장음표시 사용
31쪽
3 na eterea. ult teneri, quod non posset
t D, tvm. 7er ces 'LorUTI uivoca est usus a Wrborum in :ensa occultiori vero, relicto manifestiori talio ad proprum conceptum caute, aut etiam captiose o culiandu ra. Porro ui vocat o duplex distinguitur , altera scilicet verbalis & cxterna; & fit cum verba vel ex se, vel ex adiuncti; e r-cumstantiis externis duas poliunt subirei gnificationes . dc sumuntur in sensu occultiori; ut si v. g. janitor in atrio domus existens ro pondeat Dominum suum non esse hic, intelligendo in atrio: equivocatio vero interea ea est cum per mentem alia significatio verbis tribuitur , quam eaque eIterne eis convenit sive per noxii dio in alis contec ionem , sive per verborum mentalium reistrictionem, ut si Petrus imterroganti an aliquid fecerit λ Relponssedit:
non sectile, subintel igendo, tir tibi aicam,
Deo ipso fuisse seductum, lic enim loquia
Ergo dcc. Pe t inris distingueneo di seductus est aD o Jerimias perrrbilive, concedo: dire: e & mistive, nego . Putabat Prophetae mitti so: um ad gentes, iuxta illa cap. I.
di pertas. Sed Deus qui non tenebatur prima xice omnem mist onem ramde e. equum duxit etiam ad Judeo, prothetania dirigere, quibus mu tas, ip1b in-ipirante, in peccatorum vindictam annun
tius suum sortiri effectum non credebat. Contrarium aDtem contigit . re a suo popu o variis iniuriis N Opprobriis lacellitus contra sIcm , irgomuit, oc pre amore a ' o uens Deum ut patrem a quo ni 'tionem priebat, dixit: Serixi ii me
procul eli a Deo. Ratione vcro , Zc quidem quaErup ci. Prima . quia Deus nequit nullam fabere cau am esui voce i sui, nam universorum Dominus est, unde timor ad locvencum e vivoce e ranon corvpe 'it . Secursa , r.enus est ver talis, unde sine terriversone veritatem
S loqui potest , ct de tacto loquitur .
Tertia, e Vix ocatio si trame d rogat auctoritati , iis uidem e n vorare , non iπ-rrimit tantam lubiec .s arctoritatem , cuantam exigit Dominus. ς arta, indoctrina fi et ait int multe cale 2 vertentes ab equi orat ore , in ea cnim Deus se gerit ut ei tamen munit , di ut D ctor in ali bilis ; nec eum ccceret vir'3sa r. ii: mos ccc rere . in o luam ruri. s.;.am doctrinam : b cu pa L avi ci pc2
- c:s sui. Sic cap. ret . fibri Job crcitur. ., Πυ Deus seducit princirci, at erendo , ab eis tu. Σ.en prudent e , si ciciendo, ut
32쪽
ut eorum consilia optato exitu careant. Sie epis . ad ROm. cap. i. Deus dici- tur tradere homines in reprobum sen-
sum, quia illos a se delerios propria: cupiditatis, & Lemonum illusionibus ' permittit. Sic denique , dicitur Deus
mittere operationem erroris, quatcnus
sit btrahit discretionem spirituum , dc sinit ut satanas luis artibus , ac prod- stigiis impios leducat , sicut ibidem a- perte se te explicat Apollolus. Verba' autem Ieremiae dicentis : Seduxi time Domine er se Ius Ium . Non ita sunt intelligenda , quasi Deus a sancto illo Propheta sini ritum veritatis subtraxerit, sed his veruis lisnifica re duntaxat vult seremias, se istoralle fore ut Iud ei e- jus Prophetia illustrati, ad se ipli,s r - verterciatur , oc a pravis suis moribus resipiscerent, quod tamen secus , dc praeterquam speraverat, contigit. Nam sudat Prophetia Icremiae pelores , ei- que inimicitiores tacti iiiiit. Unde Pro- pheta aegre serens repullam , quam a Jucuis palius crat , ait , se ob hanc causam nolui illa amplita, prophetare , sed tamen vehementiori Dei amatu's victum ad iterum prophetandnm suille impulium , seque hoc pacto suis e a s Deo seductum amicis lime conqueritur
omnes sibi annauerunt me Ratio eli ,
quia in his Prophetiis comminatoriis quaedam semper importatur conditio , quandoque expresia , quandoque suta intellecta , sicque nunquam tendunt ad fallendum , sed potius ad bonum , seu emendationem hominum. Sic Deus p. 2o. l. o. Genes. ait Regi Abimele- cho, qui Saram uxorem Abrahae abstu-
lerat: En mori.νis propter mulierem, quam
tui isi. bed Λbimelecho paratum ad la- tisfactionem animuin demonstranti , i- terum dixit Deus: Nunc ergo redae via ' re suo uxorem , quia nos Gera est , is ο- Qt Iro te, o vives si autem notueris A reduere, biso quod morte morieris In , U omni Vua tua sunt. tibi liquet , quod
Deu, Regi Abimelecho praedixit, non suisse bioluce futurum , ted in m Ci- le : ubintellectam conditionem , ac du-' inde explicatam. M Igitur luce Pomeridiana clarius apparet simulationem in Deum non poste cadere. Replicabis r Videtur quod Christus non semel aequi vocatione ulus sit. Ergo δce. Probatur antecedens. I. Christus Mattir. 1 o. dixit matri filiorum Zebedaei petenti pro filiis in regno suo, sedes eminenti
