L. Caelii Lactantii Firmiani Carmina omnia, recensuit, variantibus lectionibus, annotationibus, castigationibus, ac dissertationibus illustravit Fr. Eduardus a S. Xaverio C. E

231쪽

tutionibus Philosophiae Nevutonianae G.I. Gravesan dius pari. II. Cap. XIX. Iridis descriptionem vidimus, per separationem partim , partim per reflexionem colorum explicatam , secundum opticum systema illius aut horis . Edmundus Ρurcotius idem praestitit Tom. III Par. II. Sect. III., Et Natalis de Comitib. Nyth. Lib. VIII.; Non tamen puto eorum doctrinas aptas esse ad explicandum heic , quod innuit Lactantius et quamvis enim I is Illa, quantum ad imagino m. istam assimilare videatur ; tamen in caeteris diversitasma est , ut apparet circa collum Columbarum , quae nondum alicubi consederint post transitum ab una in

aliam regionem. Tunc enim, si ge ex celeri alarum motu sive ex vaporibus per aerem collectis, in humeris illarum , circulus, ecu monile quoddam diversis coloribus distinctum , conspicitur ; quod tamen modico temporis intervallo deperdunt , nec amplius eodem decore fulgent, nisi novo sese agitent longiori volatu . Et hinc falsum esse apparet, quod asseruit Lucretius Lib. II. . 8oo. & nunc ostendere conaniatur Nevutoniani ex eo, quod quidam colores muteniatur, si primum recta , di pol modum obliqua ferian ..tur luces E. G. Tlumeta columbarum quo 1 auo iis ole videtur ; vae sita cervices circum , collimque comitat: P amque alias sit, uti rubro sit clara Dropo cInterdum quodam sensu fit, uti videatur

Inter Caruisum .irides miscere smaragdos . Nam venatores circulo it so Viso , statim cognoscitae , nuper eas adventasse , quoniam ea quἡ . aliquandiu

antea advenerant , eode m omnino carent, ut centies

233쪽

De Pharnsce. III Aequatur toto eastiti radiata corona , Phoebaei referens verticis alta decus .

Crura tegunt suamae vo distincta metallo , . As ungues rosus ς pingst honore color.

Ingentes oculi, credas geminosque hyacinibos .e Aequatur toto eapiti lec. Vide Claudiani versus paullo supra ad I 28. recitatos . a crura tegunt squamae et Barthius maeulam hele inesse suspicatur ; ait enim ἔ Dicendum erat ante omisnia quales squamae auum harum calor alioquin sit turpis, O nisi singularis , dedecoret omnem figuram. Legendum dieam et BIS TI NCTA: Saturata nimirum puniceo ealore . Sod cavo ne aliquid mutes ; sic enim habent omnes M s. Codices, sic libri omnes impressi . Nec te moveat quod Barrhius dicit , Rhamas nempe turpem praese ferre , Risi aliquem addas sangularem colorem ;Nam virgilius Lactantium protegit. L an.

Aegidaque horriferam turbata Palladis aνma certatim Squamis Serpentum , auroque polibant. Et Lib. ix. st. TO7. Nee duplici squama lorica fidelis, auro Sc. 'b Flamo distincta metallo . Al. Fuiso Ex Superioriemisti ehio I 3 r. heic translatum . Adiectivum

utrumque est auro conveniens . Claud. ψ. 2I

Tyrio pinguntur crura Veneno . In Ms. Codice otio-honiano hocce emistichium omnino deerat , & in

234쪽

avem .

d Inter Pavonis et . . Et Phasidis . . . Avem r Pli-

Et Herodot. in EDTERPE : Maxima ex parte cum habitu, tum magnitudine simillimus aquila . e Thasidis r Id est : Phasiana , de cuius specie Plin. Lib. X. Cap. XLVIII. , & Lib. XI. Cap. XXXV u. loquens ait: In capite paucis ammalium , nec nisi v lucribus, apices, diversi quidem generis . Fboenici plumarum serie , medio eo exerente alio. Pavonibus erinitis arbusculis: Stymphalidae citro ; Phasiana ιον- uiculis. &c. De eis nutriendis , ac apud nos domestice multiplicandis, vide Pallad. Lib. I. Thul. XXIX. de Argonautae ex Phaside, Colchidis fluvio , eas primi ad nos advexisse dicuntur ; unde apud Martialem Lib.XIlI. Epig. 69. inducitur canens rArgiva primum sum transportata carius, entem ibi notum nil, nisi Phasis , erat . a Magnitiem i Sic Mss. Codd. omnes habent. typis editi libri quamquam vocabulum , est prorsus

ignotum . Heinsius per coniecturam tentavit novam lectionem inducere r Mole etiam .; Sed minus congrue; nam sensi is verborum nomen postulat animantis promiscui generis, feras inter terrestres, & aligeras amia bigui . Barthii opinio est, quod ἴ Maguitiem Magnitudinem dixerit, ut minuties iu usu aliis. Puta apud Apuleium , Arnobium , nostrumque Lactantium , qui Lib. II. Cap. IV. seg. ia. ea voce usus est, & Nicolai

