Joannis Devoti ... Institutionum canonicarum libri 4. Tomus primusquartus

111쪽

Pofavium , et Hai Ierium , qui de Ecclesiastica moraris ehia poculiaria opera ediderunt , Cl. Numachium orir, ee amigra. Christian. lib. 4. Par. 1. Cv. I. I. 4. eom. Pag. 278.

n. 6. da sacr ordin , in Ecclesia catholica non sssa hierarchi am divina ordinatione institutam , quae coninatae ex uiscuis, Pres est is , et Ministris, anathema sis.

g. V. Principio soli clerici ecclesiasticam jurisdictionem habere possunt, sacrumquo imperium , quo fruuntur erga illos, quos sibi jure subjectos habent. Hujus potestatis, quam spiritualem juriadictionem vocamus, Plura sunt capita, do quibus suis locis disseremus, cum de jure personarum ecclesiasticarum , deque sacris Magistraritibus agentes videbimus , quae sacri imperii paraquibusdam cIericis, quae aliis ait attributa. g. VI. Deinde certis fruuntur clerici privilegiis , quorum quaedam per8onas ipsas, et quaedam rea eorum attingunt. Quae ad personas pertinent , ea Vel honoris sunt, aut juris , vel pers nalem exemptionem , et reliqua personalia cleri- eorum Commoda respiciunt. Honoris, ac juris privilegia eo spectant, ut clerici nobiliorem occupent in templo locum, et praeeant collegiis , atque eorporibus laicorum, ut soli ecclesiasticas Dignitates , et Beneficia, ex iisque pensiones haberct possint , et soli jus habeant utendi, senendi reddititibus rerum Ecclesiasticarum , et Beneficiorum . g. VII. Iura exemptionis in eo sunt Posita , ut neque publicis sungi muneribus I , neque ad laicos judices venire compellantur, ηed solum e etesiastico Magistratui subesse debeant sa) . Re- liqua privilegia eo sere vocantur omnia, ut in jus vocati a creditoribus in id solum, quod est supra decentem Eorum initionem, condemnentur 3 ἔ iii

elerici filiissimilias plenum habeant dominium h

112쪽

norum adventiliorum Q; ut qui in cIericum vio

lentas manus injecit statim expers ecclesia1ticae. communioni8, si e eXcommunicatus evadat 5).

. . i

1) Vide Codie. Theodos . eot. fors tit. de Disc., Et Cleric., ubi clerici immunes confirmantur ah omni hus publicis muneribus, atque ab iis etiam, quae honorifica habebantur. Eadem probatur 'immunitas

a sordidis muneribus in tit. de extraordin. , sive SOrdid. muner . , et in Leg. 15. EOd. tit. sordida haec mi in nera enumernntur. IdemqNo sancitum est in Capieularibus Regum Francorum lib. 7. cap. . 185. GPud Bestitatim tom. 1. Col. 711. edit. VEriet. an. 1772. 2) Cap. 1. de Dr. Co et . et tot. CauS. 11. 2UGESt.

1. Vide etiam Capitularia Begum Francorum lib. s. Eap. 578. et 50 ., et lib. 7. Cv. 547. apud Bulti-xitim tom. 1. COL μ4., 6C6. 756. 75o., et locis aliis compluribus . 5ὶ Cap. Odoardus de solui. 4) Atith. Pres teros Cod. de Disa. , se Cleris. μ) Gn. si quis Suaderiis cauS. 17. q. 4.

g. VIII. Ad res Clericorum pertinent realis exemptionis jura. Propterea clericorum bona, quemadmodum et bona Ecclesiarum, immunia sunt ab oneribus, nique a vectigalibus, quae rilaicis imponuntur I . quam recte, quamque me rito haec sibi clerici privilegia vindicent, non semel Principes declararunt, eaque probarunt suis etiam legibus, et constitutionibus su) . Aequum enim est, esse in Civitato gratiosos, uti et apud ethnicos erant, qui sacris in rebus Versantur, ac praeterea Compensanda sunt onera, quibus in sacris explendis ossiciis, et ministeriis assiciuntur. 1) Cap. 4. et 6. de immunitat. Eccis3. Cv. I. I. et 4. eod. tit. in 6. 2) Quod videre est praesertim in titulo Cod. The