res : Sedere aurem ad dexteram meam vel
seram , non es meum dare vobis . Cum tamen hujus ollicii oc muneris foret D minus. II. Ioan. 2. ait: Setti re templum hoc, ire in tribus diebus excisabo illud. Ibidem cap. 7. respondet notis suis illum invitant:bus ad scitum : Ascendite vos ad festimo hunc, ego autem non ascen am. P si a vero nihilominus alcendit. III. Lue. 24. Occurrente obviam duobus discipulis Emmaus pergentibus, hi primum huc venit, finxit se longius ire velle , sie enim
habetur : Et appropinquaverunt eastisio quo
ibant i ct i e Ie snxit lonatas ire. IV. Quid plura adjiciam λ Joan. 2o. apparuit Mariae Magdalenae sub specie hortulani. U. Non omittendum quod Deug 3. Reg. Q. mittat spiritum qui decipiat Achab Regem Israel, ut percussus in bello p
reat ec moriatur . ureuior , ait daemon,
π ero Di . rus mendax in ore omnium Prophetarum e tus. Et dixit Dominus e deci es,
π praevalebis: egredere . Sed haec & similia a quivocationem spirant. Ergo &c. Respondis I. ditiinguendo , dc haec omnia denotant solum aequivocationem materialem , concedo e ibrmalem , nego.
interialis illa est quae praesert ex se aliquam parabolam , ut sub sigura veritas demonstretur ; vel cliam quae continetreisonium ad interrogatione in relativum; non enim loquens omnem temper tenetur pandere iens iam , qui sub verbis latet , maxime vero cum interoogans scit respondentem non teneri lculum aperire adaequatum; formalis vero illa centetur, quae directe dc inani lettidi senium exhibet contrarium, quaeque ni cum mentali r strictione veritati immediate opposita . Pruna quandoque apparet in Scripturarum sacrarum lententiis, quae ut plurimum continent myiferia: Secus vero altera: quinimmo si Scripturarum oracula aequa lance ponderen cur , ne quidem in eis apparebit aut amphibologia , aut aequivocatio
33쪽
mam trobationem , distinguo : Christu
respondit ad mentem interrogantis, con-ccdo: secus, nego. Revera quidem in1- ter filiorum Zebedaei iplum considerabat tanquam Regem temporalem , qui tandem su per solium David brevi sellurus erat, quod ipsa mulieris manifestat loquela : Dic tir sedeant hi dtio filii mei , unus ad dexteram tuam , o unus ad siniseram. Igitur respondit ut homo , dicens , Non es meum dare vobis, sed quibus paratum est a Patre meo : In quibus quidem verbis
nulla cli aequivocatio ; nam Christus Ie-liis attendit ad praedullinationem electorum , quae protecto procedit a Deo ut a causi principali : debuit igitur dicere :Non es meum dare vobis; id cst , absolute di ut causa principalis , bene vero ad Deum, qui cum sit causis principalis gloriae , utique censetur & appellatur D
minus Regni suturi, di ejusdem dispen
Ad 1. distinguo , & Christus loquitur
de humanitate , quae non lemel in scripturis vocatur Templum Dei , dicente Paulo I. Ciar. 3. Templum Dei estis , con-ccdo : siccus , nego . Caeterum Salvatorinysterium an nunciabat de cujus rationecti obscuritas , quodque Iudaeis incredulis pandere non conveniebat, cum dc linsi Apostoli illud veluti scandalum haberunt , juxta illud i. Cor. I. Priaticamus Chribium crucisexum : Imiais quidem scandalum , Genribus autem sultitiam . Igitur in 1ententia est obscuritas congrua: Sed non aequivocatio , quae quidem duo maxime inter se discrepant: nain aequivocatio est contra veritatem, mysterium vero e contra , cli via ad veritatem gradatim insinuandam.
Ad 3. distinguo , Christus dixit , non
cendam, Icilicet cum comitatu & pompa atquc publice, qualiter exigebant noti ; nam ipsi dicebant : Manilosa reipsum
Mundo, concedo. non ascendam absolute,
nego . Igitur Christus & ad humilitatis
exemplum, oc etiam ad corrigendam n torum ii aperiectionem , voluit occulte tantum escendere in templum in die se- sto: nequidem igitur aequivocationis ia- umbratio apparet in loquela Domini , Cum directe respondeat re ad mentem parentum : niaxitne si cuncta ponderen-car verba. Noli cm. Ia Chrillus ait , non ascendam , sed non ostendo , quod solum designat tempus praeiens quo, cum pol pa ascendere nolebat: hinc si ibdit, Asdom
rempus nondum implerum est. Hoc cli ten pus nondum pro illo momento Ongruit.
Ad 4. utique distinguo, ct Chri Itus isse gessit urbanitatis causa , ut discipul rum probaret at sectum, qui quidem ulus communis est cliam inter homines , qui honesia alicuius beneficii recusatione tentant alios , ut iteriata gratiae oblatione comprobent an sint veri, vel secati amici, concedo: secus nego.