235쪽

avis .

mi verbis nos ea m exposuimus ; Sed eadem ratio obstat , nisi dieatur, animal aliquod ob corporis magnitudinem ita esse appellatum ; sicuti si quis Tetraonem avem Romae aliquando , teste Suetonio in calig. , in deliciis habitam , nigritiem appellaret ex eo , quod Plin. Lib. IX. Cap. XXII. dixerit: Deeet Tetraones suus nitor , absolutaque 2 igritia . Et tunc locum habere posset altera Barthii conjectura , qua hocce animal Struthiocamelum esse , arbitratus est. Siquidem inter alites maximam eam asserunt Aelianus Lib. IX. de Mat. Anim. Cap. LVIII., & Plinius ubi supra , qui& addit de Tetraonibus loquensi Alterum eorum Ie-nus luitarum magnitudinem excedit, quorum colorem reddit r nec ulla ales , excepto Struibiocameis , majus comore implius pondus , in tantum aucta, ut in terra quoque immobilis prehendatur. Infra de hac Batthii coniectura alia dicemus . b Terris Arabum , qua &e. Idem Barthius malletreterris Afrum ; quoniam in Africa Stfutiocameli nas.cuntur , quos feras , & aves dicere possis ; sed quum Arabia Africae in non modica parte sit eontermna , etiam intacta M s. fide , coniectura obtinere posset, si adminiculis fulciretur.

c Seu fera, seu sit aviis. Aelian. Lib. II. C. IXUI3. de struthione loquens ait: Ais penita heruentioribus

236쪽

corpore magno e

Incemur pigros pergrave pondus habent , Sed levis , velox f , regali plena decore , Tulli iv aspectu se exhibet inque bominum.

infructus est; non tamen fert ejus natura , ut tu subi me eollatur; sed currit euissime, ct ab utroque latereulas explicat , quas ventus, Oelorum instar , expandit;

Φolare autem nescit. d Non tamen est tarda r Al. non tameυ est parva . Omnino prave , ut ea, quae sequuntur , demonstr antis Congruunt autem omnia Stutioniblis ; idem quippe

Aelianus ubi supra Lib. I v. Cap. XXXVII. de iisdem alti Quod si quis eam insectetur , violando lugere ne-qηit , sed duntaxat, explicatis alis , gressu ipso essetere aggreditur i proprior facta , ut capiatur , obvia lapides retro versus M pedibus , tamquam Duda jaculatur . Ante annos ab hinc XX. hocce animal in hortis Pontificiis saxa plurima iacere vidimus etiam in obvios, sibique innocuos . e ut volucres , et e corpore magno &c. Haec quae sequuntur Tetraonibus optime quadrant, ut Plinius nos docuit Iqs.f Sed levis , melox . Claud. e. 22. Glevolsint Zepbros pennae , quas Caruiss ambis Flore color eyc. a convenit Aeraptus dee. Testem hac de re dedimis Herodotum Dis LXV.Cap. I. s. I. , & .plurimos addere possemus, quos tamen ibidem indicavimus Art. II. f. III. seqq. Aelianus vero Lib. VL de Vat. - m. cap. LVIIL praecipue videtur consulendus.

237쪽

De Phoenice. 2II Convenit aera tus is cunu ad miracula τμus, Et raram volucrem turba laxat ovans . Protinus insu uni ε fucrato in marmore formam aEi signant titulo remque,diemque novo .

28. De numero annorum .aria traduntur ἔ maxime

.vlgatum , quingentorum spatium . Sunt qui adviersentur mille quadringentos sexaginta unum interjici ; prioresque aliter. Sessostride primum , post Amaside dominantibus , dein Ptolomaeo , qui ex Macedonibus te tius regnavit, in civitatem , cui Heliopolis nomen, advoluive &e . . . . unde nonnulli falsum hune Phanicem, neque Arabum ἡ terris eredidere , nihilque usurpavisse ex his , quae vetus memoria firmat. Intellige de tertio memorato Phoenice ; nam de aliis duobus Seius memoria extabat Taciti temporibus , dc quidem in marmoribus Aegyptiis , ad quae Lactantius heic resipicit. Mos quippe illis erat quolibet anno millesimo

