De sermone Latino, et modis Latine loquendi. Hadrianus S.Rom.ecclesiae cardinalis Nuper a mendis plerique expurgatus, & in suum pristinum candorem restitutus. Postremùm Horatius Tuscanella aliquot locos emaculauit; ordinateque Italicis elocutionibus

발행: 1568년

분량: 348페이지

출처: archive.org

분류: 연설

251쪽

Ibi .Ego ne te iussi, coquere3Resipondetur,certo tibi & parasito tuo .Respondetur, Cui malum pasto Idem in Aul. Quid tu malum curas,utrum crudum, an ego'

coctum edam.

Idem in Mer. qui malum ego nugor, si tibi quod me rogas,

i respondeo

Idem in Bac. qui malum facile Teren . in Eun. qui malum alii Cic.in Uer. quae malum est ista tua audacia,atq; amentiaλIbid. quae malum ista fuit amentia Idem Attico,qui malum isti pedentisse Idem in Phili p. tuae malum ista uoluntaria seruitus est 'Ibid.quae malum est ista ratio, semper optimis causis ueterse

norum nomen opponere'

T.L. ab ar.con.quq malum ratio expertis alia experiri' uisamobrem,cis quapropter,quare. ' QUAMOBRξΜ cur, quapropter,uuare, iis adverbiis quata inest dicendi gratia'quanta uenustas'eo modo loquentis,quo perfecti illi ueteres usi sint, post quod nemo serἡ elegantiam illam,& purum dicedi modum seruauit. Nam quis est, qui non ita post illos loquatur'Aliquam causam

quaeris, propter quam, aut ob quam me domo extrudas. Antiqui uero isti. Aliquam causam quaeris, quamobrem me domo extrudas,aut cur me domo extrudas, aut quare,

me domo extrudas dicebant. Et ubi dicitur a plerisq; ineptissime,quid est quod me uidere non potesλAntiqui dicebant, quid est quamobrem me uidere non potes: aut quid est cur ne uidere non potes uel quid est quare me uidere . non pores ' Quod obseruandum maxime censeo, quare pro more exempla aliqua subiecimus. Teren . in Eunu. Aliquam causam quaerebat senes, quamobrem insigne aliquid faceretis Idem in eodem, Mult sunt causae quamobrem cupio. Idem in Adel. Nihil reperio quamobrem laudet tantopere Hegio meum ossicium. Cic. Appio Pulcro,Multa mihi ueniebant in mentem,quamobrem istum laborem tibi etiam honori putarem fore.

252쪽

DE MODI S LATINE L O. ris

eur in talis parimiis eloquentiar,tanta uoluptate dicendi, tanta laude,tanta gratia,tato honore, tam sint pauci, semperq; fuerint, qui in hoc labore uersentur Ide pro Clu. Quid cst αNaso, cur tu i hoc loco sexto sedeasλIbidem .Quae causa, Habito luerit,cur interficere Oppian cum uellet Ide pro Sex.RosAmer. Quod si tibi nulla causa est,cur huc mistrum tanta calamitate assci uelis Idem Atti .Sed erant causae, cur hoc tempore istic esse nolle. Idem pro Roscio Comoedo, Non fuit causa,cur tantum laborem caperes,& ad me uenires. Alphenus locati & con. l. Habitatores. Si iusta causa suisset cum periculum timeret. Catul. Nam quid seci ego,quid ue sum locutus, Cur me tot male proderes poetisZPuapropter.

Pla.in Bac.Sed quid est quapropter nobis malu minitemini

sua causa.

Plau. in Menec. Quid de te merui,qua me causa perderes Ci. pro. l. Maml.Satis mihi multa uel ba fecisse videor,quare hoc bellum estet genere ipso recellarium. A conius Pedianus qui tam et ii sub Augusto C sere,fo ruit, bonaq;inulta atq;elegatia scripsit, sicut libello siue potius fragmento,quod ante hos annos repetum est, colligi potestimulta fluit, ac scatet barbarie,qua tamen barbariem non ab illo certe, qui bono etiam tunc tempore eruditus est. prouenire puto: sed potius ab aliquo insulso, atque ineleganti grammatico,qui interpretis uice functus, inepta multa coleruit, quae postea una cu bonis autoris uerbis descripta sunt. Is inquam Asconius: Magnopere inquit me haesitare confiteor,quid sit quare. Cicer.Placentiam municipium csse dicat,quid sit quare dixit, quod eleganter posuit,&modo illorum ucterum

usus est. .