113쪽

ios s. IX. Tenen for praeterea Clerici peculiaribus quibusdam legibus, cujusmodi sunt, ut in primis

morum integritate , sanctitato Vitae , doctrina ceteris exemplo sint I); ut Parce, et frugaliter vivant, atque ut opes conserant ad pauperum Ie- amen, non ad inanes sumptus; ut corporis cultu utantur, qui luxu simul careat, et sordibus, ne Contemptum , aut invidiam pariant sa); ut non modo sceleris puri sint, sed omnem etiam aliorum offensionem, suspicionemque declinent; ut se abstineant a saecularibus negotiis, atque muneribus δ), a sceminis secnm in una, et eadem domo retinendis , nisi arcta cognatio omnem guspicionem

excludat 4), ab omni turpi lucro, et quaestuosa negociatione s5 , a choreis : comoediis , aliisque spectaculis 6 , a Iudis aleariam sp) , a venationibus 8), a saeculari militia 9 , a nutrienda nimis eleganter coma IO , ab armis deserendis II), atque a ceteris ejusdem generis, de quibus

agitur in Titulo de otia, et honestate clericorum . Nam eos servare oportρt diligenter leges omnes, quae pro eorum moribus, et disciplina Eccle,iasticis canoni hus latae sunt, quaeque aut in Cor poro Decretalium extant, aut in Bullis Summorum

Pontisteum , aut in decretis Concilii Τridentini,

quae dicuntur de reformatione, aut in provincialibus, dioecesanisque constitutionibus. 1) Vido S. Jo. Chrysostom. de Sac Id. lib. s. Cv.

5. Pag. 416. et lib. 6. cap. 4. pag. 4 25. enm. 1. Edit. Mones faticonii Paris. an. 1718. 2) Cap. 5. cis vit. est honese. clericor. S. Hieronymus visi. 52. ad Nepotian. tonas I. Col. 262. Edit. VaIlarsit Veron. ita ad monobat Nepotianum et vesicts Pulinias aeques devita , tit candidas. Ο1 natus ut sordes Pari modo fugiendae sunt; quia alteriam desiicias, tiles iam gloriam redoloe. Concilium Laletanense II. habitum

innocentio II. Pontifice can. 4. vud Labboum Col.

114쪽

1 o. gom. II. habet haesit ne n sti par suleata, scisis stiria, aut Coloro 'stium ψ nec in tonsura , intuentitima quoium forma, et exemplum Esse debent offendant

etiam removendae sunt et Demina B oognata a, qua οpravos habent mores, et in quas aliqua cadit suspi-oio Cap. 5. de cohisu. cleric., et mulier Do olericis , qui secum domi mulieres retinere prohibentur, ostet iam notatione dignus canon I. Concilii Nicaeni col. 45. eom. 2. collece. Lahbsi Edit. Vense. ubi statuitur, nemini, qui in Glesio est, Iicerct Sisintro clam, hoo est extraneam, habctre mulier- , secundum Dionysii Exigui interpretationem . Quo quidem canon E fretus Sanetus Basilius vise. 55. Pag. 149. eom. I. OPP. edie. muri n. Paris. 17M. Parogorium Presbyterum , quamquam ipse vir esset septuaginta annos nasus, ejiceris iussit mulierem quam secum domi retinohat mina tusque est, si non Pareret, depositionis, et excom.

tiones, quibus clerici non interdicuntur, et quas diligenter expendunt Teophilus Raynaudus in discepe.

