장음표시 사용
121쪽
is D. ERAS. RO T. DE RAa Fabio huic generi sub citur. Nes primm illud genus quod retulimus, simplex es L Nam quaedam ab inanimis
ducuntur,uti: Sol christo moriente luxit, quid hominem oportet Fimere s Saxa mors illius scindere potuit, humilis nam mentem non permolliet Orbes coelestes perpetuatiertigine parent imperatori Deo: nec ullum foedus e tot
pellarum milibus ordinem deserit,aut in officio cessat, crmortales quid sicere par est s iu mutis rebu . T igris pro catulis praeceps sellit in praedonem, et pro liberis conis iugem charisima , uirum sprtem quid facere oportet Leo in uictos , et abiectos non sevit, et non idem sciet
imperator s Apis non solem mutum, uerim etiam exiis gum animal in commune laborat, et homines Rempvis blicam negligunt f Elephantus numen agnoscit, et nesgligunt mortales s Quaecunq; autem ab inanimis duclinatur et mutis, imparia fere sunt. Siquidem ut similia,nos ut paria proponuntur: sicut et illa, quae si stiritualibus
trahuntur,quod genus est: cacodaemones credunt, et co tremiscunt, quo magis oportet hominem immortale nuismen uereris caelestes illae mentes,' immortales,nocturni
diurnil uitae nostrae custodes,perpetuo nobisecim obambulanti quanto studio par est, nos ipsos pro noctra salute uigilares Deus ipse, cui liberum est diffingere pro ambiistratu, quod arbitrio suo finxit ad ulciscendos fontes lentisimus , ad ignoscendum prompti fimus est, et regens mormiem cuiusmodi esse conuentis Iam quae ab homini
bus ad homines transferuntur, ea tribuE modis impais
ria fieri octendimus, a persona, a negotio,il utros. Erisgo ut primi generis exempla copiosesuppetant, omnium
122쪽
TIONE CONSCRIB. EPIST.rrem,max inres insigntu natura, uires,miracula, et ex autorum monumentis, et nosti apte observatione, coi
parata esse debertfintium, minum, marum,moratum, gemmarum, arborum, herbari dorum, ais ex his quum plurimae similitudines iam praeparatae ais reposteruis quando usius fuerit,uelut e proximo depromantur. Secum di uero generis, diuitem supellectilem acrimulauerimu3: si quae ueterum erudita cario cis, de uolatilium, de quam drupedum, e strario de serpetium, insectori piscimi ingen s inmoriae prodidit:. quaes quotidie morse iureae perietia deprehendit,eor et omnium, quam dens imam im Ititudinem in memoria, inquam in procinctu paratam habeamuκ . maxime si qua sunt, quae a certis autoribus prodigiose beta re ratur. Quod genus est illud, de Deliphino amatore, et puero adamato apud Aut Gelliu: et de dracone, qui nutritius,u,iam a latronibis in silua tuae gulandum seruauit:.des leone, qui hospiti ob os exemptu
gratia uenatum aggerendo retulit. Et de Arione ac Belaephino,cuiusmodi permulta a Plinio referuntur: quorum et in inanimis nonnustus est usus. Verum haec quonia ad Abularum speciem proxime accedunt,autorins erit gramuirite,et multitudine, tum etiam sermonis commodidite fulcienda,denis praestiticulis etiam muni eda. Porro ratrum quae ab humana persona ducuntur,minime Fugale, maximes uariam copiam culare oportebitntum ex priis scis historijs, atque annalibus:tum ex bis,quae nostra 'rememoria gesti memorantum eas cum sit expeditiorim gisq; ad manu copia,de quas uirtute, de quos uitio, de
123쪽
lio D. E R A S. R O T. D E R A meditanda:nes id ab unico historico,aut unica gete, seda Graecis,Latini Hebraeisq; scriptoribus omnibinex his quae apud Aegoeptios memorabiliter sunt adla, quae apud Lacedaemonios, qvx apud Thebanos, quae apud Atticos quae apud Soeros, quae apud persas,apud Romanos,apud Gallos, apud Britannos, apud Iuleos, apud Sc thac Nain habet sua quaeq; gens miracula,suos ritu sua quaeredam institutamurrant hodies naute, et negotiatores, qui per omnes terra ac maria quaerendae studio rei ciris cunuolitant, quaedam non minus prodigiosa, quam prisca uetustis finxise creditur. Horim omnium duplex esse ordo poterit,ut ad efficaciora sensim increscat series: qui quidem non tam esst vulgatusiqvam utilis, aut ut ab antia quirimis,maximes externit, per gradud ad no ratia, crproxima demum ueniamus, ut ab Aegoept ijs, Phroeg ab ad Persica, a Persicis ac S)riacis ad Graeca,a Graecis ad Hebraeam, his ad Romana, a Romanis ad barbara, ab ethnicis ad christiana, a peregrinis ad no ratia: tum a ueteribus adrecetiora,ab hs, ad ea quae nos a sunt gestimemoria descendamus, i quibu ad gentilitia, posti emo ad domestica perveniamus.
