장음표시 사용
82쪽
Citharae neruos, Caput XX. SEddebae Theoria alium modum lectori non minus emum utialem. , imo multo etiam faciliorem usu ostendamus. Nempe quo pacto omneis citharae neruos secundum scalae musices formulam constituere uere queat, etiam ordine quem iam pronissa monochordi descriptione indicauimus, nempe ut ab Vt, incipiat primus ordo, sed per synem mena procedens, hoc est, ut in B claui ubique sit is, non mi, perindeat pa tertia diapason specie C incipiat, nam ita hodie plastrunque citharae chordas instituunt. Quo loco hoc mihi praefari necesse habui. Quemadmodum ali js in rebus euenire videmus,ut lo*oula,multiplici. exercitio quaedam aposteris felicius inueniantur, at p a priscis tradita suerint quarum rerum exempla cum facilima cui inuetu sint, non existimauimus inculcanda ita in musicis multa hodie felicissime inuenta conspiscimus,qus ueteres latuere,multa item longe facilius docentur, quam ob in prisci potuere. Nam ut obiter de clauium siue neruorum appellation diacam,quorsum attinet unicam chordam sesquipedali imb bipedaliau ma
uis tripedali uerbo nominares' mrλαμ νοιο est. Παρα-- quam
portentosa u abula pro A re, & dia ire,ac de reliquis chordis ad idem. Quam facile hodie semitonia minora inueniuntur in Cilhars neruis, qus olim tam lonP ac operosa demorisbatione inquirebantur, ut uidere est apud Boethiu libro tertio capite decimo. Habita enim odiaua, ac ea apte in quintas quartas. diuisa,d inde rite tonis per quintas duas, ut iam do. ecbimus elicitis,non possunt non necessario sequi & s initonia toto chordarum ordine. Sed antequ1 rem ipsam ordiamur, Musicorum exemplo&praxipue diui Seuerini, Hypotheses quasdam ponemus. Primam: Disapason proprie diuidi per diapente ac diatessaron, id. biseriam, uelut suo perior sit diapente, in ordiatessaron uel contra, ut superior sit diatcssaaron,inferior diapente.&cuda,ablata b diapason diapete relinqui diatessaron,&contra ablata I diapasen diatessaron, relinqui diapente. Tertiam, Duas diapente superare uno tono diapason. Quartam. Nullas consonantias aure melius iudicari posscat diapason ac diapente. His ita praemisosis sic Pgrediamur. Sint in Cithara chordae aut uiginti,aut plures, nam uiginti quatuor sere simplices habent citharae. Prima ac infima chorda a is malico incipiat. Deindereliquae ordine persa in Blitera ad formam praecedente capite descriptam procedant Γ ABCDEFG abed e f g Aa Bb in Dd Ee H Gg &caetera. Nam ulteriores per
accentum grauem, sic ue notam discriminare possumus. Sed nunc ut etiam
83쪽
etiam eaes naum diapa n sysicinataordinesonmt,hoe demum ita inaueniendum.Sisteinfima chorda, qua Ffunditatealtitrudineue, Sc ipsam, & sequentetschordas durareposteputabis: qua tenta, eius odi tuam inde chordam F magnum tende in superiorasa utique auditu iudicatur, ut nulla alia melius. Rursus ab ima tende C quintam nam &eam non misnus dareiudicantaures, a qua rursus quintam G magnum. Bilis austem diapente petantiono diapason. Ergo a G magno tende in inseri ra rursus uam,nempe T Graecum,&emergettonus intern solicum et P graecum. Porro argroxotendein superiora quintam D magnum a quo rursus quintam in a parvum,a quo in inferiora tende A magnum,&C D E RQuid restat porro quam omneis drinceps octauas ad finem usa quere inserioribus das:Utenim exisad Festoruua, ita ex Fmagno ad sparuum, & in uniuersem delitera ad proximam eiusdem species lite, tam,quemadmodum initio huius libri diximus. Emendatur autem Guaere quiniis contrarii si quando fortassis auditum seselle. L Inseriorem enim ipsius diapason chordam inso
rior edabitquinta, superiorem uero saperior, ut experietia id facile percipitur. Huius res hic quens sit typus. Citharae
84쪽
ma chordis, quae in diatono adeu moduordine succeadui, quo uia demus uniacam in m nochordo identide adsectionu raationem misnorem fieri chordam.
