장음표시 사용
131쪽
Π RE INERI sOLENANDRIte agentur, & es dentur: quemadmo- ignes circa dum legimus circa insulas AEolias accidis.
se aliquando,ubi postqua inclusa visceribus ρ m. terrae ignis vi,mare aliquadiu intui isset: postea aliquot diebus lutum ut scribunt) emari effluxisse visum est, & plurimis locis flammas exisse fumos, suli nusq; exhalas se: postremis lutum,quod diximus, cocreuisse.& no absimile factum esse lapidu molarium stustis: quae omnia de bitumine nisi M- mor audienda veniunt. Nam ignis vi eliquatum bitumen, quia oleosum est, & leue, emersit in maris superficiem, quod tu tum v ocant, id accensum, & paulatim ab sumptu, liquit crustos as ex se partes,mo laribus lapidibus similes: quod ibi euenisse
graues au mores testes sunt, ubiq; euenire debere, ubi bitumen in aqua profluete aC- censum est, ipsa ratio docere videtur: vertino pari ubi li modo, sed pro ratione ignis, sex bituminatae, in qua ignis accenditur,materiae discrimine. At praecipua medicatorum sentium pars nihil ex supradictis re- bus prosendit, quod summo indicio esse debet, iuvenis,per quas aquae fluunt, non accensi ignis. Quamobrem taceo hic in
fouet mn tam tenam, qua dicimuS ignem iustentari, . I foue
132쪽
seueri non esse talia strictis limitibus cir
cumscripta.Nam non est aliqua ratio,qua re potius in venis aquae, quam extra cas generetur: generata autem extra,& in venis, non Video, quapropter potius in Venis, quam extra, debeat accendi, & inflamma ri : imb ratio ipsa potius extra venas quam intra, ignem concipere conuincere videtur,de quo paulo post dicemus. Quo in loco subterraneus ignis incensius aquas
V N C paucis explicabimus quo in loco,nostro iudicio, hic ignis suas vires, in praeterfluentem a quam CXerceat:quod sane ex his quae diximus haud difficulter, nec magno negocio intelligi potest.Nam si in ipsis vcnis non ubique reperitur, & tamen in quibusdam manifestis cognoscitur, rationi co senum videtur extra venas ut plurimiim: aliquando in alueis ipsis,quandoque dc ex tra,& intra eosdem materia undiq; sparsa accensim flagrare.Etenim Vbictique in ip ' aisssilia q- , sis profluentibus aquis, materia qua ignis
T I N 'nem in aquatoueri creditur continuo continetur. Om' rumis ei om
133쪽
in colore,cum odore indicium, ratum esse - debet,ignem in ipse aquς alueo,accensum Pisi maces esse. Exempli gratia Perusinae calidae, nigra exhibent aquam,& scelidam quia transeu ipsum bitumen ignis pabulum.Balnei aqua strum i intractu Senensium,quod Petrioli Vocant,pasi . circiter quindecim mille ab urbe Se- nis, quia insignem sulfuris etflat odorem,cliquatuml, & motu aquae in spumam inflatum effundit, sulfur in ipse canali inflamanetrarus -- matum esse, certum est. Ita ubi vehemeteri shqr instratus sapor est in calidis, qui bitumen, . dat, aut sulfur resipiat, Certum indiciu est igno
m in ipso aquq ductu seueri. Sic si pinguitudo
ut plurimu aquis innatare conspicitur,si caeI' omnino ignis in alveo accensus CL se debet Inuenimus hoc modo quorudam fontium calidas aquas ita pingues esse, ut vix cutem lauantiti madefaciant: quod etia ' η' p aliis quibusda aquis videre est. Hinc Liparis Cilicie fluuius pinguis dictus est,qua-doquidem aqua ipsius bitumine cotusa, O-In iis ri leosam stiperficiem reddit. Quapropter na
Dr quam oleo tanteS In eo,Vel sc lauantes,non aliter ungi ae aqua, quam si oleo aut unguine aliquo lauarentur, scribit Vitruvius.Praeterea ubi aliquando ex ipse cuniculi meatu una
134쪽
DE CALOR Is PONT. CAVs A. III cum aqua ardentes imis flamae profluunt, inso b c ignis in pabulo suo in ipsis aquς peruus canalibus continetur. Videre hoc est in ad- mae id unt. mirabili eo fonte apud Allobroges ad se- admira tum lapidem ab urbe Gratianopoli rere' tibis,=bum
.re late Augustino, & postea scribente Hie- ἰἀrogum. ronymo Montuo doctissimo medico, mul. 6sque aliis mihi narrantibus. uod mirum videri no debetiam iuxta Vulcanias insti- las,authore Strabone,aliquoties ex ignium cauernis flami e ad superficiem maris excurrisse visae sunt: quod te inius ad Lipa
lio Oreste Coss. Sic Sex. Iulio Coetae, L.
