장음표시 사용
221쪽
concitatam pei sanauit militem valido algore iam congelatum ac rigidum, ut testatur in Com. 3. ar.p. Excitanda igitur est in frigidis affeci ibus,& in his quorum corvi caput natura frigidiora sunt Vitanda veris,qui cor caput naturali intemperie supra modum calidas i, aut calido affectu aduenti io laborant. Excandescentia, inquit
ira ratiocinatrici coniuncta sit, ut C lcnus entire videtur de plac. 1 l omnia
potentiae animalis opera in cerebro exemceantur, ut idcin in . innuit, cor omnium
perturbationum organum dici nequit, nisi huiuscemodi pathemata ad cor rcscrantur, propter spirituum ad interna, exteriora amotum. Rursus iram Calenus ab iracundia separat. Irati, inquit p. epi. Om. 2 sunt magnanimi, 'umilium rerum Contemptores, iracundis maxime contrari, hi enim
quia temperamento sim frigidiore,& diff-cile perspirabiles,pusillanimes,ne generoso viriliq: animo sunt. Sed alia Senecae Vi
detur sententia lib.primo de ira Apud quo ita scriptum est,Ira quo distet ab iracundia,
222쪽
apparet, quo ebrius ab ebrioso,& timens a timido Iratus potest non esse iracundus. Iracundus non potest aliquando iratus non esse hactenus Seneca Resa agari Galenoctiam videtur, quod Alexander Magnus animosus ii quis alius unquam fuit Qui ob
multum innatum calorem,odorato corpore, iracundusq; .sympos a Plutarcho pingi tur. Et si vero Galenus iracundiam non pro irae excessu , veluti Aristotcles Σ.cthic sed pro veloci ad iram inclinatione accipiat, cst tamen ubi cum iracundia iram confundat, hacunda inqui animalia lati pectoris sunt
M a idiora , . de placitis Hippocr Nil
Anxietas, quae N angonia dicitur, Cum sanis, tum aegrotantibus semper noxia sed Verecundia quamuis iuuenili aetati tantuna Conueniat,ex sentcntia Aristotelis .cthic. Conserre tamen potest ictericis, pallidis, cdecoloribus etenim pudore affectis naturalis calor augetur, 1. de .s quod in crecundia primum intro agitur animalis potentiae motus. Deinde rursum foras celer ter Versus, 2. de caus symp. Nec aliter relata corpus nostrum pathemata
223쪽
mata immutant, nisi quatenus sunt spiria
tuum,naturalissi caloris motu causa,Vtcxplicat Hali Rhodoam . anpar Immutant autem non tantum ad primas , ted etiam ad secudas qualitates. Nam pallent,qui metuunt rubescunt,qui gaudent erubescunt quos puduit, ut ait Aphrodiscus prima prob. II. i3 Iq. Non dispariliter alterant phantasiae sensus,lib. de motib. animalium.Extimationes mouent humores, prima prinai. Ob id rubens color sanguincti cxpuentibus nocet, hoc est haemoptysicis lib. de subfigur. cmpirica AEgrotantis confidentia rem dij reliquis omnibus praestat,ut tradit Aui
Cennas . sexti nat cap penui. Adde crotos, qui ex nimio amore insani, aegrotant,
siue id mali ex veneficio contingat, siue ex otio, aut philtris. Quid quod non modo proprium corpus, scdi alienum immut re potest imaginatrix facultas, quod inti torum cssigie conspecte patescit. Nam hausta imago sub ipso conceptu similitudinum
reputatio est,ut prodit Plinius .nat. histor. C.p. Galenus etiam ex vehementi utriuslibet parentis cogitatione pulchros liberoscisngere monstrat,lib. de theria. ad Pisone. n 2 Pler
224쪽
