L. Caelii Lactantii Firmiani Carmina omnia, recensuit, variantibus lectionibus, annotationibus, castigationibus, ac dissertationibus illustravit Fr. Eduardus a S. Xaverio C. E

발행: 1759년

분량: 285페이지

출처: archive.org

분류: 시와 노래

241쪽

Aeternam vicam mortis adepta bono .

. b Aeternam vitam . Modus dicendi pro tempore diutinor eo nimirum se iis, quo Ovidius Libaia. Trist. Heg. l. qy. ait rutque vivet semper laurus ; nee fronde eaduca carpitur , aternumse habet ιlla deeus. Carmen de Phoenice explicit .

242쪽

DE PASSIONED. N. JESU CHRISTI

CARMEN

a URE VINDICATUM.

in uis ades, medii gae β subis in II-

mina templisse parum , in numque tuo pro crimine passum Respice me me conde animq , me Iupectoreserva

a uulsiquis adest Sic Christus Dominus Crici assi-xus hominem quemcumque alloqui videtur , quum pro omnibus patibulum illud sponte subierit; nec ali quis aliquando fuerit, aut futurus sit homo, qui salutem suam illi non debeat acceptam, vel ob ejus merita non speret, fore ut assequatur , aut consequi possit, si velit . Hoc eodem princio usus est Tibullus in Ambarvalis Sacrificii deseriptione Lib. II. I. I. ubi etsi Al. legunt: Quisquis adest , faveati Janus tamen Dausa Fil. I lim , inquit. Quisquis ades , fave . Et idem poeta Lib. eodem Eleg. II. a. ait: uηssiquis ades , lingua vir, mulierque fave Noster vero Virgilium heic de more respexisse vide

tur s

243쪽

De Pa ne D. N. I. C.

22 Itur, quum Venerem sic filium suum Aeneam et locutam fuisse , fingit Aeri. I. qoo.. Ruites . . Driam qui adveneris urbem . Terge modo , atque hine te ruina ad limina

perfer &c. h Mediique Ut haec facile queas intelligere ,

vide antiquissimae S. Clementis Papae I. Ecclesiae Ichn graphiam, quam Diff. XXXV. Cap. III. VI. de Cap. IV. s. IV. dedimus , atque per partes exposui mus, uti polliciti sumus disr XU. Cap.II. g. VII. Temporibus enim illis, in quibus haec a Lactantio scribebantur , vigebat adhuc Arcani disciplina , ob quam

non omnibus datum erat in sacras Christianorum aedes indiscriminatim introire; sed singulis secundum gradum , quem obtinebant , locus constituebatur debitus.

Hinc quum adstantem Christus alloquatur , iam ad eum Verba dirigere noscitur , qui inter consistentes erat receptus , & Crucifixi imaginem, in Altaris medio erectam, libere poterant aspicere ρ nec sine ratior ne ines pro Adflas usurpatur , quoniam ii, qui inhoe ordine constituti erant, non solum integro sacrificio adesse poterat ; verum etiam ere eo orabant corpore, ut suo loco osteiidimus.

e subis in limina templi. Verbum subeo , quamquam saepe saepius accusativo iungatur ἔ poetae tamen Praepositionem in interdum addunt i Sic Ovidius Lib. I. Metam. I 3 o.

. . . . . fugere puιον , ver inque , fides)ηe , is quorum subiere locum fraudesque , dolique . Limina autem templi in triplici acceptione a sacris Vatibus usurpari consueverunt. I. pro ipsa aede sacra,

244쪽

tamquam pars pro toto: sic s. Paulinus Nolan. III. S. una dies cunctos vocat, una O Nola receptat, Totaque plena fuis, spatiosaque limina eunὶtis &e. II. pro ipsis Ecclesiarum foribus, seu postibus , quo peregrini ac pii fideles consistebant, quum aedem ipsam subire vererentur . Sic idem Paulin. Vat. G as. ηε o. . . . Ille autem , qui taηti muneris alis causa fuit Domino, mediis in liminibus sans &e. Vota ri 8cc. profusus . Prudentius in S. Laurent. HTmno IL Persepb. I a Senatus Lumina ,seuoridani Luperci, O Flamines . Apostolorum, Martyrum osculantur limina .& Arator II. Hs. ia poliol

. . . . Tota concurritur urbe ;

Myi primus nova teoIa petat . quive Oscula figat Postibus, O tacta s)cretur parte Olindri. Tertio tandem limina dicebantur loca illa , quae unice aditum dabant septa subeuntibus ipsius selii, seu eonfessionis , aut Martyris Sepulcri sub absida prope Altare; unde idem Paulin. Natal. IX. 373.

. ε . Aperta per arcus

Lucida frons bifores perfundereι intima largo Lumine , conspuui ad faciem conviersa septucri , a uo tegitur posito sopitui corpore Martyr , Qui sua fulgentis solii pro limine Felix , tria bis gemino patefactis lumine .alvis

Haec illa limina sunt, de quibus Lactantius loquitur .

