장음표시 사용
51쪽
tia in inquit dissimilium inter se vocum in unum redacti concordia. Sunt qui putent Seuerinum illic Platoni, hic uero Nicomacho assensu Plato enim apud eundem hoc modo fieri in aure consonantiam diciti Neacesse est, inquit, uelociorem quidem esseacutiorem sonum, hic igitur cum grauem praecesserit, in aurem celer ingreditur, &iam lassorsa s, quasi pulsus,iterato motu reuertitur grauior,& proinde cum graui mixtus, simia iis occurrit, unam. consonantiam miscet. Sed id Nicomachus non arbiatratur dieitam ueraciter. Ne p enim similium esse consenantias sed dissimilium potius in unum,eandem. concordiam uenientium, grauem uero si graui misceatur, nullam facere consonantiam: Quoniam hanc Phthongorum concordiam similitudo non efficit sed dissimilitudo. A sic ipse insonantiarum naturam inuestigat. Si nan duo nerui dissimiles pulsantur. ni illi sibi obuiam fiunt: quod si commensurabiles fuerint, haec ipsa coamcnsuratio sibimet miscetur anam vocum consonantiam ficit: Duueam incommensurabiles, & simul pulsis sibi quis irecupit, tunc dissonanatiam fieri necesse est. Hinc & Dilla nantiam definit Seuianus. Ditananalia, inquit, est duorum sonorum sibimet permixtorum ad aurem ueniens aspera alm iniucunda percusso: Nam dum sibimet misceri nolunt,&quodammodo in teter uter nititur: cun palteri alter ossicisi ad sensum uter
insuauiter trant mittitur. Mirum uero quam non conuenit artati nostici , cum antiqua traditione de consonantiarum numero, uix enim ultra sex nominatas apud probatissia
mos quosq; authores ueteres reperias. Seuerinus ipse li.a. cap. I 6.& sequeatibus duobus cap. ubi de consenanuarum ordine disputat, quin dunt xat numerat. De quarum ratione paucula subiungere placuit,ut & iuueristus aliquid de his gustet. Pythagorici ita p D son omnium consonantiarum primam dicebant ac in dupla ratione esse, uelatia ad 6:uela adiae Diapete uero cu diapasen in tripla,ut i 8 ad 6: uel ad 8: Disdiapason in ratione quadrupla ut a* ad 6. Post has Diapente in sesquipla, ut 'ad 6:ia ad 8. Vel 18 ad ia. a*ad i6.8c diatessaron in inquitertia, ut 8 ad K. Ia. ad 9.
Veligad ia:a adi 8. Hae sunt quin Adequibus Seuerinus disserit, consonantis. His ad aestur nus, non ob id tamen consenantia,ut idem ait lib. I.cap. 16.Qui est in ratione se octava, ut 9 ad 8.&i8 ad 36. Ut hoc exmio patet omnia, numeris rationu ac literis clauiu ex Guidonis scala adiectis.
52쪽
tur,nisi in Syncopis,ut uinant nam id nouae res nouum est nomen ubi in men non auditur, ut in hoc ricentu intratenoris ante penultima notiis dimidium,cum penultima Tenoris consisti t. Contratenor Tenor Diatessimn enaura reiicitur, nisi subtentam habeat, ues diapente,ud diatonum semiditonumve.Cuius ex Franchino hoc sitexemplum. 'Cantus Tenor Contratenor
53쪽
Contrarenor Tenor Basis Consenantiarum autem ordinem ita diuidunt Neoterici ut aliae sint perseche, aliae impersei consonatiae:Reliquae intercapedines omnes dissonantiae potius appcllandati Perseis sunt quin*: Uni sonus diapenate diapason, diapente cudiapason, ac disdiapason, vel, ut nunc loquimur, Vnisonus,quinta, oetam, duodecima, ac decimaquinta. Quae in mens rabili cantu binae eiusdem speciei nun*sese sequuntur, caeterum cantum, tan* uocibus labore sessis, ac in pacatum tranquillum receptis, ptarunaque claudunt. Imperseelae sunt quatuor, tertia, sexta, decima,ac decimatertia, quas nescio an apud ueteres uspiam reperias. Simi autem adfiigam iri uocibus duabus simul colludentibus aptissimae,multum p habent gratiae, si in perseetis tandem finiant consonantias ac uelut auiae relabantur. Pro terra inuentae sunt, postquam uoces quaternae simul institutae, ut certetaeo dium ex iteratione perseditarum consisnantiarum natum,leuarenti Plura de his dici poterant, sed alterius ii iij hoc est. Di Gnatiae, quae auditum
uehementer turbant ossendunt runt se Secunda,quarta, septima, nona, undecima, ac decimaquarta. Loquimur autem de interuallis quae intra disdiapason limites continentur. Nam quae ultra eueniunt intercapedine' ueram Phthongorum crasin ac commixtionem non habent, etiamsi alia quae consonent,ut decimaseptima, decimanona, ac uicesima, quarum mamedia inter persectas numerant consonantias,extremas interim perseetis: Et decimamseptimam nostra aetate doetissimi Symphonetaeispius usura pant, rarius autem decimamnonam ac uicesimam, imo, quantum ego tua
dico,magis hac de causa aliquando adsciscui, ut in sublimi cessissimae uelut
colludent uoces,quam ut constet concentus rati atque sonorum uera coamixtio, d omnium harum sit haec descriptio.
