장음표시 사용
401쪽
nitur legatum incapaci ab initio relictum, ex postfacto con. ualescere sed legatum quod incapaci tacitam fidem dedit testatori heres se praestiturum,in fraudem legum Iuliae de Papiae cadere in fiscum coercendi heredis causa, qui fidem accommodauit in fraudem legum,etiamsi qui facti testamenti tempore incapax est, post testamentum factum capax esse coeperit quia fraudem admissam vel semel coerceri aequum ess Nihil etiam obstat l. penultima C. de legatis praestandis quam pro se ad iocat Accursus, quae non de legato ab initio inutili, sed utili extraneo in testamcto rclicto loquitur,quod
te sumento rescissis per bonorum possessionem contra tabulas legatario conseruari ait, si modo mortis tempore testato ris in numerum liberorum fuerit adoptatus, nimirum ab eodem post testamentum.
l. 19. quatiens in diem.de verb. obligat.
Guotiens in diem vel sub c/nditione oleum quis stipulataν, eius aestimatio1um eo temporcistinari oportet,quo dies obligationis venit, tunc enim ab eo peti potest. alioquin alias rei captio erit. Cui tamen opponitur l.cum qui s. de obligat. 8c actionib. ubi qui fideiussit pro eo qui mercem, veluti vinum, oleum, frumenturn, ut interpretatur dictat .vltima. de condictione triticaria. in diem debet si convcniatur, ait eius temporis aestimationem fieri,quo contraxit & fideiussit.
Verum hoc ita procedit,si fideiusserit, cum iam dies principalis obligationis venisset: ut plerumque debitores qui non habent in promptu illud quod soluant creditoribus, datis fideiussoribus cauere solent.
l. 22. innum. de rebuε creditis.
Vinum quod mutuum datum erat,per iudicem petitum es, qua- situm est cuius temporis aestimatiofleret, utrum cum Ggum est, an cum litem contestatus fuisset, an cum heres iudicaresur, Sabinus re-
'ondit.si dictum esset quo tempore redderetur quanti tuncfusici si non quanti tunc cum Retitum est, interrogaui cuius loci pretium proi oporteat. resfouerit convcmsi vi certo loco reddereiar, quam
402쪽
L1BER II. si a loca est si dictum non et cloanti ubi est petitum. 377
Si obiiciatur l. fundum Cornelianum. de nouationibus. Dicito spectari quidem,eius temporis qstimationem quo contractum est, sed non aliter quam si actum sit nominatim, puta hoc modo: quanti fundus est, quae verba habent praesentis temporis, Id est, temporis contractus demonstrationem, id est,quanti fundus est,dabis.
g. vlt.ι. I. cum constet. de aqua quotidiana Erotiva.
Interdaiss qui eodem riuo aquam certis breus arasim ducebant, estnuenis ut permataris interhe temporabus aqua uterentur, quaeroeam amplius tempore struitutibus praefiniso ita duxissent, ut neuter eorum siuo tempore UM esse , num Ius utendi amisissem, negauit
Nec obstat l. si communem. g. i. eodem. quam adducit Accursius,quia ibi neque per se, nequc per alios retinet scruitutem aquae nocturnam quam habuit, re ideo eam non utendo amittit, quam Uis diuturna usus sit,quam non habuit, ut &is qui certis horis aquaeductum habuit, quamuis aliis horis eo usus sit, quia eo iure non habuit, neque eo usus est, neque alius pro eo. at in hoc g. alter pro altero permutatis temporibus seruitutem usurpauit,atque retinuit. I. so. Δοb-.de uberali cause.
Duobus petentibus hominem in struitutem pro pane dimidia separatim, si uno iudicio liber, altero struus iudicatus est commodiss-mum est eo inque cogι ιudices, donec constentianι ,st id non continget, Sabmum refertur existimasse duci simum debere , ab eo qui vicis cuius siententia Cassas quoque est, egosum, o sane radiculum est, arbitrari eum pro pane dimidia duci, pro pane libertatem eius tueri, commodius autem est fauore libertatis oberum quidem eum esse: cem pessi autem pretii sivi panem boni viri arbitratu victo uoprofare.
