Bernardi Tanusii nob. Pisani Epistola de pandectis pisanis. In Amalphitana direptione inventis, ad Accademicos Etruscos ..

321쪽

viguisse , post Lotharium vero viguisse Longobaridicum , in Germania , cui Otharius imperabat,

diu post Lotharium inusitatum fuisse jus Romanum. Et vero Urspergensis , qui jamdiu 'apulavit, quod

Irnerium cum Lothario copulaverit , est ab eodem Sigonio defensus , qui extrema aetate Bononiensem seribens historiam , Irnerium , tradit , jus iυile

docuisse anno MCII Mathildae rogatu MCIII eritis Philo opbiam Bononiae docens , Mathildis νοgat Pandecias interpretari corpi , primus glossas in eos emis . Quod Urspergensis Lotharium commemoraverit,ego eum minime esse arbitror, emendandum, etsi Mathilda multis antequam

Lotharius imperaret annis occideriti isdem dixit in Ie temporibus Dominus Merneritis libros legum,quidi neglecti fuerant, enovavit ad petiιionem Ma-rbili tam tisae , o fecundum quod olim a divae recordationis Imperatore Iustiniano compilati fuerant patieis verbis alicubi interpssitis , distinxis. Irneri opus hoc , quod Urspergens explicabat. renovatio erat librorum juris , qui derelidi erant, didistinis io illorum librorum paucis Derbis interpositis quae sunt fortasse Ammaria legum quae Irnerio plurimi tribuerunt. Privatusjus Romanum renovare statim, atque unico adiu non potest, Princeps potest,aut Populus si de eo edat constitutionem aut legem ferat, quod privato permitium non est rarat Irnerio Romani Iuris , ancidarum maxime candor aequitasshumanitas , elegantia monstranda ; plurimi erant cilciendi , magna , diuturna , multiplici suasione opus

322쪽

opus erat , ut illius juris amor diffunderetur , ut mores , ut contractus , ut testamenta , ut alia adsutis Romani odum reducenda esse , consentirent cum plurimi mortales, tum diversissimi , ut judicia, ut ritus , ut disciplinam Publicam, privatamque volentes Converterent , Consensu enim isto uno constare , postquam Romanum imperium extin diuinsuit , auctoritas videtur Romani juris eaque, quae usu diuturno conficitur , consuetudine . Alterum illud , quod . ab irnerio factum esse , scripsit Uspergensis, paucis verbis alicubi interposuis distin-

xi libros Iustiniani , non unius pariter temporis opus fuit, sed multorum annorum , adeoque Mathildae rogatu potuit Irnerius anno MCII illud incivere , eoque deinde Lotharii demum tempore ita

produxisse , ut vulgus factum jam esse , cognosceret. Et ero laxioribus verbis Usus eum pergensis ii dem Itio prae tem 'or buri, quae tractum aliquem temporis

ignificare videntur, latiorem eo , quem significasse videretur si dixisset Lesbari Genit Ore . Vellejus Paterculus Scriptor elegantissimus, nuptam Octaviam Antonio narravit , cum jam pacem conciliatam narrasset inter Octavium , Antonium , Sextum

Pompejum , etsὶ multo ante , quam paxilla con-

a 3. cap. 33 Struvius bilior tu . cap. I. I. io in . cap. 6. g. 39. Sebilier exercitat. i. ad Panis deci. I. I a Thomasus delin hist iur. I. το.

