장음표시 사용
101쪽
tus deseri cibum per corpus Vt ait Ioannitius in isag Nec male Erasistratus humi-lum cibi vehiculum esse,apud Plutarchum .sympos testatus est. Potus praeterea dissinitur ab euentis. Est enim liquor, qui sitim sedat, mansas in ventriculo cibi particulas permiscet, quas ad iecur & vasa consectas desert. Igitur potus triplex : Unus alte- . rat, alter permiscet, tertius desert Potus
item vel no nutrit,ut aqua,lib. de bon. aqv. vel nutrit, ut vinum, . de alim imo so-matum, pyratum, brbatum, & Zythum. Aquarum quae bibuntur quinque genera,coelestis,sentana, putealis, amnica,&Ia-gnans,Vt lib. 3. Computat Aetius. Fluuialisac stagnina omnis mala,Nili aquas cepta, CO-dem attestante. Sed Galenus primo s aquarum bonitatem a tribus sensibus aestimat.
Nam visit syncera esse, ac perlucida, gustu& odoratu nullam per se ferre qualitatem debet. Quae cito calet &refrigeratur,leuis sima est, s aph. non pondere lancis, scd tenuitate partium invia ventrem non grauat, cito permeat, ut interpretatur Gai
nus inibi, lib. de ptisana. Sane hallucinantur sicut alturio visum est, lib. de re mili- s tui
102쪽
tari,qui imbrium aquam maxime probant,
ob idipsum qu od leuissima sit,ut ii subire
potuerit,ac pendere in aere. Hac enim ratione niues in acies, quas constat imbribus esse leuiores, in aquam solutae praeserrideberent, quae tamen & merito repudiantur. Quod vero coelesti sit sontana fali brior,iusto volumine disputat Turinus. Cur autem puteana deprompta,si in eodem puteo pernoctet, frigidior reddatur, quaerit Plutarchus 6.sympos sed rationem non satis explicare videtur An est, quod aer noctu frigidior per antiperistasim epidiorem putei aquam in alto reddat eoq; sit, ut deprompta sit minus cpida signdior. Non mirum quod ait glareas plum biq; laminas in aquam iniectas cani stigidiorem essiceres quod i magis mirum a cuit, nitrum videlicet,quod calidum apparet, stigidissimam reddere Solet enim in aqua agitari ad Principum delitias, ut aestu uo tenapore frigidi is bibant, quod in hac vinum vasculo demissum, impense infrigidetur. At nitrum quo timur,Vetere ignorasse Bras auolus testatur Aquas camporum
ut plurimum salsas esse, perhibet .de e
103쪽
rust apud Florentinum Democritus. Eas vero quae in montibus stat, aut imis ipse-
um partibus scaturiunt, dulces. Nam sol
ampos per totam diem occupanchumΟ- rem ex ipsis emulget, in vaporem dis siluit. Quo sit, ut quidam campi penitus quis careant.Verum in quibus aliquid relinquitur, id salsum reperitur, leui ac dulci ex ipsius cosumpto, ceu circa mare con-
tingit. Ac ibi Paxamus aquarum amaritu- dinem emendare docet corallio contu i inlccto , aut ordeo contuso, linteolo illi gato in aquas posito Mirum quod aiunt Mosem aquas amaras dulces fecisse iniecta Rhododaphnes virga,qua comesta iumenta extinguuntur Aqua corrupta emendatur coctione aut distillatione. Itaque disti latione ex terra ubiq; aqua haberi potest, vi sentit Cardanus. Est etiam aqua omnisi id melior cocta,quam cruda.Nam4 sontana, hi clixatione ad meliorci naturam perna tatur, 6 epi. coni. . nisi longitis decocta sausa reddatur, 3. alim. Vitiose quoque remedium est,si decoquatur ad dimidias partes, ut asserit Plinius i.nat. hist. c. 3. Quoniarn calidii heterogenea seiungit, 2Ae g. 5 cor. Aquis
104쪽
Aquis insalubribus bibendis etiam teritur, inspergitur pulegium Ruel Aquae frigu ditas aestate non solum iucunda, sed etiam salubris paratur, sic videlicet, in lagenis Lucis aut stanneis condita, vel argenteis, in malluvio aqua pleno , in quo halinitri libradisibilita sit, di astidii mota , immergitur. glacie quoque imposita,& a niue circum
admota refrigeratur. Vinorum differentias colligit Gal.3.r. a. coni.I. e colore,consistentia,gustatu,odore, Virtute EX colore, album, nigrum, subitum, flauit,&iubeum Consistentia, quosum , tenue, crassum horum medium. Gustu dulce, austerum, di horum medium, inspidum, acre At praedulce sub vini nati ra non complectitur Aris Oteles. q. meteo.