Non obstat Sabinianorum sententia. l. inter pares. de re iudicata. quae dicit praeualere sententiam eorum iudiciu
403쪽
qui pro libertate iudicaucrunt,ut si cx viginti decem iudica uerunt pro scruitute, decem pro libertate, sVis sioni partis com me Ibn dit, ut praeualeat eorum sentctia qui pro libcrtate pronuntiarunt. id sane ita procedit, si uno iudicio recuperatorio actum sit,& inter pares numero recuperatores disti,naesen tentiae proserantur, non si actum sit duobus iudiciis separaitim cario nesent panispour celadri in hac specie.
l. 16.si canuenerit. depactis.
Si conuenerit ne dominaes a colono quia peteret, se iusto causa conuentionis fuerit, nihilommul colonul a domrno praerepotia . Neque vero huic legi quidquam obloquitur l.cum eminptor. dc rc scindenda vendit. vel l. vlaim. de acceptat. quae ex utraquc parte liberationem contingere aiunt, si post contractam emptioncm dc venditionem re intcgra CX Vna parte co- uenerit, ut ab emptione dii cedatur: nam hoc idem non ita conuenit in specie huius legis ut posuimus, ut a contractu disi cederetur sed vi manente contractu penso unius cuiusdam anni remittcretur colono. ac praeterea in ea specie res non erat integra, quia colonus iam fundo frui coeperat, debebat locatori petasionem cuiusdam temporis, quo fundo fruiturus erat, de qua non petenda Conuenit cum locatore in suis
pradictis legibus, tum crat in regra, id ςst, nondum traditares, nondumquc prctium numeratum fuerat.
I. 32.qui complures. de ulgari c pupiliari. ui complures heredes ex dis=rribuspartibus instituerat, o in his Q filium : si Attius non adierat caeteros ex iisdem Panibus quibus . influerat , heredes ei substitue*t: deinde si Attius non adisset, Titium cohaeredem eis quι substituti siunt, adiecit . quaesitum est, quam partem uis qua caetera habitura sent, restondi, Πιtum virilem cateres hereditarias veluti si tres huissent,'Titium partem quartam in rianae partu habiIurum, reliquarum partium hereditarias parto, ex quibus Instituit erant,reliquos habituros es, veluti si ires puta cohare esse enisubstituti, extranei ' adiecti hos quintas partes HI-
404쪽
Verum obloquitur huic sententiae l. 9. de vulg. subst. quae a patre, filio impuberi substitutis herodibus scriptis, N: Titio, ait duos semisses fieri corumque altetrum Titio dari, alterum diuidi inter heredes pro hereditariis portionibus. Respondeo ex lege quae praecedit illam legem s. quaeque sequitur dictam l. 9. ponendum esse substitutionem pupillarem ita fuisse conceptam, quisquis mihi heres erit, Si Titius extraneus quidam filio meo, si impubes vita decesserit, heres esto. quo casu duo semisses fiunt, quia heredes patris
primi, ut una oratione, Vnoq; generali sermone comprinensi sunt,ut vice unius quoque personae habentur,sicut in l. II. su
Non cst autem omittendum l. illam 9. hoc titulo. siue sententiam illam Labeonis a Iustiniano reprobati in l. vlt. de aliis substit. quia duobus heredibus institutis,eisdemque substitutis filio impuberi tostatoris una cum extraneo his verbis: quisquis mihi heres erit: Titio filio meo heres esto,statim tres trientes esse faciendos, non duos semisses: hac ratione, veostenditur,quia verbum quisquis est diuiduum, quod verisimile est Labeonem non ignorasse, qui tam cia nihilominus statuit duos semisses esse faciendos. .
. t 14 si heredes. de legatis. I.
