De sermone Latino, et modis Latine loquendi. Hadrianus S.Rom.ecclesiae cardinalis Nuper a mendis plerique expurgatus, & in suum pristinum candorem restitutus. Postremùm Horatius Tuscanella aliquot locos emaculauit; ordinateque Italicis elocutionibus

발행: 1568년

분량: 348페이지

출처: archive.org

분류: 연설

241쪽

Idem pro Clu.Neq; postea Latini punctum est temporis co

Idem in Tusculanis:Totumq, leue est,quodcunq; est : fit enim ad punctum temporis. Ide de te. Quae uno versi.Senatus,pucto teporis sublatς sunt. Idem in Catilinam: Puncto temporis frui vita, & communi spiritu non putat oportere. Cqsar in com .Ita multorum mensium labor, hostium perfidia,& vi tempestatis puncto temporis interit. Horati us:Tanquam. Sit proprium quicquam puncto quod nobilis horae.

Nunc prece,nunc precio,nunc Vi, nunc morte suprema.

Permutet dominos,& cedat in altera iura. Idem,quid enim3concurritur horae momento. Hircius in co.Ita puncto temporis omnibus Legionariis ab hostium equitatu circunuentis. Ibidem . Atq; uno puncto temporis hostibus nullo negocio campo pulsis. Τ.L.ab urb.cond.Puncto saepe temporis maximarum rerum

momenta verti.

Ibid. Momento temporis in aduersam incursando aciem. Ibid. Momento fusi. Ibi d. Vt signum momento temporis acciperent.

Ibid. Momento arx occupata est. Ibid. Momento horae arsura omnia. Ibid.Illo momento horae.

Ibid. Momento temporis. -

Ibid.Ηorae memento. Ibid. Memento unius horae. Idem de bel. Mac. Versa momento temporis sortuna pugnae est. Ibid.Momento enim ad inanem locum peruenerunt. Sed videre licet momentum in alio significato , iuxta moduquo multi dicunt,res parui momenti, magni momenti. T. L.ab urb.cond.Rege superato,nullum momentum in solis per se Gallorum copiis fore. t. P PRiMAB,PR MAS FERRE , DEFERRE, TENERE. RiMAs ferre,primas deserre,primas tenere,veteres dice

242쪽

NADRIANVS CARDINALI s

tant: subintelliguntur tamen partes. Sed is loquendi iam,dus erat, qui pollea non solum omisitis,uerum etiam una cum aliis bonis prope ignoratus est. Cic.in Bruto:Cotta & sulpitius cum vestro iudicio, tu omnium sacile primas tulerunt. Idem in Oratore. Cui prim g sine controuersia deserebatur. Idem Attico : Amoris vero erga me cum a fraterno amore,

domesticoq; discessi,tibi primas defero.

Idem de natura deorum.

Ad quem tum Epicurei primas ex vestris hominibus desere

bant.

Ide in Bru. Etsi viriq; primas, priores tamen deseriit Laelio. Idem in Ora. Nam quis unquam dubitauit,quin in reipub. nostra primas eloquetia semper urbanis,pacatisq; rebus, secundas iuris scientia. Sed hoc quoq; obseruandum est, ut cum pri mas deferre dicebant,significabant primas partes alicui co cedere: Cumvero fere primas ponebant, id significabatur,quod illum primas secum portare. Hora. eo modo loquendi,eodemq; significato quo ad verba Fero dixit: omne tulit punctum qui miscuit utile dulci PROFITERI. PRO F ITERI, occultiore dicedi modo apud antiquos id significat,quod vulgo dicunt,as lignari quatum numerum vini,olei, frumenti, iugerum,pecuniae, vel aliarum rerum quilibet habeat. Cic. pro. l. Agra. In posterum vero lex hqc imperatoribus nostris costituatur, ut qui cu q; de prouincia decesserit, apud eosdem decem viros quantum habeat praedae,manubiarii, auri coronarii profiteatur. Idem in Ver. Edixerat ut aratores iugera sationum suarum

profiterentur.

Ibid. Non quo iugerum numerum vere prosteri esset difficile,aut amplius etiam profiteri, sed quod ex edicto professus non esset.

