De conscribendis epistolis opus Des. Erasmi Rot

61쪽

is D. ERAS. R O T. D E R A mirim omniri publicu cum suis collegis comunicans, et potestitis inuidiam declinare uolens. Hoc Allor,ex mpla reges et episcopi coeperunt et ipsi scribere: Nos Ioannes episcopis Cameracensis: Nos carolus rex Galilorum. Nec dubium quin et hoc qui primi coeperunt, inodestiae cuius a 'cerint,videlicet quo orannidis speciem fugerent. Tyrannicum enim uidebatur, potestitem cum nullo prorsus habere communem. Verum is scribessi mos

simul ais regius haberi coepit, 2 nostris honorificentiae causa certatim usurpatus est.Ridiculesane, nam si moderistiae laus est,ubi quis pro, ego I oannes epis opusscribit,

nos Ioannes,qui uos Ioannes dicit,prο,tu Ioanne conmtimeliosus sit oportet. Nam sede cere, uirtutis est: ab term contemnere ais extenuare, maligni et ais initiadi, si id flat in absentem: si in praesentem,procacis et sim tumelios. Romanus pontifix in suis diplomatu, admiscet nonnunquam,hanc Petri sedem,quam indigni teneae muco uis strat,si quis idem dicat illi: cofligimus ad istim Petri sedem,quam indignus tentas Qtiod si hac fermonis ineptium, idiotarum tulta ambitio tamenti est, qui dediagnentur orationem habere cum alijs simunem, cur erum

diti hane ineptam ac muliebrem inaniratem assentando asunt f scio deberi honorem magictratibusi parentibus, praeceptoribus. Sed hic ridiculu3 est honos,queni praestit soloecismu3.Verum largiamur interim, ut mntu ualuerit consuetudo. Neq; enim me Allit in epistolin decimi libri, qui Plinianu per Aldum adlaetus est, legi semel ais itemriam sermonem huiusmodi: Ut primum me domine, stra indulgentia promouit. Quanquam et hic tergiversari licuit,

62쪽

TIONE. CONSCRIB. EPIST. Iicuit, eri epistolas non esse Plini : deinde hoc ipsum tarn raro feri illic, ut mendum uideri posset. Postremo cem uestra dicit, uoluit senatus autoritatem cum caesaris vomluntate coniungere, quod sciret hoc esse gratum imper

tori modest imo. Sed ut ocvssa tergiversatione, largi mur quoa si uolunt: sit sane ciuili ruis hoc honore blandiri maioribus: sit rustici et inurbani, hoc honoris non

reddere: certe novum insoIentiae genus est,non che colentum, si quis cui decedat de via , ct caput aperiat: si genufleelat, nisi ridicule etiam loquatur honoris gratia. Scrimpserit aliquis Traiano, uestra indulgentia: at idem non Osrnditur,cu toties repetitur,tua pietas, pro uestra piereris. Denis non sic illi loquitur Plinii quum consul illius Iaudes praedicat, quam orationem oportuit quam maxia me honorificam ege. Isti Vin insolium honorem etia conoe uicijs, atq; adeo flagris exigunt a nobis Doriatianus imae perator,uir prodigiose arrogantiae, se deum ac dominum seribere solitus est in suis diplomatis,atque ita se compellari in aliorsi instrumentis edixit. At is nemini unquam suce cessuit, quod singulari numero compellaretur. Ferri potaterat res,si modo sint unico soloecismo contenti: uix duplicativi sorum ambitioni satisficit. Nam oro vos,simplexerat soloecismus,quon sortim insoletia tan dudum Et pietabellam, nimisq; populares idit,ac renuit Oro uestra humanitate,sesquimendum eriti nihil adhuc nisi uulgaris boseiror. Oro reuerendisimas humanitates uestraribelle congeminatum uitve,mediocris honor est,et medus. Adde tersetium soloecismu, plena inieris gratiam: Oro reveredis.

is paternitates vestras, domine praestinii Fim uuluae

lati i

63쪽

B. ERAS. RO T. DE RAIatij imam uis inire gratiam, quadrigam soloecismo facito hunc in modum: Oro reuerendii imM paternitates uestras,domne praestantis line, domine praesul. E uge euge. Ille demum bonor*centis unus disermo, dignus o quo lenniter adeantur reuerendis imi praesules, ac potentibsimi monarchae. Magis enim ridiculum, quod quidam honorius gratia personam quoque vertunt dicentes: Mandalauerat mihi reuerentia sua, pro,vestra, rue tua. Hum seraemoms ineptiam si quis non uident iterat inmisit oporistet: si quum sentiat,non expuit,patientisimus: i tam abaefurdam assientationem libentibiu etiam auribus hauringlorios Fimus sit oportet. E thaec sermonis portenta cuius aequam principis aures 'runt Et huiusmodi non solum Drunt quidam, uertis elisi dilagitant christianae mode tiae colui una ac non parentibus homines seuerisimi grauiter

