De sermone Latino, et modis Latine loquendi. Hadrianus S.Rom.ecclesiae cardinalis Nuper a mendis plerique expurgatus, & in suum pristinum candorem restitutus. Postremùm Horatius Tuscanella aliquot locos emaculauit; ordinateque Italicis elocutionibus

발행: 1568년

분량: 348페이지

출처: archive.org

분류: 연설

181쪽

DE MODIS LATINE LO. 89

Ibid. Villatico gregi in fundum satis esse duos canes. Ibid . Illud fere omnes in Epiro facimus , ne minus habeamus in centenas oves singulos homines. T.L.ab urbe condita: Mulcta quingenum qris in singulas ciuitates impolita. Ibid. Frumentum Melianum assibus in modios estimatum

plebi diuisit.

Cic.in Verrem: Pro frumento in modios singulos duodenos sextertios exegisse. Ibidem . Si ostendo minus tribus medimnis in iugerum neminem dedish decum et, concedes opinor, ut cum decumanus fructus arationis perceptus sit: neminem minus tribus decumis dedisse. Cqsar in commen. In capita singula seruorum: ac liberorum tributum imponebantur. T. L .abvr.cond.Legatis in singulos dona,ne minus qui num milium aeris redderentur.

Ibid. Congii olei in viros singulos dati. Ibid. Aeris signati quina milia in singulos patres familiae

relinquamus, Ibid. Singulis in militem tunicis imperatis. Τ.L. de bello Maced . Quod precium in capita statuissent. Idem ab urb.cond. Prorogatum in annum imperium est.

Ouid.ad Corinnam.

Sic mihi durat amor,longos', adolescit in annos. Verg. Felix sorte tua, neq; in nunc seruata dolorem. Idem: Bina bonum vobis,Troia generatus Acestes. Dat capita in naues. Quotannis,ctsingulos annos.

Obseruanda quoq; differetia est inter quotanis, & singulos

annos,quotidie,& in dies singulosiquem modum dicendi diuini illi veteres non sine euidenti ratione distinxerunt. Quotidie. n.& quotannis tempus & spacium continuatusignificat: In dies vero singulos, & in singulos annos non continuatum spactu, aut perpetuu, sed per interualla dierum,& annorum secretum tempus cognoIcetur abiis: qui infrascriptas authoritates diligenter attenderint.

-- M Cicero

182쪽

Cicero Atti . Quotidie, uel potius in dies singulos, breuio

res t i teras ad te mitto. vlp de tritico, uino&c. lege: EX eo. Haeres meus amphoras decem quotannis in annos singulos dato. Iabolenus de fun. inst. lege Legatum. Vini salerni, quod do rhinasceretur, quotannis in annos singulos binos culleo x haeres meus Titio dato.

IRE IN SENTENTIAM, IRE IN ALIA OMNIA.

1RE in sententiam, ire in alia omnia, hoc significat quod pleriq; dicunt, consentire in sentetiam,&alia oia. Qui dicedi modus tras latus est a disressione, uel pedit itione. Cun .su Dagia rogabatur,& res erat qua omni b. placebat, pedibus ibant in sententiam, uel disicessione, quod ide erat. Cice. Lentulo: Perspiciebant enim in Hortensii sententiam multis partibus plures ituros, quamq; aperte Volcatio

assentirentur.

Ibid. Frequentes ierunt in alia omnia. Idem Planco. Frequens eum senatus reliquit, & in alia omnia discessit. Τ.L. ab urb. cond. Omnes in eam sententiam ierunt.

1N Alens, non solii. i. quod claro significatu temerarium demonstrat,& audace,sed insuetu, quid id de quo dicitu facere non soleat.Ter. in Andr. Quid tu Athenas insolens Ci. de arte Rheto. Deinde natura eius euenire uulgo soleat, an insolenter,& raro. Idem pro rege Deiotaro, Moveor et loci ipsius insolentia. LAPIDE QUADRATO AEDIFICARE. LAPIDE quadrato qdificare quid sit, planum cst eo ipso uerbo: Sed sensum het.reconditum, altu atq; in superficie ostendit. Est. n. lapide quadrato aedificare, non uere quadratis lapidib. sed sectis,& expolitis, etiam si non sint uere quadrati modus est loquendi illorum ueterum. Lapide Dructu aut cementicio,vel structura,

aut ruderatione aedificare .