Martio Philippo Coss. Hiera, quod sacra Funiaria uolens Vulcano sit nominata insula,cum ipsis mari aliquot dies arui. Quarum nullum accia seposcismi dere posset, nisi cum ipsa aqua conflagrans ignis materia prorumperet: quae etiamsi ad amussim non conueniunt nosti o proposito: volui tamen ea adducere,ut intelligeretur quo modo ignis aliquando ex aquae ductibus erumpat. Et quemadmodu multoties ignis niateria, quae in canalium alueo, eundem fovet, aquae innatans esse ditur : ita cepenumero in piscinarum VM ...dis balneorumve pauimentis dimissa aqua,
135쪽
n8 RE INERI soLENANDRIigius materia reperitur: quod potissimunimici ta sit. iii hi, selet euenire , in quibus bitumen, aut, quod frequentius cst,sulfur,terris sue rit immistum. Educunt cnim eo tempore coenosum quid, in aquis residens, quod naturam eius, quod in alueis continetur, retinet. Longius esset exemplis haec comprobare , quae cuiuis passim occurrunt.
q-ando In his omnibus aquae ab accensi, in alueis
tum authorem caloris in canalibus contineri, sed vicinis etia locis, ubique sparsum esse, verisimile est . Sic iuxta Leucogaros colles feruentem aqua vidimus, quae quia magno cum murmure vehementer ebul-que undique locis : quia materia copio -la, & locus ubique calens. In caeteris Ο-mnibus, quae sulfuris, bituministie odore , sapore , Colore carent: neque quic-
extra canales posito , calefieri certissima ratio dictare, & persuadere videtur: qui quo vicinior alueis dc maior fuerit, eo aqua
136쪽
DE CAIOR 1s cΑvs A. ID aqua profluet calidior: quo minor aut m gis ab aquaeduini disiunctus , hoc minus seerit calida. Quoil ΔΗ-IQ imo indo ctus homo in libello de mundo expres sit inquiens, Ignes qui terrae secretariis c5- ς ς tinentur, praetereuntes aquas vaporant, produnt, longinquitate flammae tepi diores aquas reddunt, vicinia feruentio - ς qres. Neque absilrdum reputari debet mo do in ipsis venis, modo extra eas, aliquando undique ignem contineri. aid enim hoc miramur in rebus naturalibu , Mod . . in externis subinde experimur t Qui e iubabnim cibos coquunt , igne aliquando fi-tores extem-ctilia cingunt: qui aliquod pIacentae genus praeparant, ignem subiiciunt, & -- posito alio vase, id ardentibus pruinis in tegunt: quo ignis vis undique imprima tur vehementius: neque haec abunde sim ubi metallum aliquod eliquandum venit Nam cinctis undiq; catillis insiper ignem iniiciunt, quo maior ipsius vis, & validior secultas imprimatur. Et quemadmodum saepe subterraneus ignis reperitur in locis, ex quibus nulla aqua profluit, aut em - nnat: ita saepe is in aquae vicinis locis accenditur,eamque calidam,aut talem ege-
137쪽
Iro RE INERI soLENA Nosti lidam reddit: siue ea in propinquis igni lo- cis generetur, siue alibi nata per ipsus vi
- vicinis Bullae, squam diximus esse inter Neapolim, & Puteolos locis tepentem reddi : &quὁ magis eam ad ipses aquae ibi scaturientis alueos deduxeris eo Et quia materia ignis iis v--. terrae superiacie ibidem consistit, omnis infusa aliunde aqua,naturam,&facultatem l illic natiuae acquirit, & assumit. Quomodo quid primum in tereae γisteribus em incendat, male explicarum esse: in de vapore halitu.
