De activa medicinae scientia commentarii duo. Quorum primus de salubritate non modo tuendae sanitatis, verumetiam producendae ad multos annos vitae rationem modumque docet. Alter vero universales, qui ad morborum curationes pertinent, canones explana

발행: 1557년

분량: 371페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

141쪽

dia concoquere utilissimum erit. Satietas accena quam excipit semiius, deterior creditur, quonia vaporibus caput replet item quia non facile omitione excernitur Ob id raro curantur, inquit Cardanus, qui as sumpto veneno dormiunt, ante quam Ο-niant.Non dispariliter si alimenta inventre Corrumpantur,ea Vomitu expellere,vel deiectione iubet Rases, et . coni.& Celsus lib. . Cibus, inquit, si intus coacuit, aut con putruit , quorum utrumlibet ructus ostendit, ehciendus sprotinusq; cibis assumptis euchymicis scilicet, qui non facile coorumpantur , stomachus restituendus. Eh-ciendus autem vomitionς,non acrioribus,

sed facilioribus ante cibum prouocata uti tepida vini dulcis, aut passi potatione Aut deiectione pontina, si quod corrumpitur, in aluum descendat. Si vero nihil subduci tur, exhibere ea consulit Galenus 6. dei. squq leuiter aluum mouent Cuiust odi simicius ni molles, de nostro seculo potiones

sitatae, ex mercuriali decocto, ex calami dulcis atramento , manna, aloe, vel hiera

i simplici, Minyrabolanis. Est insuper humoris abundantia, quam

142쪽

αλύδιν Hippocrates Galenus Com. . lib. de si a c. Qient appellare. Estq; humorum re pleti gemina Vna in quantitate peccan tiuna, quae lethora dicitur altera in qualiat te, quae Vocatur Cacochymia. Vtraq; di plex prout asserum capacitatem intendit, Greplet: aut Vires quae Orpus regunt nrales,naturales animales degrauat. Omne nata iii qu0d plus est in corpore, confici tur cum νὴ is iribus, . hor. Com. IT.

Omnis igitii nimietas, seu repletio est ad vasa reserenda, vel diu ires. Est autem ple tiaora siccorum aequabiliter se habentium redundantia , i . de s 4 dc 3 ther. Et tuin aequabiliter se habent, quum uniuersi

vel iuxta piristinam proportionem increue rint,vel exiguum quendana excellium unus inter eos acceperit. Si quidem in picthorasanguis vehementer potest cxcelleres alio rum humorum nullus,lib. de pleia Picilior est ubi selus sanguis augetur, Z. de Comp med. Est utilis S naturalis humo ris repletio, et .s Ex quibus descriptionibus intelligitur, quod icthora continet Πολ tali id est,sanguinis copiam, dc ἐυοαμίαν,

id est, bonitatem, lib. de plen. ὶibiq; ple

thora

143쪽

thora in quatuor disti ibuitur species. Rubicunda,inquit,sanguinis copia est,subpallida flavae bilis albescit supra naturalem habitum pituitae, luemadmodum nigrestit atrae bilis Verum in singulis sanguine simul esse coauctum oportet nanque si sela piutuita, pallida aut atra bilis superaret, non plenitudo , aut plethora, sed cacochymia

secundum Galenum Ocarctur.

An in humorum proportione minus sit fauae, quam atra bilis Si in sitim nutrimento magnam mClancholia partem adeste oporteat, veluti Censet uicennas, cius Commentator Apartibus p. primi, minus est flavae s intcnim ossa in corpore humano plura duccntis,hocis: multo plura quam partes, quae bilios , aluntur sanguine. Nec obstat,quod otia nutriri a nedulla dicuntur, 3. nat Vir. 2.& I. de si partium. Haud cnim de vera nutritione intelligitur, quippe os a sangui ne incrassato sit p. nat.vir. Atqui cadem si materia augmenti, generationis, Visi cet Aristoteli. Incrementum, inquit, qui buscunque secundum naturam X cadem qua cons iterint materia sit 8. de nat. .

144쪽

de . animal. Secus humorum proportionem Aphrodiscus sic naturam statuisse retur, ut sanguis caeteris materi s omnibus csset largior pituita locum teneret secur dum bilis flava tertio loco haberetur atrabilis sortis esset postremae Idem Moses .aphor. suorum ex Galeno confirmare videtur.