Gn. Pom. l. Domitio, Miror quid causae suerit, quare cons lium mutaris. Relidere,

253쪽

HADRIANVS CARDINALI s

. N Residere, subsidere desidere. Maxi ME abstrusum hactenus fuit ut arbitror quod significet residere,subsidere,desidere. Quod cum ex multa, uariaq; lectione deprehendissem,nihil aliud esse terram desidere, nisi cum terra magnis imbribus, uel ignota alia causa hiatu faceret, ita ut terra deorsu descedcret, uel subtraheretur, quq res melius ex subiectis autoritatibus colligeo Ci.de ossi. Hinc ille Giges inducitur a Platone qui cu terradi sedisset magnis quibusda imbribus, i illu hiatu descedit. Idem de diuinatione, Delata etiam ad senatu labes agri Pria uernatis cum ad inlinitam altitudinem terra desedisset. Ibidem, ut multa oppida corruerint,multis locis labes factast,terraeq; desederint.

Titus vero Liuius idem dixit de bello Macedonico;Terra inquit Velitris trium iugerum spacio cauerna ingenti dese

derat.

Non tamen dicendi modum seruauit, mutato sere,& absole scente iam bono dicendi modo,cum dixit ab urbe condita Arpini terra campeitri in agro ne ingentem sinum cosedit& ibidem; In Veliterno agro terra ingentibus cauernis insedit,arboresq; in prosundum haustae. Consedit igitur di-. xit pro desedit,cum considere sit simul sedere. Virg.Dicite quandoquidem in molli consedimus herba. Varro de re rust. quod mane natat,plenum desidet. Ibidem Vbi stramentum desedit in aperto loco palam,a quo nominat potest esse palea. Residere estpaidatim deorsium inelinare. Plau .in Captiuis.Itaq;:uenter,gutturq; resident. Horat.Nostrisq; ductum seditionibus, Bellum resedit pro

tinus.

Idem, iamiam residunt cruribus aspere pe lles Ex epist. Sabini pro .Helena: Flamina recens parua sparsa resedit aqua. Subsidere est sere idem quod residere, sed considerantibus aliquod discrimen omnino occurrit,quod melius uideatur, quod demonstretur. Ver.in. . Aenei. Subsidunt audae, tamidumq; sub axe tonanti Sternitur qquor Squis.

- Ouidius

254쪽

Ouidius de Fastis ; Quod simul euersum est, fragor aethera concutit ipsum,Ictaq; subsedit pondere mollis humus. Ibidem. Iam leuis obliqua subsedit aquarius urna. Ibidem; pondere terra suo subsedit,& aequora traxit. Idem in Metamor. Iussit & extendi campos, subsidere valles Ibidem, Flumina subsidunt, collesq; exire videntur. Ibidem. Paulum iii bsedit,&infra Quam solet esset fuit. Idem in Ibin . Sic tua subsidens deuoret ossa cinis. Ide ad Corinna. At vos qua veniet tumidi subsidite moles .Pau. de da .is. l. Athenis;Si vitio loci pars aliqua loci subsedit T. L .ab urb. cond. Subsidunt Hispani aduei sus emisia tela abhoi e, inde ad emittenda ipsi consurgunt. Hircius in cona. Aqua quae paulatim spatio temporis liquescit, ac subsidet.

Visquam quantum distet ab aliquo, a quoq; a quocunia 'lue, a quolibet, a quopiam, ex iis quae infra adduxi m

1ius cognoscetur. Interrogat enim fere semper,&cum in dignatione requirit.

Cice. pro Clu. Est quisquam qui cum hoc cognouerit, suspi cari po ssit, Oppianicum iudicio oppressum, & circumuentum esse innocentem

Idem in Ver. In eiusmodi requisqua tam impudens reperietur, qui ad alienam causam inuitis iis;quorum negotium est, accedere, aut aspirare audeat Ibidem. Num aut dat utilitate num utra arator qui siquam dedit aut in charitate . de stimatione frumenti qu stus est Ibidem: Quid enim quisquam ad meam pecuniam me inuito aspiret Idem pro . l. Manilia, Et quisqua dubitauit, quid virtute profectarus sit, qui tantum autoritate profecerit Ibidem Et quisqua dubitauit, quin hoc tantum bellum tras mittendum sit Idem pro domo sua. Hanc deam quisquam violare audeatλIdem in Philip . Ab hoc igitur quisquam bellum timet Verg.& quisquam numen Iunonis adoret