Ad s. etiam distinguo, Christus se prς-buit sub 1 cie hortulani videndum a Magdalena , ut accelsum ad ipsum redderet illi faciliorem, occultando gloriam corporis , quam profecto sustinere haud valui siet ; re etiam ut intelligeret , inquiunt Patres , hac figura Chrillum elleucrum animarum cultorem , concedo :i e praebuit sub specie hortulani videndum ad decipiendum, nego. Ad locum ex lib. 3. Regum desumptum dico auctorem canonicum loqui ad captum humanum , oc introducere daemonem se Oiserentem ad decipiendum Achab , ut luctores intelligerent Deum permisiste in vindictam idololatriae pellimi illius Regis, ut seductus a falsis Prophetis, bellum contra Regem Syriae iniret , in quo sagitta percullus , interiret: Haec igitur verba : Egredere, De ιta, non iunt verba imperantis, sed permittentis .
Deus nec per se, nec per alios quivoce inuitur. PRIMO: Sic habetur Sap. I. Stiritus Gnim Iandius disciplι- est ciet fletum . Secunda : Hoc repugnat primae veritati , Cum aequivocatio non uiliit spiret
34쪽
PRIMO : Ieremias asserit quidem se a Deo seductum , sed ibi sermo est de se ductione improprie dicta: cum enim Deus
cuncta eodem tempore non revelet Prophetis , putabat vir Dei maledictiones ,
ordinante Deo, Iudaeis a te annuntiatas, cit ei lius ad essectum non perventuras, quorum tamen promptior exitus illum
saturavit opprobriis, hinc seductio, siquet
dicatur, non ex parte Dei , sed ex parte Ieremiae se tenet. Secundo: Incassum tribuerentur Christo aequivocationes cum enim sit homo Deus, modo ut Deus quidem, modo etiam ut homo loquitur : sic quum dixit Ioan. 2. Solvite remplum hec , er in tribus diebus excitabo illud , loquitur de resurrectione humanitatis sanctae : loquitur utique ut homo quum matri filiorum Zebedaei praelaturas pro filiis expostulanti ,
dixit, Non es meum dare vobis , sed q1ιiabus paratum est a Parae meo: ut intelligeret rudis mulier dignitates non gratiae
es favori , sed laboribus & meritis este distribuendas. Terris : Seductio Achab non fuit positiva, sed selum permissio ex parte Dei,& haee in peccatorum vindictam.
De eradusiirare electi Dei. CERTUM est res supernaturales, &maxime mystcria mentis humanae aciem fugere : Igitur rosumus tantum habere aliqua credibilitatis motiva, quibus commota & stimulata ratio credat cum suta
missione fidei articulos, qui de se obscuri iunt : obscuritas igitur est de ratione fidei, dc est xliud punctum primo discutiendum, postea vero de credibilitate termonem habebimus. Sit igitur
QUEREs I. Utram obscuritas requir tur ad objectum fidei.
Ante responsonem notandum est duplicem esse obscuritatem , alteram obiectivam, alteram vero subjectivam: prima se tenet ex parte objecti formalis, quod. ut quum res non clare cognoscitur: dc quo , quando medium v. g. lumen quo attingitur coloratum , est obscurum: altera se tenet ex parte potentiae cognoscitiva', quando scilicet potentia non nius obscute rerspicit objectum; puta s noctu intor tenebraes apprehendatur objectum: His praelibatis,
Respondeo I. Utramque obscuritatem requiri ad iidem, iuxta illud Heb. Q. Est
autem fides sperandarum subsantia rerum,umgumentum non apparentium . Hinc D. Gregor. H mil. 2. dicit: Quae enim appa- rent , jam non habent fidem , sed a-μ gnitionem. Igitur utraque obicuritas requiritur ad fidem ; alias non est et ar
gumentum rerum non apparentium. Ra
tio est quia fides debet diit ingui a scientia dc visione beatisca : Sed non aliter distinguitur nisi per obscuritatem: Enimvero ιcientia habet evidentiam in principiis de conclusionibus sicut di viso beatifica in suo obiecto, tum sermali quod, tum formali sub quo. Ergo &c. Resipandeo II. Obicuritatem esse solum conditionem sine qua non fidei , quia sicut everso temperamento dissolvitur animal , sic ablata obscuritate cessat fides et
caeterum non e ii ipsius motivum ι non
enim credimus quia objectum est obscurum , sed quia prima veritas inquitur . Superest igitur , quod sit duntaxat objecti fidei mera conditio. Lucres II. Num fides possit esse simul cum visione γRespondeo fidem de visionem non posse compati in eodem intellectu de eodem obiecto sermali . Ita D. Thomas hic art.
3. quia visum de non visum opponuntur, fides autem se habet ut non visum 3 visio vero ut visum . Hanc veritatem ins-nuat Apostolus i. Cor. a 3. his verbis :
35쪽
ridemus mine ρeν speculum in anigmata, rune Huem facie ad faciem. Ergo Acc. seu res IlI. Utrum fides possit compaticum evidentia in attestante. Ante retronsonem observandum est e videntiam cile triplicem; alteram scilicet
objectivam, quum objectum de se patet: alteram subjectivam ; & est quando potentia illud clare videt : alteram vero ille intellectus videntis , ut eognosco. tet inaniscite hoc dici a Deo qui non mentitur , licet illud futurum quod rrae dicitur , in se evidens non est et s unde per hoc ratio fidei non tollere
quae se tenet ex parte loquentis, ut cum videtur loquens oc proponens veritat m.