succensent: adeo ut quibusdam hac ae causa diem hi pescriptam sciam,non de hini umbra,quod dici soletsed de

iniuria no adhibiti soloecismi. Nuper etiam quidam, v tii nimirum exemplo,ultus est huiusmodi contumeliam, ad hunc quidem modum. Ab amicis magnis Flud s agebatur apud episcopum quendam, ut quidam latis moribus, egregia dolina uir , sacerdotio, quod tum forte demoristum vacuum 'cerat,inavioraretur. Negabat uigilantis, mus pactor,temere sacerdotia committi oportere inexplom ratis. Ipsum qui commendabatur, accersi iubet,videlicet de doctrin prudelias uiri periculum facturus. Adest isse uir sane antiqua literatura probe praeditus, sedincem ac simplex, qui nondum nouum hunc Hoquentiae florem attigerat: postremo qui praesules omnes puraret iidici,

64쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST. ιτse lite . salutat numero singulari:Salae reuerende praemsul. Vix totam sesumtionem dixerat,auertit se praesul ares abit, indignabundus non aliter, uim si quis in friem iis Ilus constius ei. Admirantibus, et causam rogantibu3 qui salutatorem commendarant, negat se illos conspectu colito qui ob dignarisuo, i quibus sic in os contemneretur. Frustra quidam rem purgare nituntur: planes surdo carenitur Abula. Iratus ille,sacerdotium in aliam quedam insertiorem transtulit, qui quadruplicato soloecismo human inas reuerentias domini domini salutaret,et qui ummhomine in multis,rusta in uno multos uideret. At quan

to sui ius isti nobis tilionem reponeret, si ipsi singuli sinis

gulariter appellati, nos uicisim binos aut ternos fingi lari uoce conveniret E tenim si honoriscum est,uni miletitudinis appestationem tribuere, ueluti mrassis ocimi lacMω , quam erit insignis contumelia, plures singulariabus uerbis alloqui: T ibi Paule, nos abbas dicimu3: Vn- quam plures in umis conflatibula es ciant hominem alia cuius preris. sic erat par pari res rendum. Dices optime lectori. Rides tu quidem laududum,' nimis uncis naribus indulges. 'uid aliud fria in re tun ridiculas Nam si pI ne contendunt,honoris signiscationem esse in carichresinumeri, cur 'equeter unicam rei eamq; friuol nihilij, tricas, apinas, quisquilius uocamus, multitudinis nomeros Ouur unicu instrumentum quo verrimu3 pauimenis tum,multitudinis numero scopa vocamin s Non inuidendus honos istorum, quem cum quisquilijs et fiopis habent

communem.Hoc etia interest, quod nisi multitudinis uoiscabulo, nemo scopas recte salutauerit,nisi dixerit,salvete scopae

65쪽

B. ERAS. RO T. DE RAPopaeiquum istis interim studiosa barbarie gratificemur,oirinibus quidem grammaticis,ac griivati rufi s iratis. Quid quod interdum non sine periculo plurative conuiseisietur etiam,nimiru assuetit Ovid enim sistrabus quis apum, dubi is contuitus,uni e nnulis couictu an dicat,mulatitudinis iam ero: nonne quum oculis quem petit,non dis irigvat, periculum erit,ire tanquam comune maledictum infe quilis rapiat,et pro uno omnes in miserum Fhrabum cor'Risia regerant f Id vero periculosiu3 etiam fierit taraco.Proinde genta hoc ferinonis, quibu3 est hoc uiti , ma gnopere iugi edum censeo, ne forte oculorum morbo,plum res pro singulis cernere putentur. Sic enim nuper quis iaiyiusmodi falutatore aperte derisitim aspere potiu8, qua urbane: nisi forte uidebitur recte, malo nodo malus quaesitus cuneus. Is enim foIM cum esset in conclaui,err astrabo quodam mula cum pluralitate adiretur, item ais iter

circunstemus,respondit,caeteros ab sese folim che: si

quid uellenopportuniore tempore rediret, dem illi adessent.I lle uero negat se quenqua praeter ipsum unum quaererere. Tum alter hominem percoratur, quot illic lectos urederet. Outim unum duntaxat rei adspet,Et quae randem, inquit,inteperiae te agitant, aut e qua popina nobis prombe potvi ades, ut ego tibi non utim uidear, sed multi s Et sunt etiam qui rem tam absurdam tueri conentur rationishus philosophicis ut aiunt. Siquidem Aristotcles scripsit, rege ut caeteris rebus praecessit populii, ita sermone quos differre debere. Itidem par esse ut quos conditio,dignitas, opes, cultus, et infignia discernant, discernat et ferino.