Ibid. Fecit ut Decumanus Nymphonem vocaret ex dicto illo praeci aro, quod nulla ad aliam rem, nisi ad huiusmodi quaestus pertinebant, numerum iugerum prosectum nota esse,

243쪽

esse,& subdit, Verres in Xenonem iudicium dabat illud

suum damnatorium de iugerum professione. Idem Tironi,Τu vero cofice professionem si potes , & si haec pecunia ex eo genere est,Vt professionem non egeat . Idem in Verrem,Si pateret, iugera eiusmodi fundi esse plura quam Colonus esset professus. Sallust. in Cati .Post paulo Catilina pecuniarum repetundarum reus prohibitus erat consulatum petere, quia intra legitimos dies profiteri nequiuerat. Vlpianus de censibus, lege,Forma, Si vero quis agrum in sella ciuitate habet,in ea ciuitate profiteri debet, in qua ager est. Idem. Vbi pupil .l. ius alimentor.Prius tamen exigere debet, ut profiteatur autor, quae sit penes se summa, & comminari grauiores se ei usuras infligi eius,quod supra professionem apud eum fuerit comprehensum. Τ. L. ab urb.con. Profiteri cogendo frumentum, & vendere quod usu menstruo super esset. Ibid.Primo expectauerant, ut qui se dignos tanto imperio

crederent, nomina profiterentur.

Idem de bel. Mace. Vt qui socii ciuibus Romanis credidis

sent,pecuniaS profiterentur.

Ibi . Postqua professioni b.detecta est magnitudo eris alieni. PERSCRIBERE, PER SCRIPTI ON ES, perscriptor. PErseribere reconditum habet sensum certo modo loquendi,qui a paucis obseruatus est, in bonis autoribus elegantissime positis,id significat,quod in rationib. aut in tabulis accepti & expensi scripto aliquid notare,unde quq ita notabantur, Perscriptiones dictae sunt,qui uero ea nota bat, Perscriptor. Cic.pro Roscio comoedo, ego ne hanc manum plenam per fidiae,& hos digitos meos impellere potui, ut falsum perscriberem nomen Ibid. Aeq; enim tabulae condemnantur eius, qui uerum non retulit,& eius qui falsum perscripsit. Ibid.Suii codice testis loco recitare arrogatiae est suaru per scriptionu&lituraru aduersaria proferre no an etiae est λ. Idem

244쪽

ΠADRIANVS CARDINALI s

Idem'in Phil. quinta. Illa vero distipatio pecuniet publicς serenda nullo modo est, per quam species millies falsis perscriptionibus,donationibusq; VertIt. Idem in Ver. Scribam tuum dicit Verres huius perscriptorem foenerationis fuisse. V ID ILLI FIET &c.

V 1 D illi fietZquid illi facia)quid illi factum est 3 Modi

a sunt loquendi elegatissimi,& paucis obseruati. Id enim significant, quod nonnulli aliquid admirates, vel accepta aliqua calamitate,aut iactura, inepte dicunt. Quid de illo

fiet)quid de illo faciam quid de illo factum est 3 Plautus in Mercatore, Sed quid illi nunc fiet Idem in Mostella. Quid mihi fiet tertio,qui solus facio facinora immortalia.

Idem in Bacchidibus, Quid mihi fiet postea

Cic.Τrebatio, Quid porro fiet populo Ulubrano idem Teren. Et si nos premet eadem fortuna, quid puero misero fiet Idem Attico,Sed quid iis fiet, si huc Paulus veneri Eidem, Quid illi fiet quem reliquero λΙdem in Rullum, Quero si qui volunt vendere non fuerint, quid pecuniae fiet Idem in Uer. Occurrebat illi ratio, quid Cleomeni fiet.

Idem in Acade. quaestio .si comprenensio, perceptioq; nulla sit, quid fiet artibus Τibullus, Castra macer sequitur, tenero quid fiet amori Ouid. de Arte, Persidus ille absens, quid mihi fiet ait. Quid mihi fiet ait, sonuerunt cymbala toto Littore. Plautus in Mercatore, Nescit quid faciat auro Terentius in Ecyra, Sed quid faciemus puero Cic. in Academicis quaestionibus, Quid . n. faceret huic conclusioni.Si lucet, lucet igitur, lucet autem. Ibid. Diodoro quid faciam Stoico, quem a puero audiui. Idem de natu .deor. Quid Ioui facies quid Vulcano Ibid. Species arcus Thaum ante dicitur nata, cuius si diuina natura est,quid facies nubibus Cato de re ru. fine interrogatione posuit, sed sere idem est modus