Porro evidentia objecti potest esse sine evidentia subjectiva; ista enim propositio,
v. g. Deus cst , cst per se nota , quoad se, quandoquidem praedicatum est de escientia subiecti , non tamen quoad nos ;non enim naturaliter dc sine discursu cognoscimus existentiam in Deo cile idem cum sua natura. Item evidentia in ali stante potest esse sine aliis duabus f sic v. g. Doctor proponens demonstrationem Theologi eam rustico de existentia Dei , v. g. videt iste loquentem , si d non capit quod illi dicit: jam
Reyondeo fidem posse compati cum mvidentia in attestante. Probatur I. auctoritate Scripturae. Quando Exod. a. Deus locutus est ad Moysen in rubo ardenti, ille nesciebat Deum
illum alloqui ; dixit enim et , Ego sum
Deus Patris rui , Deus Abraham , Deus Loce , T Deus Iacob . . . . ait , Moyses ad DeΜm , ecce ego vadam ad si os lyrael , crdicam eis r Deus patrum vestrorum misit me
ad vos . Ni dixerint mihi : quod est nomen .ius 8 saeti a d eam eii' Item Ilaias cap. 9.vidit Deum sedentem super thronum cxcelsiim dc elevatum ; non ideo tamen Propheta comprehcndebat mysterium sive Incarnationis, sive Trinitatis quae illi revelabatur : Igitur habebat evidentiam inattestante licet non haberet oblectivam de subjectivam : ergo fides potest compati cum evidentia in attestante : tametsi cnim videatur loquens , obiectum tamen semper manet obscurum , immo & ratio qua cognoscitur quia non cognoicitur per demonstrationem , sed solum per m- vclationem, de quia Deus loquitur . Ita D. Thonos expres,e , hic q. S. art. Σ. sic loquitur Si aliquis Propheta prae- nunciaret in sermone Dei aliquid su- turum oc adhiberet signum, mortuum M suscitando; ex hoc sgi:o convinceretur Pili Mo,Fides est Essentialiter obscura,nam teste Apostolo Heb. Ir. E sperana um sub
stantia rerum, argumentum non apparentium.
Secundo e Fides non potest esse simul cum scientia dc visione , quandoquidemissae duae sunt evidentes , fides vero ei lentialiter importat obscuritatem.
Utrum obieetum fidei sit eredibile, id os, utrum inseria nostra fidei sint erodibilia f
CREDinu ITAS Duplex est , alia evidens , alia inevidens : Evidens ea est , quae potitur ex testimoniis universalibuς, dc quae non possunt reiici: inevijciis vero petitur ex testimoniis quibusdam particularibus, quae non sunt litisicientis famae, ut apud omnes ponderent . Observandum cit etiam credibilitatem a scibilitate distingui in co quod petatur ex testimoniis extrinsecis , scibilitas vero a mediis intrinsecis , dc neccssario connexis cum re demonstrata. Jam sit
Misteria Dei sunt midenter erodisilia . Probatur multis momentis. Probatis ex motriis eredibilitatis. PRIMO: Hoc ipsum patet ex cognitii ne de exilientia Dei, quam Meraistysicitatione demonstrant : cognoscendo enim Deum este, etiam coniecturaliter , ratio
comprehendit illum multa posse quae superant captum nostrum s aQeoque mystcria esse credibilia. Serundo Mysteria probantur cvidenterea dibilia ex antiquitate nostrae Rclipionis: Moyses enim , telle sincto sustino
36쪽
Martyre in paraenetico, & Tertulliano in
Apologetico, cap. 18. Scripsit ante Graecos, qui non nisi longo tempore post camtam Ierosolymam ab Assyriis , scripsere: immo emanaverat ab Adamo ad Moysenuique traditio de Mysteriis , quandoquidem Deus locutus fuerat Patriarchis: &teste divo Thoma , movebantur interius homines a Deo circa ea quae sunt cultus divini. Ergo &c. Tertio'. vel ipsa veritas in hoc seipsam prodit , quippe quς solum tendat ad cognitionem Dei, eiusque attributorum insinuandam, tum & ad mores justis legibus componendos, passionesque virtute crucis refraenandas.
aeuarto: Sanctitas nostrae Religionis, reddit fidei obiectum maxime credibile, non enim , ut Mahumetica indulget sentibus dicarni, sed totum dat Spiritui. Hoc ipsum claret in Martyribus, hoc in Consessoribus,
hoc in Virginibus, ali isque iustis &sanctis,
qui non ambulant secundum carnem, sed gra. tiae ipiritum: hoc annuntiat morum sancti-ctas; hoc lex pura & immaculata, hoc demum Christianorum charitas quam saepe mirati sunt Ethnici: unde Paulus ad Phili p. II. assirmat Christianos inter Centiles scutium inalia lucere: de sancto Luciano Martyre refert Metaphrastes, Ethnico; solo ejus
conspectu ad fidem Christi fuisse adductos:
vel ipse universus orbis Angelicam Magni Antonii vitam demirabatur.