323쪽

ei liaretur, Antonio nupsisset Elavia si iusti

reprehen 'atur scilicet non inepte scripsisse vide. tur , quia eonjugii tempus laxioribus erbis expressit hoc tractu temporum Octaviam fororem Caesis, eis M. Antonius duxit uxorem Neque vero novum est , excusari ita Scriptores rate in Lucullo Cicero Legationem P. Dieani scripsisse

dieitur Sic Tacitus Drusi , Tiberii filii, de

Sejano querelas tempori ne iens, quo idem a S ano est interemptus, biennium complici );Sic Valerius Maximus Masinissae Numidarum Regis , infricani majoris acta quaedam ita conjungit, ut Minori Afri -

. eano tribuat , quae foris fuerant, temporis alterius Sic Paullus Diaconus tempus , quo Longobardi venerunt ita eum tempore copulat, quo Italiae fere universae illi dominabantur , ut unum de duobus temporibus fecisse videatur 6 . Si alii passim , quos eruditi Interpretes declaraverunt. Imperitos prudenter Baillus in Conone , Caus sno monuisse mihi videtur 'his historiarum Omplexibus temporum ordinem aliquatenus invertentibus

324쪽

tibus saepe fers, ut quod Philosophi errare solent

pro caussa accipientes , quae minime caussa fuerit, ct in historia peccetur 'iod elle in hac hilloriae parte Dei amia pertissini constat sine culpa Conradi . Ita Bellar minus in hac re nolita eos tuetur qui Gratianum composuisse , scripserunt, annis

MCXX Uu , ut Trithemius scripsit , CXXX, ut Justellusi a L. Aventinus Q , anni MCLI,

ut R'eobaldus Dio annis denique' aibus Lotharius Saxo Ger tua nisi Ilisque imperabat , ut noster hic Ursuertensis glios enim tempus designasse , vult, quo Deeretum est inchoatum, alios quo condebatur, alios denique , quo absolutum est , d publicatum . Et vero non brevioris temporis fuit Irnerii, quiti

Gratiani fuerit opus IV Hactenus vidimus , nullum esse , quod fama Leelebrabatur , edictum Lotharii de jure Romano

renovando Omperimus Pandectarum sus privata auctoritate restitutum ab Irnerio me traximus eum viris doctissimis, qui paullo ante nos vixerunt, aut qui adhuc supersunt, Pandectarum historiae Lotharium. Eximenda superest de eadem historia Pandect rum Pisanarum inventio. Florentinius , quos viderim , omnium primus suspicatus est , Irnerra esse non Pisanis Pandectis, non Pisanarum Pande etarum exemplo stim Pandirolus dixerat s

In Pomae ad Conradum. Vita delis ci

325쪽

suisse ab illis, quas Odosredus Romae, navennae,

Bononiae locavit, sed eorum nudam auctoritatear attulerat, cum Florentinius ratione sit usus temporis, quae falli non patitur.Gravina idem dixit, &, ut solet, sane quam leviter I . Clarissimus Brencmanisnus , qui Uecretum Ivonis, annormiam non investigaverat, putabat, Ivonis Pandectas eas esse duntaxat,quas ex epistola Ivonis CXXXIV Gravina indicavera adeoque Particulam Pandectarum ad sponsalia pertinentem, non totas quod si totas habuisse Pan defias Ivo, diceretur, inde esse volebat Brenemannus , quod in Gallia tardius jus pandectarum invaluerit, adeoque , tardius intercid rita dosredi vero Ravennates Codices Pandectarum fabulosos esse, Brencmannus existimabat, quod imperitus esset Odose edus historiae, quod cum Romae Ravennae diutius haeserit Romanum imperium , probabit pro certo , quod ignorabat, tr

diderit , quod Pancirolus Odofredi traditionem nulla auctoritale dixerit comprobari, quod Frehe rus Ravenna Amalphiam ramalphia Pisas trasta ta fuisse Pandes ac fuerit arbitratus, quod aliqui Odosredi libros, non Digesta , sed Codicem Iustinianeum fuisse , crediderint Struvius in juris historiam 3 plurima ex Duehio, ironio, Conrin-gioque congessit, ex quibus jus Romanum non P nitus extinctum fuisse , distamus , quo tempore elaruit Irnerius .addidit ovonis epistolas C

CCXLIII , CCLXXX Gratianum quoque.