Cacochymia ex etymo succorii vitium sonat,H. ther. Vitiosus autem succus es , lui sum aliquem naturae non consert, aut illi praesertim sui qualitate incommodat,ut colligitur 2 na.Vir & p. primi. Quo sit ut omnis synceri humoris redundantia cacochymiasit,quoniam omnis humor syncerus praeter sanguinem malus, 2. prog. com. 7 dc sanguis syncerus nunquam in venis Ompra henditur, lib. de plenit. Atqui venas egreLsus nunquam in sua natura permanet 6.aphor. Com. 2 o. quod etiam primo libro de medica therosi annotauimus. Proinde ca-

cochymiam recte dissiniuit Galenus, quod sit ubi flava bile,vel nigra,vel pituita,Vc se-

rosis humoribus resertu corpus est, 3. ther. Deterior autem euadit ex suae substantiae, vel qualitatis mutatione in peius,velut quuflaua

145쪽

flaua bilis transit in vitellina,& conseque ter in aeruginosam. Ex loci item mutatione nocentior fieri potest, ut quum ex ventriculo primis venis ad hepar,& maiora V sa permutatur. Ad cacochymiam qualit iis redundantiam referre videtur Galen. i. metetne, quem sequitur Oribasius, .aph.

An ad pleinora species, qualitatisci pletio pertineat Etenim sanguis calidus vel rigidus, cra sus vel tenuis, plus iusto fieri potest, ob pituitae vel alterutrae bilis naturalis cum eo mixtae incrementum. Est autem repletio qualitatis, quum sanguis calidus vel diis, crastus vel tenuis plus iusto minus ueest effectus. In quantitate vero redundat, vel deficit ubi immodice est auctus,aut nitinor redditus, II. ther. Plethora gignitur ex ratione victus imCrastante,cum ignauia,p. alim. si etiam compus optimi sanguinis modice constipetur, breui plethoric reddetur, quum per igna uiam exercitationem neglexerit, lib. de a.

mor.& p. de diffse. Cacochymia alijs ex vi tiose cibo,alijs ex quapiam in ipse corporeli 3 corrupt

146쪽

corruptela S putredine producitur, 3 de temp. N 6. de .s Sunt etiam qui malos succos natura colligunt, . eiusdem Humores

item calidos trigidosq; fieri demonstratum

est propter eorum quae Comeduntur,4 'Lbiamur quantitatem dc qualitatem Et ob plurimam animi S corporis motionem dc quietem,lib. de ca. mor S de phleb Caco-chymiae causa interna internarum partium dysserasiae externa vero sumendorum, admouendorum, faciendorum , ducendorum quantitas, qualitasq; mala, . de temp.

Dignoscitur quidem utraque plenitudo

notis ab s)ntiae ratione sumptis nempetensionei grauitate, siue totius corporis suerit plenitudo, siue cuiusdam partis. Eius vero quantitas ex tensionis vel grauitatis magnitudine definietur sed qualitas ex his, qui praecesserunt cibis, S potibus, motu,&quiete, sudore, urina, corporis colore, caluditate, vel frigiditate, pustulisq; depraelicia ditur. . de .s Vtriusque plenitudinis qua litatem partimi colore dignosces, partimcchis, qua humorum naturae instint,lib. lephlcb. Ex colore enim certissima cognitio datur iis se sicci in altum recipiant, aut

147쪽

in cute violentius irruant propter ambientem aerem, aut animi affectiones Ad haec scire conuenit, quod in otio degentes putuitosum aceruat e succum solent Et qui plurimum se exercent, bilios imita melancholicum , illum aestate , hunc autumno gignunt. Et quanto labores suerint diuturniores, tanthim ad atram generandum bi leni magis procliues. Qui cum multo sudo re obelitur, hi crassius excrementu faciunt: qui sine sudore peraguntur, magis tenue,

veluti qui hyeme, frigido aeris statu si

scipiuntur.