do Relig. μ cliae. Gonetalea in CaP. 6. ns GIctrio. .esmonach. num. 6. aliique Decretalium interpretes in sumdem. titulum Ita licet olerico laboro manuum suarum , et honesto artificio sibi victum comparare , Praeterea vendere , Tos collectas ex Propriis pra diis , et carius etiam vendere res , quae su Perinsunt, quasque ipsi emerunt Pro go, et familia sua, modo go intra fines iusti pretii contineant. Prohibe.ntne tamen olorioi etiam sub alieni nominis inu

Iucro cambia, uti vocant, activa oontrahere, Bi similes quaestuosas negociationes exercere . Benedi-otus XIV. Constitue Apostolicae II. eom. 3. ejus Buburii Pag. 19. edit. Rom. an. 1754. Pertinent otiam al

115쪽

eamdem materiam Enelesyeae Litera o cum primum Clementis XIII. datae die 17. Septembr. 178. Ea Patriarchas, Primates, Archiepiscopos, et Episo pos , quibus statuitur , no olerici , et sacerdotes mi. nistri, aut procuratores laicorum sint, ipsique praeterea ab omni quaestuosae negociationis genere rein pelluntur. Consule Giraldum Evoste. Iur. Pongi'.

PP. Apostol. tom. I. pag. 448. edie. Amestria dami 1724. Episcopus , Pres isr , vel DiacontiS Gleis , et ebrietaiaeibus vacans vel desinae, usi dePoritatur, Suhdiaconus , aut lector , aut cantor similia Iaciens vel desinae, vel

II. cap. 1 D. g. 6. et Soq. , ubi etiam quaeritur, num olerici quodlibet venationis genus exercere prohibeantur. Certo duplex venatio est, altera sollicet olam Tosa , seu saltuosa, quae sit cum magno tim ultu , strein Pituque armorum, et canum ad Oooidendos apros, eervos, maioresque feras; altera quieta, quae nimi-xum exercetur solis laqueis, retibus, aut etiam cum armis, sed paucis adhibitis canibus, sine ullo strepitu ad capiendos volucres, minoresque helluas uon feriroces . Communior sententia est, tantum cInmorogam venationem olericis esse vetitum, sed magis est conissentanea Iuxi opinio illorum, qui utrumque genus venationis interdictum Putant. 9 Canon Apostolor. 74. apud Cotelerium Ios. vis. Pag. 455.

1οὶ Can. 25. dist. 25. cap. 4. de vit. Et honose. CI rieor. Hinc Concilium Agathense can. 2D. apud Lahαheum Concia. tom. 5. ges. 524. edit. Venet. tu het Archidiaconum , oloricos comam nutrientes , etiarnsi nes is vini, invitos detondere . 11 P. 2. ds vit. et honsse. Clericor. Verum cle

116쪽

riois iter iaciens Ibus ob necessariam defensionem ex consuetudine armorum gΘstatio p rmittitur. Confor Giraldum Exposit. Iur. Pontifc. pale 1. Sme. 511. Pag. 2t4. , ubi plures ea de re Summorum Pontificum Vonstitutiones describuntur.

X. Tonsi item clerici esso debent, Ve*temquρ ferre clericalem, quae duo in illis Ecclesiae primordiis minime servabantur . Clerici, aeque ac laici tunicam, togamque Romanam gegtabant, neque usus erat ullus tonsurae clerioniis sa); sed postea saeculo praesertim sexto Iaici vestimentum illud brevius a Barbaris in Italiam illatum usurpa-