Ωtilaro'. Eificacia nostra: Religionis, non
Ievius est credibilitati argumentum. Pis
catores pauci non armorum vi , non
pum , non voluptatum bonorumve promissione per omnem terram fidem dilleminaverunt, verum potius ait Augustinus lib. de corr. & gr. cap. m. terrente diabolo, saevictite mundo, plebeios oc nobiles , immo & doctos, ut Dionysium Areo. pagi tam , Clem ntem Alex. Irenaeum , Justinum , Arnobium, Aristidcm , Athenagoram , Lactantium , & alios permultos , Christo pepererunt : Sed quod
prorbus stupendum, cruciatus non minuebant , sed augebant fidem, ita ut, inquit Tertullianus in sub finem Apologetico, 1. guis martyrum elset semen Chri itianoruin unde ibidem sub finem Apol. ait: ' Hoc se agite , boni Praesides , cruciate , torisse quete , alteri te nos , plures eiscimur H quoti s metimur a vobis. is Zonaras scribit Theol, Tom. ἐκ. Diocletianum in Occidente regnantem , Maximinum vero in Oriente : alterum
dum Mediolani degeret I alterum dum Nicomediae sponte abdicasset imperium , eo quod Christianos exterminare nedum possent , sed quotidie crescere intuereniatur . In relationibus Iaponiae refertur quemdam Impcratorem aix ille de Christianis, se frustra in eos sevire, e quorum cineribus plures de die in diem resurgerent. Sexto : Ex innumeris tostibus videlicet
gentibus , Turcis , ct Iudaeis claret fidei
credibilitas . Caesar Augustus , ut reserunt Suidas , Cedrenus , Nicephorus &alii , aediscavit Aram primogenito Dei , scilicet Christo . Alexander Severus ima ginem Christi habebat, quam sinrulis diebus colebat. Plinius Iunior stribens ad 1rajanum Imperatorem de Christianis , dicit eos estu solitos 1latuto die ante lucem
convenire, carmenque Christo quasi Deo canere nec furta , nec adulteria eo mittere; immo inimicis condonare. Tum
postea Trajanus a Ierscquendis fidelibus abstinuit . In calce Apologiae S. Justini
Martyris tres sunt Romanorum Impca a
torum Epistolae in gratiam Christian rum . Item Sibyllae multa praeclare de nostra religione dixerunt. Celeberrimum
est oraculum Delphieum, seu Apollo De Iuphicus , qui ut scribunt Suidas , Suet nius in Octavio, Nicephorus lib. I. cap. t . respondit Caesari Augusto misentiresponsionem , sibi impositum fuisse s-
lentium a puero Hebraeo , qui Deus exiliens cuncta suo degebat arbitrio . Nec Mahumetus etsi falsus Propheta in Alc
ratio silet Christum , quem Dei septentiam, tum animam, spiritum, verbum
afliatu quodam divino ex Maria Virgine perpetua , illibata natum asserit . Unde ex Mahumetanis, qui Christi sepulchrum nondum inviserunt , perfecte purificati non censentur ι qui vero Christi nomen &Mariae contumeliose commemorant, severtissime puniuntur; sed testis inter Turcas major est, Talit manus M ahumetanus secte Sacerdos ; Cum enim a multis annis Alcoranum jam jam explicallet , factum est
ut coram Baia Zet, eumdem legens derepente mutatus , exclamavit religionem
stianam veram,propter quod statim martyrio coronatus est : Hanc Historiam re-E sort
37쪽
fert Duverderius Historicus Gallus , neque etiam ex Parte Iudaeorum , tametsi
religioni Christianae offensis desunt pro
eodem momento testimonia . Insigne est
illud Iosephi qui in libro antiquitatum Iud.
vocat Christum Deum: concinit Philo inter Iudaeos doctissimus . Hie teile S. Hi ronymo , composuit librum de sanctitate primorum Christianorum, qui Alexandriae vivebant. Ergo &c.
S. AUGUsTINUs lib. 7. Consessionum, cap. Io. sic loquitur : Faci ius dubitam rem vivere me, quam esse vera quae auri divi. is Rursus lib. contra I pistola Fundamenti , cap. 4. Multa sunt, ait, quae se in Ecclesia me jussissime tenent , conis senso populorum agentium , auctoritasse miraculis inchoata, spe aucta, charita- te firmata, & vetustate nutrita. is Richardus a S. Victore lib. i. de Trin. cap. a. sic exclamat loquens de fide r D si mine si est error quod credimus, a te de-
cepti sumus: nam ista in nobis tantissi- ω gnis, & prodigiis confirmata sunt, dc ta-- libus quae non nisi per te seri pollunt. Denique Picus Mirandulanus , Epist. I. sic ait : μ Magna insania est , Evangelio
D non credere , cujus vcritatem sanguisse Martyrum clamat, Apostolicae resonantis Voces , prodigia probant , ratio cons r-M mat , elementa loquuntur , daemones,, Confitentur. δε Concludamus igitur cum Propheta R gio , Psal. 92. Testimonia ruaeredibilia facta sunt nisi, . De hujusmodi credibilitatis motivis sese calamo jam scripsimus ubi de existentia Dei in trach. de Attributis: Et iterum sermo jucundus redibit tract. de Incar.