Vin v s in locis coiintutus ignis aquas calefaciat,iam constare arbitror. Verum quo modo: qua-ue ratione: & a quo hic ignis inqui ab L A. subterraneis primu locis accendatur,no est
quid de balneis scripserunt,illud,quemad-zm accenda modum 'multa alia, quae ad cognitionem Phil. ριι - calidarum aquarum erant docenda, praetermiserunt. At qui in philosophia conat i Udisti sunt illud explicare, in varietate , 5 dissentione
138쪽
tione sunt constituti. Etenim quidam Soli hoc ascribunt, alij, & huic & caeteris astris tribuunt: Nonnulli,quorum vetior est sententia,Collisum ex motu, & agitatione spiritum, ignis primum esse authorem, arbitrantur. Sed hi non scribunt qualis sit ille spiritus , & unde generetur. Neque enim
omnis vapor, aut quiuis halitus quem ex- pirationem voces licet quouis etiam magno motu aptus est inflamari: sed quidam halitus, de ex certa materia eductus. Nam Ε' iratioq--
alius etiamsi calidus sit,& siccus, attenuari quidem potest, & shbtilior redditus dimati q-a --
citius,quam inflammari: eamq; ob causam non videmus in oti nibus, & quibusvis to mare ,- iis Cis ignes accendi. SO generari sed certis G tum & dissinitis:cum tamen halitus,qui ca- aurilido de sicco a vapore distare creditur, non minus quam vapor Vbique locorum expiret, extrahaturq;. Siquidem dum exhalat, diuersitate formarum non discernitur,licet ivir t. disparilis sit: quandoquidem est unum &idem corpus commistum,cuius pars vapo- φρουρο si rose &humida educta in orbe nostro. brium,grandinis,niuis,roris,pruinae,pro diuersa locorum, de agentis ratione,est causa fumosa verb,sicca,& calidior,Ventorum,
139쪽
fulgurum, & quarumdam ignitarum squas
vocant) impressionum, creditur esse au-m V m thor.Ea vero quae sub terris remanet,eXha-- , lationis educta portio, humidior sontium,
pro M. Calidior, & siccior, operum sub terra quorumdam aliorum essector, & conditor iu- - dicatur. Neque existimandum est ,eum ha-
litum, non sype, & multum exagitari sub terris, S grauiter commoueri: nam ipsius motionis aliquando effectus , qualis terrae motus inter alios est,produci videmus: quo tamen motu,no inflamatur,etsi tenuiorem& calidiorem fieri,non negarim. Siquidem nostro orbe,qu libet semper ummim exhalatio ascedat licet in stipremum aera, de in continuo sit motu flammaeaccensae in coelo,speciem refert,aut alias essicit ignitarum impressionum ut vocant) imagines. Nec credi debet illum minus accessi, quod habeat obuiam materiam,quq inflam ammesuri mari sit aptaesed sui ratione fieri hoc existimandum est: quod scilicet peruenire haud valeat,ad eum caliditatis,& siccitatis icrininum,ut ignescat: nimirum ex non satis conuenieti materia eductus. Quare certus halitus, seu cxpiratio cognoscenda,& modus quo ea inflammetur explicandus est, quod
140쪽
set accomodate,si aliorum primum de hac re opiniones proposierimus. Solis vi, vel aqbvrum ignem sub testis
CIENDUM igitur plerosque Solis vi,&q3lendore,terris ingenerati igne credidisse: in quoru numero illi prςcipue sunt, qui astrorum scientiam profitentur: & qui inter primos philosephia excolere coeperiit, Chaldaei. Et cum hic forte selus illi operi non videretur sufficere, addideriit ei quidam caeterarum errantium stellam, reliquoriamq; fixorum syderum iacultates atque impres siones. Attamen ne coniuncta quidem corum vis,& potentia satis esse huic negocio, diligeter rem perpendeti videbitur .Principio quod illi hoc nulla firma ratione ostendere neque ulla experimenti fide coprobare valeant: sedQlum stiperstitione quadam, qua ducti Solem omnipotentem statuere
videtur: cum tamen is,ut cettera omnia,determinatum habeat ossicium, quo ad medium caeli circulum accessit, vel ab eodem hinc inde recessu teporum vicissitudines, immutabili,& rata lege dispensat: atque ita in corp