Anicii Manlii Severini Boetii Consolationis philosophiae libri quinque

41쪽

exercere prohibebor licet coelo, proserre lucidos dies, eosdemque tenebrosis noctibus condere licet anno, terrae vultum nunc floribus frugibusque redimire, nunc nimbis frigoribusque confundere; jus est mari, nunc strato aequore blandiri, nunc procellis ac fluctibus inhorrescere nos ad constantiam, nostris moribus alienam, inexpleta hominum cupiditas alligabit haec nostra vis est, hunc continuum ludum ludimus rotam voltibili orbe versamus, infima summis, summa infimis mutare gaudemus. scende si placet, sed ea lege, uti ne cum ludicri mei ratio poscet, descendere injuriam pu-

te S. an tu mores ignorabas meos ' nesciebas

Croesum regem Lydorum Cyro paullo ante sormidabilem, mox deinde miserandum rogi flammis traditum, misi coelitus imbre defensum qnum te praeterit Paullum Persi regis a se capti calamitatibus pias impendisse lacryma, quid tragoediarum clamor aliud deflet, nisi indiscre to citu fortunam felicia regna vertentem nonne adolescentulus δύο πίθου , τον uti rix κακων, τὸν ζ

ετερον καλων, in Jovis limine jacere didicisti quid si uberius de bonorum parte sumsist id quid si a te non tota disces i quid si haec ipsa mei mutabilitas usta tibi caus' est sperandi melior ῆ tamen ne animo contabescas, et intra commune

42쪽

omnibus regnum locatus, proprio iure vivere desidereS.

Si quantas rapidis flatibus incitus

Ρontus versat arenas,

Aut quot stelliferis edita noctibus Coelo sidera fulgent, Tantas fundat opes, nec retrahat manum Pleno copia cornu; Humanum miseras haud ideo genus Cesh flere querelas. Quamvis vota libens excipiat Deus Μulti prodigus auri, Et claris avidos ornet honoribus, Niljam parta videntur: Sed quaesita vorans saeva rapacitas Altos pandit hiatus. Quae jam praecipitem frena cupidinem Certo fine retentent, Largis cum potius muneribus fluens Sitis ardescit habendi: Numquam dives agit qui trepidus gemens Sese credit egentem. His igitur si pro se tecum sortuna loqueretur, quid prosecto contrahisceres non haberes; aut si quid est, quo querelam tuam jure tuearis, proferas oportet dabimus dicendi locum tum

43쪽

ego speciosa quidem ista sunt, inquam, oblita que rhetoricae ac musicae melle dulcedinis;tum

tantum, clim audiuntur, obteistant sed miseris malorum altior sensus est itaque cum haec auribus insonare desierint, insitus animum moeror praegravat et illa, ita est, inquit haec e nim nondum morbi tui remedia, sed adhuc contumacis adversus curationem doloris fomenta quaedam sunt nam quae in prosundum sese penetrent, Cum tempestivum fuerit, admovebo. Veruntamen ne te existimari miserum velis, annumerum modumque tuae felicitatis oblitus esῖ taceo quod desolatum parente, summorum te

virorum cura suscepit delectusque in assinitatem principum civitatis, quod pretiosissimum propinquitatis genus est, prius carus, quam proximus esse coepisti quis non te felicissimum cum tanto splendore socerorum, cum conjugis pudore, tum masculae quoque prolis opportunitate praedicavit Z praetereo libet enim prae terire communia sumptas in adolescentia nega- tas senibus dignitates ad singularem selicitatis tuae cumulum venire delectat. si quis rerum mortalium fructus ullum beatitudinis pondus habet, poteritne illius memoria lucis quantali-

bet ingruentium malorum mole deleri P cum duos pariter consules liberos tuos domo proVehi sub frequentia patrum, sub plebis alacritate