Nec prorsus alia nora rectius dignosci a privato magias batum

66쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST. I ratum,quam abusu numeri,propinea quod ille unus sit restis,c nos implice sustineat persona. Papae, accipio comentur quanquam apud Graecos illud fiet commodin, quibus tres sunt ii erom AJeretiae. Ergo cui geminus sit episcopatus, aut cuius episcopatum abbatia quaepiam opima aduplicarit huic dicemus, Qtiod si tres sint episcopatus, aut duobus addita abbatia, ternarium illim sacrum ac mdistic t expleat,bllic dicentum M triti Mac quide Ietein mete;s aut abnasuri ero facerdoistiorum sint praetergres haequi dent ueniam nostram diast ionem sta ambitione clauderunt. Nec uideo qui miis nus liceat ad hunc loqui modum: Nos episcopi,nos abbates,cui uni plures sint episcopae,aut abbatiae. Sed dubitatari iandi dum potest, istines listiores,quia retim absuris da,tamen abduci non queant: an ego qui in nugacifimis nugis tantum operae sumpseris,nisi quod ut hoc sacerem, plurimae res me cohortabantur, sed duae potis tim: tum ut istos apertius irrisios,aliquando suae flustitis pudesceriret: tum uti eos qui plane depuduissent, iuuenes partim

veterum exemplis animati, partim nostris uerbis moniti, non dubitetrent cum sua ambitione conteiunere. Desinet ' iobendere,postea quam desierit e Te insolens, et aliquanaedo placebit omnibu ,quod nunc placet eruditis. Des lutatione. NVnc ad praeceptiones huic argumento peculiares

revertemur: sed si paucis admonuerimus, quae sentin salutatione Fugieda,unde 'lentus epit oliu austicari,nepesimi gubernatores uideamaer, si Etim in portu, quod ait Limpegerimus.Est enim haec ceu prima frons epistola, in qua

67쪽

ε D. E R A S. R O T. D E R A in qua delinquente non solum imperitiae dedecvi, vermis etiam religionis neglectae piaculum maneat. Nam a utateribus superstitiose obseruatium uidemug, ut e primis illa Frte congredientiis uerbps, futuri sermonis velut omen quoddam arriperent. Eos quis ibi 'rte Fortuna veniment obui qui ue quapiam de re inter se se traetauri conperederentur,quo frusta esset occur , ac bene ominatu serismo Feliciter utris uerteret,inutua silute dicebant. Et faecerdos quoties prodibat ad popul resalutabat, acre alutabatur. Ea consuetudo e medijs hominu moribu , in epis stolam, quae,ut dixi, colloquiu est inter absentes,translata est. Eams semper ueteres adiceda plute sunt austicati. I ds tam si Graecis, quam a Latinis, tertia persona Aetiis eatu videmu3:siue quod usus hermonis rex,p sonam muramitiive quodi ludio festiuitas quaedi, quam adstri perasenae b=pallage, uidetur asedlata: flue quod olim salutari

.. tio non adderetur mi istolae, sed in tergo tituli uice addeis retur, uelut ab eo recitanda, qui literas perferret. M. T. cicero Trebatio imperatori S, D. Graeci me ad hunc

hoc 'nant Graecis, quod quidam existimat, quasi iube mug illos,quos ira salutamus, bene uiuere, sed quod 'liciis

talem precemur. N am quibus res sunt sequundae, rum Graecis xv varieshi dicuntur. Ouidam pro ic dicunt me di,quod apud nos sonat gaudere. Vtrus uno urebra re, it Flaccua: celso gaudere, et bene rem gerere Alibinouano Latini in hunc ferme morum salutant: AI.T Iim cicero M. Varroni S. D. Plinius suo more addit,

suo, inor quod non scribat nisi amicae c.Plinita Sabia

no suo

68쪽

TIONE CONSCRIB. E PI ST. ι

no suo S. D. Hebraei vulgato gentis suae moret Dace ottat

salimnisi, siue quod sentiant bellum ac discordiam es

metiorum omnium comperiarim: bue quod pacem appetisant flammam rerm proterimetim ubi nihil est quod ob indit anilim. Autor es Plinim Atilicvtiquitus suisse, non ibus salutare, ne preces, opinor biguod alienum avertantum quemadmodum in deuotio, nibus nomen addebatur. uelut irrita futtira execrationensi urbis aut genus uerim nomen apponeretur. Ergo ne

dirum omen habeat epistola,utri is nome in ipso stini ingressu praetandum est, priore quidem loco illiu , unde

