장음표시 사용
241쪽
solvit, de vi centrifuga corporis sphaerici ii vortice sphaerico
gyrantis Dan Bernoulii theorenia proponit de motu curis vilineo corporum, quae resistentiam patiuntur, velocitatis suis quadrato proportionalem, una cum solutione problematis.
quod extat in Actis nostris A. t a Mens Nov. pag. U. Curvae scilicet in problemate desideratae hanc esse aequationem
docet: dx e sdi tibiis denotat ipsum arcum curvae. abseissam n numerum, qui multiplicatus per quadratum velocitatis dat resistentiam fluidi, e vero numerum, cujus logarithmus est unitas. Idem ope theoriae sua de motu aquarum per canales quoscunque fluentium, quae theoria reperitur in
altero Volamine Commentariorum Acad. Scient Petropol Siaticam fluidorum motorum adornavit integram cujus pec, ni in quaedam hic apponit ceu exempla experimentis omni societate confirmata. Ceterum ea universa quae circa res aquarias meditatus est, in unum se congessi e Tractatum, signi. scat propediem, ut speramus, publicandum. D. Geortam
mannus anamorpholeos polyedricae constructionem accuratam tradit, notatis salsarum manu luctioniti passim propositarum anomaliis opticis. Idem dilatationem & contractionemrnetallorum atque vitrorum momentaneam, a calorea frigore ortam, per noVa quaedura experiment i instrumenta confirmat. Denique ab eodem annotationes nonnullae & experimenta proponuntur, ad rem selopeia iam pertinentia.
'f. melibrech de aerione musculorum ab ipsorum directione pendente, specimen exhibes ligamentumque clavicularum eommune describit is observationes quasdam Λnatomicas affert. In his primo loco par musculorum pectoralium, in litum alias, ct magnitudinis non contemnendae, producit quod in adavere militis cujusdam observavit insimulque de alio quodam musculo extraordinario abdominis, calami scriptorii erassitiem sere habente in sibi antea nunquam viso, mentionem
Deit. Porro in cadavere sceminae, et annos natae, quae martitata suerat, filiumque pepererat, tubam allopianam utram 'que in exirenutate , qtiae fimbriata esse se et coalit in plane
242쪽
MENSIS MAII A. MDCCXXXVII. ars
imperviam deprehendit. Fimbriarum ne vestigium quidem aderat, sed loco illarum bulbus aliquis pyriformis materia ibi id subalbida turgens in cujus medio fibra plana nervea. cicatriculae aemula apparebat, quae sub ligamenti specie , s. que ad ovarii involucra protendebatur. In eodem cadavere etiam alia quaedam curiosa deprehendit quae perinde ut iaservationem de obliquo uteri situ, itemque de abicessi in principio ortae, hoc loco praetermittimus. Ultimum in Classe Physica locum occupant Observationes D. Eris Buxbaumii. de cymophyllo novo plantarum genere de plantis subrua. rinis, lae sungo idibus pediculo donatis. Restat Classis Hisorica, quam unus implet Theod. Si r.