i s fALUBRIT A Trs Plerunque etiam coeuntes ad prolem, vultus quos ipsi tunc Vel agunt, Vel imaginantur, solent nascituris filijs myrimere. Inde ridiculae facies ortum habere queat, Vt illae, de quibus Martialis, Dicis amore tui bellis ardere uetas, Qui faciem sub aqua, 'hoebe natantis habes. Rurses, Hiere Iacturas mollibus Ῥtere malais. Num faciem durum Naebe cacanti habes. Deformis etiam fuit illa facies cum nassi indecentia, quae Traiano principi iocandi ad hunc modum materiam praebuit, Opiis hient ri tuosos opponito astum, Ostendes horam dentibus ipse tuis. Naso videlicet gnomonis instar in dentes vi bram proijciente. Ab imaginatrice quoque potentia non paruam ducunt efficaciam admurmuratae incantationes. Quae alioquin per se vanae atque inutiles sunt, quod Galenus 6.fS Philostratus . de vita Apolloni testantur, Febrem vari depelli carmine posse Va superstitio credit,tremul cii; paretes, Ut
Vana quoq fascinati, nisi ista in causis
225쪽
naturalibus,sive corporum defluuiis,aut in animi affectibus essent reposita, ut censuit Plutarchus 4 lympo Hinc etiam est, quod carmina remedia vulnerum esse, post veteres,lio es ,post Homeru,Apuleius etiam asseruit,lib. de Magia. Inde Lucanus: Mens hau ti nulla sanie polluta, eni
Scienter igitur Galenus non parviper dere animi motus iussit, lib. de exerc.par.p. Imo vero longe magis quam corporis obseruare, tum quod corpore dignior est anuma,tum quod naturalis calor intra sanitatis limites, non magis corporis, quam animi exercitijs custoditur, modymoderata su rint. Ex usu enim opportuno cause conse uatrices aut curatrices redduntur. Insal bres contra modum non seruant. Nam si modum excesserint huiusmodi motus, siue ex rationali, siue ex animosa, siue ex appetitoria animae parte cientur, biliosum antima reddunt. Si vero intra modum nimium substiterint,pituitosum cssiciunt. Iure ergo multas sculapius scribi cantilenas animosq; ridicularum rerum fieri,&
226쪽
198 DE ALUBRITATI shementiores animosa partis motus,corpo
ris temperaturam iusto calidiorem essece runt. Alii quibusdam enari ,equitar atq; armatos: cXercitari iussit, quo animosa pars imbecillia excitaretur. Proinde in Carmiderect a Platone dictum est, corpus totum ab animo ita pendere, ut nisi animus bene valucrit, corpus bene valereio possit: qu do nec praesentem corporis sanitatem tueri,nec lapsam curare licet, nisi pathematis ad debitum motum reuocatis. Ex quibus
palam, manifestumq; fit, quod non modo ad moralem philosophum,sed ad Medicum
ctiam animi mores componere, formaret
spectat. Cui sententiae Neocomensis quoq; susti agatur Inde illud ex Graeco epigram q
Produxit nobis selepion atque Platonem I sobm,ut hic corpus curet, ' anima. Est igitur ex Medico non tantum comporis, sed etiam animi sanitas. In anima autem perniciosa gignuntur perturbationes ex mala vita, ex inscitia, ex corporis dyscrasia nam propter malam Liam, honeste a pueris non educati, ut affectionibus possimus doniinari , in ipsarum domin
227쪽
dominantiam incidimus. Ob imperitiam vero falsa iudicia in parte rationalis animae
edticantur, adeo ut mala utilia esse putentur,& tilia mala. t ex corporis intemperi siue ex utero sit natiua,sive scititia, leprauata nascuntur passiones abundeq; a Galeno comprobatu est, animi mores Cor
poris temperamentum sequi. Atqui temperamenta Medicus optima seruaredapsaq:
Cmendare,atque transirilitare potest, ita ut
in ius potestate sit, admirabiles emcero metamorphoses veluti sunt ex malis, homines probos reddere, ex avaris liberales, cx vinolentis sobrios, ex salacibus4 vcne rei castos, ex pusillanimibus, timidis, audaces animosi,s. Id 1 non selum potentibus herbis,& pharmacis, 'erum ex probactiam cuiusque horum cibi, potionis,exe citationis,uidendi,audiendi loquendi,consuetudine. In qua contineatur quicquid te ges tam sacrae quam iuri CS, tam ciereS, quam nouae, tam publica quam priuatae, siue in poenam comminantur, siue pollicentur in praemium.