255쪽

HADRIANVS CARDINALIS

V A itineris, qua de Bruto, Modus est dicedi, quo lepte

dicunt, Ea parte qua itineris,uel de Bruto mentio fit. Cic. Att. At quam honesta,quam expedita tua consilia,quaeuigiliata tuis cogitationibus, qua itineris, qua nauigationis, qua congress us, sermoni so; cum Cauare. Eidem, Cum video te distentissimum esse, qua de Butrotii, qua de Brudo.

pDiscendus est & hic loquendi modus quo Cato , & alii

veteres usi sunt. Idem enim de re rust. Quamplurimam brassicam ederit, tam lcitis limum fanus siet. Illiterati vere hunc quoq; dicendi morem non curanteS dicunt: quanto pluS, aut quatoma, gis ederis ex brassica,tanto citius sanus fies.

ET hic modus alter, non inelegantior superiore, non est

praetereundu S.

Idem Cato: quam citissime conficies,tam maXime expediet. Ibid.Quam acerbissima olea erit, tam oleum optimum erit. o D TE ORO.Modus est et Romani cadoris plenus in particula quod . Cum . n. aliquid timentes narrabant, ac deinde ne quid tale eueniret,obsecrabant, Quod te oro dicebat,quod perinde est quasi, quare te Oro. Τerentius:in Hecy. Male metuo, ne Philemonae magis morbus aggravescat, quod te Aesculapi, & te Salus, ne quid huius sit oro. Horat. in epist. Pol me miserum patrone vocares. Si velles,inquit,verum mihi dicere nomen. Quod te per genium,dextramq; , deosq; PenateS. Obsecro,& obtestor,vitae me redde priori.

QVAM diuersum est quod in bonis autoribus legimus in verbo Renutio, ab eo sensu qui passim vulgo celebratur Est enim renuntiare legationem, idem quod referre quid in legationem gestum sit. . Cicero

256쪽

DE MODIS LATINE LO. Iret Cicero,in Philip p. Cum enim lefiati renuntiauerint, quod

certe renunciabunt,non in vestra potestate, non in senatus esse Antonium. Ibidem. Nec vero dubito,quin si ille vir renuntiare legationem potuisset,& reditos eius vobis gratus fuerit, & reip. salutaris futurus. Var. de re ruit. Latis tabulis sortitio fit tributum,coepti sunt a praecone renuntiari,que queq; tribus fecerunt aedilem. Τ.L.ab urb.con. Hqc cum legatio renuntiaretur. Ibid. Qui iussi erant legationem renuntiauerunt. Renuntiatur praeterea consul tribunus,alius ve magistratus id est declaratur factus Consul,Tribunus &c. Cic.pro lege Manilia, Nam cu propter dilationem comitiorum ter praetor primus Ceturiis cunctis renutiatus sum. Τ. L. ab urb. con. Nec me contra S.consultum Consulem renuntiat, patiar. sAsinius Pollio Ciceroni, Comitia bienti biduo habuit hoc

est, renuntiauit:quos ei visum est. REDIRE IN GRATIAM.

3 Edire in gratiam,Modus est dicendi, quo significatur ali1 quem ex discordia reconciliatum, in pristinam amicitia

redire.

Cic. de senectute,In gratiam iam cum Voluptate redeamus. Idem Quin. Ciceroni. Pompeius a me Valde contendit de reditu in gratiam,sed adhuc nihil profecit. Idem de proconsul. Iurauitq; in concione se in gratiam non rediisse. Ibid. Absens mecum summo suo beneficio rediit in gratiam. Idem ad Atticum, Cum Lucio in gratiam redi.

D Espondere ad rogatum .i. quod satis per se noscitur cum A quis rogat,quaerit,petit ue,& alter ad ea quae rogatur respondit. Quod multi peruerso didendi modo, respondere ad propositum dicunt. Cic.pro L. Flacco, Nunquam nobis ad rogatum respondet. semper accusatori plusquam ad rogatum.