B verus, quatuor Dissertationibus quarum prima elementa
Erahmanica Tangulana, iungalica persequitur : altera Numos duos Ptolemaei Lagida explicat tertia de Venere Cnidia, in crypta conchyliata horti Imperatorii collocata is de duobus Numis Cnidiis quarta de Varagis agit. In superiori
Commentariorum Acad. Petropol. Volumine Tabulas decem scripturae Brahmanicae, angulanae . iungalicae, exhibuit
Vir Clarissimus nunc Tabulas reliquas octo, ex eodem Libro Sinicae Typographiae, cum interpretatione sua adjungit. De Brahmanis ipsis memorat, gentem esse Indicam quales apud
Romanos gentes patriciae fuere, Fabia Cornelia, & Claudiao quaein divinam originem a Bravia supremo Deo sibi attribuit in summam nobilitatem in sacrorum, auspiciorum, docendique alios, quod verum rectumque sit, praerogativam. Sunt
igitur Israhmanes diversi a Gymnosophistis Gymnosophistae ex quibuscunque aliis gentibus d familiis esse possint Brah-
man ut quis sit necesse est nascatur Brahman. Hi per universam Indiam dispers, ubi de rebus divinis caerim niisque tractant, pro diversitate locorum aut peculiaribus linguis utuntur, aut populari quidem aliqua, sed literis diversi , quas sanctas vocant Literae illae vehementer inter se discrepantu ut doctissimus Ba erus deinceps ostendit. Idem, ubi de Venere Cnidia disputat, quanquam non temere omnes Uenetis statuas, in quibus tot statuarii ingenium ad artem' ne-
243쪽
e vitiam exercuere, pro Cnidiis commendandas esse fate uia minime tamen dubitat, quin flatu Veneris, ante annos adiri tam viginti Roma Petroburgum transvecta, in cryota eo
chytrata horti Imperatorii posta, vere Cnidia fit, traducta Mexemplum ex Praxitelis opere. Describit hane statuam, eum Guobus numis Cnidiis componiti urarum alterum, e metisse Imperatorio productum, o admirabilem elegantiam iis temporibus omnino inserendum censet, quae haud ita longe a Praxiteli aetate distenti alterius ex Asia a Buxisumis aQ-cti, eam esse ruditatem ossendit ouans post Antoninorum tempora in numis Graecis sere spectatnr. tque hac occasone multa curiosa affert, quae ad ipsum Praxitelem ejusque duplici exemplo elaboratam Venerem, speetant. De Varagis N, ser disserens principio, inquit Russi Reges ex Magis h hnem Pulsis iis, somis, Stavie ex genere principatum tenuit intesinis dictitas infirmum d a Varagorum astu ctum potentui. Illius ex otallo Russi regiam domum ab
Varagis revocarunt Mustum scilicet ex fiatres. Inde jam v Tagorum non inseequeris memoria in annalium Rumeis. Qui ex qua gente orti fuerint eum non satis huc usque constetit fitatis aliorum sententiis asserere Bam, non inibitat Vara
gos fulisse ex Seandinaria Daniaque homilies nobiIes, socios in inllis, d stipendiarios milites Rinbrum. Regum olim satelliares, simitum custodes rebus etiam civilibus ex magistratibus admotos atque ab iis deinde in unoersum omnes Suecos. Gothlandos Norvagos, Danos appellatos futue Magos.
Hactenus tres Commentariorum Petropolitanorum Posuemum Oeam occupant inservationes stronomica ec
Physicae in Russi institutae. tque hue reseruntur observationes defectus Iunae, habitae a So. o M. Patavisi R ID Calend. Dee mas sequiitur continnata relatio Eipsum satel. xtum Iovi, Petropoli observatarum a J. N. destiti. I ni
re IQR demis Observationem fiam recenset Ludosis datiis, Aretangelopoli factam circa tangimdinem penduli sim. Iteis. Ex qtia observatione elicitur, veram longitudinem penadus fimplicis Archangelopolitauit isochroni pendulo ad obser
244쪽
vationem inirpato, excedere Iongitudinem penduli simplicia Parisiensis parte sere septima, vel tribus vice is unius Eneae
MACHINES ET INUENTIONS APPROU-
MACHINAE, ET INVENTA, APPROBATAE
ab Academia Scientiarum Regia, inde a sua)undatione ad nostra usque tempora una cum iliorum descripti nibus. Detineata ac publicata, consensu Academiae, per GALLONUM.