8 3. Problem. 24. quia non est aqua species humidum laesitum spirans Proin succum vinosum, id est, saporem odoremq; vini proprium non retinet, neque potentiam etenim inebriare haud potest. Odore alia quidem boni sunt odoris, alia non boni, sed serientem quandam S insuauem nacta lint qualitatem alia vero sunt in- odora. Facultate vel est polyphorum, olia
105쪽
ophorum, vel medium. Ad multiserum pertinent vinum vinosiam fumosum,odoratum aromatite, murina, id est, vinum myro seu odore conditum,Vt Pollux expo- niti Hermolaus. A dynamon producitur Apiana vite,moschatellum nuncupat Pauciserum est quod ut bibatur, minima eget aquς permixtione.Huius generis est album. Vinorum enim alba nulla calida u. ther. nulla dulcia,lib. de cuch. Fatetur tamen alia quod album vinosum esse 9. de plac. Albo proximum subrubellum. Sed imbecillum quod cibarium vocant.Huiusnodi est morale Theophrasti, 6. de cau plant quod celeriter purgature consistit. Quod a vin ceis post primi vini expressionem distillat, Racemale nominat Aetius, lib.sS Lora lotis acinis fit. Posca velitisca lora est, vel
num muscidum quod mucore resipit Acidum quod coacuit. Vappa odorem saporemq; vini amisit. Fugiens in dubium,& in
a vitium inclinas est. Consistens huic contrarium, Viretur Budaeus Extempore disterentiae sunt accidentales, non propria .
Inde mustum, antiquum, medium. EX H-
106쪽
DE ALUBRITAT Issto conficitur defrutum, caleni sapa,seu streum, hepsema, domulsum, quod nectar vocant, Vt inquit Ruel vinii sex me sium quod Auerrhois s.collect vetustum reputat, medium est. Aliter Galenus, qui
vinum sex annorum commedat, tanquam medium inter nouum&Vetus, T.ther. Str
bo vini meminit, quod ad nonagessinium annunt perdurat. Idq: in vasis minime picatis 2, II.geograph. Vinii vetustate fieri calidius Galenus affirmat .s forsan quod longa mora aquosam eius partem aufert, ceu longissima saporem odorem absi init. Quo sit,ut vetustissimum non amplius vera vini natura obtinere videatur Quum pars potabilis resoluta sit, vinosusq; aporti odor evanuerit,atq; iam a proprio,quod ipsum sustinebat calido sit destitutum, Ut recte sentit Confatonerius. Vinum Vetus tertio gradu calidum asseritur,si de generosis fuerit,octauo sinapi mediu aetate secun do: recens vero primo Caliditati proportione respodet siccitas. Sed nouellum Ari
stoteli magis calidum dicitur, atque frigido
coagulatur .meteo. minus autem calidum
Galeno putatur, quod natum sit ad generandum
107쪽
randum pituitam, corn. lib. de nat.hu Pomro inter omnia vina sanguini generando accommodatissima sunt rubra, crassa, mox nigra crassa, cu quadam dulcedine. Dein rubra,nigra crassa astringentia. His minus, candida, crassa,acerba Minime omnium alba tenuia Crassa tardius , tenuia concia citius perficiuntur & disti ibuuntur,
Horum securior usus,hisq; maxime congruunt, quibus crassus in venis humor collectus est. Si frigidus, acria ictusta conueniunt. Si non frigidus neutrum prosuerit Graveolentia, insuauia odoratis contraria sunt, quae humoribus probis generandis potiora dicuntur,sed caput tentant. lib. te cuch. Quare diluenda per horulam antequa bibantur. Sic enim melius tempe rata di minus flatulenta redduntur, iuxta consilium Mosis ad Sullanum. Vina omnia vitanda, quae vitiata lint aere, vel secula, Vt vappa, muscida, fugientia. Haec feci propinqua plurimum seruoris concipiunt,
ideo osticiunt capiti,ut ait Valescus Qyam obrem media vini pars praestantior est, sicut olei summa S mellis infima. Quod de-
108쪽
clarant Plutarchus lymposo Macrobius 7. Saturnal Kραμα Celso est diluta potio, sue vinii copiosiore aqua dilutum. Loram Dioscorides concedit aegris, quibus timet noxam vini,& a longa aegritudine se recolligentibus Mustum flatu lentum, concoctu dissicile di crassum, hoc bonitatis habet, quod ventrem subducat. Cuius successu si
priuetur, maiorem noxam potum adfert.
