장음표시 사용
181쪽
tum d partem in citia est declinatio illius gradus meri
die aut septentrionis. Ad sciendum uero rectitudi-hi 'ς0 m idiui,sicia longitudinem Metre, quae est sexa ginta septem gradus ab occidente,aut sexaginta septem gradus rac medietas latitudinem ipsius, quae est unius S uiginti graduum,& medietas, aut duae ter tiae. Et scias longitudinem regionis tuae , ipsius latitudinem . Deinde multiplica sinum complementi latitudinis Metre in sinum eius, quod est inter duas longitudines,8 diuide aggregatum per sexaginta, quod egredietur arcuabis,S erit superfluitas longitudi/nalis,N est perpendicularis, serua ergo eam, dipone si num complamenti eius praelatum, Θ multiplica sinum latitudinis metre in sexaginta,S diuide quod aggrega tum cst per praelatum,ct quod egredietur, arcua illud, 8 arcus qui est,erit Ogitudo ab squalore diei. Ergo sertia ipsain Si ergo illud quod est inter duas longitudinessuerit minus nonaginta,tunc considera latitudinem re
gionis rupe,8 longitudinem seruatam,S minue minois rem earum de maiore ipsarum, doli fuerit plus nona ginta, tunc adde super latitudinem regionis, Sc quod prouenerit ex quolibet duorum modorum est longi tudo regionis.Accipe ergo sinum complementi eius,&multiplica in sinum complementi perpendicularis,oc diuide aggregatum per sexaginta, Sc arcu quod egreditur ' minue arcum de nonaginta 6 resi duum erit arcus pacti, quod est intc regionem tuam , dc Metram Accipe ergo sinum eius 8cassim,e
182쪽
eum praelatum.Deinde multiplica sexaginta in sinu perpendicularis,ct diuide illud per prslatum,ct arcu quod egreditur,&erit arcus rectitudinis post rectitudinem Metre Deinde considerati fuerit inter longitudinem
i P inx iligi in metre,& on itudinem reaionis tua minus nonagint m est intelligi urta latitudo re2ionis tuae maior Ionmtuameaequato in viis elui qWa wn ris diei,aut merit illud quod est inter cluas longitucines
gri A plus nonaginta,tunc rediitudo quae egreditur ibi,ssia puncto septentrionis ad partem Metre.
Ad sciendum uisionem nouae lunata Am praemissum est ex sermone nostro,quod
mensis Arabicus secundu ueritatem est apud nos ab occasu solis in sero, in quo oritur no ua luna usin ad occasum solis in sero , in quo oritur noua luna, uice alia,S nunquam erit mensis Arahicus minoras diebus,neci maior o diebus. Noxeringo complens triginta a nocte ortus nouae lunae, est nox in qua oportet considerare dispositionem nouae lunata Quoniam nox vigesima nona 8 dies eius sunt mensis ipsius,& nox trauesima,prima est mensis secundi procul dubio, 8 nox trigesima est nox ambiguitatis. Cum eringo uolueris scire, an noua luna in ea uideatur an non, aequa duo luminaria in ea ad horam occasus selis illius noctis,& extrahe latitudinem lunae,ec scias parte eius,
183쪽
5 adde super locum luna tria signa,& intra eum aggregat ii lineas numeri in tabulam primam facitam ad uisionem nouae lunae,& accipe quod est coram eo in tabula prima, quae est ad omnem regionem δε scias partem eius,5 est scripta, linea numeri,cum qua in trasti,&multiplica illud in latitudinem lunae. Si ergo fuerint duae partes aequaliter,scilicet pars latitudinis tu Mae,8c pars eius quod accepisti, tunc minue quod egre ditur de multiplicatione, de loco lunae,5 si diuersificantur,tunc adde illud super locum lunae,& qui prouenerit docus lunae post additionem aut diminutionem, est lo incus lunae aequalis. Deinde minue ex hoc loco aequato locum Gehuzahar, 8 intra cum eo quod remanet in ii nea numeri tabulae uisionis nouae lunae, 8c accipe quod est coram eo de tabula secunda,quae est ad ciuitatem Ia i lien, 8 scias partecius . Si ergo fuerit septentrionalis,to, tunc adde illud super locum lunae aequatum. Et si fite rit meridiana,tuc minue illud de eo,& quod prouenerit de loco lunae aequato post illud totum,est locus lunae ad uisionem.Scias ergo ascensiones nadix huius loci in orizonte Iahen.Et proiice ex eis ascensiones nadi loci lis Iahen.Si ergo remanserit minus 12 tunc non uidebitur,d si remanserit plus tunc uidebitur, inquit Ah-humadh.