De fabulosis exemplis. I Roxime sunt huic generi ueterare poetareu Fabulae,
et prophetarum allegoriae. Sed fabularum hic erit' tisius,ut aut Fabulas esse negemus: fuisse antiquitus permurta,et his incredibiliora, quae tame a certifimis autoribus fiat literis proditat aut poetae Iaudem praesti, quidsibi eruditissimi,prudente imis homines eiusmodi figmentis uoluerint, probabiliter aperiemus, hoc pacto: Nimirum hoc
124쪽
TIONE CONSCRIB. EPIST. hoc sentiebat diuina mens Homeri ,non poestos modo, sed omnis etiam philosophiae parentis,quire et in I liade
VI Iem,pleri sis belli negoti s admisceret, et in Od sissea tot cassibu3 alterum decentum fecerit iam ruatam perb durisimos labores ese uirtutis iter. Neque temere proiecto,neque aniliter erudita finxit antiquitas Hercuis Iem, tam multis exantiata I poribM consepto igni corripore, in deorum contubernium fghe relatum. Id enim
erat priscis illis sapientibus institutu anctifima philois
sophiae in steria,ne panim euulgarentur, huiusmodi doctis si bellis obtexere. Significauit autem immortalistitem non contingere nisi his, qui perpetuam aetatem honestis laboribus exegissensitam inexhausto virtutis ardore, cum
omnium uitiorum monstris indiatigati bellum gesilient.
Sub hoc genere, et in ilicos veterim sacrorum ritus, suis perpitios a b nationum priscarum ceremonias compleactimur, in primus Hebraicarum literarum moesteria:in quibaes quidem interpretandis,utinam tam esemus circumspecti, quam sumus frequentes, et audaculi. Mirabor enim,si quisqua illa scite interpretabitur, omnis antiqvirinus ignarus:ita ut stre sunt isti, qui tantum uersantur in plusquam mutis literis, ac spinosis quaestiunculis. Eodem referenda sunt,nam eundem habent usum,quae a tragicis convclis personis mutuamur, et eorum qui in dialogis,
et item historijs,non ad fidem rei gestae, sed ad imitatiois
nem copositis inductitur.Huc quos pertinere Fabius autumat apologos Aesopicos , et Aniani, quos ille Acim et pix s,id es sermones sabulosos appellat. His enim uerihementer duci animos, praecipue simplices, Er imperim h s res,
125쪽
D. E R A S. R O T. D E R Atos,ctam mitum valuerit ille Menenii Agrippae, de mortabm humanis aduersus uentrem coniuratis,sermo,ut gramuiter tritatam plebem, patribG reconciliarit. Quodsi que deterreri,ne cim potentiore colendalinuros habebit si mulos apologus Horatianus, de rana sese instante. Neq; leuiter interdum mouent excellentium virorum dicti, itiae dem ut sisti:qualia non ulla Plutarchus collegitim uetrarum sapientum paradoxa:ut, Rex est qui metuit nihil. Et poetarum et illus trivim scriptorum injignes sentetiae, ut Enniana illa: Fortes Fortuna adiuvat. Et Vergiliana: Nate dea, quo flet trahunt, trahuntsseqliamur. vicquid erit,superanda omnis Fortuna mendo est. Aut uulgo receptae, quas adagia nominant. Sunt et a nobis animosae quaedam, err planae stiritus fingendae:lit, viri est, aut fortiter interire, aut uincere. N on moritur, quisquis pro patria mortem oppetit. Vt palma contra impulitum onus,ita masculus animus, contra 'rtunae disse scutatem debet erigi,ultros insurgere. V irtus duris lareboribus pascitur,non si angitur. Viri nihil habet,qui glorioso labori ullam uoluptatem anteponit. Induilliones
autem Socraticae,quq ἐσαγωγAvocant, non tam ad exm
citandum uesent, quiani ad persuadendium, etiamsi ad utruncis sunt non in effraces.Horum omnium miscelianea quandam agennu , quo uaria magis fit oratio. De obtestatione. E Mortandi locos ceu fontes me omnes aperuimus: quod si quis epilogum, etiam paraeneticum quendam requiret: is non incommode per obtestationem sumitur, ut euem per ines tas maiorum imagines, quibus plus lumcis
126쪽
TIONE CONSCRIB. EPIST. raseis attulerit, quam acceperit: per egregia gentis decora, quae sua uirtute no mediocriter illusti uerit: per gloriam
bene gestis partam: peregregia facinora,quibus quotidie
seipsum uincat: per immortale nomen, cuivi iam aeternaiisa, sunt findameta: per 'lic mi indolem:per ingenui
immortalitati, et pulcherrimis rebus natu: per incredibile sapientia,prud etiam singularem, doctrinam raram, an inumagnitudine prope diuina,virtute absolutam, a qua nihil sit tam 'duum, quod aut praestiri non queat,aut non ab omnibus expectetum. per maiorum manes, qui se a sua po, Ileritate benefactora gloria superari gaudeat: per liberoe rem,' nepotum placite,ad quos decin hoc una cum pa/trimonio sit haereditaria traditione transiturum:per amacom et beneuolentiis uota:per inuidora pudia: per odia execrata malevoletiu, quos optime sic demu ulturus sit, si inuidentis imas aures illorit,et oculos, virtutus lendore, et pulcherrimis rumoribus perstringat,ais obruat, obtra tibimur,ais obsecrabimin,lit se digna uelit et audeat. De lenienda exhortatione.