245쪽

quae in Templi medio sita erant, unde Crucifixi imaginem in Altare erectam facile , ut diximus, prospiciebant adstantes, quum amotis velaminibus facies Ioel patefiebat. Hinc Paulin. idem Natal. XL , . 639. Hoc opere est perfecta , modis ut consita miris Aeternae crucis erilem designet utramqην ,

ut modo fi libeat spectari cominus ipsam , Trompta fides possi, nam reddita fulget in imuuo fuerat prius apta loco , velamine clausi taris facie rino pietatis adornat. Ubi notat haec a Paulino scripta esse saeculo IV. labente, ut venerandae Crucis hostes perspicue mentientes

convincantur.

d Siste parum . Sic habent omnes , quos Vidimus,Ms. Codices , & editi libri, praeter Heum. qui exhibet i Siste gradum &e. in PoeciL Tom. I. , non autem in editione sua Opp. Lact. ubi nobiscum legit. Virgil. certe VI. 6 s. siste gradum dixit; sed discedentem alloquitur, ne suo subtraheretur aspectu; Heic vero accedenti , & adstanti 'erba diriguntur illa , & quidem , ut loquentem intueatur , & audiat; eo propemodum sensu,quo Sallustius 'ugurtb.LXXmaita sunt composita verba mea . Parum id facio .Paucis me expedio .e mspice me . Scilicet: iterum , iterumque intuere , nec oculis solummodo corporeis, sed animo , ac iugi meditatione, ut amor in corde excitetur , ex impressia patientis servatoris sui imagine ; sicuti sponsus in cant. Cant. Sponsae dicebat Cap. NIL 6. Pone me ut figvaculum super cor tuum. dec. Quod sic egregie S. Ambrosus de Isaae cap. VIII. exposuit: Signaculum Chri

246쪽

semper cainteamur, in eorde, ut semper dilrgamus . Signaculum in brachio , ut semper operemur . Luceat imago ejus in eo egisne nostra luceat in lemone , Iuceat in operibus , O factis , ut si fieri potest , tota ejus

species exprimatur in nobis . Unde Noster sequitur is Me conde animo , me in pectore servat Amorem enim per imaginem amati ad animam mediis oculis accedere,eamque adurere , docuit Plato in SINUO ;quod verisi: mum esse , aiunt philosophi, quoniam e figies illa , quae ex assidua contemplatione in internissensibus efformatur, perseverat etiani absente eo , cuius imago est, qua quum amans diu contentus esse non possit , praesentiam optat amati, & ardens illius oritur desiderium . animam urgens assiduis in eum motibus . Hinc David Psal. XXXVIII. q. alte concaIuit cor meum in me , O in meditatione mea exardescet ignis . Locutus sum in liurua mea i tum fae mihi Domine finem meum , numerum dierum meorum

luis est ut sciam , quid desit mibi . Et Apostolus Pau-us eis iure dicere posset ; .ivo autem jam non ego , .ivit vero in me Chrsus ; fateri tamen cogebatur ο Coartor autem a duobus , desiderium habens dissolsa, esse cum christo . GaI. II. ab.

g Me in pectore serva . Non satis est semel , aut iterum amati imaginem , sensibus impressam: aspicere; sed condere , & tandiu ibidem servare , necesse est , quandiu ipsi placuerit se nobis praebere praesentem ἔspes enim temperat desiderium ; unde idem David Psal. x V l. is satiabor , inquit, quum apparuerit gloria tua , & dob. XlX. a . Reposita est hae Istes mea in sinu meo r eaque solabatur Apostolus, quum vita eius in terris longius protrahi videret, I l. ad Ti

247쪽

acerbos

me veni , pacis promi interpreι - , ctampla Commutiis culpa penta . bie clari a ab alio

noth. I. I. Ob quam eaussam, inquiens, haec patior sed non confundor ; scio enim eui eredidi, . rartusfμm, quia poteηs est depo*um meum servare in illum

diem . Duo itaque heie. Noster praestitit antequampiam animam ad meditationem divinorum beneficiorum introduceret et Primum eum docuit a Christi domini patientis humanitate meditanda ι numquam recedere , contra id , quod a quibusdam insanis aut horibus aliquando insinuari , tentatum est . Secundo Theologicas virtutes excitare gestit, fidem nimirum, quae aliarum veluti radix est , quum ait: Upice me ut noscas, cuius sim imago . Deinde spem , subdensidie eonde animo , ut constanter Viam teneas , quam tibi praeumlo demonstravi . Tandem charitatem , perrise in pectore servia ; haec enim ς teste Apostolo I. corintis. XUL, 8. numquam excidit; sed in patria consummatur , atque perficitur. His autem excitatis, iam anima experiri incipit . quam vere Christus dixerit ; Iob. XIV. 6. sum vita et veritas, επ vita,

di quid sit, christum , christo , or in chr istum eredere . Adde Lact. in Epitom. Cap. LXVI. seg. a. & 3. a Ille ego , qui otc. Sic Virgilius in principio .

neidos , quamquam versus ille cum tribus immediate sequentibus non omnes M s. Codd. exhibeant, nec expositores ore sies illustrent et Vide ibidem doli, Pier.