Si heredes nominatim enumerati dare quid damnatisunt tropimes υι viriles partes debeant, quia personarum enumeratio hunc esse ctam habet, ut exaequentur in legato praestando, qui inominati non essent, hereditarias paries debiIuri essent. Male obiicit Accursus. l. ndum. f. si liberatus. hoc titu. quoniam ibi legatum non fuit relictum ab omnibus heredibus. duo erant heredes: patronus testatoris, & extraneus,& a solo extraneo legauit.
Nihil etiam obstat, quam idem adducit i. si pupillus. de administratione tutorum . quae pupillum qui finita tutela auctore curatore unum ex tutoribus suis liberauit, ait non posse alterum tutorem conueniri insolidum, non deducta parte illius quem liberauit.
405쪽
Nam ut respondeam,& idem prorsus dicendum est, s legatarius die legati cc dente unum ex heredibus liberauerit,
nec enim ideo caeteros conuenire poterit Vltra modum suarum portionum, ac si testator ipse relicto legato initio ab omnibus heredibus, postea.Vnum ex eis exemerit, deinde cedente die legati, puta mortuo testatore hoc voluisse videtur testator,ut caeteri insolidum legatario tenerentur, quod exemit unum: id igitur onerat caeteros exigente hoc mente te statoris de verbis,ut ait non repugnantibus. D. 19. de conditionibus& demonstratio. in qua haec co-ditio proponitur, si Capitolium ascenderit, illido, lego, vevulgo legitur, quae conditio sic accipienda est: si cum primum potuerit,Capitolium ascend crit, illi do, lego, quae sententia est falsa. quia conditio haec potestativa est, id est, in arbitrio de potestate legatarii cui ascribitur,& potestativa conditio,quae in dando vel faciendo consistit, quocumque tem pore nec statim atque impleri potest, impleri potestinuito te. gatario. l. 23. F. I. de heredibus instit. trahi potest in longum
tempus: dc repugnat etiam scriptura Florentina, quae in fine habet ascendere,non Vt Vulgo ascenderit, Jc exigit omnino, ut conditio in non faciendo fuerit concepta, hoc modo: si Capitolium non ascenderit ut in L I7. de manumissi testam. si non manu miserit. l. si peculium. g. vlt. de statu lib. haec enim conditio si Capitolium non ascenderit, recte dicitur sic recipienda esse , si cum primum potuerit ascendere,non ascenis derit. . ιssi a seruo. d. cindictione ob turpem lausim.
Maseruo meo pecuniam quis accepissu, ne furtum ab eo I actum indicaret siue indicasseisiue non, repetitionem fore eius pecunia Proculus resonssit. Nec obstat quod de turpiter data ei pecunia sit, ut haec conditio deesset, ubi δc dantis & accipientis turpitudo verse
tur l. . hoc tit.quia cum is qui dedit, seruus fucrit, non possit domini deteriorem conditionem facere iuxta regulam Iuris.
Non obstat etiam, quod dominium pecuniae quam ser-
406쪽
uus dedit, ne furtum indicaretur, a domino recesserit, quia condictio etiam domino competit, quasi in furem. xl l . proxima. F. I. infra & ita quoque Graeci interpretantur, & Proculi sentcntia quoque obtinuisse videtur, cum sola prυonatur hoc loco, praetermissa, aut o inissa Iuliani sententia. sicut notaui accidisse in l. s. communi diuidundo superiore lib.
Cum ab eo, qui fundum alii obligatum habebat, quidam sic emptum rogasset vi esset issibi emptus, bieum liberasset, dummodo ante 'Talendas Iulias liberaret, quaesitum est, an utiliter agere post, exempto in hoc , ut venditor eum oberaret. Ressondit, videamus quid inter ementem se vendentem acrum sit, nam si id actum es, ut omnimodo intra kalendas Iulias venditor fundum liberaret, exempto erit actio,is liberet,nec sub conditione emptis facta intelligeta luti si hoc modo emptor interrogauerit,erit mihi fundus emptus, ita τι eum intra lalendas Iulias liberes. vel ita: ut eum intra Kalendas a Titio redimas siverosub co disio nefacta emptio est,non poIeris agi, vi conditio impleatur. Neque vero huic l. obstat I. I . supra hoc tit. quae venditionem valere dicit,s; ioauratum quid veneat, quod emptor aureum esse putet ex toto,ex solido. Nam ut breuiter resp0ndeam, inaurata vel inargentata separanda sunt ab iis, quae auro vel argento tecta, quae auro vel argento inclusa sunt,mensa lignea argento inclusa, nihil argenti habet, nec tamen est operimentum mensae, pars: at mensa inargentata aliquid argenti habet.