V Erum si quando periculum esse iudicabimM , ne
quid ostendat uehemens, et importunior exhortatio et nam habet haec nescio quid monentis, praecipienis ths, aut etiam dijdentis: et quorundam ingeniorum, eas insolentia, securitas fui, ut ne moneri quidem
patiantur. I d igitur ubi metuemud, multis rationibus exishortationis molestiam laniemus: ut aut negemus nos oratione nostra languentem velle accendere, sed currenotem incitare: ac ne incidire quidem, ut ea gerat, quae lalim
dudum sua sponte facit, sed nos pro nostro hingulari
127쪽
D. ERAS. RO T. DE RAiu illim studio ita gereti gratulari: orabimus. ut impora tunitati noti, det venii, quae non aliunde proficiscatur, quam ab immodico quodam gloria illivi studio. Nihil esst tam magnisicu, quod illius uirtus non fit abunde prositatura: sed tamen qui in certaminibus spectant,stimetsi nihilopaes esse sciunt, tamen non possunt non applaudere, cuiuaedebuerit: qui j v qui certat, suae uirtutis probe coaesius, securus sit ab animo: tamen autor ille securus esse
non potest, donec certam uictoriam uiderit. Aut Ionge
aliua a nobis instituum , he simulabistim, sed praeter eonfilium huc calamum che delapsin, transuersum sciliacet agente nos incredibili quodam amore, ut em exhorae triuemr, qui non tam calcaribus Teat, quamstaeno. Demnis uirtuti em omnia secunda precabimur. Quis huic generi character pro prie conueniat. Eri inultu stoeli generibus, graue illud, et acre atque
ardens, et lucit tum exhortationi praecipue conue nit. Nam Florida, concinna, ac festiua,alibi gratiam is bent, hic mas ullus , et , ut ita dicam,robustus debet est character, amplus, et nervosut Gravitas autem est,quari Fabius nominat, eam. inter praecipuas oratioinnis uirtutes ponit. Sed in his quae ad concitandos ast eius potis imis ualent, his fere rationibu3 conitare uidetur, rebus, uerbis, amplificatione, figuris,m compositione. Diabo, Reserum gravitatem conseque rini quam optimis sentenis uiti tisi, e sublimibus, grauibus,ac magni nominis,et peruratustis autoribus petius: si exemplis exquisiti limis,si priscis, si illustribus ,si neutiquam vulgaribus utemur. Veret bis
128쪽
rerum graviettem augebimrudi uoces sonante imas iamplas, si quam maxime grauiter translatas, si significaaetes deligemus. Sonates,lit: Bellicos tumultus diuina proaepe uirilite profligasti. Amplas: Immortalia uirtutum me erum monimenet, nulla unquam secutorim series obliteritabit. Significanticui: Fratrem ne desere frater. Egregiam
uero laudem, et spolia ampla restriis, Vna dolo diu fifoemina uisti duorum est.Hanc uirtutem sermonis Fabius energiam appellat, quod nos actione,aut ficaciam ueraetere possumus. Ea praeitit, ne quod uerbum tota oratione sit ociosim,quemadmodum in hoc carmine Vergiliano: Tu ne in triums indocte solebas stridenti miser stipula di perdere carmens N am in potieriore uersiculo, singulae quaes uoces novum pondus addunt. Hoc modo grauiditu laudem assequemur, si sermonem perpetuum, argumentis,amplificationibus sin arcimus, eas singillis uocibus includemus. Augent
orationem et epitheta,id est, apposita,maximes transi ri: ut, creentis manibus sacratis imum deorum,oec. Humius tamen modum requirit Fabiu ,' otiosa sunt uitanda, quibus ad uoluptatelli,non ad usum utuntur poetae.