quadringentesimo Sexagesimoprimo annum magnum canicularem celebrare , ea die qua Canicula oritur, a quo hunc annum auspicabantur ; dc quum Sumbolis pro characteribus uterentur , hunc annum imagine Phoenicis designare consueverunt . Hinc fortasse fabularum origo, & annorum varietas de qua iam diximus ad 3 r. Adde Senec. ad Epist. XLII. Phoenix

semel anno quingentesimo nascitur. Philustr. Lib. III. de

238쪽

ai 6 Carmen Contrahit in cartum fefo genus omne votiu-

tum di

Nee praedae memor - es ulla , nec ulis

Alituum sipata eboro volat illa ster alium , Tur aque proferuitur ψ munere MIa pio q

vita Ap. Annos DC. vixit Phaeaix. Mela. ; Lib. LII. Solin. Cap. XLVI. Aliosque Diff. XU. iam laudatos . a ' Genus omne volantum . Claud. Innumera comitantur a.es ; stipatque volantem Alituum suspensa cohors r Sc. Et Tacitus ubi supra: In cizitatem , cui Heliopolis nomen , advolavisse , multo eaterarum volucrum comitatu , novam faciem mirantium . b Nee praeda memor . Claud. 8 .e Alituum Pro Alitum . Sic Lucret. & Virgil. Vide servium ad VIII. AEn. 27.d Turbaque prosequitur . Claud. Iq. Nee quisquam tantis ὸ millibus obvius avdet , Ire duci ; sed regis iter flagrantis adorant . e Munere laeta pis r Heinc legendum putat. Muro mure . Sed non ex Codd. MI., neque ex vulgatis .f Turi pervenit ad aetheris auras , Hinc forte locus ille , de quo Noster irr. dixit et Conteudit solis ad ortus, isque ara residens ponit in aede sacra Nam nulli , quem viderim Paganorum id vero simile visum aliquando fuit . Ideoque Herodotns d xit ubi

supra et Eum sunt quod mibi non sit Qerismile hoc

239쪽

De Phaenice . III

Sed postquam puri pervenit ad aetheris

aurus f , Mox redii ista , fuis conditur His locis . Haec fortunatae foriis , fatique volucris V ,

Cui de se nasci praesitit ipse Deus ;Farmina 4 H , vel mar , seu neutrum , fuint

Felix , quae Heneris foedera nulla colit.

Mors excogitare: ex Arabia proficiscentem in Templum Diis

gestare Patrem mrrha obvolutum , in eo templo humare . Tacitus Lib. VI. Ann. sict. 28. Hae incerta , o fabulWis aucta . Plinius Lib. VII. Cap. XLVlII. Et reliqua fabulosius in Phoenice. ini itaque fabulas nar rationi insertas probe discernunt, verum latens investigandum esse sub illis quodammodo ostendunt: 1ie uti in Diff. XV. Cap. I, Art. II. nos facere conati

sumus .

a Mox redis ista i Scilicet Alitum turba, quae Phoe-ν ieis volatum sequi non potuit . Al. legunt. Mox reis dii illa . b Suis conditur illa Ioelai Nempe Phoenix , Al. suis conditur inde locis. Quasi de eadem lite semper in hoc versu loquatur. c Hae fortunatasortissat'u volueris dcc. Scilicet mc Volueris , sortis fortunata, in fati, eui Deus ipse praestitit nasci de se t Foemina veι mas, vel neutrum, mel utrumque sit, parum scire refert r Win hoc certe felix , quod veneris foedera nulla colit. Al. haec vel confundunt, vel perperam deformant, legendo IAc

240쪽

res s

Nutrix ipsa fui , semper alumna i ,

Haec fortunata sortis , filiique volucris.d Remina. vel Mus be. Etiam versus iste varie legiturr Al. enim habent r mina vel Mas hae, Mel neutrum sit . mage felix l emina sit masculum bae , seu forteque neutrum .

a Mors illi venus est. Venus heic pro generatione sumitur et uuam dixisse magis decet, ut ait inlintil. Lib. VIIi Ins. Orat. Cap. VI.b me appetit ante moνi . Hein L. & Bunem. r legunt; adpetit usque mori . omissa priori particula .c Ipsa Miproles i Explicari hoc debet , per id , quod innuitur, I 62. ipsa quidem , sed non eadem . Sapientissimum effarum hocce necessarium est, ut ratio discriminisi, beatur, quod inter hominum, & Phoenicis ana stasim intercedit; Nam si ales ista ex cineribus Vere ad vitam revoearetur , non eadem esset numero; sed sola specie, ut philosophi loquuntur: Tota quippe , retotaliter haec perit; Non ita nos , in quorum morte anima ita a corpore sepatur, ut tandem eidem ipsi aliquando si copulanda . Vide Lactantii doctrinam ,