Roget

257쪽

ΑΗDRIANUS CARDINALIS

Roget quis,dicat quis,petat quis. π

D Oget quis, Modus est loquedi politus. i. quod multi ine1 pte dicunt,si aliquis me interrogaret, peteret, diceret. Τerentius in Eunu .Roget quis, quid tibi cum illo

RE spectus mutato dicendi genere dici coeptus est hoc macido Feci amicitiae respectu. Feci respectu iustitiae, quo loco Latinius diceretur. Feci amicitiae causa vel ratione. Feci ratione iustitiq.Respectus aut e nomen est,a respicio veniens, ut Conspectus a conspicio, perspectus a perspicio , , circunspectus a circunspicio, alio dicendi modo a Cicerone eloquentiae principe usitato, qui de diuinatione , Remigem, inquit, quendam ex quinqueremi Rhodiorum vaticinarum madefactum iri minus triginta diebus Graeciam sanguine, rapinas Dirracliti, & conscensione in naues cum fuga,fugientibus miserabilem respectum incen

diorum fore. .

Idem in Philip .v.Itaq; cum respectum ad senatum, & ad bonos non haberet, eam sibi viam ipse patefecit, ad opes suas amplificandas, quam virtus liberi populi ferre non posset. Respectum dixit non haberet, hoc est, non respiceret.

REsecare ad viuum est per translationem dictum ab iis qui vel ungues usq; ad viuum, vel arbores usq; ad radices resecant. Id postea dictum ad eos traffertur,cum quid nimium ad regulam reuocamus. Cic. de ami. Neq; id ad viuum reseco, ut ii,qui haec subtilius disserunt.

SCRIBERE MEA, TUA, SVA, MAN v, non propria.

c Cribere mea manu, sua manu, non propria manu , quod se nusquain non apud bonos autores reperitur. Cic. Attico, Antequam aliquo loco consedero, neq; longas a me, neq; semper mea manu literas expectabis. Eidem,obsignaram iam epistolam meam, quam puto te modo per legisse scriptam mea manu.

Eide, Ipse in Tusculano me referre in cometariu mea manu volui

258쪽

volui,quod idem in Asia mihi sua manu scriptum dedit.

Eidem nunquam ante arbitror te epistolam meam legisse,nisi mea manu scriptam. Eidem Haec mea manu. Eidem, Noli putare pigritia sacere me, quod non mea manu scribam.

Eidem: Alteram tibi eod.diem epistolam dictaui,& pridie dederam mea manu longiorem. Ibi. Accepi alia alia iocuditore,quae quidem erat tua manu. Ide in atri, Cu scripsissem haec insina,quq sunt mea manu. Ibidem. Haec inter coenam dictaui Tironi,ne mirere alia ma

nu esse.

Idem in Catilinam, Legimus literas,& scriptu ipsus manu Idem Appio Pulchro, Ad te statim manu mea scriptas literas miti. Brutus Cicer. Superioribus literis mea manu scripsi. Scaevola de donationibus, lege Ad eum,Hac epistola manu mea scripta notum tibi facio. Idem de lcg.l. Cu quis:Testameto iacto manu sua ita 'cauit. Paulus de publicanis & vectigalibus .l. Si publicanus,Signi' ficentur ipsi libello manu sua subscripto. Calistratus ad . l. Cor. de falsis, lege Diuus Claudius, Si modo post eam scripturam manu sua tellator testamento,codicillis ve subscripserit. Marcellus,Si quis aliquem testium, lege Diuus Seuerus,Sua manu signatos codicillos valere velit. Papinianus,de testamentaria tutela, lege,Ex sentetia,patris voluntas hoc iplum manu sua declaranti S. Vitruvius,Quod etiam ipse sua manu dicitur se cille. Τ.L.de bello Punico,Federa Amilcaris scripta manu. Idem de bello Maced .Poli senidas sua manu scripsit. Ibi. Iudicia manu sua testata daret. Ibid. Ausa dicere se omnes sua manu potius intersecturam. Ouid. in epi. Didonis, Ipsa sua Dido concidit usa manu.

c T v D E R E illi rei vulgare est,Studere autem illam re mionus obseruatum, non caret gratia & uenustate. Plautus in Milite, Magis metuant,minus has res studeant..

259쪽

HADRIANUS CARDINALIS

Cic. in Antonium, Unum sentitis omnes, unum studetis.

Idem de reditu suo Cum vero literas studere incipit, & helluo immanis cu Gr culis philosophari, t A est Epicureus. Idem de fide. bono.& ma. Vel illud quod studet facere possit

ornatius.

