De activa medicinae scientia commentarii duo. Quorum primus de salubritate non modo tuendae sanitatis, verumetiam producendae ad multos annos vitae rationem modumque docet. Alter vero universales, qui ad morborum curationes pertinent, canones explana

111쪽

Aetius. At venus confert, quit corpus aetate florens 1 He t. scalidum Z humidum temperamento, 6. eiusdem, in statu medio est immodicς repletionis inanitionis,caloris&frigoris, siccitatis atque humiditatis, interuallo repetita tam longo, ut exolutio n5

sequatur Mipse qui utitur se ipse leuior esse

faciliusq; spirare videatur, 3. ar. p. Vbi enim semine vasa abudant,abundant autem his, qui calidis, humidis hiat testibus 2. v.p. necesta est ut semen excernatur vel in alienam qualitatem degeneret, quae grauissuma illa symptomata,inuehere selet, quoruGalenus meminit 6. deno .asfit silea quod etiam morbis venus utilis est, qui ex pituita procreantur 6 epi Alui quoque profli uia inueterata aliquando per Venerem re siccantur, tes e Actio lib. 3. Coitibusq; prumis plures morbos sanari prodideriit Hippocrates, aptior. 43. Scribonius,Celsus, MPlinius. Veruntamen praepropera Venus praeter naturam esse videtur, ex repentina, quam insert,corporis mutatione,ut ait Menapius Etenim ex synephebis viros cons

stim enicit. Quod, Martialis indicassi videtur his versibus:

112쪽

te ς' magis storali credimus Hesiodo in

Ergis. -Elagranti temporis e luFoemine Venus est magu essera exμ, Mitior illa viris, it spe accita relanguet. In sinuna, excrementa singulata tein pestiue inpilerateq; XCernantur, salubria sunt. Si vero cohibeantur, vel moram in corpore. tutius trahant, putreseunt. Alia, Π inqui Galenus 3 na vir. spacis breuiore, a 'l0ngiore Quamobrem ea expedirerieuq ς idem docet p. de . spe retentricis cauis contrariam causam admotam. Proinde ambigitur, Num

113쪽

iis artificiosa opus sit. Nam illa motionis species,quq per pha cum fit , ad senos non pertinere, post Platonem fatetur ipsemet Galenus .deici . Sani, inquit Hippocrates, dum Catharticis purgantur,cito ooluuntur z.des .aph.

Sed liccit vera sint,de bene valentibus diae cta esse oportet, qui inculpatum corporis habitum habent, quiq sibi vivunt, lante cibum corpus di ahimum exercendi , cibi bene semper concoquendi curati h l bent. Alio tui qui conuenientem victus

rationem non tenent, Vel propter intem perantiam, vel negocia, vel eorum igno rationem, quae fieri opus est, quantumliis sani, bene valentes,a morbis tuti esse non

possunt, nisi alui per interualla ducedi pro uidentia , potentioris etiam aliquando purgationis sit, finguineq; missi, in tem

pore, Opportuna medicaria entorum potione, quae Concoquendi, attenuandi, ab

si ergendiq vi polleant, ut lib. de euch G lenus scriptum reliquit. Adde quod plenitudo trafl: in illis, qui res consiletas adhuc iactitant,per sanguinis missionem macum

114쪽

da,lib. de phleb Quodq; ad praecautionem

pestilentia sanguinis duas libras crus scatupendo Galenus sibi detraxit, ut memoriae prodidit lib. de praesag cxp. confir.Idem ad

uersus varias imminentium morborum ii iurias, vere phlebotomiam, vel purgatio nem sanis conuenire, cum Hippocrate af firmat, 6.aph coni. ZN lib. de cathar. Sed Auexrhoi 6. collec. minus placet,quae quot

