Reineri Solenandri ... De caloris fontium medicatorum causa, eorumque temperatione, libri duo, ..

101쪽

rm: idque bitumen pici mistum plet, ymde composito nomine Graeci dicunt, Quod in Apolloniatarum agro; etiam nostro tempore, inueniri intelligq: hoc excepto omnibus cosistentia olei estised albo, russo, siluo tenuissima: caetes spaulo crassior: atque his adhuc magis nigro , cuius generis est illud, quod Diq-olium scorides scribit in Sicilia , . Agrigentinorum agro, sentibus innat e, quo pros, leQ utuntur : propterea nonnulli oleuim immo i i Siculum vocavere.Quod limi formam re-

.u--- nos sibi pomen vindi uit propemodum Ompe nigrum est, Videturque ignis vi eliquarum , expressumque e terra , quemadmodum videmus picem, exusta in ser nacibus teda, ignibus excoctam, in sub cauatos scrobes, nigram confluere. Nam δε --- quae sponte caloris naturalis , Ut Solis beneficio exudant, alterius sunt Coloris : quod cliam in liquido bitumine situ obseruamus. Illud quidam a similitudine μή picem appellant: hoc genus iere aquae con' in Hum fusum e terra exudat, quod etiam magnas me Miat. liquido bitumine viderς ςst videtur natura iis aquam admiscuis : ut expe

102쪽

expeditiore ipsis viam, & exitum seceret,

ne crassius sua mole alicubi ii liis ret: --

aut liquidum squia oleosum essu non hinc et ' -- inde sita tenuitate dinueret vel sese insi

nis congesto undique aggere, exceptum

est, aquae innatare conspicitur: atque tum aut pennis, vel paniculis harundinum, velgossipio, aut etiam si copiosius est vasculis colligitur. Crassum aqua, inserius aggere perforato, emissa, in piscina remanens ωlba iuri excipitur: Quoddam etiam ex ipse statim fonte expressum emuit cum decurrentia- 1lia,sueoque ipsius innatat:quam ob causim reperitur , ut plurimum aquis innatans : Cuius generis' est, quod a regione , i Iudaicum, alij Sodomarum vocant: quod hactenus omnium est iudicatum praestantissimu:id habuimus purpurae modo splendens,quale describit Dioscorides. Non est . illi color purpureus omnino, ut quidam opinantur: sed propter intensissimum nigrorem , & superficiei, ubi consederit aequalitatem, splendorem exhibet, purpurae aemulum. Eodem modo paulo liqui dius subceruleum imitatur, maxime aquis 'ρμγ- in innatans. Omne hoc bituminis genus, ut

103쪽

N ANDRI ' .' dixtin sere Mitis ut pliminum aut mari, a 'ς - -e racuire t n: mio Innatat:non iubsidet,quia ti s -- leue, pingue; & aereum est : non miscetur aqua . cum quia optimam suarumpamum ucontemperationcmcbtinet,lita quod to-npitu uis Olio: in fisa natura aquae repugnet: propterea ori tis'mptς usq/ leo promptius dissoluitur: quemadmoda caetera bituminosa,vt paulo post dicemus. a Galenus in Syria Iudaicum collegit, Sodo- ,1 -- M-- ' N Jacui innatani, qui etiam a bitumi- lne nomen acunuont lanatat. simile batu- , amen stagno in Comagenes urbe Samosi - , Idaeibasam, ta Mattham ibi vocant, referente Plinio, qui limum flagrantem. nominat. Neapoli passim: Pharmacopaei ..hoc bitumen p - a Petronicum tronicum vocanς,desertique o Apulia re- οροβ rq ferunt, ubi θ montis cuiusdam radice,pau' l. . latim ad stum aquae exudat. Idem iuxta i

ma Aetio. cant) inueniri mihi narrariit. Bitumen hoc etsi liquidum sit, tamen tempore asscr- . . . I calore,durum efficitur. Ex his omnibus quaedam frigida cmanant: alia te- μ' pida excolantur: nonnulla calida expres .

