장음표시 사용
411쪽
DIFFERENΤIARUM. hoc sensu pacta contra formam iuris publici,cotra leges,plebiscita senatusconsulta mores,edicta praetorum, constitutio nes non valent,sed addamus etiam pacta facta a Privatis, aut . inter priuatos contra ius fiscale non valere,ite pacta inter priuatos facta contra ius rei publicae non valere,& hoc ad Ecclesiam trahi debet,quia in iure semper comparatur reipublice, ea est mens aedilium,ut ob eum tantu morbum,aut vitium sit actio redhibitoria, quod in gerendo negotio Unditionis ex--cptum non sit,si exceptus morbus aliquis generaliter, VI hsill cet ex ea causa non teneatur venditor actione redhibitoria, cur non erit rata conuencio S in ius exceptionibus videtur
. quidem pactio derogare iuri publico prima fronte, sed re ipsano derogat, quia H fit ex mente aut permissu legis vel edicti,
vel constitutionis. l. vlti. de transactionibus. species haec est thercs vendidit hereditatem omne,hoc est ius uniuersum, mandauit emptori hoc est,cessit actiones hereditarias,in iureide est madare,ac ccdere, exhibcre, erat necesse cedere actiones hereditarias emptori ante constitutionem D. Pij, hodiectiam sine cossione in emptorem actiones transeunt. l. Is .
8.de postulanis. σ l. s. de decuri biu er rarum stiis. 'Imperator Titud Antoninus rescripsit eum, cui aduocasionibus in quinquennisi interdictu esset post quinquenniῶpro omnibus postulare rao prohiberi: Diuin quoq; Adrianus rescri erat: de exilio reuersum postularepose,nec adhibetur distinctio quo crimine silentium vel exotiumsit irrogatiι ne sicilicet poena tempore determinata coira sintratas e ulterius porrigatur ad tepita ordine motus ex crimine quod uno . mima imponat in perpetuum moueri placuis: ad temp- autem exulare lassos ex crimine umore, veluι ιranslato negorio non inter infames habendos. L 6.C.ex quibus causis infamia l. 4.de re militari.l. '. de de- Curionibus. pugnant ca l.I8. de postulando,&in quaeredaratione coniungendi dissidii, frustra fueris diligens, nulla enim ratio compolitionis, dc hoc tantum respondemus, separan- .
412쪽
das esse constitutiones, a Iure, quae separatio in plerisque
costitutionibus similiter plerunq; proci dit, sub nouis Iurist. intelliguntur leges veteres Rom.& auctoritas Iuriscontultorii,& plane separatur ius a constitutionibus. Macrinus Imperator Iuris peri;issimus oc amatissimus ut Capitolinus scribit, decreuit abolere omnia principu c5stitutiones, ut ex iure a
geretur, non ex rescriptis,sane no abs re,na rescripta&constitutiones , ius omne populi Rom. perturbauerunt.quod erat optime scriptum, cum quo nulla caeterorum iura sunt conferenda.
Magna est quistio an liberis danatoru seruetur ius patronatus quod habuit qui damnatus est capitali iudicio, minime si
sequamur l. I. de relegat. quae de iure libertorum loquitur contra l. 4. de iure patronatus , quae ait, liberis damnatorum ius patronatus conseruari scilicet prout seri constitutio, quae benignissime,ut ait, eisdem conseruauit ius patronatus. Est etia magna quaestio de maiore parte creditorum, quae paciscitur cu debitore interueniente pretore solemniter duscilicet timet,ne labatur facultatibus,solet couenire inunum omnes creditores,vel maior pars,& adhibitio decreti praeto-xis pacisci in partem aliqua debiti,ne totam amittant.H oc ita
actum apud praetorem,a maiore parte creditoru an nocet 1bsentibus creditoribus propter decretu prςtoris,sic sane noccr, quo ad actiones personales, sed an aufert absenti b. hypothecas quas habet,negat auferre L 88. si praeced.ε. Lucius. madati, quod est ex iure,sed l. rescriptu in princ.de pact.vult actiones ctia hypothecarias auferri vel minui absentibus creditoribus ex eade lege,quq loquitur de rescripto,quo id introductu est cotra ius, Sc ita in proposito discernendu ius, a costitutionibus:& concludenda omnino ita ex edicto Cara callae,eu,qui ordine motus estvel aduocationibus vel quolibet alio officio ad tempus scilicet post tempus non haberi in infami u numero indistincte quacumque ex causa, & quacumq; poena affectus sit, an ide dicemus de relegato ex causa famosa, minime quia edictum Caracallae,quod est posterius,non loquitur de relegato ad te pus, sed de eo qui ordine motus est ad tempus poenae causa, rescripsit etiam Adrianus, relegatum ad lepus,
post tempus non esse, in infamium numero in l. 8. de postu.