245쪽

DE MODIS LATINE LO. Irr

Modus loquendi:Si ante, inquit, no deportauerit dominus, uino quod uolet faciet. Plautus in Cassina, Tuo quid factum est pallio uuid facere aliud. Quid faceret aliud Modus est dicendi, quo inepte dicunt quid poterat aliud facere Cice. de Oratore;Valerius quotidie catabat,erat enim Sceiticus,quid faceret aliud

LIc ετ de superlativo Quotus,mniti uaria senserint, quo

tamen apertius uis uerbis intelligatur, uolui pro more plurimas autoritates cogere. Vide dur enim mihi quotus quandoq; simpliciter interrogare,& numerum petere; ut quota hora est)Dic quotus esse uelisῖQuotus erit iste denarius3Et quidoq; sine interrogatione, ut quota pars ex eo deducetur,ea pars tibi sit profutura.Quandoq; quota pars significat minimam parte, ut pars quota laudis erat quota portio fecis Achivae. Quandoq; Quotus iungitur cum quisque,& tum etiam interrogat, ut quotus quisq; bonus est3Quotusquisq; est qui teneat artem numerorum quasi dicat, nullus, aut rarus. Infrascriptae autoritates pla, ne omnia demonstrabunt.

Cicero in Ver. Quotus erit iste denarius qui non sit deserrendus Horatius,Hora quota est Idem tu quotus esse uelis, rescribe. Idem, Scire uelim chartis precium quotus arroget anuus.

Caius de interogatoriis actionibus, lege, Qui interrogatur an haeres sitῖ uel quota ex parte sit I Idem eodem titulo,tege. Si defensos in iudicio interrogatus in is quem defendit hqres;uel quota ex parte sit Paulus ad.l.fal .l. Plautius. Ratione legis falcidia' habedam,& quota pars ex eo decederet,eam partem In fundo legato inutilem futuram. Ouidius de Ponto Qui quota terroris pars solet esse mei. Idem ad Corinam,Ex tot in Atridis pars quota laudis erat.

sti tu quimVande lingua Latina, Quotusquisq; ia seruus habet priscis in nominibus

246쪽

nominibus quae mulier suum instrumentum vestis,atq; auri veteribus vocabulis non inductis Cic.de finibus: Quis est. n. aut quotusquisq; cui mors cu ap propinquet, non refugiat timido sanguis, atque exalbescat metu Idem de Tuscu.Quotus enim quisq; philosophorum inuenitur, qu i si ita moratus Idem de diuinatione. Quota enim quaeque res euenit praedicta ab istis3Ιdem de oratore.Quotus enim quisq; est,qui teneat arte nu

merorum,atq; modorum.

Idem pro L. Flacco .Quotus enim quisq; est, qui hanc in repub. sectam sequatur.

Idem pro M. Cettio. Quotusquisq; istam effugere potest Idem pro P.Sex Quctusquisque inuenietur tanta virtutevir

V A TENVS, HACTENUS, EA TENVS.

VATE Nus particula, licet nonulli discrimen faciant cuper e,& cum per i scribitur: ita tamen scriptione confu1a est, ut internosci non facile sit. tamen signiscatu,& dicendi modum,quo celebrata reperitur, subdere non omittam. Est enim meo iudicio quod usq; ad quem fine, vel terminum. Interdum significat quantum. Cic. in Oratore: Itaq; soliti,qui sciunt quid,& quatenus, &quomodo dicturi sunt. Ibid. Sed quςrimus idem, quod in citeris rebus maxime quq

rendum est, quatenuS.

Ibidem. In omnibus rebus videndum est,quatenus : Et si. n. suus cuique modus est, tamen magis offendit nimium,

quam parum. l

Ide in Oratore lib. z.Quatenus haec sunt ridicula tractanda Oratori,per quam diligenter videndum est. Idem in Tuscu. Magna culpa Pelopis, qui no erudierit situ, nec docuerit,quatenus esset quodque curandum. Idem in Anto.Quibus auspiciis istos augur accipere quatenus haberem cui traderem Idem in Academicis: Rerii ita tura nullam nobis dedit cognitionem finium,ut ulla in re statuere possimus quatenus . Idem de officiis:Animaduertendum est etiam, quatenus seri

247쪽

DE MODIS LATINE LO. m

mo delectationem habeat,&vt incipiendi ratio suerit,ita sit desinendi moduI. Ibi d. Vulgus quid absit a perfecto sere no ex toto intelligit quatenus autem intelligit, nihil putat praetermisitim. Ibi. Sed aliter leges, aliter Philosophi tollant astutias . Leges

quatenus manu tenere res possunt, Philosophi quatenus ratione,&intelligentia.