i inueniuntur. In quibusdam etiam locis

minus. non continu6,sed subcuiuis,& certis temporibus effutit: quod videmus & fontibus

quibusd

104쪽

dibusdam euenire: pleriinque continuo, ecferenni fluxit exudine. In illis aliquan-4, copios. satis statutiuntialiquando quati guttatim velut exprimuntur: idque proxemporis ratione: ut in agro Mutinensi & Parmensi. Nam quae ibi exudat Naphtha, ' aestate copiosius si hyeme: se na, cali- iba copi uis,diore aeris constitutione largiu'quam nubilo coelo, aut pluuioso. Videtur enim de- cisis Ma stillatus augeri,cum natiuum bituminis se lum aestu magis & feruore incaluit. Hinc

est quod qui. legunt, id rustici , quod iuxta

monte Gibium exudat, testate colligant ad Vncias quadraginta fere in singulos dies: cum hyemo: ix quotidiana collemo es-ffluentis Naphthq ut qui idecim unciarum. Horum quaedam nisi fallorὶ fiativo terrae

calore mota; effluunt: ea sunt minuS colo--m

rata, dulcedinis aliquid participant,& non

Mmnino ingratu, stant odorem. Alia stib- terranei ignig virtute', quasi excocta & ex- Pressa, promanam : qu.e amarorem linguae obiiciunt, & ad nigredinem tendunt, plurimumque foetent.Quemadmodum enim ut diximus resinae, partim sponte ex ar' bisviniae. boribus sudant fluuntve,partim vi ignis eliciuntur, de excoquuntur, atque inter se ea I f rationu

105쪽

48 . A R EI N E MI voet E IULI Idra εἰ-- ἀ-- ci ne innocinandum esse Durum autem bituimen nam hoc tertium relinquitur e plicandum densatur, aut concrescit oes extra vel intra terram.Quod extra terra

aquis, quod simpliciter

bitumen est, tempori spatio. ut diximus).' apud nos durius Acitur, res lutisq; eius ---. humidis partibus, siccum redditum picis Colophoniς consistentiam acquirit: atque hoc tempore Asphalti no . nunc apud pharmacopaeos venit: aut e 1 ris in aquamdefluens, lapidescit: quod etiam si varium siti, pro bituminis liquidi va-

afferator tamen selum .in duas id species partimur. .' non alia fere in re disserentes ,

quam quod in diuersis gentium regionibus l

bra: haec. in Arabia felice ad Sychrim ve - st ibunt oppidulum maritimum ex liquia ido bitumine coloris e cinereo candidi con lcrescit illud ex eodem bitumine e saxis in jμι-- Mi. Germanicum mare,proflues, atque ibi in

durescens succinus quod quasi e succo fiat

sin σμῶ- appellant. Praeterea estoditur etiam siccia s i. numin quibusda maris littoribus, ut Da

106쪽

D E CALOR Is 'Fo Nm C A v s A. Niisti: quod Agricola a bitratur,olim assueti - - . bus eiectum,& cum no esset in aliquo prei cio neglectum: paulatimque accumulatis

undis,& oceani acccssu, arena obrutum:

quod ego non improbarim. Sed quia histo A. , hebis riae iam a multis seculis testantur fuissis inhonore,nescio an suspicari debeam,vtruri' '

huiusmodi succinii exudet, exprimaturuee sita vena,atque ita in via in ipia arena,aut qualiscunque ea suerit terra, concrescat.

Neque hic tacere volo, quod alias Iacobus lacu Dalechampius Lugudunensis doctissimus medicus mihi retulit, a se visim succinum Gagatae Comatum, in Narbonensi Gallia emissum:quasi siccinum non minus quM ipse Gagatςs & caeteri lapides in venis tera

generetur, nec silum ex emuente bitii. mine liquido tandem concrescat. Ego sane certi nihil de ea re assirmare ausim: eteniri Gagates aliquando tam bene compactus esse potest, dc colore succino tam similis. η - ut facile,nisi diligenter cosideratus , fallere queat Variae passim videtur, est enim pecia ni vase uulgatum sitis, S notum duccinum) cius ditarentiar: sed maxime in colore Conspicuae, colorum liquidi bituminis ratione,

quos paulo ante enumerauimus. Ambra

107쪽

a via H roque selet In nihil variare pro mitorie sui: bituminis: sed tamen fere aut alba est, ut cx cinereo candidae quod serie coloris nulla alia insit diGrentia in eo Arabiae bi-ι υ rumine,ex PO. concrescit. His admodum cognata videtur Camphora: quare reia Averroes Ainbrae Congenerem facit: qua

doquidem & odor, Eo color sebolem esse testiuitur candidi bituminis, quod pro ra Ddita omisia tione loci est odoratius: ut omnia ex India 2. d allata, nosti isque Collata, stitit od ratiora: adeo ut parum differre videatur, si tenuitatem partium demas,a candida Mabiae Ambra,& alba Babylonioru Naphtha. μα ασψλ-illi audiendi non sunt qui Camphor in arboris gummi ex Arabum libris malis docti asserunt. Etenim nullum Gummi ardetioleo non distbluitur,sed aqua: at camphora nequit dis tui, nisi aliquid olcosiani assieceris. Hinc experientia edocti seplasia- quid inisse m siMhobi Cotundenda venit in pilis, aliquid

