장음표시 사용
141쪽
ET IMPERIO. Osdictionis specie esse,non uno in loco ostendit Ilpia. Nam lib. singulari de ori. quaestoris ipsum desinit imperiu,cui iurisdictio inest. G.3 deseri qmb. verbis imperitin jurisdictionis assinitate ostedit disertesa significat hujus illud sp
cie non esse: utitia lib.I. ad edictum,Omnibtis,inquit,cap.i Uin dicent. ocmagistratibus, non rame duumviris secundum jus suae potest alis concessu est
iurisdictione sua defendere poenali judicio. Cur enim is desiniendo mixto imperio jurisdictionem pro genere non ussurpasseis cur magistratum ex vid magnitudine sui impciti suam tueri jurisu dictione dixisset Quare verius est jurisdictionem imperii genus non esse dicet sub titulo de jurisdictione ,etiam de imperio disputetur. Non enim novum est ut cum reru afinitas postulat, plura in quaestionis susceptae progressu tractentur, quam titulus ipse promittat. Sed nec curiose omnia in pandectarum disipositione exigenda sunt,cum ipsi compilatores falli aliquando potuerint.
142쪽
Nunc videamus quid sit jurisdictio.
Equidem recte illam definiri existi, moturis dicundi licentiam. Sic enim eam Ulpianus appellat, . 3. e Iari ict. si vetustissimis quibusdam exemplaribus credamus. Sed cum non minus Obscurum sit quid ius dicere veteres dixe rint, rem altius repetere oportet. Huc fuisse Romanae civitatis morem in provinciis etiam usurpatum ut magistratus qui juri dicundo praeerat, adiretur, ex Ciceronein jure consultis didici cuius erat munus, ut audita causa, et ipse
judicaret, Vel iudices daret, quamvis saepius privata negotia non dirimeret. Et ipse quidem Cic. in Verrem utrunque eleganter his verbis oploecus est. si aeuo iustiti in jure dicundo ibidinem demonsum 'qui vesbum non ex urba ava jurisdictione cognovit 3 uis unquam isoprauore Chelidone invua, Iege agere potuit Iudices citari jubet Iubet citari
ueracium, sem qui dicam scripserant
143쪽
ET IupERIO. εο itur reus Soparem Sisenium citarijs-ια tque ut aliquando de rebis ab is cognitis udi tuo de judicibus datis A. I samu dicere. Ex quibus constat praetoriam ossicium in dijudicandis causis dedandis iudicibus fuime quod etiam notat Ascon Paedianus. Itaque non- nunquam jus dicere,& judicare cogno scereve indifferenter usurpari legimus, Callistratus cap. s. de δε μυμ cum dixisset,observandum esse jus reddenti ut in adeundo quidem se facilem prae/beat postea subjicit. deae et in cognoscendo neque excandescere,ctc. Atque apud
jus dixisse,nunc cognovisse vel judicaD se scriptum notavimus. Quadere postea dicemus prius enim vitillis satis . faciamus oportet, qui magistratu quidem cognovisse fatentur; verum eam cognitionem extraordinaria esse, nec propria jurisdictionis appellatione coprehendi existimant. Nunquam enim potui ex jureconsultorum scriptis eam distinctionem colligere, imo semper Obser-
144쪽
observavi eos eadem jurisdictionis si gnificatione etiam in illa extraordinaria cognitione usos fuisse quod etiani Cicero ostendit, cum factum esse S. C. Verres T. Celius Praetores cognoscerent iudicarent, de quibus artis tectis cognitumin judicatum non est
set Ulpianus, Cumpunissimam sinquit p. . de Uic pro U Iari ictionem
proconsul habeas, omniumpanes cui Roma vel quas magis tri vel extra o Znὸm in dicunt, ad Asismiseriisent. quod non iisdem verbis, non diversa tamen sententia Hermog*nianus de officio praesidum scribit . De omnibtis
torio, itemi consules. praetores caeteriάRoma cognoscunt, correctam. Proh umprovinciarum eri notio. Et sub btulo de variis iv extraordinariis cognitionibus, extra ordinem jus dici legimus. Sed dc haec nostra sententia cla rius probatur ex eo quod Suetonius
scribit Claudium jurisdictionem de fi
145쪽
ET IMPERIO. 67 dei commissis quam in extraordinaria cognitione politam esse qui a nobis dissentiunt inentur quotannis tantum in urbe delegari magistratibus soli tam, in perpetuum, atque etiam per provincias potestatibus demandasse. Huc pertinet quod & jureconsulti de imperatores Praetorem nunc de fideicommissis cognovisse, nunc ius dixisse scribant. Author Ulpiani epitom. Hirammisia inquit Dii de deicomm. non performulas eruntur uiuetria, sed cogniti in Romae quidem sulum , aur ratori qui commissarius vocatur: in provinciis vero rasidum provincia--m Imperator Antoninus. Si decreto Praetoris cait Cap. a. cm με is in s
e sed dicenta fortasse nonulli impe-νxatorum constitutiones jus dicere ali ter quam jureconsultoru responsa usurpasse,idque propter Diocletiani Maximin.Constantini Theodos& Valeno tin.rescripta quorum minueda est opumos ut enim omittam M. Antoninum
146쪽
IURISDICTIONE Caracallam,qui solus Duobus Aspris