Idem de amic tia, Quamobrem id primum videamus, si placet, qua denus amor in amicitia progredi debeat. Ibid. Eth. n. quatenus amicitiae dari venia possit.

Idem P. Lentulo, Postulatum est, ut Bibuli sententia diuider redur, quatenus de religione dicebat. Hora. Iubeas mi serum este libenter Quatenus id facit. Vulp. de magistratibus. l. In ordinem; Videamus. an& quatenus teneantur,& subdit: An & quatenus in patrem eius actio danda sit quaeritur. Vitru . In nauibus remi quum sint in aqua directi, tame oculis infracti videntur,& quatenus corti partes tangui summam planiciem liquoris, apparent uti sunt,directi. T. L. ab urbe cond. Italiae nisi quatenus vallum castroru cingit, nihil relinqueretis Poeno. Ibi d. Vt quatenus tuto possent, Italiam spectatum irent . Hactenus particula p6rsi, 't, pleriinque apud tonos autores trahit. Idem de diu inatione, Et si video eo tum Stoicum esse conatum: qui hactenus aliquid egit, ut earum rationem rerum explicaret, quae mari, coeloue serent, Illa vero cur euenerint, qui proba liter dixerit3

Celsus de ususructu. l. Hactenus tame ut sarta tecta habeat, si qua tamen vetustate coruerint, neutrum cogi reficere . Eatenus quandoque post si is quandοῖ quoad, quandoque hactenus trahit significat enim tandiu,uel usique ad id. Cic. de optimo genere oratorum: Verba prosequeS eatenus,

ut non ad horreant amore nostro.

Idem ad Q fratrem: Quorum si quis sorte esset sordidior,

serres eatenus quoad per te negligeret eas leges , quibus est astrictus, non ut ea potestate quam tu ad digatem permisisses,ad quaestum uterentur.

248쪽

HADRIANUS CARDINALIS

ad populo praestare voluerunt..tndor, eatenus quateniss,ct hactenus quatenus dicitur. Caius de institoria actione: Eatenus dabitur in eu actio,quatenus ex ea re locupletior factus est.

Vul. de in re ver. l.Si pro patre: Si domini debitor sit seruus ,& ab alio mutuatus ei soluerit, hactenus non vertit, quatenus domino debet. umd sine molestia tua fiat,quod sine incommodo tuo fiat,quod sciam,quod pace tua stat,quod inter nos liceat dicere. QVOD sine molestia tua fiat, quod sine incommodo tuo fiat, quod scia,quod pace tua fiat, quod inter nos liceat dicere,& huiusmodi loquendi modi orationem latinam, candidam,& luculentam efficiunt. Quos modos qui obseruare,& in scriptis usurpare neglexerunt, non iniuria illiterati,ac prope insantes iudicantur.

Plau. in Mene. Non Edepol ego te quod sciam) unquam ante hunc aiena vidi. Ibid. Dic mihi tu ,via qua intestina tibi crepat quod sentias3Τeren. in Eunucho: Pace quod fiat tua.

Idem Τeren . in Adelphis.Non equidem istas, quod sciam. Cic.Serv. Sul .Quare pergratum mihi feceris si eum in amicitiam tua acceperis:atq; eum quod absque molestia fiat si qua in re opus fuerit,mueris. Eide .Quare velim,quicquid habet negotii, des opera,quod

commodo tuo fiat, ut te obtinente Achaiam,conficiant.

Idem Terentiae .Τu velim quod cum commodo valetudinis tue fiat qua longissime poteris, obuiam nobis propereS . Ide Atti .Et velim cures epistolam, quam ad cu misi reddendam &ipse quod commodo tuo sat colloquere. Eide: Serapionis librii ad me misisti,ex quo quide ego quod liceat inter nos dicere) millesimam partem vix intelligo . Idem Len. Decernit ut regem deducas,quod commode rem facere possiS. Var.de re rust. Neq; explicata tota separatim quod sciam ab ullo.Qv A M P R I D E M, DI A M DUD UM. NEMO nisi fallor nemo inquam, modum eum plane,aut recte obseruat,quo admirandi illi veteres utebantur, rogandi,