413쪽
sed no obtinuit rescriptum illud, nec D. Pii quoque est, Ne cesse fuit postea proponi ab Anto. Caracalla edictum genera. le , quod non comprehendit relegatum sed ait posthac, quasi velit, hanc rem dirimi ex edicto suo,non cx prioribus rescriptis ergo hodie in relegato ad tempus ius sequemur, ut proinponitur in I. 3 de postuland. sub illo edicto no contineri relegatu ad tompus: igitur post tempus manebit infamis scilicet si relegatio ad tempus fuit poena legitima 'el ctiam si fuit extraordinaria,sed mitior legitima.
id ergo si alter ex magistratib toto anno assuerit μι seneprae siens per contumaciam, siue ignauiam, vel agram valetudinem reipublica negotia non gesserit,es omnia collegas olus administrauerit: nee tamen tota res ab eo seruari possit, talis ordo dabitum.υι inprimis qui reipub.negotia gestior qui pro eo cauerunt Uolidum conueniantum mox persectis omnibus periculum Muscat,qui non idoneum nominauit postremo aster ex magistratibus qui reipub. negotiis se non immisecuiti nee iust qui nominauit, uniuersi periculum recusetuit, cum scire debet eum qui nominaretur individuum os cium, o commune periculum suscepturum, n/m se cum duo gesserunt, se ab altero seruari, quod debetur nopotest qui coPega nominauit, in uniuerso coaenitur. H uic definitioni obstat primum t. q. C. de magistratibus
conueniendis,quae aperte ait prius conueniendum contuto iatem qua in nominatorem scilicet si indiuisa tutela fuerit a testatote vel iudico dc similiter i. 2.quo quisque ordine. si duobus sit iniunctum manus publicum indiui se veluti ut exige- .rent rcliquam pecuniam prius conueniendum collegam qua nominatorcm, quod pugnare videtur cum hac lege nisi ut est certistiirium separentur magistratus municipales ab iis, quibus munus publicum mi unctum est pro indiviso, nisi separemus honores a muneribus, nam ut aperte demonstrat l. 3. δί6.C.quo quisque ordine,hoc totum in magistratibus est constitutum, quibus pro indiuiso commissa est administratio rei publicae ut prius conueni auar is qui nominauit magistratus, qui ordo, ut dixi , non scruatur, quibus commissa est tutela, quod est munus publicum. i Diuili eo by GOrale
414쪽
Verbum nominati est interpretis cuiusdam, legendum, ergo contra collegam dari oportet.
D. stipulatus iesidi in certo locos non sileru,quinquaginta audius darestondes si dies in sipulatione per errorem omi ιι fuerit,
cum id ageretur,ut certo die sisteres mersecta erissipatario: necf-cus ac si quod pondere, numero, mensura continetur sine adiectione ponderas,numeri,mensura stipulatus essem, vel insulam ad cari non demonsraio loco: vel fundum dari non adiecto nomine, quod ab ini
iis id agebatur,ut quocumque die sistere, o si xonstitisses pecuniam dares, quasi qualibet sipulatio sub conditione concepta vires habebit nec anie committuur,quam fuerit declaratum reum promittendi sistino pUsc. Hdic sententiae obiicitur primum stipulav mni insecti, quae ita concipi solet inter vicinossi inti tum diem,
quod damnum vitio tuarum aedium mihi contigerit , quanti ea res erit tantam pecuniam dari: certum est igitur stipulatione damni infecti praescribi diem certum, sed si quid omittatur errore, M stipulor si quid mihi damni contigerit ruina, aut labe aedium tuarum eam pecuniam mihi dari, an est inutilis stipulatio, minime. l. II. in principio. de damno infecto.&ratio est,quia in eum diem certum dicitur, in quoi coeperas mihi cauere stipulatione damni insecti, dum timeo ruinam tuarum aedium. itaque etiamsi sit dies omissus, is intelligitur qui solet apponi huic stipulationi vulgo, ac propterea omissio diei non vitiat stipulationem illam, tamen vitiat cam de qua agitur in hac lege. Obiicitur etiam stipulatio iudicio sisti, huic etiam solet apponi dies carius, in quem dio locumue vadimonium promittitur: nam Vadimonium promittere, ut loquuntur Icte