Idem in Tusculanis, Haec tum disputant, haec student. Horatius, Hoc studet unum.

ςVbscribere causae,& subscribere causam, apud bonos illos autores frequenter reperitur. Differentiam aut est quae intersit,pauci ut arbitror consideraueriit. Ego vero quid de re hac ex multa lectione collegerim, paucis perstringam. Subscribere causis, certo modo dicendi id erat, cum nomealicuius deferebatur, accusatores apud iudices se reorum accu sationibus subscribebant,ut qui sic subscriberent, ad talionis poena tenerentur, si iniq; accusassent,& nisi intra spatium triginta dierum causam prosecuti fuissent'. Iudices vero subscribebant causam, Propter quam rei accusabantur.Quq omnia infrascriptet autoritates apertius de 'monsi rabunt. Cic. de arte rhet. Cum benefici cuiusdam nomen esset delatum,& quia parricidii causi subscripta esset, extra ordinε esset acceptum & infra. Id autem si damnaretur fieri necesse esset,quoniam &id causae subscriptum, & ea re nomen extra ordinem sit acceptum.

Ouid. de trist. Neve pr cor magnς subscribite Caesaris irae. Pau.de accusato. l. Libellor una, item subscribere debet is, qui dat libellum, vel alius pro eo si literas nesciat, & subdit, Sed intra quod tempus videbimus, & utiq;. xxx. dies utiles obseruandi sunt. Vlp. de ac c.& inscrip .l.Si cui crime obiiciatur;praecedere debet in crimine subscriptio. Quae res ad inuenta est, ne tacile quis pro siliat ad accusationem, cum sciat inultam sibi

accusatio item non futuram.

Asc. Pedianus, subscripseriit Triario in Scaurum inlitarius L .filius,& Pacuuii fratres cognomine Claudii, qui inquisitionem in Sardiniam , itemque in Corsica insula dies

tricenos acceperunt.

Idem

260쪽

DE MODIS LATINE LO.' I 29 Ide: Deinde post paucos dies apud Cosidium quq store, lege

Plautia De vi,subscriptione ea quod loca occupasset Sc cutelo suisset . nam duces operarum Milonis accusauerunt, Caius Fidius, Gneus Apponius Gnei filius, marcus Seius.

Subscribere causam.

Plau.in Penulo: Cras subscribam homini dicam . Idem tamen dimisit praepositionem sub cum dixit in Aulul. Ad praetorem hodie te rapiam,& tibi scribam dicam . Cic. pro Clu. Video igitur iuuic es animaduertisse censores in iudices quosdam illius consilii Iuniani, cum istam ipsam causuri subscriberent. Ide i diui .i Uer. Cesor C. Atheiu notauit, T emetiu auspicia subscriberet,ergo fuerit hoc ccsoris,si iudicabat cmetitum. Idem pro A. Clu. Nam haec quidem, quae de iudicio corrup'. to subscripserunt. Ibid. Leve est quod cen Q res de caeteris subscripserunt. Vlpianus de pri .deliet. l.Si quis: Tunc subscribere eum crimen oportebit.

Ast. Pedianus: Hunc Antonim Gellius &.Len .censores sexennio, tuo hae dicerentur , senatu moverunt, causamq; subscripserui,quod socios diripuerit, quod iudicium recu. sauerit, quod propter aeris alieni magnitudinem praedia manciparit, bonaq; sua in potestate non haberet. Ucriptores. Cic.in divin. in Ver. At venit paratus cum substiptoribus citatu rebus disertis, est tamen hoc aliquid ,tametsi non est satis.Omnibus. n. rebus qui princeps est,in agendo ornatissimus, ¶tissimus esse debet.Veruntamen L. Apuleiuesse video proximum subscriptorem,hominem non State, sed usu forensi,atq; exercitatione tironem .

Ibid. Ex illo grege oratorum,qui subscriptionem sibi postularunt, & subdit. Ut mihi non ex iis, quos mecum adduxerim,sed de populo subscriptor addatur. Ibid. Accusabat M. Aquilium subscriptore C.Rutilio Russo. Idem ad in Ciceronem frat. Gabinium tres adhuc factiones postulant.

L. Lentulus flaminis filius, qui iam de maiestate postulauit. Τ. Nero cu bonis subscriptorib. C. Memius tribunus plebis.

R. Ad

SEARCH

MENU NAVIGATION