85쪽
Qua in re Lector frustia reptistabit qua uidit praecedente rapite in unius chordae diuisione, spaciorum ration . Causa est, quod hic mulis sunt chordae,nec crassitudinis, nec longitudinis unius. Proinde hoc con*de. ret, quatum illi rationi sorie defuerit, id ficile suepletum iri per hoc , quod chordae omnes intendi remitti. possunt. Porro ad ueram Musicen perdi' scendam uix aliud iniuramentum aeque iuuat, at ipsaCithara, quod 3cui sum Diuo Seuerino, qui de eius chordis in uetoribus in accurates apserit.Quod autem in tam raro usu ea hodie est,cum dimittatem esus arabitror in causa esse, tum quod uulgus magis amat clamosa, minus.artis habenua. Atqui doetiam homine, qui populi plausiim non curat, sed doaetarum hominum de se iudicium expediat, potissmum uero huius artis professore decere in primis existimo, ut pria uera ac perpetua laude acquis renda,addat&laborem.Sed de Cidiarasius.
Parasceve ad sequent 1s libri com
iam hunc librum extrema adicisti manu ad umbilicum uni
deduxissem,quod antea me fumirum citius promiseram, ecte inasperato,quod multis quide annis de*derauimus, nec tamen unuas equi potuimus, opera ac industria D. Bartolemaei Libys amiari nostri semmi, uenit in manus nostias Franchini illud de Harmonia instrumentorum musicorum opus ita enim inscripsit nun*in his retrionibus mihi, quod equidem sciam uis .Quod extius quidem inrituma brationibus ultim uexistimo. Anno enim a Christinatali M. D. XVIII.
Ioanni Grolictio Lugdunensi, qui Francisci Francorum Ros psi
rem tum Mediolani agebat,eos labores dedicauit, cum actius Musices os pus annis plus uiginti antea in lucem dedisset, gauisus eram hercules nisa j s quam dicere uel ausim uel queam, speraram enim authorum aliquot, Praecipue Graecorum locos, qui animum meum multis annis sollicinim , inuerant, ato ada mire torserat, erutos ab eo a t discutas. maxime uero id sperasam,cum primum caput legerem, ubi ipsius opera ait Brymnium,Baechmin, Aristidem,Quintili anum,ac Ptolemaeum ἐGrrco in Latinum conuersos Pisonem. Coepi reuoluere studiosius uideo selitam in eo uiro diligentiam, maxime in is quae Boethius mustat in tribus maduladi generibus per F. tretrachorda. Item de proportionibus ac proporationalitatibus ita enim nunc omnes appellant tandori ultimori opearis libro de dis musicis operosam illam multitione aggreditur. Tum uero cupidus sperabam me Franchinum sibi similem inueturum,quippe
86쪽
qui aliquid pis er Boethiu ex tot claris authoribus lectu ac scitu dignum prodi Tet,atqui uoti mri nequaquam compos Lehus sum. Et ligit ille quae apud Apuleium . Floridoru de Antigenida sunt uerba, item quae apud Mutianum Capellam. Platonem, Lucianum,Athenariam,& Porphyrionem,quantum coniicio legisseno uidetur, ne enim eos locos quos librosequeterea stabimus usi citat, quod equidem ammiratus sum uehemerister. Platone quidem aliquoties citat,at non us locis, quibus lector torqueatur, quemadnavidum is est libro 3,de Rep. de sex Modorum principibus. quem in Lydio postea referemus. Proseisio quae in eo Frachini libro sunt tra Boethium dicam absque s le&inuidia, nam uiro summe svico Verba sunt exuams commentarias taulaleelione coaceruata,sed rem nia hil adiuuantia. Quemadmodu cdparatio illa quatuorModoru ad 4- aplexiones colores & pedes poeticos, tribus at as Modis exulantibus praeater meritum. Quἁm mallem illum ingenue salsum uel horum Modorum discrimina sensi nosse, uel Aristoxenia esse paradoxa,cuius aut horis opianiones 8c Boethium & Ptolemaeum, huius disciplinae proceres, irrisis In abiecisse explosisse. Ipse Hercules Frachinus de octo uibratis Modis nominusquam uulgus dubitauit. In hoc enim libro, laborum suorum ultiomo Hypomixolydium non est ausus nominare, quem libro I. Praelias cap. 8.&I uti nominauit, sed alioru inquit,imitatione.Verus non licet repetere diapasen species, id enim impedimenti ipse hoc ultimo opea readferre uisus est,ne hypermixolydius quide erat Moadus cum eius diapa n lit prorsus Hypodom ut sciauenti libro os dramus. At in hoc opere Franchinus omisso Hypom,olydi qui eum Dorio eandem habetoeuuam,&noster inflauus est, Hypermixolydium cois
memorat scilicet, ut cum uulgata omnium opinione instonarium modo. rum numeru colligat authoritate sua firmet. Cum reuera, his reduno
taxat sunt diapason species, ita septemtatum ad eam so am sunt Modi. quos adhuc seruat Ecclesia,eum inflauo qui primi Modi habet in uersum systema, quemadmodum libro sequente dicturi sumus. Septem iram Boethii Modis Hypodorio, Hypophrygio, Hypolydio, Dorio, Phrygio.
