장음표시 사용
321쪽
Evaluit Tibris, aut altam submergere puppim. 9so Ergo pudore gravi, furiisque agitatus acerbis Demisit caput, et noto condidit aIveo. Persequitur tanto egressum e discrimine, et omnes En iterum , atque iterum vires Natura furenti . Impete congeminat, si qua terrere minaci Scrutantem possit vultu, atque avertere demum. Incassum tamen usque furit: rabiemque, minasque, Auspiciis, Benedicte, tuis tutissimus, acri Insidiasque animo contemnam: denique cedat Ira fessa sua, et se victam agnoscat oportet. 96.
322쪽
NUNC age cur multo turpatos sanguine vultus
Inficiat, tristem dum Cynthia permeat umbram; Quid radios fuco saturet, lucemque coloret Aeriis deflexam auris, et fila retexat,
a Totius hujusce postrem I libri argumentum est color, qui plerumque apparet rubetis in Luna deficiente et die; tur autem iacemque eoIoret Aeriir deseruam auris , quia superiore libro ostensum est, lumen , quis Luna adhuc cernitur in umbra ipsa, esse lumen refractum in at motaphaera terrestri ; ac additur , et fila reteMat , ad indicandam Neutonianam luminis itheoriam , in qua lux plena , ut infra videbimus, componiture diversis coloratis filis , quae , ubi ab aliis separantur , iuulnsingula colorem exhibent, omnia vero simul unita album es-ficiunt . Porro jure Neutonus Ipse hic invocatur, a cujus imuOr-
tali theoria repetuntur rat Ones hujus phaenomeni a illud autem Tu decus Angligenum , atque humanae gloria gentis , quod ante hoste no em annos .con scripsi in Italia Inscius . inscriptionis ejus sepulchralis , quam hue delatus Inveni ad ejus tu mulum auehoritate publica ere- etum, cum ea consonat mirum in modum a in qua nimirum inter caetera habetur illud Si bi gratulentur Martales eistitise tale , ac tantum humani generis
In sequenti velut hymno , cujus mentionem ieci lib. I. adn. 4. , innuuntur sere omnia eius physica comperta , quώe potis simum continentur in eius Philosophiae Naturalis Princiolis,
323쪽
Iam canere, atque Operi supremam impendere curam sAggredior. Non hic Pindi pater, atque sororum Docta cohors, non Pegasus aliger, et mendacis Numina Parnassi veniant in carmina. Grandes Tu decus Angligenum, atque humanae gloria gentis, Tu majus mihi numen eris, NEWTONE, repostos Io Cui primo penetrare aditus, penitusque latentes Sponte dedit vires Natura, arcanaque iura Disceres, et attonitum late vulgare per orbem'. Tu vacuas λ n5sti primus qua lege per auras Attracta arcano se foedere sydera ducant, Is In flectantque 3 viam, mediumque immobile circum
et in optica ; et exordium sumitur a gravitate generali , qaae ad illa priora pertinet. a Gravitatem generalem ,
pellant , ipse deprehendit primus , et ex Keplerianis legibus motuum coelestium dedu-.xit legem directam massae at Irishentis , et reeiprocam quR-drati distantiae, quam exposuimus lib. I. adn. 4s. Eam au tem tractavit, ut phaenomenum quoddam, vel Naturae legem , cujus causa ignoretur, et idcirco posui illud Attracta arcano
Addidi maeuas per auras, ut exprimerem fluidum illud aetherum , in quo planetarum motηs peraguntur, quod ita te- 'Re iit resistentiam sensi. em non pariat ; ac proindemi quidem aurae , sed aequiva-ςnter vacuo spatio . Neussi nus enim non admisit verum va. cuum , cum habeat inter caetera illud Princ. l. a. Maiora autem planetarum in , et cometarum corpora in spatiis minus re entibus motus suos confervant drae a
haberetur, abirent planetae perrectas linea a e curvatura orbitae Provenit a perpetuo nisu gravitatis motum deflectentis . Medium autem immobile , circa
quod renovant gyros aeternos , est centrum commune grauitati. , quod solum remanet im mobile , ut innuim in lib. I. adn. a, juxta elegantissimum theorema a Neintono inventum ,
impeljantur utcumque, et agant in se invicem viribus mutuis contrariis , et aequalibus quibuscumque debeat illud punctum, quod appe Ilatur centru
324쪽
aetoe DE SOLIS AC LUNARAeternos renovent gyros, per inane ε Cometae
Quo fugiant, longo donec post tempore tristem
Restituant terris vultum, crinesque cruentoS.