Te coeperunt, clerici autem vessem Illam retinuere oblongiorem , propriamque Romanorum . 1 Do vestibus clericorum plerique sis statuunt, nullum initio intor clericos, interquo laicos fuisso discrimen, atque hoo dsinceps induci coepisse sexto Praegertim saeculo, posteaquam Barbari, qui Italiam

occupaverant, vestimentum illud brevius intulernnt. Nam ad sextum saeculum pertinent Gregorius Turonensis , qui in Historia Frano. lib. s. cap. 14. Ces. 214. edit. Ruinare. Paris. 16 . hacto scribit . mrovechus

cum in custodia a Paerct retinctretur tonsuratus esse a mutataques veste, qua Clericis rati mos est, Pres tor ordinatur . Gregoritis M. Dialog. lib. 4. cap. 4 . col. 444. tom. S., re homil. 4. in Evangel. lib. 1. num. s. col. 1449. tom. 1. edit. Matirin. Paris. 17os. Concilium A ga- thense can. 2Ο apud Lahheuin Concil. eom. s. col. 524. edit. Vonst. Matisconensis I. can. s. col. 68. tom. 6., Trullanum can. 27. Ces. 1559. eom. 7. ex quibus Omnibus patet, alias ea tempestato fuisse clericorum, et alias laicornm vestes. Ego libenter do, et concedo, iisdem initio vestibus tum clericos, tum Iaicos usos fuisse, et facile etiam assentior iis, qui tantum post Barbarorum in Italiam adventum laicorum ve-3tos a vestibus clericorum brevi talo distingui coopisse arbitrantur. Verum multo antea vestes ipsas ole- Ticorum . si non forma, et colore, maloria certe , Romodestia distinctas fuisse arbitror. Conciliuin Carintha

117쪽

thaginense IV. habitum anno 598. can. 45. Ioc. Cit. col. 144 I. eom. 2., Clericus Prosessionem suam , inquit , et in habiαι, set in incesssu probet. Hieronymus in epist.

13Q. ad Demetriadem de virginit. servand. num. 5. COl.

975. eom. 1. edit. Vallarsii, quae epistola scripta esuan. 414. , Demetriadem ipsam laudat, quod pro gemmas , et serico, et Oxquisitis epulis appetierit Ieytimum ,

laborem , asperitatem vSStitam, victus Continentiam , Evquod omnem corporis Cultum, si habitiam factitarem qua

si proposita sui impedimenta proiecerit, ut vili tunica indueretur, et viliori pallio tegeretur . Salvianus Sori pior V. saeculi lib. 4, de gubernat. Cap. 7. Pag. 7G. Editis Baluxit Pedeponti 1745. diserto distinguit habitum sae-DUIarem , et lib. 4. Cap. 1. Pag. 282., quidam, ut arbi tror , fliorum tuorum, inquit, stib religionis tittilo αreligione dissentiunt, et habitu magis sacriltim reliquEre, quam sesnsu. Neo mihi quis obiiciat locum Coelestini Pontificis in epist. 4. aia Di5C. ProvinC. 'EnΠen. , et Narhonen. cap. I. a Pud Cous tantium mist. Romania

Pontifc. cia. 1c67., qui reprehendens Gallicanos Clericos , quod pallio, et cingulo uterentur, habet haec:

discornendi a plebe vel Ceteris stimus doctrina , non v sis , Convsrsatione, non habitu , mctntis puritate, nonctiItu. Nam hic locus haud certo ostendit, clericales , laicasque vestes ea aetate aliquo modo dissimiles non fuisse, tantum conficit, fuisse Contra ecclesiasticum morsem pallium illud. et cingulum , quo Gallicani ole Tici utebantur, credentes se scriptura Iidem non per spiritum, sed per litεram completuros; itemque consi-cit OIericos, quod nemo non intelligit, doctrina prae sertim , ao pietato a laicis distinctos esse oportere. Satis igitur, ut mihi quidem videtur, compertum, exploratumque efit, non solum sexto , sed etiam quinto, quartoque saeculo aliquod fuisse discrimen inter vestes, quibus laici, quibusque clerici utebantur . 2) Caput Clericorum desupΡr in modum sphε re radi iubet Anicetus apud Gratiunum can. 21. dist. 23. , g d hic canon pertinet ad salsas decretales Isidori Mercatoris . Credibile autem non est, clericos ea tompestate, qua se ethnicis ignotos esse cupiebant, so- se illis tam perspicua nota patefacere Voluisse, ebnullus antiquus scriptor tonsurae meminit, imo eam

dissertissimo excludunt Optatus Nileuitan. de Ochismae.