Lydio ac Mixolydio,&uni Ptolemaei Hypermixolydio, Aristoxenum ait Franchinus,quin hos adiecisse modos: Hymias tu, Hypoaeolium. Iastium i lium ac Hyperiamum, atque ita triaecim effectas, sed . his quin .authoritate Bryennii, mediis, cum Hypomixolydii nomen non inuenire ignoranseundem esse eum Aristoxeni Hyperiam inconpit ad Ptolemaei Hypermixolydiu, ut sic saltem pulchellus illeo narius Moadorum numerus non perireti Uerum de his Ledior nostru iudicium suo audiet loco. Nunc Franchini ex eodem quem diximus, libro, uerba subiiciamus, laeti ripse dispiciathuius uiri de Modis iudicium, postilenim de ses
87쪽
cis rem Boediri ae octauo Ptolemaei Modis diapasin spectes num .
se contins o haec subndissit. Hos tantum odio Modos posteritas nosciture lebrasse, quoniam in pyrum ducti immutabilis &perseeti quindecim chordarum se dimatis inremm diatonice copraehendunt extension , quo filut reliquos quin*Modos, quos Aristoxenus commemorat, Hyamiamum,Hypo lium, Iam um, Aeolium & Hyperiamum, ad sensibialem pleniet intini systematis harmonia inutiless ut Bh nem uethis utar S , - 1'tianam solum Hamoniae demonstratione a mira existimauerint. Sed hosquidem Modos Martianus quindecim numerat, quos scirundo Institutionum diuinarum & humanarum rerum Cassiodorus ita disposuit ut sin 'lorum constitutiones a se inuicem sola semitonii intensione remissi, oneue perentur. Alcum unaqua constitutio diapason aequisonantia duodecim tantioni js sisundum Aristoxenu perficiat, duo ipsi acutiores Modi Hypervilius& hypolydius 8c diminuti sunt,quippe qui in pleno quindecim chordarum syllemalediapasen non uidetur implere,&superas uicomperiuntur. Nam duobus tantion is ipsum disdiapasen systinui supervadunt. Verum cum haecauditui perceptu dissicilia uia deantur,ut pN oculis discentibus appareant,diagram maiis dimesionem hoc ordine subiicimus. Haec ille.
88쪽
c, Dodecachordi Typus XV Modoru Mar.Capellae
secundum Frisinini opinistram.
89쪽
HRc Franchinus.Qua in tra flatione planeos diise nihil creti adserre potuisse,utlectori dissicultatem hancluculeusaperiret rationibus, quonia nomina itacdfundit,ut altera pro alteris usurpet, nuc Bryennii auctoritate quin Aristoxeni Modos inutiles uocas,nuc Martiani Ca is duos&superfluos 5c diminutos taxas. Cu enim Aristoxeni tresdecim
enumerasset Modos,h est odio,quos ipserit omne antiquitate celebrause,Hypodorium,Hypophrygium, Hypolydium,Dorium,Phrygiu Lydium,Mixolydium,ac Hypermixolydium,et quin'quos ipsum Aristoxenum adiecissedicit, Hypolamum,Hypoeteolium,Iamum,mitu,&Hrperiamum deni duos a posteris adiectos,Hypersolium & Hyperlydiu Hyperlydium omnes lepusinos hyperphrygium,sed id postea explicabitur quos & diminutos me,& supernuosprobat. Mox in typo, qu hic adposuimus, non hos Aristoxeni XIII odos & duos superductos sed Capellae X Venumerat,etiamsi titulum de Aristoxeni & duobus adicistis Modis prasseripserit deduetionem. Quod Lectorinde ille Olmi, quoniam apud Capellam princeps Misolydius non est, ne* Pi solemati
Hypermixolydius, sed ne. noster hypomixolydius. Apud Aristoxenuuero quin de Martiani numero desunt di,nempe omnes cum a compositi,excepto uno Hyperiastio, qui est noster octauus Hypomixolydius, pro quo Martianus Hypermixolydiu Ptholemaei ii texit.Duo igitur Modorum nomina de numero Aristoxeni omittit Capella, Myxolyis diuin&Hypermixolydium.Aristoxenus autem quin de Martiani nua