326쪽

. seldeno proseri , qui duas Pandectarum λges in Decreto descripserit . Donatus siensis Struvis . I Conringi laboribus usus, Odofredo

fidem adhibet de Romae , Ravennae , Bononiaeque Pandectis; ex operibus Petri Damiani docet , saeculo M Ravennae libros fuisse Romani juris, eisque testimulium , quod ex Odosredo edulfium Brencamannus contempsit , de libris Iustiniani , qui Ravennae fuissent , munit Pandectas vulgatas, antiquiores esse bello Amalphitano descriptionibus Pisanarum Pande larum existimat,quod Irnerius Pandectas incaeperit explicare anno MCH ut Sigonius tradidit, aut ille , qui Bononiensis historiae condidit argumenta , quod Ιrneri vita sit antici Danda, qui anno MCLVIIIJam occubuerit, quod

fabulosa in eum Lotharianum edi&um tum Imperiali beneficio constituta Bononiensis Academia.

fratis hanno ne i Decreti di Burear di Lone Carnotense, per non effers da aurofonte resi, o tuti prendere,come aestimonia Frances de hoe,chadalis Pande te di Giucliniano ere Burchardum Digestis minime usum fuisse , didicisset Allensis, si ejus Decreta legisset Si vero diligentius

legisset Decresum Gratiani , competisset , Gratianum non Pisanis , sed vulgaribus Pandectissu

dui si Sed quod ei principale propositum

Ris erat

327쪽

erat , fere eonfecit Astensis , ut restitutio Irneariana Romani juris nihil cum Pandectis Pisaniae Ene habere videatur , quae multis post annis ouaesitae Pisanis fuerint , quana Ium, quam Ravennates urisconsulti, quam Irnerius uterentur Pan -

' 'τ ρεris, laudabilius fuisset opus, si brevius,

si uuam ex Cironio , Conringio , Struvio mate. riam ille didicerat, non descriptasset, argumentationem unam , quam illi omiserant, incle, materia non repetita, eduXisset , qua nunquam extinctum Romanum, Pandectarumque jus fuisse , qua Amal. phiae direptione antiquiorem fulis Irneri doctri. nam , docere commode potuisset si ex Ivonis Decreto , laivior mi a Digestorum copiam extulisset quod erat minime necessarium, Pisa nam de Pandectis historiam suspieionibus infirmissimis non turbasset , quibus ne ipse quidem fidit, cum disputationem de ea re ita concluserit, ut potuisse Amalphiae Pandectas a Pisanis inveniri tateretur. Hae itaque in hoc fundo legendae spicae supererant, alia erant omnia collecta Absolvendum hoc erat opus , ut ab ea , quam Pandectis navavit Irne rius , opera Amalphitanae Pandectae penitus eximeremur. Id vero complanatum jam iter erat, vob. vium δε facile eum Irnerio proximus Odo redus Romanorum, Ravennatiumque Pandectas Irnerio tribuisset, cum Paullus Diaconus tribus ante illam direptionem saeculis, Italia, cum in Galliis Laeculo superiore Pandectas fuisse Ivo monstraveraneum antiquissima esse, quae vulgatae Pandectae di-Cuntur,&aliunde, quam ex Amalphitanis voluminibus manasse constiteriis cum qui Pandec tas Pisanas Amata

328쪽

Amalphiae Inventas primi tradiderant , Chronicon Gryphianum, Grancius,VOl terranus, neq; Lotharii edictum de abrogandis legibus Longobardorum,neq; Irnelium cum illa historiae Parte tacuerint . .genda itaque ex praeclare in Ventis a Lindem brogio, Calixto,Conringio, Stru Vi O, Muratorio erat Astensi illa facile argumentatio, qua efficeretur, ut ad Pandectarum Pisanarum Pisanam historiam minime pertinere viderentur fabulosa illa quae de Irnerio, Lotharioque conficta fuisse, nuper Uodii homines com

pererunt Pisanam illam historiam dijudicare insti tuentibus , nulla esse praejudicata ex fabulosis illis

opinio debuerat mens erat integra ad eam cognitionem asserenda, animusque gerendus

totus Iere atque rotundus Extere nequid aleae per leυ morari. Prudens Brencmarinus advenerat huc minus libes

qui Pandectis Pisanis restitutam ab Irnerio fuisse Romanam Jurisprudentiam X istimare , ex Pisianis esse omnia , quae eXtant Pandectarum exempla dea scripta , Irnerii vitam, doctrinamque,d scientia a