Quinq: άsonantiae psectae.Quatuor implicta Sex dissonantiae.
54쪽
e toni parcitione eiusque parti
QV ndo autem o riuo capite comaus, in superioribus etiam saepe
hemitoniorum mentioncsecimus,opera pretium est uinuc ha quemadmodum antea pmmisimus, clarius explicemus. Toni
leturparticonem,ut est apud Diuum Seuerinum, breuibus uerbis, nudis descriptionibus ponamus. Demonstratum sane est ceratis rationibus apud musicos, tonum in duo aequa diuidi non pota proapterea qudi nulla superparticularis ratio,in quo & tonus est,in duo aequa diuidi possi' ut luculenter idem ostendit libro tertio ab initio. Tonus linaque in sesquio flava rationeconstitutus, in maius minus scinitonium diauiditur.Grari maius scinitonium Apotomen uocant,minus uero Ditiansiue Lemma. Diuiditur autem minus semitonium in duo disichismata. Excessus uero, quo maius scinitonium uincit minus, uocatur comma, quod & ipsum in duas pineis diuidunt,quae schismata uocat Philolaus aapud Boethium. Idem Philolaus apud eundem,harum partium omnium definitiones ponit. Dissis inquit est spatium quo maior est sesqui tertia proportio duobus tonis. Comma uero est spatium quo maior est sesquia oetiua proportio duabus diesibus, id est, duobus scinitoniis minoribus. Schisma est dimidium comatis.Diaschisma uero dimidium ditaeos id est. semiton a minoris. Haec ille, ex quibus definitionibus, ac item ex Typo soquenti, facileest colligerein quot diaschismata, reliqua, minutiora spatia et onus diuidanici Nam muIus id modis fieri posseidem Boethius ostenis dithb.3.cap. 8.undenos haec descripsimus. Nostri instituti no est extrema quaecphuius artis persequi,sed ea duntaxat,qus magis uisa sunt necessaria. Ita ea oculis subiicimus demonstrantes quia ita seliabent, propterquid uero ita habeant,altioris estn iij. Hoc tamen hic considerandum Disse os appestationem hoc loco propriam esse, cum uero pro dia chismate usurpatur,utin Enharmonico ueteres nominarunt,impropriam.
55쪽
st aettonus.bd,uella semitonium minus, siue ut Graeci uocant, audi re Botatio libro Z.cap.27. missiue Ais e. hs da semitonium m
ius,quod graece dicitur. dc &c d: item sp&ga,d schismata, parares Dies s. d fComma,cuius paries duo schismata de& ef Sed haxad
usum nostium ostendenda sunt. Sita Με si alamire. suem πί- σι se in b sabmi.bsit uel mi in b se lami. Voxigitur re in a P lamire distata se ins si mi hemitonio minore, a mi autem in eadem claauetono.Sequitur ergo ut duaeuoces in b L h mi, quaeriusdem uidenturvi ut plus inter se distent quam ab extremis hoc est, superiae inseme. a uicianis classibus,uidelicet mi ac solia ut etsi ab ala mire.lpssenim inter se semitonio maiore separantur, ab externis autem umia minoreduntaxat senitonio, quapropter haud quaquam aspernanda est huiusmodi Theoria. Caeterum id haud silentio transmittendum quod idem Seuerinus libro 3. rapite i R IJ. docet. Semitonium minus non prorsus . habest cor mala, sed tria superare. Ita senitonium maius non prorsus lia ubereJ.commata, superare . Ind factum,ut tonus superet octo commata, nonum no impleat.