UEL ipsa ratio suffragatur conclusioni, itaque multiplex, sed quae unico & brevi
comprehenditur argumento . Illa religio dc
fides credibilis est , quae supremum Numen absque ulla superstitione adorat, ad
quem omnia reseri, & a quo omnes h mines beatitudinem expectant; quae comprimit dc linguam mendacem atque eL
1 natam , , carnem libidinibus ebul
lientem ; quae compescit iras dc jurcia
componiti quae omnem gloriatur & studet,dimplere jultitiam , reddendo unicuique quod suum est, quae terrena non sapit, sed ad caelestia sine fine alumnos deducit , quae praecipit parcere inimicis , immo &diligere , atque ipsis benefacere praecipit: Atqui talis est religio Christiana , etiam tellantibus Paganis , qui non semel tot& tanta demirati , vel conversi sunt ad fidem , vel f intra riganismum visi sunt
adhuc sistentes , eam tamen multi sec runt, atque celebrarunt encomiti l, ut ex
Solvuntur olectiones Paganorum.
OnlIcIUNT I. Mysteria religionis Christianae non sunt evidenter credibilia: Ergo is c. Probatur Ant. I. Non sunt sitis- cienter credibilia ex rarte Magnatorum, qui politica & voluptate ut plurimum ducuntur in religione amplectenda : sic omnes serme Orientis Imperatores hac de causa Mahumetanam sequuntur sectam . II. Ex rarte populorum , qui caeco impetu dc ad phantasiam aliquam amplectuntur religionem , ut videre eli in Gemmaniae postilis, qui Principis vulgo ado tant sectam. III. Ex parte miraculorum , Magi enim Pharaonis , ut legitur Exod.
7. g. multa patravere miracula coram
Moyse . IV. Etiam ex parte universit lis; cnim vero omnes sere orbis terrarum potuli, exceptis raucis Eurorae regnis , adhaerent Maliumc to. Ergo dcc.
Respondeo negando Ant. Ad primum distin uo , Magnatos sequuntur religionem sensibus blandientem quando audiunt pasiasiones & cedunt carni , concedo : quum ad rationem dc vocem interiorem attendunt, nego. Multi enim ad fidem conve
si sunt , ut Magnus Constantinus: alii saltem consessi sunt religionem Christi esse or-timam , ut Reges Iaponiae apud quos se monem habuit sanctus Xa verius . Jam vero qui Christianos insectati sunt , mi 1erande perierunt, ut legitur de Iuliano Α- ollata S aliis: immo rcssimus homo, quas suit de Caiphas , Deo sic ordinante & ς volente , in gratiam di gloriam religionis Christi prophetavit . . Ad secundum eadem est solutio, sed quod mirabile est, supplicia cessere etiam teneris virginibus , ut B. Agneti dc aliis quia o
38쪽
fidem in martyrio , Christo servaverunt .icredibilitatis , qui non faciat aliquem di De hoc stupens dc demirans haec eloqui-ii curium quo conjecturaliter cognolcat my-tur S. Cyprianus lib. 2. opili. 6. quibus steria nos ira esse evidenter credibilia. is ego vos laudibus praedicem sortillimiti Martyres . . . Tolerastis usque ad con- SYNOPSIS PROBΑΤIONUM. summationem gloriae durillimam quaeri stionem : nec cestillis 1.pplicii, , sed Mysteria idei sunt evuenter eredibilia. o vobis potius supplicia cellerunt ....is Vidit admirans praesentium multitudo PRIΜo: Hoc ipsum annuntiat religio
ri caveile certamen .... Steterunt tortili is nostrae Entiquitas celebrata a Iullinori torquentibus sortiores : Et pulsantes in Paraenetico, tum a Tertulliano A pol. se ungulas , pulsata ac Iλniata mcmbra cap. 13. re lib.de Praescript. cap. 37.Hocis vicerunt. is . ejus esticacia , & sertitudo quae mun-
Ad tertium distinguo, Magi , Plara idum vicit : Hoc puritas ct sanctitas snis falsa miracula ope daemonum ope- hinc belle ait Lactantius lib. 3. cap. 1 f. rati sunt , concedo : secus, nego . Hociis Dei praecepta , quia & simplicia &ipsum patet ex eo quod serpens a Moyselis vera sunt , quantum valcant in antia productus omnes Magorum serpentes de-iis mis hominum , quotidiana experimen- voraverit , ct iple solus manserit vivus .iis ta demonstrant . Da mihi virum qui Caterum Magi non potuerunt restituere is sit iracundus, maledicus , effraenatus ;elementa trant mutata in pristinum statumiis paucillimis Dei verbis tam placidum sicut Moyses, qui aquis sanguineis prii li-iis quam ovem reddam. Dnum & colorem & saporem reddidit. Secundo: Non levius indicant religionis Ad quartum dico sulcere ad universa-iCliri istianae evidentem credibilitatem ejus litatem religionis nostrae , ut omnes lin- pauperrimi Praecones, qui terrente munguat , populi de nationes hanc tenuerintido , & taviente diabolo eam per orbem de adhuc teneant : Christiani enim ubi-iterrarum disseminaverunt. que , reperiuntur ; immo ante uisum Tertio: Prophetae vel ipsae Sibyllae eam Prophetam Mahumetum totus oriens &lpraenuntiaverunt : dc praedictionum veri- ultimae terrae nationes doctrinae Apollo-itatem selices probavere exitus . Plura lorum de eorum in Pastorali ossicio suc- credibilitatis argumenta referre supersecessorum adhaerebant. deo . Tertullianus in Apol. Iustinus in ponunt II. Mylteria non apparent ra- utraque pro Christianis Apologia , Αutioni possibilia: Igitur nec credibilia. Pr igustinus lib. de util. cred. 1ub finem: lib. batur conloquentia r Actus credibilitatis contr. epist. Fund. Tum lib. r. de civ. aa nullo elici poteti: non quidem a fide,icap. V. dc χχ. Arnobius lib. g. contra eum non illam habeat Gentilis : neque Gentes , dc alii mira de hoc momento etiam a ratione , quandoquidem eam inlistriplerunt. immensum traiilcendunt my steria: oc hoc
supponitur. Ergo dcc. SYNOPSIS OBIECTIONUM.