Parisiis apud Gabr. Martis Io Rapti Gignata fit remi' polyt Lud Guerin aris, clarat. Alph. . Tabb. m. 6s. Tanta rerum pulcherrimariam notatuque dignarum, quae In
praeclaro hoc opere continentur est copia, ut de rimis singulis dicendum nobis huc usque singulatim fuerit. Eodem modo versabimur in reoensendis, quae lupersunt. Volaminitati progressuri jam ad innium huic sextum, eumque ultimum, diruri Mense proximo. In quinto igitur illas reperira Machiunas, quae inde ab A. IIII ad 273 usque approbatione Academiae ornatae fuerunt. Sunt autem quae sequuntur. Mensula, sive Instrumentum Trigonometricum. vices gerens Astrolabii. sive Instrumenti Goniometrici, de Quadrantis. quem appellant, re ductionis pro Topographiis conficiendis pyrobolis maioribus politae is altitudinibus altrorum capiendis, navium itinertihus absque calaulo resolvendis, idque eadem fere praecisione, ac vulgo fit per Logarissimorum Tabulas, autore uisaut Patre. Ualde compositam ex titulo Machinam suspicareris ouae tamen longe est simplicissima magnam quippe amnitatem habens eum notissimo proportionum Instrumento Est stitieet socior circuli, cujus diameter est at pollicum, intra cujus radios ingens circumferentiarum concentricarum numerus descriptus est super quibus notantur omnes tam sinuum quam numerorum naturauium ad a Ozo usque Logaritiavi. Et bae rub
245쪽
dem omnes in Mensula descriptae sunt, athidadae vero, sive r gulae mobiles pinnicidiis instrueta sorinam Infiminenti proportionum exacte reserunt is ope cochleae centro sectoris uxoMensula infiguntur. Iudicavit Academia, ingeniosum esse hoe Instrumentum quae vero sit ejus commoditas ct exactitudo. experientia cognoscendum erit a Clavicymbalum, invenis tum a raevenario, quod numero chordarum, qui est ordinarii dimidius, ct plectrorum constructione, a vulgaribus differt. a Jons super navibus confruehas, inventus a d Bois qui in duas partes separari potest ope duarum ergatarum, ita ut neque a torrente impetuosiore neque a frustis glacialibuti detrimentum patiatur Ingeniosa est tota construitio dess Iida, adeoque utilis, modo in ejus usu adhibeantur quaedam adhuc praecautiones. η , 3 Globus coelestis mobilis. cum suis additionibus x ulteriori perfectione, inventus ab in rhieris, Dicereseos Vesentiensis Presbytero Globus cupreus diametrum habet s pollicum. sustinetur ab axe mundi . t meridiano, ut sphaerae ordinariae. AEquator in 36 gradus, α ecliptica in signa sua divisa est, ut vulgariter sed praeterea in interiore Globi cavitate horologium pendulo instructuin colis locatur cujus ope horae. ct si velis, minuta, in circulo horaria qui est ut in Globis ordinariis, indicantur totusque Globus spatio a3 horarum, 36 minutorum. circum axem revolvitur Cir ea polum Eclipticae australem inveniuntur duo brachia, onam ei reulo vel rota aliqua eccentrica, quae moventur a tympanis re rotis, quarum numeriim x proportiones Inventorsbi reservavit. Unum ex brachiis vehit Solem, altern latiis tudines lunae efficit. ct rota eccentrica nodos lunares contraordinem gnorum in Zodiaco movet Globus eburnetis ex parte niger, ex parte albus, in extremitate brachii seeundi fixus est qui Lunam retiraesentat, ct hemisphaerium album i. e. ii Iuminatum Soli semper obvertit, qua ratione phases Lunae inrudicantur. Brachium, quod Solem vehit, ita artificiose movetum ut Sol per oesiduum intagnis elipticae borealibus plus couse moretur, quam in australibus ope itaque artifieisissimi huis jus Globi semper videre licet. ortum casum Solis, lalocum in ecliptica, anni mensem re diem, disserentiam tempo-