mero, ut diximus. Quare non oportebat, proposito Aristoxeni Modorunumero, Martiani continuo a cere in typo numerum, cum in totdisco uenirent. Quod ingens argumentum est Frachinum, quaeapud authortatam stequentiauideri nec ipseexelicarepotuerit, neignoransia putetiasse iam uulgata inderetur, rem pro deploratam, & quam nemo in posteruintellecturus secuton Lectori indicasse satis esse ratum. Alioqui qua est diligetia,n5 tacitum suisse certu habeo,necpnmotiu si modo intellexisset nocitarii. Sed nos altero uolumine, Deo sinere,ostedere conabimur hanc Oem dissicultate non ta ex re orta, arepex multiplici nominum appellatitione plura enim saO.sunt horu Modom nominambus septe diapason species adpellat. Aristoxeni in nomenclatura potissimu imitabimur, quaeqd ad Modos attinet nobiscu n5 pugnati,d nemo Boethio,inasim aliis intereos no couenit. πb ne* Frachinus,ne Capella, meo adentdicam, Aristoxenum intellexisseuidet. Cassiodori aut costitutioin totum Boethio pugnat, ut eademiro Frachinu, optimu Boethians eruditionis assertor ea repliedere n5 aulam.Sed et nos,qn huiuste n landa meta nonduiecimus,multis uerbis ea refellere no duximus faciundu, luce clariora omnia fusturi,poste serio,&ex nostra opinionehaec tractare caepimus. Hoc interim ore serio admonemus,Quauis ingente nominu
coaceruatione nihil mutare de Modoru natura.Nec fieri posse ullo pacto F a utplua
90쪽
ut plures reuera sint dist diapasen species, quocu . n. instituaε Harmonia necessario in has Rate diapason incidet species. Hic cardo Ahi, suma totius negoci j. Ideo. nomina no turbet nos,manet certe anet inurem immutabilis ordo in infinitu multiplicatis noibus. de haud immerito ide Frachinus arguit, cualia tam argute tracti uerit, sedula*cura adiuuerit,hccndanimaduertisse. Neh. n. ipsum latuit diuisio Arithmetica
Harmonica in diapaso speciebus, appe qua ipse in prioribus opibus docueriti Sed illud quom replicsione dignu,qdcu uulgo quatuor finaltis ponit claueis in septe diapason modulis mediis tribus, cu una duraxathre ra teda esset. Veruenimuero,qnade Franchinus Martianii Capellacitat authore, omissis ius uerbis, ea hic subisscere placuit, ut tediori integrii hac de re sit iudiciu, simul uideatu bene imbq male Cassiodorus ea ad hasiqua Frachinus descripsit forma adaptauerit. Γropi uero sut inquit Martiata, i . Sed pricipales .abus bini coligret. Lydius, i adlisret .mni διιρα υσυλ κ. Secudus Iasiius,cui sociat, ιι ικ&υ ι-κ. Ite lius, λιο et Quartus Phrygius cir duob', υπο υγμα Quintus Dorius cu ι οδο etaietum uel Hre Martianus. Principales . posuit cubinis cohsretibus, ut omnino essent i . At nos flac principes O singulis Plam ut Aristoxenus ponemus, ut sit nurus u. Omissis hypmixolydio,
a Ptolemaei est,&hypeolio hypphrygio. sis posteri adiecerui. Sunt aute principes iari sex. Dorius, Phrygius, Lydius, Mixolydius, Aeolius et Iamus,saue utro . n. modo restrias lonicus. Plagii cu τοῦ copositi, Hypodorius, Hypophrygius, Hypolydius, Hypomixolydius, Hypo lius, Hypotastius q&Hypolonicus. Hi sunt ueri indubitauia Modi deabus sequeris libri cometatione suscepimus. H ypomixolrdiu Aristox, rius Hypiastiti uocat ad exeptu ali Iru cu τὼ infit,c5positorii Modoru. NI eoiae principes cu si qs coponat, sex pterea inueniet Modos, sed qui in alios ita recidat, ut Aristoxeni hypiastius in Hypomixolydiu,& Ptole, nisi Hramixolidius in Hypodo iv,nsi secus Hyperdori' in Hymaeoliri Hyppbrygius in Lydiu, Hi perlydius in Hypotonicu uel mixolydiu, &Hypsolius in Hypophrygiucadiit. Costat ita hac dissicultate totam inndibus esse, non in M,us. Sed nulla necessitas nos cogit ad multiplicandandia,qus minueres augere malimus, appe quς inges erroru chaos huius disciplins Psessoribus peperuLAtqn hscndducetiis sunt substritimoniabus firmata, ne Lectori tenebras o dere uidear omissis alioru opinion bus,ac multis aliis, qus in hac arte prsterea dici poterat preceptionibus,ad nostras nil uolumine selici auspicio Mperemus. Quod bonii faustu sta lix p sit toti Christianae religioni, omnibus uotis pcamur. Hic.D. unicus noster est scopus. Testis est mihi, in cuius honorem hune molestu suscepimus labo , C H R I STVs Deus Opti Max. Dei Opt. Max. filius. Quia hus una cu Sancto Spiritu iugis ac sempiterna sit gloria. Amen.