CC imperans constitutionem illam emisit, praecessissh Alexandrum Severum sub quo floruit Ulpia noster ac
reliquos illos imperatores, quorum meminimus equidem sentio, aliter ab imperatoribus quam a iurisconsultis acceptam no fuisse jurisdictionem Λt que ut primum de Rrmulis et quas omnino sustulisse Constantinus videtur
agnorare existimo sormulas quasdam a Romanis usurpatas fuisse verborum quidem plenas,sed inanissimas pruden tiae, quibus vix quisquam poterat sane periculo agere, adeo ut si quis praescriptam formulae solennitatem non obtervasset, causa caderet quae cum aliud nihil fuerint,quam verborum aucupia, quae etiam a M. Tullio Cicerone irridentur: merito Constantinus inanem illam verborum aucupationem sustulit. Quod autem aiunt prohibuisse euna ne in jure,id est apud praetorem agendi genus conciperetur, mihi nunquam placuit
147쪽
ET IMPERIO. a placuit, nec etiam ex illius temporis his storia constat ademptam fuisse praetoribus concipiendarima sormularia potestatem Theodos verori Valent. A. A.actionum impetrationes non susti, ierunt, quamvis titulus id videatur significare. Melius est enim in Codice Theodosiancide sublata non impetr tae actionis exceptione. Cum enim ante eorum rescriptum nullus ad agendum admitteret utiqui formulam a prς tore non impetrasset , saepe coiitingebat ut si judicem quidem praetor dedisset ormulam vero ex lege non praescripsisset, is qui in jus vocaverat, judiciu-que suscipi volebat, ab adversario non impetratae praescriptaeque actionis sormulae exceptione excluderetur. Samxerunt igitur imperatores hanc non esse opponendam exceptionem, si hujusmodi sit actionis sorma, qua quis i tendere vult, ut negotio proposito, id est apud iudicem datum narrato,com petens sit. Oportebat enim rem totam
apud judicem narrari: dc cum ipse per
148쪽
narrationem negotii causam ut me rus antoni AA rescripserunt Tir dolaeontes. Laudire coepisset,lis dicebatur contestata. Neq, vero aliter ipsam Theod de Valen constitutionem enarrare possumus. Sed etiamsi sublatas illorum rescriptis formulas actionumque impetrationes fateamur, quid hoc ad jurisdictionem Melius fortasse Dio cle. Maxi constitutio eorum opinionem confirmare videbitur.Vol Lenim Illit,ca .a.dveLIudi.C. praesides de his causis in quibus,quod ipsa non posisent cognoscere ante hac pedaneos judices dabant, notionis suae examen adhibere. Sed primum mihi cum caeteris in hujus rescripti interpretatione non covenit .Quod enim pedaneos judices, datos a magistratu interpretantur, non
probo. Nam titulorum dispositio quae hujusmodi est, ut hunc de pedaneis judi cibus titulissequatur alius prosa juri ictione jurices dare,darive possent,
refragatur. Praeterea semper observavi
pedaneos judices cos dici,quibus man data
149쪽
ET IMPE RIO. 69 data vel delagata est irrisdictio, ut apudii planium Gip. 3. ne qui. eum qui in m. Si quis ad pedali eur judicem vocatum eximat, poena hujus edicti cessabit. Et apud Paulum cap.38 deporn. Iu sic expedanei si pecunia corrupti dicantur, plerianque a praeside aut curia submoven tur. Id Pauli interpres lib. 3. sententiarum adleg Iuliam repetun ita interpretatur, ut Pedanei judices sint, qui ex delegatione causa audiunt. Caeterum veteres mandati delegationis nominibus indifferenter uis fuisse postea ostendemus. itare id mihi sensisse videntur Impp. ut de iis causis quae a praesidibus propterea quod gravioribus
occupati essent negotiis, mandari s lebant, ipsi cognoscant ita tamen, ut vel propter occupationes publicas, vel propter causarum multitudinem iudices dare possint. Sed eam tulianus constitutionem ita moderatur, ut etiam sintilia negotia mandari, ad eorumque disceptationem pedanei judices constitui queant. CV .uuim C de te j d.
150쪽
Qiaid autem innovaverint Impp. non intelligo. Nam re veteri iure cognoscer atque sudices dare poterant malo gistratus: quod Iustiniani t etiam tempore obtinuitiSic enim de iudicibus, LMo.Qubio apud qaem apud quos cognitio in integrum restitutionis agenda sit rescribit Sancimuιnon sum apud Imdiuspro irit nati hujusmodi cause regnitionemproponi, etiam apudeos judices quos Augusaris dederi malleso, amn bstra Reipublica administratores melin hac Regia ur , valin provinciis, ut videaturi qui juricem desinaveris, utpote roιribunati cognossent, in integrum dare Usimilonem, ' costa 6m examinare,oc. Quamobrem constat etiam jus db xisse magistratus cum iudicarent co .gnoscerentve: quod intelligens Cic ro,ab aliorum iudicum cognitionibus judicationibusque ejus potestatem distinguens,scribit,dubium non esse quin omnes omnium pecuniae positae sint,ia