res, nostris auctoribus est cauere iudicio sisti, te desercre promissum factum iudicio sistendi causa l. .s .quaesitum. l. s.f. I. si quis cautionibus. l. vlt. qui satisdare cogantur, est quod alii dicunt deserere vadimonium, sed quid, si stipulatione iudiciossti non apponitur dies,an valet stipulatio λ sic videtur, quia
415쪽
dies est in potestate stipulatoris, hoc est, in eum diem eauia tum intelligitur, quo stipulator agere debuerit I. 8. qui fatis- dare cogantur: hanc igitur stipulationem iudicio sisti omissio diei non vitiat,cum tamen illam vitier,de qua hic agitur cet-to Ioco sisti. Sed non est dissicile respondere, si quis stipulationem damni infecti, vel iudicio sisti obiiciat, quae non vitiantur die omisso obiiciam contra has stipulationes esse solemnes Ze legi. timas esse praetorias, nullae sunt frequentiores, immo sunt propositae Edicto praetoris,& ideo diem etiam solemnem habent, ut stipulatio damni infecti, bc dies solemnis pro adiecto
Obiicies non immerito quod est in l. Ir. f. de manumissis . testa. hoc modo, Stichus liber esto,si Capitolium non ascenderit. Verum glad attinet ad i. I7. g. I. ita accipimus: si cum primum Stic potuerit ascendere Capitolium, non ascende tit,si data a cndcndi occasione non usus fuerit, aliter longe haec verba accipies, quam desipulatione de qua hic agitur, cur tam varie dicam eam interpretationem fieri fauore libertatum : esset enim inutilis libertas, si ea verba interpretaremur de mortis Stichi tempore, cuiusmodi inutilis manuia missio est dicta l.17. in principio .ut si dicas , Stichus cum morietur itur esto. Pugnare videtur 19. quando dies legat. Cum lege 24. hoc titu. si testator ita dicat, si penum intra Calendas non dederis. IOO. dato. l. I9. ait duo esse legata quod magni interest
Sed controuersia iacile dirimi potest ante moram heredis,antequam interpellaretur: duo sunt legata, unum penus, alterum rcddendae pecuniς certς,post moram heredis unum est legatum,hoc est,pecuniae,non penoris, pecunia sola est in obligatione vel praestatione, quia heres soluendo penum liberatur obligatione dandae pecuniae. Huic definitioni opponitur l. 9. hoc titu. l. nuda. de contrah. ex qui biis cisicitur, id quod est in conditione, etiam esse in petiuione vel obliga ione species t.' .llaec est, primus & se-Disitireo by Cooste
416쪽
eundus separatim dc rc stipulati sunt hoc mildo , primus stipulatus est fundum, ut si cum non dc deris primo, des secun do, quid fiet y quis potior erit in obtincndo functo: is inquit, qui agere occupauerit, qui primus petierit, excluserat alicrum de petitione fundi, & fecerit ut videatur impleta condi tio,iandus fuit in conditione & in petitione, sed in l. nulla est, quia existere conditio potest, quia exstabit si inceperie
Alicta est quae obiicitur l.qui Romae. s. Flauiu . deverb. obligat.donaui seruum ut manumitteres,& si non manumitteres, sum itipulatus poenam, ait possctantum agi viseruum manumittas omissa poenae petitionc : sic sanc, ergo quod est in conditione est in petitione: quod est in stipulatione,& t men est in petitione, & ages de manumittendo seruo, vel quod est in hac specie,non est in stipulatione, se Lin conuentione .quia donaui ea leg Vt manumitteres. ex qua conuentione est obligatio & actio praescriptis verbis, dissicilior est lex nuda. de contrahenda stipulat. certum est ex pacto nudo non nasci actionem, ut si non animo stipulandi id conuenerit inter eos, dabis 8 dabo conceptis verbis solemnibus, de recte definitur conceptio Verborum, qua oratione significat solemnem stipulationem: respondeo breuiter in sp ciet. nuda. id quod in conditione non est, nequc in stipula tione est, neque in obligatione: fateor, sed est in conuentione seu pacto nudo, ex quo non nascitur quidem actio seu obligatio sed agitur cum patiente, quod si non patiatur, tum incidit in poenam stipulatione expressam. Et breuiter respondeamus, non est de inuito reo, nolentereo,& Cupiente poenam effugere.