44쪽

vidisti cum eisdem in curia curules insidentibus tu regiae laudis orator, ingenii gloriam, facundiaeque meruisti cum in circo duorum me dius consulum circumfusae multitudinis exspectationem triumphali largitione satiasti dedisti, ut opinor, Verba fortunae, dum te illa demul cet, dum te,ut delicias suas, fovet munus, quod nulli umquam privato commodaverat, abstulisti visne igitur cum fortuna calculum ponere pnunc te primum liventi oculo perstrinxit sinu merum modumque laetorum, tristiumve consideres, adhuc te felicem negare non possis quod si idcirco te sortunatum esse non existimas, quoniam quae tunc laeta videbantur, abierunt; non est quod te miserum putes, quoniam, quae nunc

creduntur moesta praetereunt an tu in hanc

vitae scenam nunc primum subitus, hospesque venisti ' ullamne humanis rebus ines e constantiam reris, cum ipsum saepe hominem velox hora dictivati nam etsi rara est fortuitis manendi fides, ultimus tamen vitae dies mors quaedam fortunae est etiam manentis quid igitur reser- re putas tune illam moriendo deseras, an te illa

fugiendo PCum polo Phoebus roseis quadrigis,

Lucem spargere coeperit, Pallet albenteis hebetata vultus

45쪽

Flammis stella prementibus, Cum nemus flatu Zephyri tepentis Vernis inrubuit rosis,

Spiret insanum nebulosus Auster, Jam spinis abeat decus: Saepe tranquillo radiat sereno Immotis mare fluctibus; Saepe serventeis Aquilo procellas

Verso concitat aequore.

Rara si constat sua forma mundo, Si tantas varia vices, Crede fortunis hominum caducis, Bonis crede fugacibus. Constat, aeterna positumque lege est, Ut constet gemitum nihil. Tum ego, vera, inquam, commemoras, o Virtutum omnium nutrix, nec infitiari post improsperitatis meae velocissimum cursum sed hoc est, quod recolentem vehementius coquit. riam in omni adversitate fortunae infelicissamum

genus est infortunii suis Felicem sed quod tu, inquit, falsae opinionis supplicium luis id re litus jure imputare non posis nam si te hoc inane nomen fortuitae elicitatis movet, quam plurimis maximisque abundes, mecum reputes licet igitur si quod in omni fortunae tuae censu pretiosissimum possidebas, id tibi divinitus il-

46쪽

laesum adhuc inviolatumque servatur, poterissne meliora quaeque retinens, de insortuniojure caussari atqui viget incolumis, illud pretiosissimum generis humani decus, Symmachus socer, et, quod vitae pretio non segnis emeres, vir totus ex sapientia, virtutibusque factus, suarum securus, tuis ingemiscit injuriis vivitigor ingenio modesta pudicitiae pudore praecellens, et, ut omneis ejus dotes breviter includam, patri similis vivit, inquam, tibique tantum, vitae hujus exosa spiritum servat quoque uno felicitatem minui tuam, vel ipsa concesserim, tui desiderio lacrymis, ac dolore tabescit quid dicam liberos consulares, quorum jam ut in id aetatis pueris, vel paterni, vel aviti specimen elucet ingeniis cum igitur praecipua sit mortalibus vitae cura retinendae, o te, si tua bona cognoscas, felicem, cui suppetunt etiam nunc, quae vita nemo dubitat esse cariora quare sicca jam lacrymas nondum est ad unum omneis exosa sortuna, nec tibi nimium valida tempestas incubuit, quando tenaces haerent ancorae, quae negpraesentis solamen, nec futuri spem temporis abesse patiantur et haereant, inquam, precor; illis namque manentibus, utcumque se res habeant, enatabimus sed quantum decus ornamentis nostris decesserit, vides et illa, promovimus, inquit, aliquantum, si te nondum totius

47쪽

tuae sertis piget sed delicias tuas ferre non possum, qui abesse aliquid tuae beatitudini tam

luctuosus atque anXius conqueraris quis est enim tam compositae felicitatis, ut non aliqua ex parte cum status sui qualitate rixetur anxia enim res est humanorum conditio bonorum, et quae Vel numquam tota proVeniat,Vel numquam