αui duos procuratores omnium rerumsuarum relinquit, nisi,minatim praecepit , ut alter ab altero Pecuniam petat, non videtu3 mandatum virilibet eorum dedisse. Noque vero huic legi quicqua obstatu.quae praecedit.s. vl-
407쪽
limo. non est quod propter. g. illum Vltimum. tantopere laboremus, quantum desiderarunt interpretos, qui eo se nunquam expedire potuerunt, non animaduertentes aliud esse dicendum , quae species est j. vltimi. si unus tantum ex eis debitor mandatoris fuerit : is enim ab altero , qui nihil debet exigi, nomine mandatoris potest, si autem in. uicem, petere non possunt, Vt hoc loco, non autem in hoc constituti csse praesumuntur, ut secum inuiccm litigarent: non praesumuntur, inquam, commissi inter se,& copulati ad litigandum inuicem, nisi id actum sit nominatim, speciali
mandato opus est. Denique mutua exactio generali maodato non continetur,simplex continetur. interpretes quantum distet g. vltimus ab hac lege non vident, mirum quantum se torqueant in complacandis
In se italione sibi ita facia, quisiquis mihi ex supra siripiis
heres erit, ide lio heres esto, quaeratur, quisquis heres quandoque fuerit intestigatur, an quisquis heres tum eris,cum filius moriatur, placuit prudentibus, si quandoque heres fuisset , quamuis eum vivo pupilla heres esse desisset, forte ea causa de iπUFcioso, quae pro pane 'mota es : futurum tamen eum heredem ex substitutione creditum es, non simili modo in hacstecie dicendum est, si quis cum flios duos haberet Gaium puberem, Lucium impuberem itolio substitui si, si Lucius filius meus impubes decesserit, neque mihi Gaius filius heres erit, tunc Gaius heres es, nam ita prudentes hoc interprorati sunt, τι ad impubem mortem conditio substitutionis esset referarida. Nec obstat quod dicitur, eum qui semel heres exstitit, non post bdesinere esse heredem: semel si erodem in perpetuum csse heredem , l. ei qui soluit. de heredibus institui. l. ait praetor. g. sed quod Papinianus. de minoribus. quoniam id ita procedit, ut suo facto, puta repudiando hereditatem, quam semel adluit, vel praetoris auctoritate, non desinat esse heres qui semct exstitit, quia praetor neque here-Disit iroo by GOrale
408쪽
dem,neque exheredem facere potest. q. I.instit. de bonorum possessioni b. L. I 4. f. utrum l. I3. de rebus dubiis.confert Iulianus eum hoc 3. virum stipulationem ita concepram, si quid eorum factum erit, quae ut non fierent, comprehensa sunt, centum dabis& effectum huius longe diuersu esse docet ab effectu it. lius, diuersamque causam finalem vulgo legitur, traiect negatione, si quid eorum factum non erit, quae ut fierent comprehensa sunt, sed perperam omnino, quia huius stipulationis& illius. si illud aut illud factum non crit, iciem non diuersus effectus est,ut patet satis ex superiori s.