118쪽

g. XI. Per idem sorio tempus clericalis tonsura coepit adhiberi. Triplex in ecclesiasticis monumentis occurrit tonsurae genus, Poenitentium, Nonachorum, et Gericorum. Poenitentium ton-auru omnium antiquissima, eam sequnta egi Mo- Nachorum , qui Poenitentes imitari videbantur, Postremo tonsura Clericornm I : sed haec Iongo distat a reliquis, eaque nunc accipiendis ordinia hus tam pueri, quam adulti initiantur, non a Ium tonsis, et circumcaesis capillis Ad instar coronae, sed etiam raso summo capitis vertice. ut a Ialeis discernantur et . Et haec tonsura illa clericalis , quae hodie sumitur, antequam ordines Euscipiantur, cujusque ritus describuntur in Pon

1 Poenitentes primum crines tondere coeperuns, ut populo despectui essent, quem usum arripia ront deinceps etiam Monachi, qui poenitentium vitam imitabantur . Deniquo etiam Clerici, qui monasticaovilao persectionem imitari cupiebant, tonsuram adhi. heris coeperunt s antea tantum brevioris capilli m destiam servare, non item caput radore iubebantur. Vide Thomassinunt Viser. , se Nov. Meses. diSC. Par. a. lib. 2. cap. 57., et sesq. Quare cum antiquioribus ol si asticis monumentis ot rici brevioribus,tonsisque pillis uti iubentur, id non ita est intelligendum , quasi summum verticem radere iubeantur. Nun hoo Postremum serius indoctum est a verum illa capiti Tum brevitate semper clerici modestiae oausa usi sunt. Cisricias inquit Cono ilium Carthaginense IV. Can. 44.

apud Lahheum Concia. eom. 2. col. 14 1. edit. Venet. nec comam nutriat, nec barbam. Recte Hieronymus in illud Egechielis :caput suum non radθnt, nesquU GO mam nutriene sω tondesnees attonde m capita sua,

119쪽

VerVarsu. Presplaust demonstratur, nec rasis capit auia sicut Sacerdotess , cultoresques Isidi ς, aegus Serapidas,

nos asses deberes, nec rursus comam dimittere, quod proinprie luxuriosum Ese, Ba barorumqus, et militant tim , sed ue honestus habitu Sacei dotum facis demonsti Ettir a nec calvitium novacula Essct faciendum, nec ita ad FresSum tondendum caput, ut ravorum similes Essa videsiscimur , sed in tantum eapillos demittendos, ut operta

sit cutis. Ergo Hieronymi aetato olerici non radebant a Put, sed tantum brevioribus capillis utebantur. Hieronymo antiquior optatus Nileuitantis liti 2. contru Parment. Pag. 5.. edit. Parisien. anni 1676. Donatisistas reprehendit, quod catholicis Sacerdotibus per

vim ca Pita rasissent: docete, inquit, ubi vobis mam eum sit radesre capita Sacerdotibus, Cum S contrario e Sine exempla pioposita .sieri non debero. Ex quihus intelligitur, olim oleri os non rasum habuisse ea Put, quale nuno hahoni I sod tamen tonsos, ac hrein ves ger ant orines, atque ita omnes amputata Da sarie inter olericos referebantur. Martinus BracBrensis cap. 66. apud Labbeum collece. Concit. eom. 6. Col. 595. edit. Venet. Non oportet, inquit, clericos comam

nutrircto et sic ministrare, sed attonso C PieE , patentibus auribus, et sρcundum Aaron talarsm veStem inducta s. Gregorius Turonensis tom. I. histor. Pran OriScripeor. Andr. Dia Chesna Paris. 1656. Pag. IO2. t-11. ScriFeor. Rer. Gallic. Mart. Bouquet Paris. 1759. Pag. 197. et sibi, inquit, piopria manu cuillos inclindens clericias factus esse . na rculsus in praecePt. deci ricat. formul. lib. 1. num. 19. apud Balugium Capittit.