Lapide aut structuli, aut cena et icio, uel structura, aut ruderatione aedificare, paulo et est remotius ab aperta intelligeritia. Est n. lapidib. etdificare non quadratis, uel lectis, aut ad lineam γ

183쪽

DE MODIS LATINE LO. . 'o

linea, vel perpendiculii collocatis: sed minutis, concisisq; frustulis, quae cemeta dicuntur. Ea aedificia, vel pro vulgarib. tenuiq; populo fiebat vel in magnis potentior ii qdificiis lapides illi structiles siue cenaetitii in mediis parietib. veluti pro farcimine, aut medulla ponebat: super induce-haturq; post modii i crustatio, vel marmoris, vel alterius lapidis specios. Quod aut cementa non sint ut multi putant. Omnia quae ad murum consciendu faciunt, sed tantum sint lapidum, ut dixi fragmenta, subiiciam de hoc autorsi bonoru loca aliqua manifesta Vitru . Incertavero cemeta alia super alia sed etia, inter seq; imbricatamo speciosam, sed firmiorem, qua reticulata prestant structuram . Idem: Qui b. autem locis hae copiae non sunt, cementa marmorea, siue assulq dicuntur, quae marmorati ex opere deiiciunt & pillis terreis contunduntur. Idem, Tunc structura ex cementis: calce,& arena copleatur& subdit: Deinde tunc quadrato saxo murus ducitur iuncturis quam longissimis, ut maximi medii lapides coagmentis contineantur, tunc qui locus erit inter murum, ruderatione, siue structura compleatur.

Idem , sequitur ordo de lapidicinis explicare De quibus &quadrata saxa vi cementorum ad edificia eximuntur copiae,& comparantur.

Idem,Sed ubi sunt saxa quadrata, siue silex, cementum. aut coctus later, siue crudus,& iis erit utendum. Idem . non modo cementitio, aut quadrato laxo, sed etiam

marmoreo.

Idem, Nec solum ea in quadratis lapidibus sunt obseruada, sed etiam in cementitiis structuris. Vip. de noui operas nunciatione, lege stipulatio . Opus autenouum factum sic accipimus, non si unum, vel alterum ce metum fuerit positum, sed si proponatur instar quoddam operis,quali facies quaedam facti operis. Ide de Rivis. l. servius, Si riuu qui ab initio terrenus fuerit. qui aqua non continebat, cementicium velit facere, audiendum esse,sed& si eum riuum, qui structilis fuit,postea terrenum quis faciat.

Ide,Si ser. v e. l. Et si forte lapide quadrato,vel lapide structili M i Idem

184쪽

Igem proxima lege: Porticu ambulatoriam facere, supes laeum parietem columnas structiles imponere. Cato de re rust. pundamenta pedum duorum tacito, primusestucato,postea cementis minutis, & calce arenato semipedem unumquodq; corium struito. Cic.pro Milone,repente Lintribus in eam insistam materia

calcem,cementa,atq; arma conuexit. Υ.L.ab urb. cond.SaXo quadrato constructum.

varro de re rust. Aluos ubi sint,alii saciunt ex viminibus rotundas,alii e ligno,ac corticibus, alii ex arbore caua, alii fictiles, alii etiam ex ferulis quadratas, longas pedes circiter tres,latas pellcm.

Hic aperte vides. Quadratum dici non quod sit quadrum , sed quod quadret. i. conueniat.Nam quod dicit Varro AIuos fieri serulis quadratis longis pedes tres,latis pedem,

clare ostendit quadrum esse no posse. Hinc per translationem quadrate dicimus, hoc est,bene conuenire. Cic.Atti . Visum est hoc mihi ad multa quadrare. Idc in Oratore, Et tamen etia coniunctione sicuti versuum numerose sedere & quadrare,& perficere volumus. Idem in Verrem .Quomodo de eod.modo quadrarint Idem in Bruto, Quare quonia ita tibi quadrat oia suisse in. Temist .paria,& Coriol ano,patera a me quoq; sumas licet. Verg.in Georg.Arborib.positis secto,& via limite quadret. Horatius, Et quae parS quadret aceruum.