249쪽

DE MODIS LATIN E LO. . Iz3

gandi, scilicet.Quampridem,qua dudum venit ille Queloquendi modum latinissimu petrique ignorantes, Quadiuest quod venit,aut Quandiu est ex quo venit, vel quantii tempus est, ineptissime dicunt. Plau. in Stico:Quam pridem non edisti Teren . in Eun.Quaeritiam pridem pater mihi, & mater mortui ectent dico, iam diu. Cic.pro Rabirio perduellione. Qu3ro quampridem hoc nomen Fanni in aduersaria retulisti

Plau .in Stico .Quam dudum in portum huc venit)Respondetur longissime. Idem in Trinum. Quam dudum istuc,aut ubi actum est' Idem in Annaria. Quam dudum tu aduenisti Ide in Mer. Quandudu dixeras te odisse aeque,atq; angueS. Texen. in Eunu.Venit quandudum Respondetur,modo.

Plau. in Sti .Quam mox cocta est coenaῖ impransus ego' sum. Idem in Moste. Quid nunc qua mox δc hic interrogatis est. Idem in Asina.Quam mox mihi oper m dasλίγaudoque cum non interroga significat id quod quam cito,aut Ha

rim,ut quam mox erit cocIa coena,id 6i cito,vel Atatim erit cocta caria.

Idem in Bacch.Quam mox navigo in Ephesum,ut auru repetam a Theotimo domum, tacesὸ Ibid.Quam mox dico dabo. Tereia. in Adelph. Hera,ego hinc ad hos prouisam, qua mox

virginem accersant. Cic. pro Roscio Comoedo, Expecto quam mox Cherea hac oratione utatur. Hoc loco multi inepte dicunt: expectoquRnto tempore,vel quandiu hac oratione utatur. T. Li.ab urb. cond. Intenti quam mox signum daretur . . Q v I D Q v Ο D.

V ID qnod,cum simul iunguntur,mirifica latinitati vera nustate pariunt, Modus.n. est dic edi, cu quis interroga tur: verbi gratia .Quid quod me etia occidere vult Multi inepte dicunt,quid tibi videtur)vel quid dicis, et me occidere vultὶSed lubiectae autoritates id melius ostendent.

250쪽

Cic.in Academicis qu sitionibus, Quid quod eadem illa ars quasi Penelopes rela texens, tollit ad extremit superiora Ide de ossi. Quid qJ Theseus exegit promissu a Neptuno Idem de senet. Quid quod sapietissimus quisq; animo cuuissimo moratur Id em pro .LLIan. Quid quod salus sociorum summu inpericulum,ac discrimen vocatur Idem ad Pontifices, Quid quod in meo reditu spes otii , &concordiae sita videbatur Idem de na deo. Quid quod earu rei u, quae nunqua. omnino fuertit, neq: este potuerut,ut Scyllae, ut Chimet q. Quid qPhominit,locorum, urbi uin earum quas nunqua vidimus Quid quod, simul ac mihi collibi tu est,prino e imago3quid quod etiam ad dormientem veniunt inuocatae Idem Att. Quid quod senatus eos voluit praeesse prouintiis Ibid. Qti id quod tecum nunquam essem line cura Idem pro Clu. Quid quod Sin alenus est condemnatus3

Idenn de diui. Quid quae a Phisicis,& dialecticis tractantur' Idem in Cat. Quid quod ab aduentu suo ista subsellia va ,

Idem Anto. Quid quod cum collega tulit,que ipse fecit sua

nunciatione vitiosum.

Item χCic.fratii, id quod eo de tepore desidero filiam. Idem de Oratore, id quod dixisti inquit Crasse, si Ese

hodie apud te maneremus, te morem nobis esse gesturii pHoratius. Quid qnod, libelli Stoici inter scricos iacere pul- , uillos amant Ouid. de Pont. Quid quod ut emeritis reserenda est gratia semper Idem in epist. Quid quod auus nobis ide Pelopeius Aretus. Q v AE M A L v M. SE D quis sine piaculo praetereat enatu nunc quoq; in sa urbe latinitatis parente,& altrice,tam bellum dicendi modum Cum enim quenti arguere, aut castigare volebat, . sic ponebant3Quq malum ista tua dicacitas est Qui malum isti. Athenienses Sed clarius infra, & proprie magis uidebitur. Plau.in Menecli. Quae malum haec impudentia est

SEARCH

MENU NAVIGATION