246쪽
ria medii ex veri declinationem altitudines meridianas &αayortum culminationem. occasum Lunae locum ejus in Zodiaeo conjunctiones oppositiones, Sc. Iatitudinem australem vel borealem, ct per consequens eclipses tam Solis quam Lunae, Se Iudicemus exinde de ingenio Inventoris. 7hHorologium arenarium, propositum a Comite Prospero quod tempori satis accurate dimetiendo inservire potes, nisi incommodum patiatur ab incommodi, talium Horologiorum eo m- aunibus, ab alterationibus ex aeris injuria vel climatum variatione oriundis, si mari adhiberetur, ut taceamus, illud non nisi ab hominibus expertis,in magna attentione tractari debere M Novum pro Telescopiis instrumentum, quod Cl. Editor appellat rici inventum a Cel mirano, cujus structuram hic exhibemus. Scilicet Λ est parallelepipedum, quod sustinent AB. IV tria fultanent B. C, D, juncta ope transversalium regularum Fig. 2.RAE; Darallelepipedum hocce in Adoramine quadrato peri sum est, per quod adscendit descenditque arbor prismatica quadrata TOX. ope funis HS qui in X duplicatur. ct postea per
annulosa, M. transit, tandemque cylindromo circumvolvitur,qni ope ansaeis convertibilis en hacque ratione arbor GK una cum Telescopio, quod in constitutum est attolli demi lique commodidissime poterit. Evidens est, frictionum resi- sentiam huic Machinae peropportunam esse, re hic eo magis utilem quo magis nociva est Machinis aliis. Cum vero
eontinua partium attritione frictiones Machinarum vehementet imminuantur, id quod nostrae valde incommodum accideret, cum ansam manu semper tenere deberet observator, huic malo ita medetur Cel. Inventor, ut alium adhuc funem
eylindro O applicet, cui appenditur pondus R, 4 vel clibrarum, quo cylindrum in directionem priori contrariam trahet. Ceterum funiculus 'inservit tubo versus astra eleuatiora commode dirigendo. Quanta sit Machinamenti hujus prae ordinariis commoditas, facile perspiciet', qui consideraverit virgas vel arbores qualis pie est XL ferreas aedentatas, adeoque, ut taceamus reliqua, nimis sumtuosas. quae quidem ommuniter adhibentur. 9 machina, cujus ope terram absque umentorum auxilio arare lidet, propo-
247쪽
sit a Dravaglia, quae magnam cum illa amnitatem habet. quae jam circa annum T 2 inveuti Iuliis Iehudio Helueto. Anni ira Inventa suerunt: Follis continuus, propositus a Teralio Constructio autem prorsus nova haud est, utpote in
aliis jam Machmis, quas recensuimuri a in adhibita, & deleripta Agricola in sua re metallica a Machina, cujus usus est in plumbo in laminas diducendo Academia exhibita a Fayollio. cujus structuram quoad singulas partes' integris Tabulisci Editor exhibet. In Historia Academiae ad h. a. harratur, eam non multum dister re ab illa, quae amburgi ad usus eosdeni
exstructa sit. Nota vero Cl. Editor, eam praecipue ex Anglia ortum suum traxisse. Cum autem explicatio structurae, utpote nimis longa. sc plurima requirens schemata hic exhiberi
nequeat, juvabit aliqua de effectibus hujus Machinae periitilibus annotasse. Refert igitur Cl. Editor Machinam hance conis structam tanta praecisione atque exaelitudine fuisse, ut Tabula plumbea ue vel ir pollices spissa in laminam adeo tenuem Ndigi queat, ut solio chartae haudquaquam sit spissior. Plum.