LONGE adverbiu, quandoq; cum superlativo, interdum cum positiuo,utrobiq; elegantissime positum obseruaui, interdum simpliciter positum. Ciceronis in Tusc . Cuius ego iudicium pace tua dixerimγ

longe ante pono tuo ....

Ide Bruto,Lucius Castronius Petus loge priceps municipuo Lucensis est honestus, plenus ossicio,bonus plane vir. Idem Qu.seatri,Longe,optimum Racilium habemus. Idem in Ver. Longe primus ciuitatis est Epicrates. Idem Pl anco,Longe plurimum valuit Plancus. Plautus in Mostellaria,Longe omnium longissima.

1de de Oratore, sed ego neq; illis assentiebar, neq; haru ei sputatio

185쪽

sputationum inuentori,& principi longe omni u in dicendo grauissimo,& eloquentissimo Platone. Ibidem. Quantum iudicare possum longe eruditissimis Ibidem.In illa pro Ctesiphonte oratione longe optima . Ibid. Illud est longe maximum videre,quo nam modR . Idem de legibus. Ille quidem sapientissimu vir Gretciae, longeq; doctissimus,valde hanc labem veretur. Idem pro Ca. Rabirio: In hac ciuit te longe maxima con lia,atq; ingenia fuerunt. In Verrem.Teq; Ceres & Libera,quarii sacra sicut opinio. nes hominum ac religiones ferunt longe maximis i atqi occultissimis cerimoniis continentur. Caesar in cona. Hic dies nostris longe grauissimus suit. Idem, Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix , Ibidem Sueuorum est gens longe maxima, c bellicosissim

Germanorum omnium.

Ibid. Carmonenses, quae est longesrmissima totius prouinciae ciuitas. valet Idem; Haec ciuitas longe plurimum totius Galliς qquitatu Idem, Eo tum statu res erat, ut longe principes haberen- tur Hedui. Ibidem, Huius est amplissimae ciuitatis longe autoritas om

nis orae maritimae.

Idem. Cuius rei sunt longe peritissmi Aquitani. Salustius in Iugurtino. Iugurtar tui in bello Numantiao Id

ge maxima virtus suit. Horatius,Sed panis longe pulcherrimus. Τ.Li. ab urbe cond. Longe antiquissimum ratus. Ibidem. Longe is tum princeps Volsci nominis erat. Ibidem, Apud Fabium longe antiquissimum autorerm Ibidem. Longe maximum triumphi spectaculum fuit. Ibidem,Longe primi ciuitatis erant,

Idem de bello Punico . Equitum peditumque idem lovgae

prius et t.

Idem ab urbe condita . Longe plurimos captiuos ante currum duxit. Ibidem, Exercitum longe ualidissimum duxere. Ibidem .Patre loose prudentissima natum.

M a Multo

186쪽

s I G N ipsc AT idem Multo, quod longe,eodemq; mo do loquendi gaudet,sed superlativo tantum coniunctam obsesuaui in bonis illis ac perfectis autoribus, preterquacum coparativo iungitur, ut multo minor numerus seu menti quam vini,& ita longe minor &c. Sed id quoque utile fuerit obseruasse quod praecipua venustate praestat, cum hoc adverbium Multo luperlativo, & cum nomine pars iungitur, quae res nulla ratione, sed solo dicendi modo introducta est. Teren . in Heu. Multo omnium me nunc fortunatissimum sactu in puto.

Idem in Ecyra . Atque ea res multo maxime disiunxit iratum ab illa. Cicer . pro lege Manilia, Conspectus vester multo iucun-d i simus. Ibi d. magna, ac multo maxima parte non modo utilitatis , sed dignitatis,aq; imperii caruit. Idem in Catili. Multo vero maxima pars eorum, qui in tabernis sunt. Idem in Verrem. Nam cum omni arrogantia odiosa est cuilla ingenii,atq; eloquentiae multo molestissima. Ibid. aut agri Acuneniis multo maximam parte possident. Idem in ciuitate totius Sicilie multo maxima. Ibid. Cui quem admodu relistam, multo mihi ante est iudices prouidendum. Idem de Orato.Quae pars sine dubio multo maxima est.

Idem de arte Rhe . Quarum tamen rerum multo maxima pars ad commodum corporis reuertitur. Ibid. Et eorum multo maxima pars, quam pretores edicere

consueuerunt.