Vinum vetus plusquam par est, excalfacit, lib. de euchy. Medium igitur praecellit. Est
autem omnino medium quod intra quinquennale,& decennale existit, comp. m.sec gen quo per secula caruimus, nisi invini'tate menses pro annis cum Aucrrhoe intelligamus. Abstinere ergo tam vetustorum Otu,
scut di novellorii nimis expedit. Illa siquidem plus quam par est calfaciunt. Haec V ro nihil prorsus caloris excitat, ac Vi concoqui possunt. Tantum abest ut ciborum concoctionem adiuuent. Solaq; novella salubriter bibuntur, quae substatia tenui praedita sunt, ut ait Galenus lib. de cuchy. Pthumis Curini cliquosq; Cereales potus flatulentos, maliq succi si Dioscorides
109쪽
memoriae mandauit lib. 2. Plinius 23. nat. hist Cerealis quoque est, sed minus insalubris cari consectio Quam pro abstemijs Aetius describit lib. lib. Deniq id est sechar, siue sicera, secundum Diuum Hieronymum omne potionis genus compraehendit, quod inebriare possit bibentes.
De naturalibus inanitionis speciebus Des arti cisis evacuationibus ad tuendam sanitatem necessari'. Praeterea de corrigendis lunosi crepati,satietate, cibi in stomacho corruptione Des lethora
V vi flet bibere necessaria Animantibus sint, has autem res subsequatur nutrimentorti Concoctio,i hanc excrementorum generatio. Quod vero assumitur, corpori non totum assimile fit, quod in consessi, est, ut ait Gal.lib.de distatui. coni. Quam obrem natura non selum excernendis e crementis instrumenta instituit, verum in-
''' ' - , j mi cultates inseruit,quibus
incitata quaedam ad se trahunt, quaeda alijs transinittunt, quaedam cxcrementa eXpCLs luntr
110쪽
mentum per intestina excluditur secundae, quae in iocinore sit maior excrementi pars per urinam, reliquum per lienem dc sellis
vcssiculam cilcitur. XCrementum autem
reliquarum duarum digestionum per hali tum , seu insensibilem dissolutionem dissipatur, necnon per sudorem, per illud sordidum, quod partim per meatus sensui apparentes,ut est nasus di aures partim per eos qui sensum effagiunt, ut cutis pori, e cernitur:quandoque Vero per ea quae sunt praeter naturam, ut per abscessiis diruptos, aut per id quod sponte ex corporis addit mento oritur, ut sunt pili ungues, uti resertur apud Galenti t. de .sti Avicennini p.primi. Mulieribus itidem certo temporo salubriter effluunt muliebria, .aphor. 7. Quibusdam quoque viris praesertim hepa ticis,haemorrhoides magnam atrae bilis copiam effundunt ob idq; siccuri redduntura pleuritide, peripneumonia, phagedaena,
surunculis,Varis,lepra,vitiligineq; Vt test tur Hippocrates .epi. S lib. de humo. Itaq; naturae opus coitus est, nullumq; CX natu