hum ne minimam quidem alterationem subit uti quidam contenderunt. Tabulae sunt planissimae, compactae,in malleo du-ictiles. Nulli tumores aut quae sunt alia hujusmodi repetitia plurimis tentaminibus in eo deprehendi potuerunt, x, ut paucis dicamus, frequens usus ejus praestantiam, adeoque χMachinae, satis jamjam comprobavit. Ceterum, qui exactam harum rerum notitiam sibi comparare voluerit, cum Cl. Editor ad Tractatum aliquem ablegat, qui inscribitur Memtar furis Laminage M PAmb. mi aubour par AD Remond, de
Societ de Arar, a Paris, Ut . . Notamus adhuc, Tabulas
xxxi exhiberem .ichinas quae inserviunt prismatis plumbeis fundendis, ct commode transserendis Modulus profundendis ex plumbo tubis, ab eodem Λutore propositus qui pluribus in locis jam in usu est, ct una cum priore ex Anglia translatus Machina, cujus ope ingentia onera elevari possunt proposita a Montunio. Constructio iisdem prorsus principiis innititur, quibus usus est saronstitis in vectibus suis.
x parum quoque differt a sucula Dalomaei, quae peculiari
248쪽
Sehesiasmate describitur in Commentariis Academia Selemi rem ad A. iri Scopus Autoris fuit, Machinam suani in eo navium lom collocare ubi vulgo sint ergatae quamvis a tem sine dispendio temporis agere possit, motus tamen Cl. Editoti videtur lentior quam ut iis casibus applicari queat. qui magnam omnino operae promtitudinem efflagitant prout fieri in navibus solet. Ἀ ijusdem Inserumentum pro altitudinibus mari capiendis cui additus fuit 6 modus ista commode suspendendi, quae ambo in praxi non inutilia sere. Readdinia judicavit et mova dispositio Horologii, horas repeintentis, quod vulgo appellant orige a reperirion, iuventum aDliano is Roγ. Partes quae Horologium hocce ingrediiuntur. eadem plane sunt, quae in ordinariis ut adeo toturn disciminen ad n tium dispo monem redeat. Scillae illae, quae r petitiori horarum inserviunt partes orpori Horologii haud includuntur sed extus conserunntur id quod talium rerum
curios non potest non esse perjucundum, cum ea rati ne integram partium combinationem, motum, it effectus, comtemplari libere liceat 'o taceamus aliud adhuc commodum. quod scilicet pro correetione repetitionis minime opus sit pendulum mere, alit plane auferre, utpote quod ab ipsa prorsus separatum est Tale Horologium ab Inventore affabre eonfectum, ct in ipso Regis cubiculo eollocatum fuit M. 9 α io Pendulum, quod teinpiis apparens monstrat inventum a Petro te Rον Cum plurimi iam praestantissimique Artisiecti eonstratendis ejusmodi Horologiis desudarint, ct certatim quasi sese exercuerint Academia hanc de nostro sententiam tulit quod eum perstetissimis, quae huc usque eonstructa suis. de palma certare possit. Praecipuum est, quod Λutor curvam sequationis, de qua taphra iam diximus, quaeque ina cum mi annua revolvitur, juxta annum solarem exactissime diviserit,
ha, ut spatio 36 dierum s hor. 8 cir praeeis revolvatur. Quomodo vero anni bussextiles ostendi possint,id ingeniosa prorsus ratione excogitavis Autor, ut niilla omnino correctiones
usit quae alias in anni bissextilibus omnibus horologiis tali us adlaberi debet, o tempua Mani solaria cuia tempore am
249쪽
ni civilis in justa seinper relatione maneat. Essecit quoque
Artifex, ut tempus verum ipso campanulae sono indicetur, modo, qui omnibus horologiis applicari potest, si nempo sint ei c-culo aequationis instructa. Imo, quod plus est, omnes illae partes, cx quibus motus annuus cum aequatione temporis dependet, ab dis rotis moventur, quae sonum horarum eisciunt, id quod non nisi percommodum est, cum non magis oneretur
pendulum, ac in Horologiis ordinariis, ct quae sint alia hujusmodi, magno ingenii acumine excogitata, seliciter ad praxinperducta. xModus efficiendi, ut tempus verum indicetur ab
Horologio horas repetente. Inventoris nomen non additur.