commune gravitatis omnium simul, vel ἰquiescere perpetuo , vel moveri uniformiter in directum. Hinc in Neintoni theo.
ria movetur etiam ipse SoI motu absoluto non rotationis tantummodo circa proprium aXem, sed etiam translationis circa illud commune centrum gravitatis ; in qu eius theoria dissert a Copernico, Galileo , et
reliquis omnibus, qui ante ipsum movend Terram , posuerant Solis centrum immobile .s ri autem renovantier a planetis , ut et a cometis , non quidem penitus aceu rate iidem , nam mutua gravitas , et resistentia ipsa medii , utcumque exigua , orbitas turbat nonnihil ; sed satis proxim8 , cum
Perturbationes sint admodum exiguae et fieri autem potest , ut sit aliqua longissima periodus, in qua omnia nostri hujusce systematis corpora redeant ad aliquam positionem respectivam
Penitus eandem, quo casu Omnes gyri Omnino renovarentur, et essent natura sua aetern s sortasse resistentia ipsa ad id con-dueit, sine qua ex summa aber Tationum, quae oriuntur ab attractionibus mutuis, et ex dis ferentia aliqua legis gravitatis a reciproea quadrati distantiae, juxta adn. 83. lib. I, motus soristasse accelerarentur ; et sorias se haec distributio massarum , distantiarum , eccentricitatum , quae videtur prorsuv arbitraria , erat ad id necessaria . Quidquiὸ sit de ea vel suspicione , vel eoniectura, periodus ejus modi deberet esse in immensum longior anno Platonico , cum tam multae nobis jam in notescant inaequalitates , quRenullam prae se .serant proportionem accuraram Per numero
exprimi bilem ; quae quidem si
vere in commensurabiles sunt invicem, nulla unquam periodus accurata haberi potest. Neπtonus itidem omnium
riam deprehendit , et ab ejus generali gravitate desumitur methodus ab ipso tradita , et ab aliis tantummodo expolita computandi Orbitas ex tribus observationibus , qua Hali ejus est usus in suis calculis. De cometarum orbitis admodum oblongis , et recessu peri hella, ac regressia , et caudis , ac crinibus egimus lib. I. adn. s. Porro die tonus depre hendit , quo fugiant , cum O stenderit , quo pacto determinari debeat positio axis ad a phelium tendenti .
325쪽
DEFECTIBVS. LIB. V. 27 IΝcsti etiam , s Coeli cum parte seruntur eadem aciIupiter, et multo genitor jam tardus ab aevo,
Cur turbent motusque suos, comitumque catervas: Non illi irarum memores, sed amore noVato,
s Notissimum erat Astrono mis ante Ne*tonum etiam , perturbari motus Iovis, et Saturni , ac eorum satellitum , potissim tim circa tempus conjunctionis , de quibus pertur bationibus locuens Νem tonus ipse illud addit , ωι ad ipsas ronomi haereant et is quidem nec earum leges defini vit, quod fuit argumentum ab Academia Parisiensi propositum pro Praemio anni a so, et iterum pro
37sa, qua occasione Omnem earum theoriam evolvi opere ,
quod ibi quidem habuit illud αorum Aeeust, Eutero reserenisi ζ praemium , sed paullo post
Romae edidi , cum editio ab Academia decreta plus aequo differretur , quae nunc demum prodibit Parisiis post annos 3, ut audio: ibi solius Geometriae
infinite sim alis ope inveni lar- mulas omnes necessarias ad computandas aberrationes , et t.bularum , quae construi pota se ut, sormam exhibui , quae quidem pertinent ad illud problema trium corporum , qu dinaui lib. I. ad I . 68. Adhuc tamen Nem tonus invenit causam ejusmodi periurbationum , nimirum gravitatem ἔςneralem mutuam ipsius Iovis, Saturnia' Hie adhibui illam eorum Ueluti reconciliationem per attractionem mutuam post iras veteres, quam innui lib. I. adn. 32. Eo respexi in versu, quem
adjeci ad designandum illud opus de more , ubi id ad Aea
demiam sine meo nomine transismisi: erat autem is; O linirae,
nunc turbat amor natumque patre mque .