409쪽
DIFFERENTI ARV M. 'LIBER III. EX RECITATIONIBUS SOLEMNI Bus
Iacobi Cui acii Iurisconsulti. Adduaestiones & responsa Papiniani. 1.I. de osscia etin tui mand. iuri ictu.
rauacumque θecialiter lege velsinatusionsulto vel constitutis
neprincipum tribuuntur mandua rurisAmone non transferunIur,
qua vero iure magistratus competunt, mandari possunt, or ideo videntur errare magistratin, qui cum publici iudici' habeant exerciationem lege vel SCto. delegatam velati lege Iulia de adulteriis , se, si qua sunt similes iurisdictionem suam mandunt huius Hi fortisssimum argumentum quod L Iulia de vi nominatim cauetur , ut is cui obtigeris exercitio, post eam, si profisiatur, mandare: non aliter. itaque mandare poterit, quam si abesse carperit ' cum alias iurisdictio etiam aprasinie mandetur , etsi a famiba dominus occisin esse dicetur,cognitionempraetor, quam ex S.C. habra,mandare non poterit. T ostendit lex solet de ossicio proconsulis, pro. consul more maioru legato mandare potest etiacognitionem custodiatum, hoc citreolum qui culto diuntur in carcer . Sed respondeo, .illud genus mandati esse cxtraordinarium, hoc est, quasi illegitimum, nec eo mandato
continetur, Vt apud eum accus cntur rei, non ut ipse reos absoluat aut damnet, sed audiat tantum. t.DMI Glicum.de pacti .
Ius publicum prauasorum pacta musarano potess. -- Exceptio Disiti rod by Cooste
410쪽
Exceptio est una nisi lex nominatim permiscrit, ut possit iuri publico derogari priuata pactione cxemplum est in t .vit.
S. Vlt.C.de temporibus appellat. an initio litis pacisci licet, ut qui superatus sit, non appcllet,an fatalia tempora obseruet. d. l. vlt.1s. vlt. sane pactio non valet, sed hodie valet ex constitutione dictae legis ultimae. Verum addamus exceptiones duas unam ex l. I.f.inde quaeritur de operis noui nutiatione, si vicinus meus faciat nouum oris,quod arbitror iuri meo efficere polla, possum cu impe dire, ne aedificet,nuntiatione noui operis, nitituta, adito pletore: post eam ntiatione litigatores se comittunt praetoriae iurisdictioni,ut animaduertat, an remittenda siti renuntiatio, necne,& qui aedificat antequa prςtor remittat rc nuntiatione facit contra edimi praetoris,de noui operis nutiatione,& tenetur interdicto de restitutoria,ut diruat, quod aedificatu est, non recte euius formula est,quod aduersus edictum pretoris fecit,inde quaeritur an sine iussu praetoris pacto remitti possit nuntiatio)Sc videtur no posse, quia in ea re versatur praetoriuimperiu,t.2,3. si paciscar .hoc ti .ncglecto imperio prctoris,hoc est non adito praetore,&admissa actione huiusmodi,quiaeremittit nuntiatione, videtur priuata pactio praeponi imperio praetoris ergo non admittenda aut seruada, sed magis placet seruanda esse ea pactionem,&valere non minus Icmissa nun tiationem,quam praetoriani, quia scilicet uterque eo spectat,Vt
finiant usi lites inter vivos, sed agit haec pactio, quod agit, Mpraetor,atque ita re ipsa derogat iuri publico.
Alia exceptio erit ex l.3 i. hoc tit.ut paeisci liccat cotra di- litiu edictis,sive post,rata tum est conuentio. finge couenissC, ne ageretur actione redhibitoria ob morbu,vcl vitiu rei venditae quod est contra aedilit tu edictum, si ita conuenerit post
venditionc,sane rata est couentio quia quaesita actio emptori,ab eo vltro remittitur,&nemo inuitus cogitur uti iure suo,
sed si initio veditionis ita couenerit ,lan valebit ea covcntio:& ait valere,pacisci contra aedilit tu edictu est iuri publico derogare M licet regula enuntietur duobus modis .cotra leges, aut edicta aut constitutiones,pacta couenta non valent, non seruantur a praetore, vel ius publicu non potest mutari pacto piau torum, & ita duae videntur esse tegulae, tamen una Latii