Ex plethora distillationes, sanguinis profluuia arthritides synanchae ophthalmiae, peripneumoniae, pleuritides, S reliquitas sectus fiunt, quorum genus est phlegmone . de .s Ex vasorum repletione immodica phleborrhagia, seu venarum disruptio ac natiui caloris si angulatio accidit, .aphor. Com. 3. Repletio huiushaodi stirpe in partes

ingruit, ac tumores Xcitat, imo lapo pie ias Venarumq; ruptiones molitur, ib.

de phle. Quae vires praegrauat plenitudo, in putredinem prompte incidit. nonnunquam etiam in partes quasdam impetu

148쪽

aliquo decumbit, inibiq; tumores praeter naturam efficit , ibidem omnino necesse

est,ut secundum qualitate traiismutetur,4 processu temporis corrumpatur, L.aphor. cona. I 8. Nam humor a proprio calore non rectus, oportet ut ad putredinem transeat,1.de diffsebrium.

Cacochymia symptomata phthiriasis, acute squama ab edit, deciditq; cuticula externa ad quam selen sisti crassi terro-siq; humores, a quibus psoxae, leprae,& elephantes aluntur, ii nnapi Cacochymia

ex accidenti mordicationes sanat nempe salsuginosa una secunt ducunt humores acres mordaces, perinde ut caetera omnia quae abluunt. Si vero mordicatione exasperantur,ab his quae temperandi naturam habent, corpus vacuandum protinus est, a simpl. Quamobrem utrique repletioni festina vacuatione opus est,siue in aegro

siue in sano euenerit, lib. de phlebot. An per sanguinis missionem' In repletione ad vasa, quae cum magni morbi futuri suspicione est, semper sanguis

celeriter detrahendus, si per aetatem vi res licet.ltem ubi intemperans in victu ho

149쪽

rno fuerit, vel repletio ex crassis sanguine melancholico sit orta, praestat sanguinem

mittere,etiam absente suturi morbi dubio. Si vero temperans suerit,& nulla suturi adsit magni morbi suspicio,per leuiora remedia vacuandum, utpote, frictione multa, balneis, exercitio,&inctionibus discutientibus. Nec in repletione ad vires semper sanguis detrahendus est fieri nanque potest, ut crudus per corpus sit coaceruatus humor. Quo in casu rictionibus potius

utendum erit, inmediocriter calfacientibus unctionis, potionibusq; humorti craLsitudinem incidentibus, nec Valenter calefacientibus, lib. de phlcb. Plethora sanguinis missione curatur,sr quenti balneo, exercitatione, frictione,dia gerentibus medicamelis, desinedia,I . ther. Interdum etiam citra sanguinis detractionem plethora emendatur. Nam frictione, balneo,inedia,quae tribus aut quatuor diebus fiat, ad id quod naturale reuocamUS, q. r. a. Com. 2o Imo ali satisfacit inedia, alij cibi parcitas, ali soluta aluus vel purgatio, vel frequens balneum, ali sela exercitatio, vel multa frictio abunde suerit, .ther. prae-

h ue sertim

150쪽

122 DE SALUBRI ΤΑΥ Issertim si nullus instat, aut imminet morbus qui praesentaneum remedium exigat naniaque praesentium atq; suturorum na con

munis i medendi ratio est, lib. de phlebot. Proinde distigueda natura plenitudinis est, habitudo i de aetas hominis expendenda:

tempus item,regio lacris constitutio consideranda, necnon quaecunque antecesserunt,quaeq; ipsum hominem etiamnum in

festant symptomata lib. de sanguinis missione cotra Eras . Nec in singulis plethorae speciebus sanguinis, uacuatio aequaliter conducit Probatur tamen in abundantia sanguinis melacholici, lib. de phleb.& .de o. ast In sanguine bilios , ut in ardentissimis

sebrib.& synochis,p. aph. COm. 23.& . ther. Itidem in sanguine pituitos , venae sectio nem commendant Aliab Nicolus. Valescus,vtpote in omni re tutione. His quoque sanguinem mittere consulit Calenus, qui facile in pilepsiam incidunt, aut apOplexiam, lib. de hic b. Idem in copia crudorum humorum, pauco sanguine acu to, propomata extenuanti cxhibet, dein rursus alicrnatim semel S iterum sangui nem detrahit,4 humores concoquit, .dQ

SEARCH

MENU NAVIGATION