum itidem intermedium . Aee X extremis , rubeo nimirum , et violaceo , Oriuntur colore
quidam purpurei admodum diversi ab omnibus simplicibus .
339쪽
Fila serunt, quae si rursum simul omnia in unum Conveniant, rursum candens tibi nascitur albor, obruit et nimio perculsos lumine visus. 18sQuod si plura quidem , sed non simul omnia si a
Iunxeris; exoritur mixtus color, isque vel uni
Simplicium assimilis, vel qui discedat ab illis
omnibus, atque nova percellat lumina forma. Caeruleus, flavusque color si partibus aequis I9o Conveniant, viridem cernes exsurgere; at ipse
Rhstituit flavum viridis, si jungitur olli
Aureu S, et vena foecundum divite spargit. Mille novos generat, violae si fusca nigrantis Parpura cum roseo coeat permixta rubore; I9s Cunctorumque idem sunt fons, et origo colorum Unisa, di 1tractae coeuntia stamina lucis.
sola mixtio qu orandam ex filis illis coloratis primigeniis praeter album, qui est omnium conis junctio , et nigrum, qui est omniurn de laetus. Hic tamen cavendum ab aequivocationibus , ob quas nonnulli Physici inutiles quaestiones instituunt, quaerentes, an colores sint in rebus ipsis. Coloris nomine quatuor inter se admodum diversa denotari solent ; nimirum a. idea illa coistoris , quae eXcitatur in anima, et quam immediate cognosci-ruus , et in hac acceptione color adhibetur in animastica, ac est In ipsa anima; aQ illa imprestio , quam lutnen allapsum unicit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso , ae in Phy sica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; au illa dispositio, quam habet quidam determinatus luminis radius - , ad efficiendam quandam determinatam impressionem in organis nostri serisOrii , quae quandam determinatam ideam excitet in anima , et in hae acceptione adhibetur
tonianis, ac ita acceptus color est in ipsa luce e pronum est autem videre , cur bini colores eandem impressionem sa-ciant , quam tantundem radio rum intermediorum , prorsus , ni fallor , ut eundem sensum excitant impositi humero, bini
340쪽
Neve χῖ haec arbitrio mentis conficta seracis
Use putes. Fuit illa dies, qua quisque latentis
Naturae arcanas meditando extundere leges zod
Speraret caecam per nocterri. Nunc aliter jam Res agitur. Procul 1 doetis comitaenia lyceis, Ingeniosa licet , caecus procul e Xulat ardor Natusam fingendi animo , secretaque jura ros Edendi tamquam ex tripode, atque ab Apollinis ara iscrutamur Naturam ipsam, quaeque objicit ultro Illa suos peragens cursus noctuque, diuque Servamus vigiles , aciesque intendimus ambas instantes operi , et longas producimus horas.
lapides, alter unius librae, alter trium, ac bini duarum singuli , coloris nomine accl. pitur illa dispositio , quam habet certus certi corporis textus ad reflectenda terta colorata
fila , ex quorum composui ne oriatur certa illa imprei Ino , quae eertam illam ideam exci. tet ; et in hoc sensu accipitur nomen coloris a pictoribus , qui ad certos inducendos co-IOrea certas substantias ad hi bene , in quo sensu colores sunt In rebus ipsi g. 8 Huc usque proposita est proprietas radiorum luminis pertinens ad refrangibilitatem , eteolores ; transeundum est nunc ad eandem probandam ; quod ante , quam praestem , propono methodum recte philosophandi. Hypotheses prorsus arbitra tiae nunc quidem a bonis Physicis rejiciuntur Dinnes , ac in Naturam inquiritur per observationes, et experimenta . Oba servationes fiunt spectando id ι quod Natura per se ipsani sponte exhibet e suiusmodi sunt observationes pertinentes ad Astronomiam , et Historiam Naturalem: experimenta fiunt ponendo per artem Naturam in eas circumstantias , in quibus debeat agere et nodis osten .dere id , quod quaerimus, quod pertinet ad Physicam ' Experi
Porro et ferro, et igne utimur , ac dissolvimus per vim compagem coiporum potissimum in Chemia , et Naturam quodammodo velut torque ures Co- simus revelare sua secreta. Utrumque investigationi a genuffconatus sum exprimere hisce vertibus .