perpetua subsistat huic census exuberat, sedes pudor degener sanguis hunc nobilitas notum facit, sed angustia rei familiaris inclusus, esse mallet ignotus ille utroque circumfluus vitam coelibem deflet ille nuptiis felix, orbus liberis,alienum censum nutrit heredi. alius prole laetatus, filii, filiaeve delictis moes us illacrymat. iccirco nemo facile cum sortunae suae conditio ne concordat inest enim singulis, quod inem pertus ignoret, expertus exhorreat adde quod felicissimi cujusque delicatissimus sensus es , et, nisi ad nutum cuncta suppetant, omnis adversitatis insolens, minimis quibusque prosternitur, adeo perexigua sunt, quae fortunatissimis beatitudinis summam detrahunt quam multos es e conjectas, qui sese coelo proximos arbitrentur, si de fortunae tuae reliquiis pars eis minima comtingas hic ipse locus, quem tu exsilium Vocas, incolentibus patria est . adeo nihil est miserum, nisi clim putes contraque beata sors omnis os aequanimitate tolerantis quis est ille tam felix,

48쪽

qui clim dederit impatientiae manus, statum

suum mutare non optet quam multis amaritudinibus humanae selicitatis dulcedo respersa estiquae si etiam fruenti jucunda esse videatur, tamen, quo miniis, clim velit, abeat, retineri non possit liquet igitur quam sit mortalium rerum misera beatitudo, quae nec apud aequanimos perpetua perdurat, nec anxios tota delectat. quid igitur, o mortales, extra petitis intra vos positam felicitatem error vos, inscitiaque confundit ostendam breviter tibi summae cardinem felicitatis estne aliquid tibi te ipso pretiosius nihil, inquies igitur si tui compos fueris,

possidebis quod nec tu amittere umquam elis, nec fortuna possit auferre.atque ut agnoscas in his sortuitis rebus beatitudinem constare non pos : se, sic collige si beatitudo est summum naturae bonum ratione degentis, nec illud est summum

bonum, quod eripi ullo modo potest quoniam praecellit id, quod nequeat auferri manifes tum est, quod ad beatitudinem percipiendam fortunae instabilitas aspirare non possit ad haec, quem caduca ista felicitas vehit, vel scit eam, vel nescit esse mutabilem si nescit, quaenam beata sors esse potest ignorantiae caecitates si

scit, metuat necesse est, ne amittat, quod amitti posse non dubitat quare continuus timor non

sinit esse felicem an vel si amiserit, negligen-

49쪽

dum putat sic quoque perexile bonum est,quod

aequo animo seratur amisitim et quoniam tu idem es, cui persuasum atque insitum permultis demonstrationibus scio, menteis hominum nullo modo es e mortaleis cumque clarum sit, sortuitam felicitatem corporis, morte finiri dubitari nequit, si haec auferre beatitudinem potest, quin omne mortalium genus in miseriam, mortis fine labatur quod si multos scimus beatitudinis fructum non morte blum, Verum etiam doloribus, suppliciisque quaesisse, quonam modo praesens vita facere beatos potest, quae miseros transacta non efficiti Quisquis volet perennem Cautus ponere sedem, Stabilisque, nec sonori Sterni flatibus euri, Et fluctibus minantem Curat spernere pontum;

Montis cacumen alti, Bibulas vitet arenas.

Illud protervus auster Totis viribus urget; Hae pendulum solutae Pondus erre recusant. Fugiens periculosam Sortem sedis amoenae, Ea

50쪽

is U I AE RHumili domum memento Certus figere saXO. Quamvis tonet ruinis Miscens aequora Ventus, Tu conditus quieti Felix robore valli,

Duces serenus aeVum,

Ridens aetheris iras. Sed quoniam rationumjam in te mearum sementa descendunt, paullo validioribus utem dum puto age enim, si jam caduca et momemtaria ortunae dona non essent, quod in eis est, quod aut vestrum umquam fieri queat, aut non perspectum consideratumque vilescat divitiaene vel vestri, vel sui natura pretiosae sunt quid earum potius, aurumne an is congesta pecuniae P atqui haec effundendo magis quam coacervando melitis nitent siquidem avaritia semper odiosos, claros largitas facit quod si man re apud quemquam non potest, quod transfertur in alterum tunc est pretiosa pecunia, cum, translata in alios largiendi usu desinit possideri. at eadem si apud unum, quanta est ubique gem

itum, congeratur, caeteros sui inopes fecerit. et vox quidem tota pariter muliorum replet auditum vestrae vero divitiae, nisi comminutae,

in plureis transire non possiunt quod cum sac-