Illud est quod dixit Alchoarismus . Sed aliud est quod magis mihi placet quam illud, 8 est manifestius
ad experiendum.In uisione noua lunae in diluculis eri
ge diluculum ambiguitatis,quod est ortus solis uiginti I si nouem
184쪽
nouem exeu latium apparitione noua lilia loco occasus solis noctis ambiguitatis. Et fac sicut operatio priccedens fuerat,nisi in duobus locis, cum quor uno acci pis,quod est in tabula secunda ad Iahen, si fuerit se plentrionale, minues illud cla loco lunae aequato,& si fuerit meridianum addes illud super eum, B erit locus tuns ad uisionem,S secundus est, ut intres cum loco tu
nae ad uisionem isto S non cinnacii eius in ascensiones regionis tuae,5 minuas ex eis ascensiones quae sunt ram gradu solis, non coram n adir eius. Si ergo remanserit plus ir gradibus uidebitur, & si remanserit minus Haradibus non uidebitur,
Ad sciendum medietatem quantitatis umbra Nira cum portione solis in tabulam lassitam, ad medietatem quantitatis umbrae, Maccipe uod est coram ea de tabula prima, ad scicia am quantitatem umbrae,& serua illud De inde intra cum portione lunae in illam tabulam,S accipe quod est coram ea de tabula secunda ad sciendam quantitatem umbrae,8 prothoe ex eo quod fuerit seruatum,Si quod remanet, est medictas quan titatis circuli umbrae.
185쪽
Ad sciendum Eclipsim unae. trahe oppositionem ueram,s scias Erram
eius,& redde eam temporalem siue aequata. Si ergo fuerit post ortum solis per horam aequalem, S Fnminuta horae ante occasum eius,aut per simile illius, tunc non inquiras in illa oppositione eclipsinam quamuis sit Eclipsis,tame non apparebit de ea aliquid propteresse eius in die. Et si fuerit in alia ab ista hora determinata,tunc extrahe locum Gehu-Σahar,Sessi fuerit inter lunam, Munum duorum nodorum quem ipsa antecedit, aut quo est posterior,trede cim gradus , Las minuta & plus, non erit Eclipsis. Et siluerint inter utro' decem gradus, S 24 inlita, aut minus,tunc necesse est,ut sit Eclipsis, 8 si fuerit longitudo inter utrosi maior termino more, A minor
termino maiore, possibile est ut sit S possi*le est ut non sit Eclipsis, Millud quo extrahitur propositio possibilitatis de termino possibilitatis ad terminii necessarii aut impossibilis est, ut extrahas ad horam oppositionis medietatem quantitatis lunae,secundum quod praemis 4timestinc pitulo M,S extrahas medietate quantitatis umbre, 8 aggreges utraq3,5 erit medietas duaru quata altati Demae considera nodum qui appropinquat soli hora
186쪽
hora oppositionis,3 scias quod est inter eum 8 Iocum
solis,ita ut prothcias minorem eorum de maiore ipsorum