annis in bene valentibus sanguinis missio aut purgatio,quam quae septimo quoq; a no suscipitur quoniam raro, Vt inquit, nisi certis circuitibus accidunt morbi, aut non longe ab ipsis. Ex quo, ad annos est dere climaterio videtur, quos Maternus 2.matheseos fatales homini, valdeq; periculose dicit. Itaque de his euacuantibus, quae sanis

dicata sunt, quaedam aluum seluunt, nonnulla vomitum ciunt, alia urinam prouo cant, aliqua sudores mouent, alia menses ducunt, quaedam cx aequo atque ex accidenti uniuersum corpus euacuant.Bene Valentium etiam sunt, qua leniter aquosam pituitam muccos a capite vacuant, tisunt apophlegmatismi, crinina, tarmica. Aluum

115쪽

si, Aluum autem emolliunt de cibis mora, cerasia, pruna persica praecocia, ficus, Cutrum , iuglandes itides N aridae aquam ceratae despelliculatae, amygdalae, vae, In stum. Sed pruna in melicrato decocta, siue aqua saccharacea abunde molliunt,& ubio magis si melicratum subsorbeatur,vel vianum dulce superbibatur,siq; prandium non statim, sed aliquato post interuallo inchoetur , quod est commune omnium laxantium praeceptum a. de alim. Ad idem comserunt holerum iuscula multo& dulci olivo condita, videlicet maluae, betae, atriplicis, chaliae,spanachi ,borraginis,buglossi,bras sicae, thymi, hyssepi,incrcuriali S,Vrticae,c curbitae, soliorum lapathi, sambuci, ebuli. Liquor lenticulae liquor oenigraeci cum

melle haustus exturbat omnes prauosi mores in vijs intestinorum retentos Radi cula sola prima mensa sumpta ex garo, aluuducit, idem ficit ius cochlearum, concharum, d succus ostreorum potus. Ouaq; sorbilia, Miactaria pleraq; omnia recentia cum inclic vel saccharo,serumq; lactis cum

sacchar aut melle tribus ante prandium horis sumptiun Itidem praestat ptisana, in

s 4 qua

116쪽

qua pauxillum herbae polypodi seruesectu

sit,sini iter hausta: myrobolanus vel silia qui, Egyptia conditae, eadem hora cometata, ε quae subscribuntur miscellae.' conseruae florum violarum drach.iij. medullae calliae traiectae perstactu drach . Discrup muccaginis se psylli drach. strup.misce sumat drach.j. 'cl drach.X. ante pastum. Aliud, conseruae prunorum S myxarum florum borraginis n. drach .manias liqua liae in decocto radicis dulcis passarum de caricarum, dein traiectae per cilicium drach.

ij misce.

Astringentia quoque statim a cibo exhi litata, aluum praecipue illorum, qui infirmo sunt stomacho laxant, velut sunt pyra, si,

ba,cotonea corna, mespila. In hoc insuper a Congrutini enemata mollia, quae X relatis holerii iusculis luteo oui,saccharo, melle,

vel ex solo hydraeleo composita simi. Sed siccioribus, gracilibus, ac imbecillis pin lguiora , crassioraci prosim cataclysmata.

117쪽

vel ex thvmo cum melle crudo, vel ex hoc cocto cum sale, vel nitro sormantur. Ventrem praeterea clementer subducit terebinthina instar oliuae per se, vel cum exiguo rhabarbaro a coena hora semia de uorata. Ad idem pollet aloe trium cicerum' magnitudino propinata. Sed de hora dubie

scribit Paulus nam lib. primo a coena assumere,es lib. . mane dare consulit. Qui, in quit,vesperi aloen Xhibent, aut secundum cibum,noxam inserunt, quippe alimentum corrumpit. At vero diuersum innuere videtur Nicol. Alexandrinus in suis comp. α' Avicenas 2. cano. Penthaleoni sequaces. Vomitum non consene ei, qui proba victus ratione titur, Avicenna retulit, .

primi. Sed his bene facit, quibus corruptio ciborum in ventre accidit, qua sponte in aluum non defccndit, i. de .s Et in cibistidio ob pituitam in stomacho redundantem, .nat. Vir. p. Eginetae. Similiter in crudorum humorum curatione, qui seli infestant,ut docet Galenus non item ubi a situdinis affectus cum praesentia crudorum humorum abundat, quoniam cauere in talibus trunque reuulsum oportet 5 soras

i ue crud

118쪽

crudortina, intus mordacium, . de . f.