Salustius in Catilinario.Si ita res esset remptubicam multo pulcherrimam haberemus. Horatius in sermoni. Danda est Elebori multo pars, ma

xima auaris.

Idem, Postera lux oritur multo gratissima. T. Li. ab urb. cond. Mouissimum bellum ab Sabinis ortum, mulioq; id maximum fuit. Licet.

187쪽

L I C E T. . V A N T A colligitur elegantia in hoc uerbo, Licet ab ilia o qui non cutem latum spectar, sed qui sedulo introspi cere & meditari curet. Nam si licet mihi per te, hoc unusignificatur: id est si permiseris: uel li potero a te , non impeditus: alterum absolute, ut si in hortum meum intraueras, olera licebit legas, hoc in legere poteris;scd hoc exiis. locisquae subieci melius multo cognoscetur . Plautus in Alinaria; Asinaria uult cile si per uos licet. Terentius in prologo Heu tun, Date mihi potestatem statariam agere, ut liceat per silentium. Idem in Ecyra Per me exquirere lIcet. Idem in Adel.Sinatis hunc facere dum per aetatem ii cet. Cicero. Octa ilio . Si per tuas legiones licitum fuisset , quae nomini meo, Reipub. q; sunt inimicissimae, uenire

in senatum.

Idem Terentiae ; expectassem Brundusi , s estet licitum per

Idem de Oratore;Per me appellet Oratorem licet. Ibidem.Sed hoc genere, si modo per rempti. licebit, non accui sabimur. Ibidem Itaq; Aetnathiam cum primum per ipsam liceat,

eram remissurus.

Idem in Philip .Petis ut tibi per me liceat quedam de exilio

reducere.

Idem contra Rullum; Aliquanto serius, quam per aetatem, ac per leges liceret. Idem pro T. An. Mil. Quod si perfuriosum illum Tribuirii Senatui quod sentiebat,perficere licuisset, nouam quistionem nunc nullam haberenans. Idem ad Len. Quod profecto faciam,si mihi per eius amicitiam licebit. Idem in Verrem;Sunt homines Siculi non contemnendi si per nostros magistratus liceat. Ibidem;Si per L. Metellum licitum esset. Idem Bruto;Quod scribis in Italia te moratu rum,dum litterae meae ueniant,si per hostem licet non erratis. tibi

Idem Catoni Mitto quod inuidia; luod pericula, quo

188쪽

HADRIANVS CARDINALIS

meas te inpeltates , S subieris,& multo etia magis, si preme licui siet, subire paratissimus fueri S. . Paulus de mortis causa. l. len aliis: Quibus per legem capere 'non liceret.

Vlpianus de manu lege Libertas: Cum per leges licebit, liber esto. Cice. pro lege Manilia. Nam cum antea per aetatem nodum huius autoritatem loci contingere auderem.

Ibidem An in Clodio, qui ita iudicia, poenamq; contempse rat, ut eunt nihil delectaret,quod aut per natura fas esset, aut perleges liceret. Idem pro Ca. Rab. Quod si tu audisses, aut per aetatem scire potuisset. Licet absilute. Ca. in re ru. Et si uoles in super uinum Coum mixtum bibere, licebit bibas. Cicero in arte Rhetorica: Hac si quis partem putat esse orationis, sequatur Hermagoram licebit. Idem Caio Memmio: Totam hominis uitam , rationemq;, quam sequitur in philosophia, derideamus licet. Idem attico: Clodium fregi in senatu tum altercatione ei urmodi, ex qua licet pauca de gustes,nam cstera no possunt

habere eandem, neq; vim, neq; uenustatem.

Eidem: Quid quaerisy uel ipsi hoc dicas licet,lium anitatem ei meo iudicio illo die dcfuisse. Eidem: Noli inquam de uno pede sororis queri, licet alterum etiam tollas.

Idem pro domo sua: Quare istam orationem, qua est usus, omittas licet. Ibidcm; Quare di irumpatur licet ista suria. Idem de Oratore, Fremant omnes licet, dicam quod sentio. Idem in Philippica, Praecipias licet gaudi i. Idem de Oificiis, Licet ora ipsa cernere iratorum. Ibidem. Videre licet etiam plerosq;, non tam natura liberales, quam quadam gloria ductos. Idem in Tusculanis. Quare ut ad quietum me licet uenias. Idem in Ver. Dicat licet Hortensus si uolet, magno Verrem

uendidisse. Ouidius

189쪽

DE MODIS LATINE LO.