8c quod remanet erit portio Eclipsis lunaris. Intra ergo cum ea in tabulas uenficationis Eclipsis lunae, Sc Θcipe quod est coram ea de longitudine solis ad mediam Eclipsim.Si ergo fuerit haec longitudo minor medieta te duarum quantitatum,erit Eclipsis necessaria,et si non fuerit minor,erit impossibilis. Cu ergo necesse est esse Eclipsim,tunc prothce longitudinem solis de medietate duarum quantitatum. Si ergo remanserit aequale quantitati lunae totius quod est duplum medietatis quantitatis lunae,aut plus,erit Eclipsis uniuersalis,scilicet luna tota eclipsabitur,S non fatuabitur de ea aliquid, & si re, manserit minus quantitate lunae totiun tunc serua hoc residuum,S scias quod Eclipsis tunc erit particularis,&multiplica hoc seruatum residuum in sex se aper,& diuide illud per medietatem quantitatis lunae, quod egre ditur est numerus digitorum qui eclipsantur de diame tro lunae,per quantitatem qua diameter lunae tota est duodecim digitorum. Quod si uolueris scire, quid edi psabitur de facie eius, intra tunc cum digitis diametri eclipsatae in tabulas mensiarae lunae, 8 accipe quod est
coram eis de digitis Sc raetionibus eorum,d est illud quod eclipiatur de facie eius per quantitatem, quae est facies eius tota,duodecim digitorum. mergo uolueri, mus scire quantitatem paci j Eclipsis N principium in ceptionis eius,ct medium eius,5 complementum dele isonis eius, doini laorae si fuerit univcrsalis,5 sinem
187쪽
mus, intrabinatis in tabula secundam,qua est ad uera sicationem eclipsis Lunae, Maccipiemus quod est coram portione eclipsis de superfluitate, feruabimus illudia Deinde multiplicabimus longitudinem solis Disana,&pro aciemus eam de multiplicatione medietatis duarium quantitatum ui*,S accipiemus radicem residui, 8c diuidemus eam per uietoriam luna per solam A nos iam diximus eius extra monem in capitulo continuationum luminarium,' quod ingredietur in diuisione de horis,
erit medietas spacti eclipsis totius. Deinde divide super fluitatem per uictoriam,& quod egreditur,adde illud super medietate spacti eclipsis,ac erit tempus longius, aut minue illud de medietate spacia eclipsis,ec erit tempus breuius.Deinde considera locum lunae hora oppositio nis,an ipsa sit uadens ad nodii, apud quem est eclipsis, aut sitiam conuersa ab eo. Nam si accesserit ad eum,tuc tempus longius est ab hora oppositionis, his p ad finem deletionis eclipsis N tunc tempus breuius est ab initio eclipsis uso,ad horam oppositionis. Et si fuerit conuerγsa ab eo,tunc est contrarium, scilicet tempus longius est ab initio eclipsis usin ad horam oppositionis,ct tempus breuius est ab hora oppositionis usis ad finem dese tionis eius . Adde ergo super horam os psitionis,& mi
riue ex ea tempus longius aut breuius sicut oportet,se
cundum computationem quam dixi, Megredietur ibi initium horae eclipsis, & sciis complementi eius 8 erit mediii eclipsi s,S magnificatio eius in medietate si acri. Et si eclipsis fuerit uniuersalis, S uolueris scire moram
188쪽
eius, tunc proiice medietatem quantitatis uneto,de me- ietate circuli umbrae, 8 multiplica residuum in se Scproiice ex eo multiplicationem longitudinis solis in se,
Z cius quod remanserit accipe radicem, 8c diuide eam per uisitoriam lunae, tunc quod egreditur de horis,est medietas si acrimorae Minue ergo illud de hora magnificationis Eclipsis, quae est hora medi j eius,ct remanet iraitium horae morae,&adde illud super horam magnificationis Eclipsis, Sc crit initium horae consummationis.