Estate vomitum indicit Hippocr. q. aph. . N 6. bile scilicet redundante in stomacho Celsus lib.p. cum hyeme procurat magis, quia ventriculus per id cmpus pituita

grauatus est.

Ad vomitum facilem citraq; molestiam cxcitandum coducit secundum Galenum MPolybium corpus excalfacere cursu, aut cita ambulatione, quo succi diffundantur, vasa 1 laxiora fiant. Sed crassi ieiunii me dio dic vomere debent potui sumentes sesquicyathum decocti incidentis , ut est vomica potio cradicula, quae recipit elix tionis corticis raphani unc. v. oxymellitis Vnc.j.propinetur cpida. Quae enim tepida sunt, ventriculi firmitudinem distatuunt 8.tlaer. Primum lento, mox citius potandum cst, ut tempore mediocri contineant potum, tempestiue ad vomitum excitentur.Etenim si initio bibant Ocyus,mox euoment,priusquam expediat Tenuiores in gisq: imbecilli a cibo vomitioncm ita movebunt Loti calida, varias epulas asstimet,

Vt plus ingeratur Nanq; simplicia eiusdem speciei celerius implent, vel quod inuicem luctant

119쪽

luctantia facilius vomitum concitant. RU propter varium Polybius potum permittit, cx vinis tribus,austero, dulci, S acri commixtis sed non statim post epulas, ne illae mox supernatent. Sed de leuioribus, quarvomitum proliciunt assumendis, est aqua tepida,cum oleo,Vel aceto, vel succo ebuli aut sambuci pota Ad idem valet decoctum

phaseolorii, aut seminis triplicis, aut Anethi, aut rapae, aut ceparum, aut floris myrticς De applicandis vero est fel pecoris cum amurca clixum, super umbilicum infric tum.Post vomitionem dentibus opem fert, capitisq; grauitatem leuat os 5 facie ablue rem crato, vel aqua, ut consulit Paul. de

Avicen.

Vrinam cientia vchementer calida, si Ca, lacria, quae diuretica dicuntur, sanis non sunt existi sed ea duntaxat quae in deratius per urinam sanguinem expurgant.

Qualia sunt de fructibus amygdalae dulces

amarae, strobili, cucumis, pepo, ptisana Vulgata: Iusculum cucurbitae,vel rapae satiuae cum seniculi umbella coctar, c cicerum: Dccoctum adianthi albi, polytrichi, reliquorumq capillariu,graminis,asparagii

120쪽

aph setiui, crithiui; thymi serpylli,anis1,rassicis cardui cum vino albo tenui innaomento croci, cinanaomi haustum omitto ivlopum capit. v en i reliqua mediae

Hydrotica id est sudorifica, quaedam Ora , quaedam vero ubi iacta sunt sudorem movcnt. Ita prioribus continentur milh, vel panci ex vino albo decoci uni syru-pus Diui Ambrosij. In his autern est,oleum chamaemeli aut messi summa cute valide

An per sudorem uacuatio in bene a lentibus sit naturalis , autumat mardus, lib. I .episti l. Equidem reor quod quanto sortius X-titerit calidum innatum,tanto magis dimatio clitigit sensum, ut Caleno placet p.aph. Com. i . Quarnobrem sudores csse praeter naturam Diocles credidit quoniam omnibus quae ad corpus attinent recte administratis,4 alimento a natura stibacto , nunquam sensibilis humor per cutem Xccmetur. Quaecunq; enim in balneis, vel vehementioribus exercitiis, 'e propter aestiuum calorem desudant homines, ex occisionubuS