R Oomtio distinguendo Ant. Mysteria, ET RESPONSIONUM. non apparent pol ibilia demonstrative , concedo i coniecturaliter , ponderatis PRIMO: Tametsi Magnates cedant Dia miraculis, aliisque testimoniis, nego. sionibus blandientibus , mercatores avida Ad probationem dico actum credibili- manu dc usuris divitias colligant , popu-ta is elle solum objective de extrinsecelli proprio pondere terrena inhient , non actum fidei , in quantum terminatur adsinoe sequitur religionem Chri istianam non objectum fides : Sed non intrinsece, tum elle credibilem, immo potius coneluden- quia non procedit a fide & a motivo in-idum est maxime credibilem , quippe quae trinsece serernaturali; unde manet proce- cuncta debellet vitia.dere a Metaphysica , quae dilcurrit de- Secundo : Esto quod mysteria humanam monstrative ae existentia Dei , & con- transcendant rationem , inde istum si jecturaliter de aliis mysteriis : nullii, uuitur non esse per media intrinseca &cnim est qui audiens & videns motiva demonstrative credibilia, sed non extri
39쪽
scce per testimonia quibus Metaphyseus
concludere potest, ea esse fide digna. Tertia : Magi Pharaonis non vera, sed falsa & commentitia ope daemonum prodigia patrarunt , quae quidem non erant miracula, hinc isto momento ex comparatione facta cum miraculis Christi ocApostolorum nihil ab evidenti credibilitate fidei detrahitur.
ore Dei & Christi , dc quae cognoscuntur
per traditionem scut Paulus enarrat de institutione Eucharistiae , 1. Corinth. II.
his verbis : Ego enim accepi a Domino, qtiodcr tradidi velis r quoniam Domιnus I us in qua nocte tradebatur erc. Sunt etiam eaiadem , nec licet in eis quidquam aduendo innovare : Igitur articuli fidei non creve runt quoad subitantiam. Obseruandum etiam articulos fidei ere-
De resolutime Dra Or credendorum.
DUo veniunt examinanda in hoc artuculo; xlterum de credendis: alterum vero de Iudice supremo circa controversas credendorum. Unde st
NOTAND H est I. credibilia esse per certos articulos distinguenda , ita D.
Thomas hic art. 6. articulus enim est coaptatio multorum quae habent connexionem ad invicem, quae subsunt eidem rationi sormali oc ordinem ad unum dicunt : Sic omnia mysteria fidei subsunt revelationi Dominicae immediate , V. g.
Christum sit ille pallum , mortuum , stapultum , dc restirrexisse respiciunt unum dc idem , scilicet humanitatem Christi :eum igitur objectum fidei si non vitum , & non visa speciales complectuntur di Lficultates quae pertinent ad divinitatem Christi , dc speciales quae spectant humanitalcm i convenienter credenda ; distinguenda sunt secundum diversos articulos ne pariatur consulto in intellectu nostro qui propter in materia immersionem, a
prehendit indivisa quasi divise , dc simplicia
quasi per modum compositionis. Prenotantam cst IL articulos fidei non crevisse secundum succestionem temporum
quoad subitantiam; sic docet D. Thomas,
lesia illa solum sunt de fide quae sunt in
Scriptura sacra revelata , vel talia sunt per traditionem divinam . quae autem viam nentur in Scriptura , semper sunt
eadem ; nec licitum suit aliquid addere
cristurae : quae vero emanaverunt vel stvisse quoad explicationem, tum quia, in quit D. Themas , omnia in figuris conia tingebant in veteri Idi lamento , quod erat, icile Apostolo , umbra futurorum . Unde Mysterium Trinitatis , v. s. oc I carnationis solum adumbratum , debuit explicite in novo Ies lamento proponi ;tum quia propter haeretes etiam vel in ipso novo Testamento optas fuit explicare fidem , ne fideles incaute impingerent in errorem ι unde consubstaiatialitas uerbi , v. g. explicata est in Concilio Nicano contra Arianos: Ergo Sc. Noran m eli IV. esse i4. articulos fidei in Symbolo contentos : ita D. Ii omaeshic art. 3. qui sic ratiocinatur . Fa quae pertinent ad fidem vel nos Leatos reddunt, dc sunt occulta divinitatis : vel nos ad finem beatum conducunt , oc est mysterium Incarnationis : Porro circa naajestatem divulam tria nobis credenda proponuntur . Primo quidem unitas divinit iis , dc ad hoc pertinet primus articulus: Secundo Trinitas perlonarum, oc ad hoc sunt tres articuli secundum tres personas: Tertio vero proponuntur nobis oI era divinitati propria , quorum primus pertinet ad esse naturae , dc sic nobis proponitur articulus creationis s secundum vero spectat