Ad hunc sane modum flectuosa animae pars moderata motionibus, rationis i im n pera s
228쪽
peri; obtemperans cilicitur. Cui rationalisiniperare dominari non minus debet, quam auriga pari iugalium Q uod in uniuersum virtuti csse suum scribit Aristote les, lib. ὶ ου GL Nec rationali duntaxat sua perfectio, siue virtus inest, videlicet i pientia prudentia, scientia sed etiam ira stibili sortitudo seu virilitas, d appetitoriae temperantia. Ex quarunt trium facultatum symmetria mutua,iustitia suboritur. Quam obrem vir iustus esse nequit, nisi idem sit temperans, sortis sapiens Talis sui Moses, qui teste Iosepho imperabat astectionubiis ita, ut ne quidem videretur vlla earum inesse animo eius, utq; cognosceret solum nomen earum, magis ex eo, quod videret cas in alijs, quam ex se ipso. Iure igitur Li
Cretius, quinto de rerum natura perturbationum victorem Deorum albo adscribit, his versibuS, Haec io itur qui uncisa ubegeris ex animos,
Expulerit dic A non arm s nonne decebit
Hunc homine Diuum numero dignarier esse' Istis congruit Pythagorae dogma, i ta quod vita hominis regenda est cuius in minit Ladus in suo de bona valetudinc cleganti
229쪽
ganti opusculo vis me arisi τί gli et Ioe ψοι ἐον - ετ λεοει hoc est, quid excessi 3 quid admisi inuid omisi 3 Ad quod allussisse via
detur Poeta his carminib. Non prim in dulcem declinant lumina somnum, Omnia quam longi reputarit Ela diei: Quae praetergressus, quidgestu in tepore,quid non, C, Misa b decm abfuit, aut ratio illi. Quid ni hipraeteritum, cur haec sententia sedit,
Quam melim mutare fuit. c. De temperamentorum singularumq; at tum regimine Deci nutricis delectu.
O IN I s temperati signa potissima ducuntur ab sientiae r tione, id est, ab aninio & corpore. Ab animo quidem,ut mediussit audacis S timidi,iracundi, ignaui,prPcipitis S cunctatoris, misericordis inutidi, callidi & hebetis, libidinosi, insensati: a corpore cro si bonam in similaribus temperaturam, concinnam in organicis structuram obtineat. Erit autem concinna si omnium corporis partium aequa proportio structura coniuncta sit. Sic, ut caput trula n S co
230쪽
co corporis, d his trisque reliquae partes siue membra respondeant Veluti in Polycleti puero, ex quo artifices liniamenta artatis, tanquam a regula quadam petebant,ut refert Plinius 3 .nat. hist. Hori exacta ratio secundum Vitruvium lib.3. de architectura existit,ut facies a mento ad frontem summamis radices capilli, sit decima longitudinis pars facies autem in tres partes aequaliter diuisa est, videlicet ab imo mento ad imas nares, ab his ad finem medium superciliorum. Ab hac fine ad imas radices capilli. Faciei pares sunt
manus palma, a carpo ad extremum me
dium digitum quid maior palmus dictitur N pcdis planta Qua aliquoties repetita proceritatem qua fuit Hercules dum vi- Ueret,Pythagoras reperit,apud Plutarchum QAul. Gellium Octava altitudinis pars estamento ad summii verticem. Sexti sun in pectore ad imas radices capilli Est i modus, spactumq; pedis Quarta a si immo pectore ad summu verticem. Quae item cubiti S pectoris mensura est. Reliqua quoq; membra suos commensus habent proportionis: na vi tota manus faciei equalis est, sic certis