56쪽
aetatis prax uo, Cap. XI. Ix aliam Musices ullam partem aequar dignam relatu, aeque neces
sariam denim aeque iucundam existimamus, alvea est, qua nunc dicturi sumus, de dis musicis tractivio. Quippequae naturae humanae adeo conuenit, ut haud abs re multis hominibus inna inuideatur,nec modo ad omnem cantum diiudicandum utilissima, sed etiam ad Poetarum carmina modulanda, multos in eximηs authoribus intelligedos locos aptissima. Ideo omneis studiosos plurimum hortamur, ut hic acriter animum intedant, percepturi seu stum, cuius proscistonuna
quam poeniteat, postquam haec penitus perspecta habuerin Sed nuc insuιutum ipsum aggrediamur. Modi musici nihil aliud sunt quam ipsius Diapason consonantiae speecies, quae Scipisex variis diapente ac diatessaron speciebus conflantuKut supra deinteruallis diximus.Quare si quis ea,quae ibi tradidimus,bene per
speeta habuerit,nullo negocio modorum naturam pernosceti Quanquam nos alias quoque agnitiones postea docebimus. Sed nunc more nosti oprimum,quae nostra artate musici docent, exequemur: Deinde priscorum traditionem altero uolumine subnectemus, ut quamlim nostra ad illam Deterum congruat, quiuis facile uiderequeat. Interquatuordecim igitur modos,qui ex septem diapason speciebus nascuntur,nostra aetas octo duntaxat nouit,etiamsi tredecim,alus perpetuo,aliis rarius utatur,utpostea de clarabimus. Nec illos octo tamen uera ratione discriminat, neccertis legia hus,sed regulis quibusdam risAκαθολικῶ .ο- σαμρ circumscribitiTonos item nominat, tam constanti pertinaci appellatione, ut, nisi etiam nos ita loquamur, uideamurquibusdam musices ignorareprincipia. Atradere cum nemine certauero, mihi sane placet, ulmodos uocemus, quemadmo dum ucieres omnes appellarunt. Videri tamen potest tonorum appellatio
Boethii temporenata. Ipsemim libro quarto capite decimo quarto ita inaquit: Ex diapasbii igiturconsonantiae speciebus existunt qui appellantur
modi,quos eosdem Tropos uel Tonos nominant. quibus uerbis non ad modum probare uidetur hanc innovationem. Deocto autem modis nostri praeceptiones ita ordiuntur. Modorum alit,inquiunt, sunt denumero impari,ut Primus, tertius quintus,&septimus. Ali j denumero pari, ut seacundus,quartus,sextus,& octauus: Illos authentas, hos uero placalcis uel subiugaleis uocat,Gricci plagios, quod nos sequemur, appellant. Omnes
autem diapason specie consistunt: sed hoc discrimine, quod qui de impinnumero sunt,tota diapason supra chorda finalem habent, qui uero de pari
57쪽
numero diapente quidem supra finalem clauem, dialesyron autem inserandem constituunt. Pro cuius res memoria Versiculu huncsubnectuta Vult descendere rised scadereuultmodus impar. Ita καρλικῶe uerum est quod a musicis omnibus praecipi solet, omnium modoru finem in inafima diapente chorda statui.Sunt autem lis claues siuechordae finales D. E. RG. di BGqd in his omnis cantus non anomalus,nec uaspositias,suu
sortitur finem.Si is autem his chordis bini accomodandi sunt modi, Nphims quidem D, primus ac secudus: E, tertius&quartus:F, quintus 3c sextus:G emimus & oetauus. Primus ita modus est ex D magno ad d paruum.Tertius ex E magno ad eparuum.Quintus ex F magno ad spinium, Postremo septimus ex G magno ad g paritum. Cum his auteptacales communes habent diapente, supra finalem clauem at diatefiat Usub eadem. Sic secundus modus est ex A magno ad a pariaum: Quaratus exomagno ad b paritum: Sextus, ex C magno ad cparuv. Ocitauus deni ex D magno ad d paruum,ut primus, a quo natura systematis nodisse sed illud inuertit, diapente supra diatessaron collocans. Estauum horitin haec descriptio.
Quidam etiam quartas quintas omnium modoru per uoces distria minant, non inutili meherculead memoriam inuento, caeterum superne appellatione coepi in imparibus diatessaron prius nominant, posterius uero diapente. Contra in paribus prius diapente, posterius diatessaron. ad hac formam. Primum modum,sol re,la re: cundum,la re, ire:Teratium,lami,mimi: Quare mi mi,ta mi: Quintum,sa ui,sol ut:
Sextum, sol ut, si uia Septimum, seire, solui: Octauum, solui, seire.
58쪽
Caput XII. DE sine autem cantilenarum in omnibus modis, iidem ita praeci.