Pandectarum , quam argumenta hii loriae Bononiens; Mathildae historia anno MCII includunt

non videret , aut videre nollet antiquiorem Amal- Phitana direptione Astensis , qui haec omnia habebat optime explorata , alterutro vitio laborabat , aut eorum , qui veteres traditiones , quas imberbes didiceres, nolunt perdendas omnino fateri , adeoque eommixtas jamdiu Pisanas Pandectas decidere ab Irneri historia non audebat, aut eorum, fit par tam , qui Venerem suam ornare , munire latius, copiosiusque conantur , qu sim par est , adeoque

qui Pandectas nunquam deperditas fuisse contende

329쪽

hat, nolebat videri repertas Amalphiae eulo XIIcelabres illas Pandectas misi, quod probabilius est,' dicere velimus , stenseti adstrictum sese esse

existimasse,ad eam Pisana an historiam confutandam, in qua esse, crederet, L athar ianui illud edictam, quod tot arguimenta dissecerant. Verba Astensis, quae sunt in capite IV libri Hirina quaeque extrema, hane Astensis opinionem confirmant et illa vero maxime Pauloe delia refugione alle Pande te Floren- sine oure atia tradigione, an iunge is tesimonian .

didit, donationem Lotharii, qua Pan dedi Pisanis dabantur, Grancio tradi δε ab annalibus Pisanis, qui ei suspectis, imi erant cum Lotharius abesset dum Amalphia diripiebatur . secundo vero bello adesset, quo Amalphia direpta non fuerit. Et vero declaravit Astensis , se accepturum, quod sine Lothario de Pandectis Amalphiae repertis obheiatur, ut nos in priore libro indicavimus I . renc- mannus inter iudicia de Pandectis Florentinis a , Chronico Gryphianum edidit primus anno MDCCXXII biennio post , quam suos vulgaverat libros Astensis , eoque Croni eo Pandecta Pisanis rima phiae quaesita di cuntur,non commemorat Lo

330쪽

i hario. Clarissimus Muratorius 1noMDCCXXII i Graiicii carmen edidit primus de praeliisThulcite quo pariteri, hola ammemorat Lothario , praeda illa rimathitana narratur , qua Pandectarum Codices Pisanis obvenerunt. Quare , si Astensis duobus illis Pisanisi monumentis perpensis , nonumque post annui sua illa recoqueret , aequior fortaste pisanis eisqt. verba, sententias aliquot enlendaret, quae. virum dedecent Populo Pisano minime conveniunt, qui pluribus saeculis Europam Asiam,Rfricam erum. se fortiter gestarum fama compi verit, libertatem tueri potuerit

VI Ergo qui post haec adimum ad scribendum

appelleret, cinistanter poterat asstr. inare , nihil esse in Pisana de Pandectis histori , quod cum historiis caeteris pugnet,nihil esse minus probabile,cum Amal phiae ei Codices illi Potuerint , cum Amalphiam Pisani diripuerint , cum diu Pisis illi servati , cultique sint , cum Bononiae fuisse4llos , inemo tradiderit, cum aliud Romanis , aliud Raven ratibus aliud Gallis , aliud Amalphitanis, Pisanisque Pan deictarum esse potuerit exemtiar nunc hoc, nunc illud temporibus diversissilia is apparere. Sic verax OdoDeduc, qui Ravennae libros ' Iustinianeos fuisse testatur, quod&. Petrus Damiani demonstrat. Sic Ivo potuit centum ante Amalphitanam direptionem annos in Galliis usitare Pandectas , quae duo impe diverunt renc mannum Sic verax Urspergens , verax argumentuna historiae 4noniensis de

Pandectis anno MCII at adae rogatu ab Irnerio