Obstata. 4 g ultimo. de obligationibus & actionibus.in ea lege proponitur ea stipulati O,si fundum non dederis, centum dari,& au sola Ioo esse in stipulatione, fundum esse in 'solutione, possessum fundum a possiemorc non posse peti a stipulatore nisi promissor moram fecerit. Responde, prior stipulatio transfertur in stipulationc
In l. 8. hoc titu. de iudiciis. constituitur omnino non posse Romae conueniri, si quis in legatione constituit, quod antQ
417쪽
legationem debuit, non cogitur ibi iudicium pati ubi eonastituit: nam inspicitur causa constitutae pecuniae, quae coepit ante legatiunem,non in ipsa legatione,nec ex ea causa posset Roinae conueniri: ergo nec ex accidente,quod accessit prioti,atque silc definit l. 8. hoc titu. sed longe aliter definitur in I. . cum qui . s. I. de constituta pecunia. Sc nullum est aenigna de . quo maiore negotio disceptetur inter Iureconsultos consti tuentem Romae legatum, quod in prouincia acceperat, Romae conueniri debere inquit Vlpianus ex Iuliano hi dicta l. cum qui. negat igitur quod alter assirmat. Videtur antinomia, sed videamus quid dicat in l. eum qui . 3. I. duas ibi proponit species: prior est,contraxit in prouincia ante legationem, Romae constituit se soluturum: ergo Romae conueniri potest: posterior est, in prouincia contraxit, atque ibidem in prouincia constituit se soluturum, non potest Romae conueniri. quod definitur in priore specie,hoc pugnat cum d. l. 8. hoc tit. ideoque in dicta l. eum quires. Mihi videtur sic distinguendo definiri posse, si Romae costituerit legatus prouincialis,nominatim se Romae soluturuRomae conueniri potest: sed si in prouincia constituat se Ro-
. mae soluturum,non potest conueniri, aut Romae nominatim
constituit se soluturum Romae ; & conueniri potest, aut in prouincia, constituit se Romae soluturum, & non conuenitur, si simpliciter Romae constituat se soluturum, quod in prouincia contraxit, non potest Romae conueniri,ut habetur l.8.quia non dixit nominatim se soluturum Romae. Possessor& petitor possunt conueniri interim a creditoribus hereditariis, hodie nec est exceptioni praeiudiciariae locus, si pendente lite creditores suum repetant. l. vltima. C. de petitione hereditatis. si exegerit creditor a possessore-vincatur , possessor repetet a petitore, ac si petitor victus fuisset, 6c soluisset: de ex ea lege ultima videtur apposuisse manum Tribonianus l. . . I. si cui plus quam per legem Falcid. nam ante dictam l. vltimam pendente lite hsreditatis suspende-.bantur actiones creditorum: ex causa tamen audiebantur
Iure veteri, puta si res urgeret, si actio esset peritura,rusi ageret interim argumento l. 49.ad Trebellianum. . L. est Diuiligod by Corale
418쪽
Obstat lex i. de compensi Responde, erant diuersae stationes, S pro curationes fisci sunt innumerae, quaeque regio suam stationcm habebat, Mprocuratorem seu rationalem: & ideo erant plures fisci, Ac si reditent omnes ad unum principem I. I. C. ne fiscus. l. 2. C. de solui. si igitur mecum agas, ut procurator Caesaris in Asia, tantum id compensabo, quod debet Asana statio, publicae' enim interest non confundi stationes fiscales& rationes procuratorum C ςsaris l.I6. g. vlt. hoc ti. l. 9. C. eo. tit.oppo itur l. 36. de administratione tutorum. ratio redditur in illa lege cur compensatio admittatur.
Inter tutores diuis tuteti est, aequitas qua merum Ius compensationis inducit, propter ossicium agentis tutoris non disseriuν: nam diuisio tutela, qua non Iuris sed Iurisdictionis est, modum administrationi facis inter Vsos locum habet, nec experiri cum pupilla volen ribus obstare potest.. Nec est quod obiicias l.i.C. si ex pluribus tui. quae sola lex obiicitur,inter tutores diuisa tutela est, agitur cum tutoribus huius prouinciae, vel etiam tutores huius prouinciae agunt,an caeteri omnes tutorcs in aliis prouinciis in iudicium adducendi, ut liti subsistanti pone enim pupillum in variis bona habere, minime producendi caeteri: nihil est praeterea d. l.I. Hoc ver , non obstat his propositis a Papiniano : nam fateor non omnes tutores prouinciales assistere uni liti debere, sed an propterea sequitur, vatorem non posse conueniri ex causa alterius prouinciaet minimc, quum agitur de re pupilli satis est silis instituatur cum tutoribus cius prouinciae, ubi agitur: hoc lex ait tantum non omnes esse producendos ad iudicium, sed non negat, quin tutor eius prouinciae non posisit conueniri ex contractu alicrius prouinciae. tutelae enim diuisio huc non pertinet,quae tantum inter tutores valet, sed si unus tantum tutor agat ex causa perti oente ad aliam pro-
419쪽
DIFFERENTIA RUMoinciam Iure quidem agit, sed repelli potest exceptione,
quod immisceat se rei ad se non pertinenti. l. vel in partes. hoe tit. sed si cum eo agatur, cum tutore scilicet urbano ex causa prouinciali non poterit Vri tutor vlla exceptione aduersus crcditorem prouincialem, quia non creditores prouinciales, sed tutores adstringuntur diuisioni tutelae.