Erminos Eclipsium solarium determinare difficile est ualde,praecipue ab lute,scilicet in omnibus climatibus . Illud namin estim possibile omnino, nisi cum terminis disiun
diarum quantitatum in quorum comemoratione non
erit utilitas magna Dicam ergo de eis quod proprium est regioni nostrae huic, scilicet regioni ad quam aeditus est liber iste, et est Iahen, cuius latitudo in septentrione est triginta octo graduum aut circiter. Dico ergo quod
si fuerint in hora coniunctionis diurnae inter lunam inter finem septentrionalem cutem ad eam,aut conuerinsam ab ea unus S nonaginta gradus,5 tres ocitaue gradus aut minus,non erit eclipsis omnino. Et si suci im inter eum S .inter sinciri meridianam euntem ad eam, aut reuertentem ab ea odi ginta tres gradus, Sc quarta gradus
189쪽
dtis, minus,non erit Eclipsis iterum, desii scient intereana,A inter finem septentrionalem secundum quod diximus de incessu eius ad ea, 8 reuersione ipsius ab ea plus a gradibus,' minus 5 2radibus 8 quarta graeclus,tunc necesse erit,ut sit Eclipsis, di quod est praeter
hos terminos,possibile est ut sit Eclipsis,Z possibile si ut non sit Eclipsis. Si ergo Eclipsis fuerit necessaria,
aut possibilis,3 scire uolueris eam, tunc scias quantum est de horis aequalibus inter horarum coniunctionis, de inter meridiem. Intra ergo cum eo in tabulam arquatio nis horarum coniuncitionis cum divcrsitate aspectus,&accipe quod est coram eo de longitudine me die Eclipsis a meridie,& quod fuerit proiice illud ex meridie. Si coniunetio fuerit ante meridiem, S adde illud super ipsem. Si coniunctio fuerit post ipsum, quod fuerit post illud otii erit hora medio eclipsis cicias ergo socii lunae tuc,' illudesit,ut scias quot hore sunt inter hora Oiun - 'tortis, S intermedium Eclipsis,8 multiplices illud in motu lunae diuersum ad hora, 8, addas illud super locu coniunctionis, si fuerit mediu Eclipsis post coniunetio ne,8. minuas illud de eo, si fuerit ante ipsam,oc erit soactis luna ad mediu EcliptJs Deinde extrahe locum e huzahar ad illa hora.Si ergo fuerit inter locum Iunae,ac inter finem septentrionale secundum quod diximus,a gradus,8. Quae quint. Unius gradus,aut minus, no erit Eclipsis. Et si fuerint inter ea, dc inter fine meridianais gradus,8 tertia unius gradus aut minus no erit eclipsis iterii. Et si fuerit inter e3,5 inter sinon septentrionalem
190쪽
plus ocioginta uno gradu,& quinq; minutis 8c minus
octoginta septem gradibus,5 quino minutis,tunc ne
cesse erit ut sit eclipsis. Et si sucrit secundum terminos alios ab istis,possibile erit ut sis eclipsis,& esse eius praeter eius esse est, ut extrahas ascendens ad horam medii
eclipsis,8 minuas ex eo tria signa, Sc quod remanet est portio ascedemis.Sci as ergo declinationem eius&partem declinationis. Deinde minue locum Gehuzahar de portione ascendentis,ct intra cum residuo in tabulas latitudinis lunar,8 accipe quod est coram eo de latitudine,& scias partem eius. Si ergo fuerit pars eiusEc pars declinationis portionis ascendentis una, tunc aggregaeas, S erit aggregatum in parte in qua ipsae fuerint . Et si diuersificantur ambarum partes, tunc minue minos rem earum de maiore ipsisu, 8 scribe saper residuu partem maioris,3 quod prouenerit ex quo iam duorum
modorum fuerit,si,si meridianum,adde id ui per latitudinem regionis tuae Et si est septentrionale,minue illud de ea 8 quae prouenerit latitudo regionis post illud,est latitudo squata,S est meridiana in hoc climate,et quod ei uicinum existit.Intra ergo in tabulas diuersitatis aspectus latitudinis, Maccipe ciuod est coram ea de minutis diuersitatis aspeeius latitucinis,ue serua illud, 8c est me, ridiana semper.Deu de extrahe latitudinem uias ad horam mediae eclipsis, & scias partem eius . Si ergo iuerit
meridiana, tunc aggrega eam cum minutis diuersitatis
asi celus latitudinis,S illud quod aggregarur erit latitudo tunc uera meridiana. Et si fuerit latitudo lunae septen