Ouidius de punio. Tota licet quaeras, hoc me non fingere dicet. Ossicii testis Pontica terra mei. Horatius.Si pecore,& multa diues tellure licebit. Sabi. in epi .pro Hele Qualibet accuses, & sis ii ata licebit.

Per aetatem non potui, idem est, ac per aetatem non licuit, quod supra diximus, quo loquendi modo nouitas, aut peruersitas potius loquendi introducta deprehenditur. Cic. Corni. Nullam partem per aetatem sanae, et saluae reip. gustare potuisti. Idem Planco,Vt primu per aetate iudiciu facere potuerit s. Idem C. Mario, cum per ualetudinem posses, uenire tame uoluisti.

Τ. L. ab ur. codita,Qui P aetate arma, ae ualetudine poterat. Ibidem, Omnes, qui per aetatem arma ferre possent. Hircius in cona. Qui modo per aetatem arma ferre poterant.

Ibidem, Neq; per anni tempus in mari classes sine periculω uasari poterant,

LABES, poene omnium in ore est, id est, quod immindicies aut macula, sed occultiore ac latiniore significato id certe esse uidetur, quod uiolenta quaedam,uel aquae illuuies, uel tepestatis, grandinis ue ruina,aut cum terra in altis limum hiatum, uel baratrum aperitur.

Plaut. in Capti .Quanta pestis Pernis ueniret, quanta labeo Larido Cicero de diuinatione,Delata etiam ad senatum labes agrr. privernatis, cum ad infinitam altitudine terra desedis et. Ibidem,Vt multa oppida coruerint, multis locis labes factast sit terraeq; desierint. Vlpiantis locati, S conducti, lege, ex conducto, scd, & ut labes facta sit, omnemq; fructum tulerit, damnum colo

ni non esse.

Labeo eo. tit. Si riuum quem faciendum conduxeras, & securas antequam eum probares, labcs corrupit, tuum Pericatum esse, Paulus resbondit. Cicer .pro L. Falc. An innocentiae lilem aliquam aut ruina fore

190쪽

so re putatis Idem ad Poti . pro domo sua.Nam si illa labes,ac fama reIp- suum illum pestiferum, & funestum tribunatum humana iaequitate tueri non potest, liuina religione defenderit.

LI N G v A nuncupare,modo dicendi, apud Veteres idem significatur,quod lingua exprimere & declarare. Cu. n. quid uedebatur,uicia rei uenalis lingua noncupari opotiebat, & vltra nuncupata uitia uenditor non tenebatur. Leges postea addidere,ut etiam ea quae non essent noncapata,venditor praestaret. Cic.de oratore.Totum illud uti lingua non cupasset: non in xii. talibus, quas tu omnibus bibliothecis anteponis, sed in magistri carmine scriptum videretur. Idem de ossiciis. Nam cum ex . xii.tabulis satis esset ea praestare quae essent lingua nuncupata, quae qui inficiatus esset dupli poenam subiret,a iuris consultis etiam reticentiae poena est constituta. Quicquid .n.est in praedio uitii, id statuerunt si uenditor sciret,nisi nominatim dictum esset,praestari oportet.

LEvA ET SINISTRA.

LE v A, uel sinistra, certo modo loquendi, qui solus oratia nem priscorum continet,finem aliquem esse notat. Plau .in Persa: Vbi illa altera furtifica leua Catuli. Marucinae asini manu sinistra non belle uteris in ioco,atque uino.

Idem .Porci,& Socration duae sinistrae Pisonis. Asco.Pedia.Tractum id dicit ab Aspendio citharista,qui sinistra perperam utebatur, carminaq; occultabat, Graeco inde nato prouerbio. LIMEN, SUPERUM, INFERvΜ.LI M E N superum, Limen inferum,rari post selix illud se ea tum non solum no dixerunt, sed ne intellexerunt qui deincii nonnulli pro limine supero, super liminare incipiissime dicant. mau. Limen superum, instrumq; salve. Var.de re rusti. In haris ostium esse oportet, limen inserum.

altum.

Latine

SEARCH

MENU NAVIGATION