αuotiens quaerereIurgen- velgentem Pis haberet nec ne, eam proba portet.
obiicietur huic definitioni Novella 36. quae ab utraque
parte admittit probationem ab ea, quae dicit se gentem vel genus habere,& ab ea quae negat, siue agat,sive conueniatur, nam ut est in l. 2. ci incumbit probatio, qui ait, addendum, siue agat, siue conueniatur.l. in X Cpt. infra. hoc tit. sunt negationes quςdam, quς vim assirmandi habent,quarum etiam incumbit probatio, ut si quis neget emancipationem filii Iure facta in , neget aduersario licere procuratorem dare l.9. hoc
Respondei, probationem potissimum exigi ab eo qui dicit se gentem vel genus habere, sed non ideo minus admitti
probationem ab aduersa parte, siquidem pleniorem habeat, & nouum non est probationem ab utraque parte afferri,i. fallaciter. C. de ab Ohr. Obiicias l.i s. hoc titu. quae onus probandi non confert incum, qui dicit se gentem vel genus babere, sed in aduersarium qui negat proponit caecum hominis ingenium, quod didit se filium eiusdem esse , ω qui falsi tenetur, quod genus& parentes finxit, tenetur poena l. Corneliae. de falsis. l. falsi. ad Corneliam. de fit sis. utque magis fraudem occultaret fratribus defuncti heredibus legatariis, quibus mandato patris fidei commissum aut legatum relinquebatur, soluit,& ab iis apocham soluti fidei commissi accepit, cum iam existimarent esse filium fratris, sed fraude cognita agunt in heredem illum falso in quom habcnt pro impollore : ut ait l.Is. hoc tit. nccesse habunt probaIς, cum non fuisse filium defuncti.
420쪽
LIBER III. 39s Sed hoc ideo fit in specie l. is. quia apocha professio fideicommissi soluti praesumptionem pro co facit, qui finxit se filium Titii,sed tamen teneri eum, l. Cornelia.dc falsis. dicta l. falsi. si scilicet contrarium a fratribus defuncti probetur licet videatur impossibile probare genus veluti esse filium illius I.
Lucius. 8s. de condit.&demonstrat.
Resp. conditio quae iniungit probationem, non est in no. stra potestate, ut probemus nos filios alicuius esse, est tamen
Non potest l. Iulianus .dc adquirenda hereditate. in concordiam adduci cum l. paterfamilias. de rebus auctoritate iudicis possid. nisi vero in l. paterfidicas abstinuisse eum qui ab initio miscucrit se bonis: in l. Iulianus. qui non miscuerit. Inane dico esse laborem illoru qui quἴrunt rationcm conciliandi,hanc l. I2. si filius. cum l.sed si plures.I.& filio . hoc tit.
de vulg.& pupill. Neque enim specie ulla pqgnant inuicem: non enim est de substituto cohaeredis, sed ille para graphus est de substituto exheredato, substitutus coheredis nullo modo potest inducere separationem bonorum patris S impuberis, substitutus exta credati facillime, quoniam bona patris non accreue runt exheredato, sed bona vencrunt ad cum secundis tabulisl .pateria. de pri v. credit. L. 42.de usucapionibus.obiicitur hic primum regula Catoniana,quae ab initio non valent, ex post facto non conualc-scunt,qtiae plerumque Valet,non solum in legatis & substitutionibus,sed etiam In contractibus. Sed respondeo, quae ab initio non Valent, non conualescunt ipso Iure non directo: fateor,sed coualescunt remedio retentionis ,remedio exceptionis doli mali, quod sic demonstro,rci alienae pignus non valet, conualescit tamen acquisitione dominii, si is qui pignus posuit, heres exstiterit & conualescit non directo,non ipso Iure, ut in l. si Titio .dc pignoribus .sed per retentionem ut ait l. I. in princip. de pig. Obiicitur etiam l.qui seruo. qui de a quibus. seruum alienum manumissi deinde domino cius heres exstiti , an conualescit manumissio minime: hoc pugnat cum hac lege,nam cur manumissio non conualescit, si uomino serui hcrcs exsti.