gratiam ; oc sic proponuntur nobis 1ub
uno articulo , omnia pertinentia ad n
stram laiustificationem: Iertium pertinet ad este gloriae , ac sic proponitur nobis alius articulus de resistaeci ione carnis & de vita aeterna , dc sic iunt leptum articuli divinitatem 1 pectantes . bimiliter circa humanitatem Christi ponuntur utique septem articuli . quorum primus est de Incarnatione , seu de Conceptione Christi oporatione Spiritus sancti in utero Beaiatae Mariae Virginis : becundus de Nativitate ejus ex cadem.: Tertius de Passione ejusdem , Morte dc Sepultura : uuartus
de descensu ad inferos: Quindus de R
40쪽
s irrectione: Sextus de Ascensione : Septi- β. I. mus de adventu ad judicium . Alii sunt De Symbolo Apostolorum. etiam articuli fidei , sed reducuntur ad
istos . Sic v. g. articulus Eucharistiae ut est CONCLUSIO. Sacramentum sancti hcans , reducitur ad alios effectus Incarnationis est gratiae san- Symbolum , quod Apostolicum vocatur , ctificanti si & ut est miraculosa , ad om- ab Apostolis Emanavit. nipotentiam Dominicam. Ita D. Thomas hic art. g. ad sextum. Probatis , ex Traditione. Caterum articuli implicite propositi , tunc credebantur solum implicite ; ut PROBATUR conclusio isto brevi sed es primum vero Ecclesia eos explicavit , dc ficaci argumento . Quod traditione hab explicata propolitit , quilibet fidelis tene- tur , firmiter tenendum cst Atqui ex imtur ea credere explicite , alias ellet Hae - concussa traditione trabemus Symboluivi quod reticus. Sic ante definitionem Stephani nomine Apostoloruin circumfertur ab eis I. qui tenebat Baptisma ab Haereticis col- promanalle , oc probatur diucurrendo perlatum verbis Christi non valere , errabant laccilla. quidem , sed non erant Haeretici ; iecus Ex primo faculo : Scimus Apostolos a vero qui hoc dixerunt post Eccletiae statu- Christo in omnem terram missos ut gentum , decisio non e ii quidem articuli ali- tes erudirent in fide , juxta illud Matth. cujus innovatio , sed explicatis , 1ed ex- 23. Euntes docere omnes gentes . Sed ad ho politio , & determinatio. necelle erat cis lummam fidei tradere e Subnotare iterum juvat Symbolum este quod non una evincit ratio . I. Quia ruis credendorum lummam , in brevem dc 1a-Ide, erant populi , immo oc nobiles caria ei lem methodum ad inli ructionem & ru-iles plurimum , hinc clare & cum meth dium & simplicium . Divus 'Ι homas hic do articuli fidei exponere Opus erat , ne art. 8.dicit pertinere solum ad Concilium falsa aut humana pro divinis haberent . generale legitimum dc ad summum Pon- II. Brevi tempore uno commorabanturtificem condere Symbolum ; Enimvero eo loco Apostoli , quocirca synopum creden- solum lci,i o condita lunt Symbola , utidomin praebere debebant , ne credunda fideles facilius retineant credenda, ct ta- proposita , dc praedicata de repente Obliabeant fidei regulam , ne aliutia hominum vi lcerentur auditores . III. Pseudo Prophe- circumterantur omni vento destrinae: Seditae euec Pleudo-Apostoli sicut praedixerat ad Concilium generale & ad summum S. Paulus venturi erant, quamobrem sun Pontificem duntaxat pertinet condere eju- mam credendorum prae oculis habere deinsmodi fidei regulam, siquidem soli sunt bebant novi Christian i, ne omni vento e supremi controversiarum fidei judices: D-ictrinae moverentur: Ergo&c. so &c. His praemialis sit Ex secundo scuto. Irenaeus lib. t. adve sus haer. cap. a. sic loquitur il Ecclesia is enim per universum orbem usque adfinesis terrae seminata, ec ab Apollo iis euec adiis o scipulis eorum, accepit eam fidem, quae is est in unum Deum Patrem omnip
Ex renio siaulo: Tertullianus lib. de velandis virginibus idem expresse cum Ir naeo scribit. Tum lilade praescr. cap. 37. ait: In ea regula incedimus , quam Ec-
,, clesia ab Apollolis, Apolloli a Cluillo, C, , Christus a Deo tradidit. is Ex Parro M. Non leviora dicit Lucifer Calaritanus lib. adversus Coni tanta Imper. Symbolum appellat: Formam discipliis nae , dc regulam fidei per Apostolos Meat Theol. Tom. IN B 3 tra-