piunt: Omnis cantus desinit aut in re aut in mi, aut in ut,&in ut quidem ues connexo,uel disiuneto. Connexum appellant,quod L habet inbia fami, Disiunctum quod mi. In re finiuntur canatus primi atque secundi modorum: inini, terit jacquam: in ut connexo, quinti &sexti, ut nunc ututur: Disiueta, septimi & oetaui. Quisquis id turdiapason species probe pernoscet, facile cuiusuis modicantum d iudicabiti duod ideo libenter toties inculcamus,quonia cantus positionibus uariantur. Quamuis enim primi ac secundi modorum sedes sit Distre, tamen saepius etiam G sol re ut, prasertim inquatuor vocum cantilenis, non tamen absep sa in b claue. Quod fit ut ima uox, quae cum media odisuam senat,intra Guidoliis scalam permaneat. Et quan*id necessivium non est, tamen quorsum attinet extra uagari uoces, cum in scala commo. de locari possint: Aliquando etiam alamire, sed diIntaxat in catibus quae diapente non pediuntur, alioqui ne primus modus superae, ne pseacundus insemel uam diatessaron seruarint,deni pia mi,pro sol reeueniet, contra horum modorum natura. Ecclesiastici sane in transponendis cantilenis immodica utuntur licentia, qua uti. carere poterant. Quid enim necesse est propter unam, alteramue fiet im uoculam totum trasponitanatum praesertim cum hae consuetudine magis quam ratione introducan tur. Item tertius&quartus in E fines suorum cantuum habent, poterunt tamena etiam in alamire, si Lin b si h mi cecinerimus: At in b claui non poterunt,ut maneat systematis natura,quan*hoc quida scripserunt: inatus & sextus quibus nunc utimur in utro Cc, ubi olim sedes propria iulorum fuit, nucuero rei uti Septimus Scomuus nus* modius quam in G sol reui, quana etiam in e paruo,sed cum se in b claue. Vnde quidam καθολικωρ canonem prodidemnet, Omnem modum posse in quinta supra finalem clauem,aliam habere finalem,qua finalem appellant. Verum itilud prorsus in nullo modo uerum est, ubi* enim diatessaron repugnat. Atqui hic erat uerus canon, ac magis ponendus. In quarta quaqueesaue
per diatest usi cuiusuis modicantum supra finalem finiri posse, siquidemia in b claue suerit, & deprimis quidem duobus iam ostendimus. Deteratio uero ac quarto ex typo praecedente satis constat. Manebit enim ex milia E magno ad la in talia ire idem duoru systema, quod est ex mi in i ma no adlaune paruo. Quintus& mas etiamnum spositi per diates. ωonuulo habentur. Vera alioqui ipsorum sedes erat Cut diximus
59쪽
Desintimo &oetiuo idem dico qd de tertio ac quarto. EtIodocus a Pra m in Missa de nostra domina Dei genitrice cantionem: Sanctus,qus esto elata modi,haudobscure in e paruum emouit, non abs p Lin b claui.
Oterunt&cantus notitia quadam a posteriore, ut Philosophilo, Pquuntur, pernosci, regulis quibusdam leuioribus, ac omnino uuugatis, quae tamen, quod iuuant memoriam, atquea non indoctis huius artis praeceptoribus tradi sunt, non omittendae uidentur. Sunt autem huiusmodi: Cantilenae primi modi semum terrere in lasalia uni. Exempla sunt:Gaudeamus omnes. Saluei na. Auemaris stella.Seacundi ex reinia. Exempla: Salve sanetii parens.Tembilis est. Emendemus
in melius.Tertri ex mi in se.quod ab eo distat sexta ut in Pange lingua. Discubuit Iesus. Omnia qua secisti nobis domine. Quarti ex mi inta. Exaempla: in pulchraes. Resurrexi.Spiritus ubi uult spirat. Quinti ex milia sol. Exempla: Osacrum. Regnum mundi. IlluminareHierusalem. Sexti ex uinta.Exempla: O quam admirabile. Homo quidam secit. Septimi ex ut in L Exempla: Puer natus est nobis.Uiri Galilares. Summae Trini talis. Octaui exutinis. Exempla: Veni sancte Spiritus. Spiritus domini. Vespere autem sabbati. Pro memoria etiam ad iciunt haec incondita Malut carmin neutiquam reiicienda. P Arela.Sere taTecmili.Quare quo mi la. uintimi BLiala Sext. Septiui sol Oatenet ut L.
Ut autem haec luce clarius appareant, adiiciendaestini formulaeomniumodorum ex Franchino Laudensi haud unquam mihi absquehonoris praelauone nominando, qui proxime Ambrosianam modestiam perhoasce modos accessisse uidetur.Suntautem huiusmodi sermula quae&principium,&medium,& finem luculenter ostendunt, & ad cantilenarum tuadicium plurimum conserunt. Almepater
60쪽
Alme pater brosi nostras pces audi, CHRISTE exaudi nos. In honore apostolorum Gricauit Bassianus Domino teptu nouin M. Baptizat Augusti. sacerd. Ambrosinstau abo modulaεTe Deu laudams. Marcellin, sacerdos,Petrus exorcimi martires Christi itercedato nobis.
Precib,et meritis beatiBlasi, martyris desede nos de,ab omi malo gutturis. Sancte Erasme ma rinclytefiindepces ad Diam nostra prosilute. Proihasiu et Geruasu eade fides et passo uere fecit esse Germanos. -- Ouirgo uirginum MARIA,stella maris, succurre nobis misciis. De modoru