De amplificatione. IN affictibus autem permovendiis praecipue, atm adeo Amplificatio prope sola dominatur ampli'catio, clim quidem uiri ae quanta eiu omnis, in alleuando,deprimendos consistit.Ea sumitur dura circumhntis; omnibus, a quibus et probationes ducuntatur.His autem rationibus licebit amplificare. Primit quiadem commutato rei nomine, ut si,qui caesus finem dic mus occisum: et qui sit improbus, eum latronem nomis
129쪽
roes D. ERAS. RO T. DE RAnemu . Si quod nobis molestrum est d enecare, aut ad reas im adigere dicemus. Contrim si,qui pulsarit hominem, attigisse: qui uulnerarit, laesisse dicetur. Si impudica quaest,meretrix: si audaculu*gladiator nominabitur. Alter
est modus nihil a superiore diuersivi: nisi quod illic sola
ponuntur, quae amplificant,hic per collationem e rutureti si illa,quae rem erant, ut magis emineat atq; in crescat amplificatio Quod genu3 est ciceronis in Verrem: Non enim jurem,sed raptore: non adulterii, sed expugnatorem pudicitiaemon sacrilegu,sed hoste sacrom, religionums: non sicarum, sed crudeli simu carnificem ciuisu,sociorum, in uestrim iudiciem adduximus. Tertius amplisca di moridu incrementu uocatum. quum non statim quod est atro. cfimim ponimus, sed per gradus plures, aut elisi unum peruenitur intersi ad si mi , interdum ad id quod suis pra summum est quotamodo. Sic oratio increuit Ciceroaeni: Facinus est uincire ciue Romanum: scelucuerberare: parricidum,nerare: quid dica,in cruce tolleres Hic ultra smmum peruentim est. Ad summum sic: Matrem tuam cecidisti,quid dicam ampliu soccidisti. Increscit et citra dis inctionem oratio, dum cursu quodam gravius, gra*Niu sfemper aliquid insequitur:ut, Pecuniam, honores,
regnum,uitam denis patriae charitate contempsit. et de Nomitu Antoni : In coetu uero populi Romani,negoti
publica gerens,magister equitum. Est et hoc incrementi genu , quum tanquam per fictionem, inferiora quae sunt
augemus,ut illa maiora uictitur: ut,Hanc rem tam aequa,
si quilibet ignotin abs te peteret, tamen ignoto reccetem debebmnunc orat pater,et pater sic meritus. Si cinistis
130쪽
TIONE CONSCRIB. EPIST. rarsis Oriss nullam gratiam reposuisses 'gratij imus erat: nunc pro summo beneficio,maleficium sumnum retuli LSi liberorum coiugum salta destiadenda tantum es et, ramen nullum erat periculum non subeundum: nunc pro totius christiani orbis incolumitate, dignitate, capiuntur arma. Confine est huic, quum id quod tanquam exempli causa propositu est,augem' eos aliud maius etiam ei os edimire: uti Cicero mesi ris scium,quod medicamentis partu ab illiet exaggerat. ac merito rei capitalis damnais tam dicit, quae quidem spem parentis,memoriam nomini subsidiu generis,haerede similiae designatum, Reipub. cimum sustuIisset. Deinde Oppianici culpa, cuius par noxa uidebatur, hunc ad modum exaggerat per collationem:
Quito est Oppianicu3 in eade iniuria maiore supplicio dignus f Siquidem illa cum suo corpori uim attuli set, seipsam cruciavit. Hic aute idem escit per alieni corporis uirimatq; huciatu. Grauiris auget illud comparationis grarius,quum utrilis plura pluribus reddutur. Quod genus est illud M.T ut in catit An uero uir amplissimus P. Sciapio pontifix maximus, T. Gracchum mediocriter Iabeβ-elantem ritum Rem priuatin interficit, Catilinam orbe terrae, caede ais ince dio uastire cupiente nos costiles perstremussHic et catilina Graccho, adolesces perditus uiro ornatifimo,et stitus Reip. orbi terram, et medioeseris labefintio caedi,ais ince Guastitioni,et privatus cosulibu3 cdpetratur.Pre ratiocinationem ampliami g,quualibi fit,alibi ualet ampliscatio: id quod non simpliciter
accidit. Ampliscatur enim et ex antecedaetibus csseque, licet ex cosequentibus antecedentia. prioris exemplam