Si non haberetur ve Iocitas tangentialis , nec gravitas in Solem s vi mutuae gravitati a Iupiter, et Saturnus ad se invicem accederent, et convenirent in centro communi gravi tatis: ea velocitate pergunt deis scribere suas orbitas sere circulares , et a se invicem recedunt , cum Iupiter moveatur celerius . Nova autem conjunctio fit post annos circiter rogeum enim tempus periodi eum Saturni sit annorum prOSime Io, is annis xo percurrit respectu
Solis duos trientes et Odiaci, si ve 3 signa ; Iupiter autem , O bitam suam duodecim annis labis solvit, adeoque circiter singu-Ia signa singulis annis percurrit , nimirum aci annis circulum integrum, et 8 signa; unde fit, ut circa finem signi octav I assequatur Saturnum lentiorem .
326쪽
Quo rursu in amplexus, rursum oscula mutua poscunt. Fata vetant conserre globos, jubet ire per auras asImpetus, et rursum oppositas discedere ad oras,
Dum se iterum juncti quatuor post Iustra revisant. Nequidquam si incertos dubiis erroribus orbes Implicuit, curasque diu delusit inanes
Cynthia: tu retegis, tu certis legibus arctas. 3o Quid memorem 7 alternos motus, quibuS alta tumenti objicibus ruptis consurgunt aequora fluctu, Tum redeunt retro, rursumque in se ipsa residunt λ
Quid pressam Terrae formam , circum undique dorso
catissimas , et earum causam pendentem a mutua gravitate
toni selices conatus , et elementa tabularum ad eas com
putandas ab ipso proposita , perseeuti sumus lib. I. ab adn. 4'. 1 Maris aestum derivari itidem a mutua gravitate Ne πι- toniana innuimus lib. I. adn. Eo. Intri catuli mi phaenomen i , quod usque adeo torserat Phi-Iosophorum ingenia explicationem primus Oinnium invenit Ne Wtonus , ac lib. III. Principiorum evolvit: eam theoriam mirum in modum promoverunt Mac-Lauranus, Euterus , Beruo ullius in iis dissertationibus, quae habentur inter praemio donatas ab Academia Ρarisiensi anno x o; et quidem hic postremus ipsas etiam diu ronas anticipationes , et postici pationes .felicis lime sane eruit etheoria gravitatis , exhibita elegantis Iima analytica solutione problematis, quo quaeritur locus Terrae intermedius inter loca subjecta Soli, et Lunae, in quo ex utriusque actione con)uneta debet consequi maxima Intumescentia ; cujus quidem problematis solutionem e sola Geometria petitam cum simpliciissima constructione geo- , metrica dedi ego in Romano Litteratorum diario.
theoria figurae Telluris ad Po-Ios compressae, et elevatae adaequatorem . Ubi Richerus anno I 6 2 deprehendit gravitatis vim minorem sub aequatore , quam versus polos; Hugenius, et Ne*tOnus deduxerunt inde comprellionem figurae Telluris ad polos, et figuram ideterminarunt debitam vi centrifugae ortae a rotatione diurna ; sed
327쪽
DEFECTIBUS. LIB. V. 27'Quae tumet in medio, atque polo subsidit utroque ὸ 3 sDiversis diversa s locis quid pondera λ vel quid
Vim cuncta Eoas urgentem sedera in oras, . Annuaque imbriferi celerantem exordia veris λ
casu gravitatis constantis , et dire et ae ad unicum centrum ,
in quo id problema est admodum iacite: at Ne*tonus determinavit calculo quantitatem compression Is etiam pro casu gravitatis mutuae particularum
Omnium , polita m/teria Telluris homogenea, licet figuram Ipsam determinare non potuerit, quam deinde determinavit Mac- Lautinus elegantissitne . Perquisitionem promoverunt plurimum deinde multi, inter quos emt-nent in primis Clati aurius , et
D ' Alambertus . Quei id in eo
genere solius Geometriae ope praestiterim et ego, etiam pro casu nuclei heterogenei , vide-ῖς poterat, qui velit , opusculo s mei operis de EΜIeditione Litteraria; ubi et illud iu- se exposui, quod tib. IV. adn. 4s indicavi , cur e eo quidem iuspicer ejusmodi figuram enὲe admodum irregula Iem. 9 Ex ipsa theoria gravitatis pendet etiam genuina determidatio inaequalitatis gravitatis diversis Terrae locis. Ne V tonus pro casu figurae Terrae
ellipticae invenit in eodem lib. ill Principiorum , debere in
si tore ad polos sequi ratio-ης in duplicatam sinus latituat
nis locorum, quam quidem rationem observationes exhibent satis pro Aime , quae cum non praestent idem tu incrementis graduum Meridiani , ut deberent ; ego inde argumentum. deduxi in eodem opusculo Eκ- peditionis Litterariae , quod denotat , irregularitatem Τerrae'
peti de te a dii positione irregulari partium p. tius proxima superficiei, quam alte infra ipsa in desolla. to Exposuimus lib. I. adn.