248쪽

Carmen

Valer. Sie Ovidius Heroid. XII. pag. III. I 3. Elegantissime autem , & maxime apta locutio hare a Nostro usurpatur; nihil qui ope est, quod amorem

magis provocet in hominum cordibus , quam beneficiorum ab aliquo receptorum memoria, cuius si quis

obliviosus sit, iam se ingrati animi vitium contraxis.se, demonstrat , doeente Seheca Lib. II. de Benefcapa. Quis tam iUratus est , quam qui, quod in prι- ma parte aηimi positum esse debuit, O semper occurrere, ita seposuit, O abjecit, ut in ignorantiam verteretur Apparet, illum non sepe de reddendo cogitasse, cui obrepit oblisio . Hinc scite Lactantius Christum

inducit beneficia erga nos sua nobis commemorantem,& a caussa suae passionis exordium desumentem ; non ea tamen ratione, quia, ut Ovidius ait: Heroid. x I I.

υ aliqua ingrato meritum exprobrare voluptas is Sed potius . . Veu gratia facto Nulla rependatur. b casus hominum miseratus . Ovidius Lib. XI. Metam. Fab. Vli I. prope finem Miseratus .apollo &Virgil. v. AEn.- oo. casu concussus aderbo opsae helcoptim iunguntur ad exprimendum miserabilem totius humani generis lapsunt, quo protoparente Adamo peccante , posteri eius cecidimus omnes a Pacis promisse interps . Livius Lib. XXI. C. XII.

Se pacis ejus interpretem fore polluetur e Scilicet Perotto interprete ; Is qui in re inter inimicos agenda , medius est , & veluti conciliator , S auctor . Otialis vere Christus Dominus fuit Deum inter , & hbesines, qui quum Deus esset,homo factus est,& Princeps pacis ab Isaia Cap. I x. 6. merito appellatus, ac per

249쪽

Reddita imo terris hie alis a statis imago. Bie tibi sum requies , via recta , redempsio

vera s

alios prophetas , & praecipue per Danielem Cap. I x.

2 q. promissum . b . Et ampla 6. communis c ulpa venia . Non solum Nuhcius, & pacis interpres Christus; sed remisso culpae , condonatio erroris, Beneficium, & indulgentia hominibus factus est, quoniam ita semetipsum in ara Crucis pro nobis obtulit , ut Deus ut ait Apostolus ad Colossi. II. 2. I s. donans nobis omnia delicta delens; quod adversus nos erat, cbrographum decreti quod erat contrarium uobis , oe ipsum tulit de medio , a gens illud cruci. Unde ampliora , quam prius nobis beneficia contulit, & perfectiora amplectendae tuis sitiae consilia, conservandae auxilia , reparandae remedia tribuit, qui cum illo omnia nobis c ad Rom. v III. 32. donavit. a Reddita lux terris; Iis nimirum, qui in tenebris, de in umbra mortis iacebamus. b me alma falutis imago . Particula Hic adverbium est, quod nos per heu more antiquorum saepe exprimimus, di hoc loci Crucem sanctam indicat, hoc sensu ; In hac Cruce sum tibi alma imago salutis, sum

requies, via recta , & redemptio vera . Respicit enim author ad Christi effatum doli. x I. 23. Ego sum resur rectio, in vita . Et iccirco nos cum Ecclesia Cathol iaca canimus .in S. Crucis exaltatione Lect. IV.

250쪽

quo est salus, vita, o resurrectio nostra , per quem salvati, or liberati sumus. Crux vero alma imago Italutis dieitur, quia est Christi effigies sancta , ct inclyta , quam nos propterea adoramus, eique dicimus ro crux, ave spes unica , In bae triumphi gloria Piis adauge gratiam , Aleisque dele crιmina. Quorum verborum expositionem vide ad Lib. IV.Cap. xv III. seg. 32. S. Paulin. Foema XVI. ad 2 .ce Et rate armata titula salu=is Fictor antemna Orticis ibis, undis Tutus, em a Dis . Adde tactantium nbi supra Cap.XXVI. a Vexillumque Dei. Sie S. Ambrosius, vel quicumque sit author Dmui de Crueerrex illa metis prodeunt i stet crueis Usterium Se. Verissima autem phrasi Crux sancta Dei Vexillum dicitur ; nam sicuti Tertullianus ait Lib. m. adviersus Marcionem exponens illud Isaiae I x. 6. IPS

ut omnino Regum insigne potestatis suae humero praefert, O non aut evire Diadema. aut manu scepsrum , aut alιquam propria vestis natam Sod Alus Al. Nisi solus J novus ux novorum avorum christus refus. ηοτα gloria , O potestatem , oe sublimitatem fuam humero extulit, crueem scilicet, ut secundum superiorem prophetiam exinde Domisus regnaret a Ligno . Qui itaque Christi utiles est Crucem adorat , tam quam

SEARCH

MENU NAVIGATION