' qunt simile. od autem bitumen sit haesitandum mihi non videtur: nam ardet. in aquis:quod est bitumini peculiare:est ami- ignibus, quem iacile semel conce

ptum , ob id dissicile dimittit. NeFe dissi

dent

108쪽

dent ipsiusficultates ab his, quas bitumini inesse videmus. Nam admirandam vim, quam Aetius libro secundo capite vigesi imoquarto,Gagatae bituniciose lapidi ascribit. Eandem ego in co genere remedij in C ina ες Camphora experimento cognoui: Etenim ille author est,si praebeatur Cardiacis Vinii, uti obtinet. Quod hunc lapidem is ne inflammatum eX- tinxerit, statim eos lauari, arteriali ad pul siis motiones iterum excitari: Mihi vero constat,si aquae cyathus, in qua camphora,

quanta nux avellanae est, accensa confla-.

gratit exhibeatur iis,qui simili syi tomate,& maxime freminis,quae uteri sustocatione tisisti. laborant,statim liberari: quemadmodii la- tius explicauimus primo Expertorum re medioru libro. Praeterea ipsius infecti odore exiliunt subterranei fontes, qualis illae,

qui in agro Rhegh Lepidi est mile past ab Idae

reliqui scriptores non fuerunt ausi Camphorae,hoc est, bituminis illius odorati ve- nam tribuere, quod persuasi ab Arabibus, . . arbitraretur Camphoram gummi speciem Verum aliter potuisset eos docere ipserum Averroes, qui Ambram scribit Camphora: λαε aspeciem esse: at quod Ambra concretum η bitum

109쪽

binimcn siit Arabes agnoseunt. Adde hanc Congenerem esse silccino quod bituminis sobolem esse constat) ostendit illud odor, qu doquidem asserente Cardano succini : iussim linteolo exceptus madido, cam-- eo postea reddere vide- . tur. EX Serapione quoque colligi Dotest

Camphoram bitumen esse , non m

ia gummunam refert is copiosim gigni,quan . . UO terraemotus fiunt crebri. At cxeptis po- ostendi etiam nostri seculi, bituminis multum eo tempore prostadi:quod ei qui intelligit,quibus in locis potissimu , & qua

causa terra motibus Concutiatur,praeter ra-

debet.Taceo hic quod in

M. Unora fere omnes colorisdifferentiae in-

uo'ntur,quas in bituminis speciebus esse . . . ,0stςndimus, Haec cum ita se habeant, nel apud autores fatis de Camplior origine constet,placuit in hunc locu reponere: m)cii intelligam mercatores fidem fa

phura exudat. ram exudante, quod etia apud Odoardum

Barbosam Lusitanu videre est:qui scribit in I. . borneto Indorum orientaliu insul Capho

intutam eth natura metallica se inuenisse. Haec simiquae extra terra concrescut.Quq vero intra terram

110쪽

terram densantur,alia sunt aliis magis , mi- M-ης Δ, nusile dura: Quod minus durum est, neq; poliri potest, uno genere compraeheditur: . hoc alij terris ascribunt, alij la dibus. Rei rusticae scriptoribus Ampelitis terra dici- Α .l iis te tur, quod olim usui esset enecandis oc abigendis brucis, qui teneras Vitium gemmas riinfestant: qua in re hodie Europae non de Hiseruit substituto visto,&id genus similibuS: ...eo nomine etiam medici utuntur: ex quia θ' i messicamentosa admodum est, pnarmaci- piri insuper vocant. The OphrastuS Carbo- ,

nes terreos in libello de lapidibus, videturaiuncupasse:picem sessilem Theopomp M, Gp inani passim lapideos carbones. Sed

suo idiomate,Stetnkolcia dicunt. Eius Virus Cisibis lapia freauens in tota Germania est: nam praeterquam quod eo utuntur labri terrarη Ο- .mnes oc aerari j, unde Menaph, & Sicambri Smitr talen hoc est, fabrurum carbones vo i cant) multis in locis comuni descruit ustii, extr3iendo igni, cibis Coquendis, cxcalaa- vsuam, ciundis hypocaustis , Luguduni eo calcariu - saxum continuo igne in fornacibus ex - quunt. Huius quoddam est mollius &i bile , ut potius ad naturam terrae accedat,

quale id quod inruperiori G nrania effo

ditur.