REX. Franc. tom. 2. col. 265. edit. Venet. 1737. Veni. ens ille, inquit, ad nostram Praesentiam petiit Ser nitati nostras , in ei licentiam tribuere debeI emus, qua liter comam capitis sui ad onus clericatus deponers -beret. Quare olericorum tonsura olim consistebah intonsis, brevibusque capillis , eaque est tonsura, quae saeΡo sorona dicitur, eum at instar coronae tonsi e se ut crines, et clerici coronati vocantur in Leg. Id. Codic. TModos. da Episc. et Clerio. , quemadmodum legem ipsam explicat Gotholaedus lib. 6. titia. 2. C dic. Theodos pag. 85. tom. 6. Par. 1. edit. LOSi- Gn. 1745. II ino coloniam pro olero, et clericali reverentia accipiunt Hieronymus vastes. 142. EOl. IC . tom. I.

120쪽

Moodst. Vallarsiἱ, Augustἰnus epistor. 33. tom. 5. col. 65. eom. 2. Edit. Mauriri. Vencte. an. 17 9. Sidonius lib. 6. epist. 5. pag. 16Ο. sdit. Sirmondi Paris 1652.Ennodius lib. 4. σivt. 22., et 29. ad Θmmach. in Biblioth. PP. eom. 9. Edit. Lugdun. pag. 258., st 559. Nos radendi cleis Ticos a Monachis fortasse ortum habuit, uti putat Hallie is de sacr. eloci. et ordinat. Par. I. secl. 8. Cu9. nrιm. 6. eom. 5. pag. 518. edit. Romas 174o. in Joannos Morinus de ordination. Part. I. Exer . I s. cap. I. Putat, nullos olim fuisse clericos, qsi sola tonsura distinguebantur, eamque non nisi cum ordino Lectoratus, aut Ostiariatus conserri solitam, nequo ante septimum Saeculum inductum morem, Ut sta separati in tribueretur. Sed Morino adversatur Joannes Mahillonius Acta n. Orm. S. Bsenedicti in praefat. ad sacvL 3. Benedice. e m. I. Part. I. g. 1. num. 10 pag. VI. edit. Venet. 1754. qui citius, quam illo putat, tonsuram separatim ab ordinibus conserri coepisso arbitratur. Sano quae supra descriPsimus , prae- sortim ex Gregorio Turonensi, qui sexto saeculo vita functus ost, evidenter ostendunt, ea aetate per so Iam tonsuram clericos fuisse factos, neque iis simul cum tonsura ordinem aliquom attributum. Acoedielestimonium Pauli Emerit ensis Diaconi qui lib. 1 . de Patrib. Emerit. cap. 5. Pag. 22. edit. Anitiei p. 1668. sori-hit. Paulum Allarum Emeritensem Episcopum sexto faenulo Fidelem puer iam 'sororis suae fili lim primum tonderi praecepisse, deinde per singulos gradus eum Perduxisse, ac denique Diaconum ordinasse . Sed haec , est alia, quae Nabillonius collegis, monum anta ostendunt, in Eccl si is quibusdam, non tamen ubique, citius tonsuram ab ordinibus fuisse seiunctam ; ex quo intoli igitur , non uno et eodem tempore a cunctis Eois etesiis eamdem disciplinam receptam fuisso. Confer nulliorum, et Mabillonium loc. cie. , ubi plura de to sura habes. Vide etiam Christianum Lupum in soli