ia in i 3 Horologii repetentis constructio proposita a GLIterio. Motus penduli eadem prorsus ratione, ac in horolo. giis vulgaribus, essicitur. Omnis itaque disserentia ad illas paristes redit, quae horas repetunt ab Autore magis persectas. Scilicet Horologium hocce in eo aliis praestat, quod non quadrantes modo, sed demiquadrantes horarum repetat malleolosque simplici admodum d ingeniosa ratione impell. l. Praeterin ea quoque nova illius partis constructio traditur, quam Galli appellanti oti oti Men. Quid hoc rei est y Collista nimirum, Horologium repetens ope funiculi alicujus vel alia adhuc ratione, veluti trudendo, ut in portatilibus fieri vulgo solet, sollicitari debere; at vero, cum sollicitatur justo debilius falsam onmino horam repetet in ab ea, quam scire cuperes, disserentem; opus itaque est Machina, quae impediat. quo minus cuilibet sollicitationi Horologium respondere possit, nec prius horam quaesitam repetat, quam sat sortiter traxeris, vel truseris; ut adeo hora exacte. aut nihil omnino repetatur. Ex hoc igitur ossicio id nominis huic parti inditum est, quam nova ratione construere docet Autor, quae non solum ficilioris est executionis sed iis etiam erroribus quibus vulgares laborant, haud obnoxia. 4
Horologium, duplici pendulo instructum, cujus praecipue usus
mari esse debet, inventum re propositum a Du Tertrio. Vis deamus, quomodo duplex pendulum oscillationes peragat suas. est rota dentibus uncisormibus praedita. δε Clint aliae duae, suis semet invicem dentibus in partes contrarias sollici-
250쪽
antes instructaeque pinnis E, F, quae dentes rotae A impellunt. Pendula LMm ex filo non suspenduntur sed axibus rotarum B ct infirmiter affixa sunt. Quamcunque igitur corpus Horciis logii inclinationem in navi subeat, oscillationes penduli duplicis L M, exinde non mutabuntur. Supponamus e g. Hor Iogium a sinistra dextram versus inclinari. pendulum L ea. de misi versus descendere conabitur.' ita alierum M versi L adstendere; sicque duae vires aequales,4 sibi mutuo oppositae. semet invicem elident. Cetera mechanismus hujus Horologii. quod veluti pyxis nautica in navi suspendendum est a vulgaribus parum differt. En Anni Ira inventa : Machina misseruiens superseiebus quibuslibet regularibus vel irregulariis bus, opere tornatorio producendis, inventa ct integro scripto proposita, a d Dinondaminι. Regia Scientiarum Λeademiae Mernbro Notum est principalem torni partem esse machinulam, quae ob figuram, qua saepius gaudet rosula rostra
appellatur. utpote cujus auxilio Oinnis operum tornatorum diis versitas obtinetur di sine quo nil nisi rotunda efficere liceres. Novitas igitur Machinae praesentis in applicatione variaqua hujus rotui. actione consistit. Hiacit enii Cl. Inventor ut
ope unius ejusdemque rosulae quae fere quadrata est Dinfinitas figura designari possint sola stili apta collocatione qui deinceps ab ipsa Machina dirigitur id quod omnibus hue usque tornatoribus factu impossibile fuit utpote qui pro qualibet figura opus habent rosula singulari, parum differente a figura. quae designari debet. Resertur in Historia Academia ath. a. Λutorem in seripto suo exhibuisse examen earum curvarum, quae ope hujus torni in plano describi possint se ut haec materia prorsus sere nova is quammaxime foecunda evaserit in qua se Mechanicumis Geometram praeniterit a ijusdem Machina, inserviens rosulis omnium formaruin ex orichale facile conficiendis quae non potest non esse perutilis eum id diffieillimum si methodis vulgo usitatis D ornus, inserviens chleis omnium generum absque arboris auxilio recte sul- eandis inventus a Graindyan, Λcademiae Regia Scientiarum Nembro Machinae hujus ope distantia helleum cochleae vel aeutiales vel inaequales fieri possunt prout desideraveris. 4