nium astrorum lentissimum in Orientem circa polos eclipticae , et diXimus adnot. al. vocari eum motum etiam praecessionem aequinoch Iorum , cujus ipsius nominis rationem ibidem exhibuimus . Eum Nem tonus dedia sit primus ex sua theoria gravitatis in eodem libro: et vim quidem, ex qua ois motus oritur, egregie determinavit ; quod ad ipsam praecessionem aequinoctiorum Per. tinet , eam calculo eruit consentientem cum observationibus usque ad unicum minutum se
habet multa , quae in eo calculo desideret , quem longe alia via instituit, et tam Ipsam praecessionem aequinoctiorum ,
328쪽
Omnibus haec 33 ignota olim mortalibus, acri Vidisti ingenio primus r nunc te duce molles AciIam pueri in ludis, primoque docentur ab aevo. Nec minus illa quidem vel quondam incognita , vel Per te jam pueris, teneris et nota puellis nunc Aeternum peperere tibi nomenque, decusque .
Scilicet in prima nascentis origine Mundi AsQuae niveis Charites digitis tenuissima lucis
Fila colorato duxerunt stamine, et aureo Texuerunt fulva in nectentes pectine telam,
quam ejus inaequalitatem , ex qua pendet alius Perquam exiguus astrorum motus a Bradle-yo detectus , invenit ipsis observationibus admodum conformem . Adhuc tamen omnis ea etiam determinatio Nemtolio debetur , qui primus do. cuit ; unde is motus proveniat, et viam exhibuit in ea perquisitione adhibendam . xx Haec sunt praecipua Omnia consectaria gravitatis generalis pertinentia ad generale Mundi systema, quae NevtOnus persecutus est in tertio Principiorum libro , et nunc
jam passim proponuntur in ipsis
scholis i iaciendus jam transitus ad ea , quae pertinent ad lucem , et colores , quae habentur in ejus Optica .ra Quae ad luminis naturam pertinentia Neutonus detexitiet protulit, non iso Ium fuerunt OIim nihilo minus incognita , quam, quae Pertinent ad gravii satem generalem , s d suerunt omnino multo magis ; nam Iliscet Neutonus et leges , et consectaria ejus vis deprehenderit , praesulserant quodam in modo, velut quaedam aurora , quae Eeplerus de magnetismo Solis , Galileus de motu gravium , Hugenius de vi centriis fuga protulerant at nihil omnino ante ipsum inventum suerat, quod ego sciam , unde ad mirabilis ille lucis textus , ecdiversa , ac permanens filorum coloratorum natura derivari posset . Haec autem Philosophiae Nevianianae pars minus sublimiore Geometria indigens , vulgo etiam est notior , quae
eum ipsis quoque puellis nota dicitur , alluditur ad Algarot ii opus , quod ipse inscripsit , II Neutonianwmσ per Ie Dame , an quo is potissianum egit de
ut innuimus supra adn. r, radium luminis e nstare filis quamplarimis di versae naturae , Urie
329쪽
inspiciens oculo dispestis primus acuto , Filaque disi iocias , atque acri singula sistis 16
obtutu contemplanda, et δέ quem quodque colorem Exhibeat, quantumque, doces, de tramite recto Intortum deflectat iter; vel quanta requirat intervalla viae, ut certa vice, si nova sese Corporis dbjiciat facies, aut pergere porro, SI Aptius, aut retro fiat resilire repulsum . Tum si plura simul coeant, quem mixta colorem Component, vel quo percellent lumina nisu.