uenit epipol posteriore eius, ad quem mittitur: etiam Tlonge sit honoratior cui scribitur, quam qui scribit Puererilis mihi uidetur illa nominum honoris gratia trans os tio, nisi nobi3 placebit illa Gnathonis salutatio: Parmeae none suum s mu,plurima salute imp.sit Gnatho. Auti nisi si quin ad hunc modum loquatur: Idem equus portarbat Caesarem Cr A u Asiam,existimemus honune Lese marstititii reum perag--:qu d plus honoris subitum si

equo, quam Caesari, et eius uxor(Sed extra iocum, mihi probatur ueterum simplicitas, quam utinam per nostrae tempestius corruptissimos mores ubis liceret aemulari, ut nos inuicem nudis nominum titulis j alutaremul: PItanius caluo suo s. D. Quid enim erat uerius aut puriugis quide ubi quis nome audit, omnes pariter uirtutes suas audit comvecto. Habet praeterea nescio quid peculiariterilandum propri nominis appellatio,quo audito dei lari videntur et animitia bruta. Quo magis istos admiror,

qui uocabulumsium quod inditum est in baptismo, nonc aliis

69쪽

66 B. E R A S. R O T. DE R A alijs auribvi accipiunt, quam si atrox ingererellir conaeuitum. Stulti qu)d aulici quidam non ferunt, ut libra

atrem patrus,aut matrem matris dopellent uocabulo: Ominin ac domina malunt audire, quium is uocabim

neque sit qui quam honorificentim, neque et ibu :adeo nihil illisolacet cim plebe commun

nominum uocabulo orano

Has complectiminPraenomina 're a maioribus i tu GMarcus Tullius. Cognomina pleras gentilia sunt, Brano Amorbachm. Apnomina solent ex eventu quom iam accrescere citim Aphricanus, cato Vticensis. Hota die cognomina aut gentilitia sunt, quemadmodum apud Italos, Medic-,Bapti lario Ealborum. Aut a loco duae cuntur, Angelius Politiaillig. Nam praeter veterim conresuetudinem sciunt,qui paternum nomen cognominis uia

ce subuciunt ut si quis Antonium Dion siij flium, Antoaenium Diondi lim aptellen caeterum qui parentis voca coulum,gignendi calupubnectunt,masis restrui Hebraeoum consuetudine,quam Romanorum: Iacosus Alohaeioannes X ebedaei Petrin Simonis. I am barbara, nonnunquae x et sono absurda uocabula uel hominum, uel locooerum, uel fimi liarium,aut Latinis Graecis ue uocibus redis denda sunt, aut in Latinum Aciem commode deflectenda, ut ab idiotis etiam uulgatim nomen agnoscatur: ut quum pro Barbir,quod uulgo tonsorem sonat, Barbiriudicimus, pro Bruleid, Bustidium, aut pro Lam, Larim gium.Quod idem in Graecis et Hebraeis sebi permittunt eruditi ueluti cim pro elephas, dicunt elephantus, pro

Adadrum Ad m, pro Abram Abrahamus. Quibasdam reli

70쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST. 6 religio est, cognomen gentis immivire. Sed sunt quaedam adeo barbara ut stridores sint urem, quam uoces: praea fertim nonnunqui apud Timanos monosillaba quinq; conferta, consonantibu3, quae ne sonari quidem possint ab eius linguae rudibu3:quae si molliri no poteranon Graecas

aut Latinas voces vertenturi cognometis quae ducuntura loco uel origini vel donliiiij, quidam dure ad lint praeis positionem,Picus de Nirandula: Latinis; es , Picta Miarandulanta: tolerabilius putant, Ficus a Mirandula. Ac fordisse licebit unum aut alterum exemplum apud autore res inuenire,ubi addatur,de: sed pueri quod optimim essprimum asuescant imitari. Non abhorret a ueterem consuetudine, nonnunquam ijs quae diximus, magiyratus, pro senis,cognationis , alit etiam erumnitatis cognomen annectere: idq; contra recentium morem, qui honoris gratia praeponunt dignitatu uocabula: Beatifimo papa

Alexandro sexto. Veteres contra: Trebatilis II. Tullio Cic. imperatori. Hieronymus Damasio papae. Budaeus Copo medico regio. ErasmM Ioanni coleto theologo.M. Cato Bruto consuli. M. Tulliin Quinto 'atri. AI.

Brutus Portiae uxori. Optarim, i fieri posset,nihil adulaestionis admisceri titulis. Erru autem, ' te laudari putas, quum episcopus scriberis, aut theologus. pro lanis illa

sunt nomina, non gloriae. Is demum te laudaret,qui bonuepiscopum, aut eruditu theologum scriberet. Tolerabile

fuerith uxorem charisimam, aut liberos dulci fimos apis

pellemus, aut patrem optimum. Porro quoties docti plurefculum admiscent honorificentiae titulis,non suo seruiunt ingenio, sed alienis obsequundant. Ipos nemo modestus e a 'ret,