Ala ope prismatis a se invicem separata contemplatus , invenit dii erimen ipsum illorum filo,rum , et naturam singulorum , constantem pol illimum binis proprietatibus, quarum utraqde hic nobis necessaria est ad explicandum ruborent Lunae in eis et ipsibus. Utranque hic attigis in serius autem suse explico, et experimentis confirmo. 14 Prima proprietas filorum luminis : permanens refrangibilitatis gradus in singulis conjunctus eum permanente colo iste ; et haec quidem est vulgo notior , ac ope prismatum de .
is Secunda proprietas: vicestae ilioris transmissus , et taci- Iioris te flexionis , ex quibus
pendet tota naturalium colorum theoria , quae in communibus Physicae institutionibus vel pro istis omittitur , vel vita
Radius luminis, ut infra vi- dabimus , dum progreditur i acquirit binas dispositiones contrarias , quas mutat per vices post certa intervalla , quae pro aliis coloratis filis in iisdem circumstantiis , et in aliis cireum stam iis pro eodem etiam colorato filo, diversa sunt; et si is radius adve uiat ad novi medii superficiem eum altera
ex iis dispositionibus , facilius
reflectitur ; si autem cum alte- ha, sae lius transmittitur , ia-grediens hoc novum medium :Ea omnia hic attigi . 16 Neutonus proposuit admodum si inplitem constructionem problematis , quo quaeratur speciei et intensitas colo istis, qui oriri debet ex mixtione datae quantitatis sadiorum speciei datae et ea solutionet est usus ad determinandam se. riem colorum , quos exhibent Iaminae sensim attenuatae , taciti bullis ex aqua erassa e nis flatis , quas nominavimus libe III. adn. 14, et in eo loribus et assarum laminarum quae se
330쪽
His ita perspectis, prono jam caetera victor Persequeris cursu , et campo expatiaris aperto. 6o Nam quodvis filum kr quae lamina materiai Transmittat, reddatve, magis prout crassia, minusve; Deinde doces, pleno radius cum venerit albens Lumine, quae coeptum producant stamina cursum, Quae redeant, qui proinde color seu transpiciatur, 6sSive oculis sese reflexo lumine sistast.
Hinc sormas rerum externas, et particularum Deprendis variam molem, textumque, et opaco Quae sint caeca sinu, quae corpora pervia luci, Quae certum servent, et quae variata colorem 7 ories inventae sunt admodum conformes phaenomenis . h)us constructatonis sundamentum ,
quod ipse prorsus supprestit ,
es hibui in mea distertatione de lumine edita anno 17 3, ubi tamen ipsit constructioni adhibendam omnino censui correctionem quandam debitam invertioni numerorum quorundam, quam puto Neutono effugis-ie duod ipsum , a rhitror, me ibidem demonstrasse . In sua autem diisertatione de lumine P. Carolus Ben venulus societatis nolliae vir do: illimus , i r calculis ex illa mea correctione restitutis , invenit series colorum observationibus itidem
illud deduxit tonus , e radiis datam materiae laminam tuerellis. ub; deieruntur ad finem ejusdem laminae, alios reflecti, et alios progredi; pro ur
ni mirum eo appulerint In cer .
to gradu disposita ionis facilioris reflexionis, vel iacilioris transmissus. Inde aute in determinavit pro data quavis crassitudine , qui radii debeant reflecti , qui vero progredi: tum qui color oriri debeat ex mixtione reflexorum , qui ex mixtionet: ansmissorum , et vero, ut infra videbimus , invenit' , ubi Iaminae sint crassae , omnium colorum fila aliqua tam reflecti , quam transmitti , et e Xutriique gigni radium allapissimilom; sed ubi tenues lint laminae, separara colores ; et ipsas colorum series definivit pro variis crassitudinibus , uti superiore numero innuimus.. 8 Inde Nem tonus dedux Ir, et rationem naturalium colorum , qui quidem colores sunt quaedam externae formae η cor-